Kế toán tài chính - Chương 6: Kế toán nợ phải trả

7/31/2012 1 BỘ MÔN KTTC CHƯƠNG 6 KẾ TOÁN NỢ PHẢI TRẢ ĐH Kinh tế TP HCM Khoa Kế toán Kiểm toán Bộ môn Kế toán tài chính  Giải thích những nội dung cơ bản liên quan đến nợ phải trả bao gồm việc ghi nhận, đánh giá nợ phải trả theo chuẩn mực kế toán Việt Nam số 01 – chuẩn mực chung (VAS 01).  Nhận diện và vận dụng các tài khoản kế toán thích hợp trong xử lý các giao dịch liên quan đến nợ phải trả.  Hiểu và tổ chức những vấn đề cơ bản liên quan đến chứng từ và sổ sách trong phần hành kế toán nợ phải trả  Xử lý các nghiệp vụ phát sinh liên quan đến nợ phải trả trong doanh nghiệp  Biết cách trình bày trên BCTC những nội dung liên quan đến nợ phải trả Sau khi nghiên cứu xong chương này người học có thể: Những vấn đề chung1 Tổ chức kế toán nợ phải trả2 Trình bày thông tin trên BCTC3 7/31/2012 2 1. Những vấn đề chung 1.1 Khái niệm 1.2 Điều kiện ghi nhận 1.3 Phân loại 1.1 Khái niệm - Là nghĩa vụ hiện tại của DN phát sinh từ các giao dịch và sự kiện đã qua mà DN phải thanh toán từ các nguồn lực của mình - T/ toán nghĩa vụ hiện tại bằng tiền / TS khác / thay thế 1 khoản nợ khác / chuyển nợ thành VCSH. - Khoản nợ đó phải được xác định (ước tính) một cách đáng tin cậy. 1.3 Phân loại Chu kỳ kinh doanh bình thường của DN <= 1 CKKD > 1 CKKD <= 12 tháng > 12 tháng DHNH Kể từ ngày kết thúc kỳ kế toán năm 12 tháng 7/31/2012 3 2. Tổ chức kế toán nợ phải trả 2.1 KT các khoản vay 2.2 KT phải trả người bán 2.3 KT thuế và phải nộp nhà nước 2.4 KT phải trả người lao động 2.5 KT doanh thu chưa thực hiện 2.6 KT chi phí phải trả 2.7 KT trái phiếu phát hành 2.8 KT thuế thu nhập hoãn lại phải trả 2.9 KT phải trả khác 2.1 KT các khoản vay Mục đích:  Bổ sung vốn kinh doanh, vốn XDCB hay mua sắm TSCĐ Vay là cách thức huy động vốn từ:  Ngân hàng  Các tổ chức, cá nhân trong và ngoài doanh nghiệp Nợ gốc vay Lãi vay 2.1 KT các khoản vay Vay ngắn hạn Vay dài hạn Mục đích - Bổ sung vốn lưu động Mục đích - Bổ sung vốn XDCB, mua sắm TSCĐ Một phần được t/toán trong vòng 12 tháng hoặc trong 1 chu kỳ KD Nợ dài hạn đến hạn trả 7/31/2012 4 Sổ KT ( 635 ) Vay CP đi vay (lãi vay) Không Vốn hóa Phù hợp 2.1 KT các khoản vay  Trả lãi định kỳ  Trả lãi trước  Trả lãi sau 2.1 KT các khoản vay 142 / 242 Trả lãi trước  CP phát sinh  nhiều kỳ Treo Trả định kỳ  CP phát sinh  một kỳ Ghi ngay 635 Số dư đầu tháng 12/N:  TK 311: 40.000.000 (khế ước vay 9 tháng của Cty K, đến hạn 31/12/N; lãi đơn 1,2%/tháng trả lãi định kỳ vào cuối tháng) Số phát sinh trong tháng 12/N: 01/12/N, ký hợp đồng vay với Cty H số tiền là 200.000.000đ, thời hạn 2 năm, trả nợ gốc và lãi định kỳ 4 lần vào ngày 1/6/N+1; 1/12/N+1; 1/6/N+2 và 1/12/N+2. Số tiền trả mỗi lần là 56.000.000đ (phân bổ lãi theo phương pháp đường thẳng). Công ty đã làm thủ tục trả nợ cho nhà cung cấp. 10/12/N, nhận được GB có ngân hàng về khoản tiền vay ngân hàng VP Bank số tiền 20.000.000 đ, thời hạn 3 tháng, lãi suất 1%/tháng, trả lãi trước. 31/12/N, chuyển khoản trả lãi tháng 12 và nợ gốc cho Cty K. Cuối tháng 12/N, tính lãi phải trả Cty H trong năm N; đồng thời xác định nợ dài hạn đến hạn trả trong năm N+1 để kết chuyển. 7/31/2012 5 01/12/N, ký hợp đồng vay với Cty H Nợ 331: 200.000.000 Có 341: 200.000.000 Nợ 112: 19.400.000 Nợ 142: 600.000 Có 341: 20.000.000 10/12/N, nhận được GB có ngân hàng về khoản tiền vay ngân hàng VP Bank số tiền 20.000.000 đ, thời hạn 3 tháng, lãi suất 1%/tháng, trả lãi trước. Nợ 311: 40.000.000 Nợ 635: 480.000 Có 112: 40.480.000 31/12/N, chuyển khoản trả lãi tháng 12 và nợ gốc cho Cty K. 7/31/2012 6 Thanh toán Tổng t/toán Nợ gốc Lãi N+1 1/6/N+1 56 1/12/N+1 56 N+2 1/6/N+2 56 1/12/N+2 56 01/12/N, ký hợp đồng vay với Cty H số tiền là 200.000.000đ, thời hạn 2 năm, trả nợ gốc và lãi định kỳ 4 lần vào ngày 1/6/N+1; 1/12/N+1; 1/6/N+2 và 1/12/N+2. Số tiền trả mỗi lần là 56.000.000đ (phân bổ lãi theo phương pháp đường thẳng). 50 50 50 50 6 6 6 6 Nợ 341: 100.000.000 Có 315: 100.000.000 Cuối tháng 12/N, tính lãi phải trả Cty H trong năm N; đồng thời xác định nợ dài hạn đến hạn trả trong năm N+1 để kết chuyển. 2.2 Phải trả người bán Khoản phải trả cho người bán là khoản nợ phải trả về giá trị của vật tư, thiết bị, công cụ, dụng cụ, hàng hóa, dịch vụ (điện, nước, gas, khí, sửa chữa...) mà doanh nghiệp đã mua chịu của người bán hàng hay nhà cung cấp; kể cả khoản phải trả cho người nhận thầu về XDCB hay sửa chữa lớn TSCĐ 7/31/2012 7 Phải trả Phải thuTK 331 Mua chịu (đã nhận hàng) Ứng trước tiền hàng (chưa nhận hàng) Quan hệ công nợ Người bánDN 2.2 Phải trả người bán DN kế toán HTK theo pp kê khai thường xuyên, tính thuế GTGT theo pp khấu trừ, có tình hình sau: 1) Mua VL nhập kho chưa thanh toán cho người bán A giá chưa thuế 40tr, TGTGT 10%, điều kiện T/Toán1/5,n/30. 2) Mua máy vi tính tại cửa hàng Tin Học cho phòng kế toán giá 18.000.000 đ, VAT 5% chưa trả tiền. 3) Chi tiền mặt trả cho người bán ở NV 1 sau khi trừ chiết khấu được hưởng 4) Ký hợp đồng giao thầu xây dựng nhà xưởng giá 120 tr. Chuyển khoản ứng trước cho nhà thầu 50 tr 1) Mua VL nhập kho chưa thanh toán cho người bán A giá chưa thuế 40tr, TGTGT 10%. Nợ 152: 40.000.000 Nợ 133: 4.000.000 Có 331: 44.000.000 7/31/2012 8 2) Mua máy vi tính tại cửa hàng Tin Học cho phòng kế toán giá 18.000.000 đ, VAT 5% chưa trả tiền. Nợ 211: 18.000.000 Nợ 133: 900.000 Có 331: 18.900.000 3) Chi tiền mặt trả cho người bán ở NV 1 sau khi trừ chiết khấu được hưởng Nợ 331: 44.000.000 Có 515: 440.000 Có 111: 43.560.000 4) Chuyển khoản ứng trước cho nhà thầu 50 tr Nợ 331: 50.000.000 Có 112: 50.000.000 7/31/2012 9 2.3 KT thuế & các khoản phải nộp nhà nước Là số tiền mà doanh nghiệp phải có nghĩa vụ thanh toán với nhà nước về các khoản nộp tài chính bắt buộc như các loại thuế gián thu, trực thu; các khoản phí, lệ phí và các khoản phải nộp khác phát sinh theo chế độ quy định -Thuế GTGT - Thuế xuất, nhập khẩu - Thuế thu nhập doanh nghiệp - Thuế nhà đất, thuế môn bài - … 2.3 KT thuế & các khoản phải nộp nhà nước -Thuế GTGT - Thuế xuất, nhập khẩu - Thuế thu nhập doanh nghiệp - Thuế nhà đất, thuế môn bài - … Nợ ngắn hạn 2.4 KT phải trả người lao động Nghĩa vụ thanh toán cho người lao động:  Tiền lương, các khoản phụ cấp  Tiền thưởng  Trợ cấp BHXH thực tế Nợ ngắn hạn 7/31/2012 10 Bảng CĐKT Báo cáo KQKD TS = NPT + VCSH LN = DT - CP ↑  NLĐ  CP ↑ Lương, phụ cấp  Thưởng  Trợ cấp BHXH thực tế Quỹ khen thưởng tài trợ Chi hộ BHXH  NPT↓  TS ↑ 2.4 KT phải trả người lao động Tại một DN trong tháng 10 có tình hình về tiền lương như sau: (đơn vị tính 1.000đ). Phát sinh trong tháng : 1/ Chi tiền mặt tạm ứng lương kì I cho CNV 20.000 . 2/ Tổng hợp tiền lương phải trả trong tháng 50.000, trong đó:  Lương phải trả nhân viên bán hàng: 20.000.  Lương phải trả nhân viên quản lý DN: 30.000. 3/ Thuế thu nhập phải nộp thay CNV cho cơ quan thuế 2.000 . 4/ Trợ cấp ốm đau, thai sản phải chi trong tháng 5.000 . 5/ Chi tiền mặt thanh toán lương kì II và BHXH cho CNV. Nợ 344: 20.000 Có 111: 20.000 1/ Chi tiền mặt tạm ứng lương kì I cho CNV 20.000 . 7/31/2012 11 Nợ 641: 20.000 Nợ 642: 30.000 Có 334: 50.000 2/ Tổng hợp tiền lương phải trả trong tháng 50.000, trong đó:  Lương phải trả nhân viên bán hàng: 20.000.  Lương phải trả nhân viên quản lý DN: 30.000. Nợ 344: 2.000 Có 333: 2.000 3/ Thuế thu nhập phải nộp thay CNV cho cơ quan thuế 2.000 . Nợ 3383: 5.000 Có 334: 5.000 4/ Trợ cấp ốm đau, thai sản phải chi trong tháng 5.000 . 7/31/2012 12 Nợ 344: 33.000 Có 111: 33.000 5/ Chi tiền mặt thanh toán lương kì II và BHXH cho CNV. Là số tiền mà doanh nghiệp nhận trước của phần thu nhập liên quan đến doanh thu sẽ thực hiện trong tương lai và được trình bày là nợ phải trả ngắn hạn - Lãi trả trước khi cho vay vốn - Lãi trả góp - CLTG hối đoái của hoạt động xây dựng cơ bản (trước hoạt động) - … 2.5 KT doanh thu chưa thực hiện 2.6 KT chi phí phải trả Là những khoản chi phí thực tế chưa phát sinh, nhưng được tính trước vào hoạt động sản xuất kinh doanh trong kỳ cho các đối tượng chịu chi phí. Nợ ngắn hạn - Lãi tiền vay trả sau - Lương nghỉ phép - CP SCL TSCĐ - … 7/31/2012 13 335 6** Trích trước(1) 334, 111, 2413 … CP thực tế(2) Trích thừa Trích thiếu 2.6 KT chi phí phải trả Cuối tháng 12/N, tính lãi phải trả Cty H trong năm N; đồng thời xác định nợ dài hạn đến hạn trả trong năm N+1 để kết chuyển. Lãi phải trả T12 = 1.000.000 Nợ 635: 1.000.000 Có 335: 1.000.000 là một chứng khoán nợ do doanh nghiệp phát hành, xác định nghĩa vụ trả nợ gốc và lãi của doanh nghiệp đới với người sở hữu trái phiếu (hay còn gọi là trái chủ). Nợ dài hạn 2.7 KT trái phiếu phát hành Huy động tiền vay để mở rộng quy mô sản xuất và đổi mới thiết bị, công nghệ. Mục đích: 7/31/2012 14 Lãi suất thị trường =, >, < Lãi suất danh nghĩa Chiết khấu Phụ trội Ghi ngay tại thời điểm phát hành Phân bổ ↑↓ CP đi vay từng kỳ (trừ TH được vốn hóa) TP ngang giá (GB = MG) TP có CK (GB < MG) TP có Phụ trội (GB > MG) 2.7 KT trái phiếu phát hành 2.7 KT trái phiếu phát hành Nợ dài hạn Mệnh giá Chiết khấu Phụ trội Ghi ngay tại thời điểm phát hành 3431 - MG Mệnh giá T/toán khi đến hạn SD Có3432 - CK Phân bổ Tổng CK phát sinh CK chưa phân bổ 3433 - PT Tổng PT phát sinh Phân bổ PT chưa phân bổ 2.7 KT trái phiếu phát hành 7/31/2012 15 Phát hành có phụ trội: 3431 3433 11*… MG PT Phát hành có chiết khấu: 3431 3432 11*, … MG CK 2.7 KT trái phiếu phát hành 2.7 KT trái phiếu phát hành - Lãi vay (trả trước / trả định kỳ / trả sau) - Phân bổ chiết khấu / phụ trội (↑CP) (↓ CP) Là khoản chênh lệch tạm thời giữa thu nhập chịu thuế và lợi nhuận kế toán khi có sự khác nhau về thời điểm doanh nghiệp ghi nhận doanh thu hoặc chi phí khác với thời điểm pháp luật về thuế quy định tính thu nhập chịu thuế hoặc chi phí được khấu trừ khỏi thu nhập chịu thuế 2.8 KT thuế TNDN hoãn lại  DT, TN theo kế toán > DT, TN chịu thuế  CP theo kế toán < CP tính thuế TNDN 7/31/2012 16 Năm X, công ty A mua TSCĐ có giá mua 20.000.000 đ, thời gian sử dụng hữu ích theo kế toán là 4 năm, theo thuế là 2 năm. 10.000.000 5.000.000 5.000.000 1.750.000 ( thuế suất 25%) Bảng CĐKT Báo cáo KQKD TS = NPT + VCSH LN = DT - CP ↑  Thuế TN hoãn lại phải trả Nợ 8212: 1.750.000 Có 347: 1.750.000 ↑  CP thuế TNDN hoãn lại Là những khoản phải trả ngoài các khoản thanh toán với người bán, với Nhà nước về thuế, với người lao động, với nội bộ ... bao gồm: 2.9 KT phải trả khác - Phải trả cho đơn vị bên ngoài do nhận ký quỹ, ký cược - Tình hình trích và thanh toán quỹ BHXH, BHTN, BHYT & KPCĐ - … 7/31/2012 17 2.9 KT phải trả khác Là khoản tiền phải trả cho doanh nghiệp, cá nhân bên ngoài do doanh nghiệp nhận ký quỹ, ký cược. nhằm đảm bảo cho các dịch vụ liên quan đến hoạt động SXKD được thực hiện đúng hợp đồng kinh tế đã ký kết 003 Ngắn hạn Dài hạn 2.9 KT phải trả khác Là quỹ tiền tệ được dùng trợ cấp cho người lao động có tham gia đóng góp quỹ trong những trường hợp họ bị mất khả năng lao động như ốm đau, thai sản, bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, mất sức lao động, về hưu hay khi tử tuất. Là quỹ tiền tệ được dùng hỗ trợ cho người lao động có tham gia đóng góp quỹ khi bị nghỉ việc ngoài ý muốn, gồm trợ cấp thất nghiệp, hỗ trợ học nghề, hỗ trợ tìm việc làm. 2.9 KT phải trả khác Là quỹ tiền tệ được sử dụng để chi trả chi phí khám, chữa bệnh và những khoản chi phí hợp pháp khác theo quy định cho người tham gia bảo hiểm y tế. Là quỹ tiền tệ được hình thành dùng để tài trợ cho hoạt động công đoàn ở các cấp. Đối với doanh nghiệp việc trích nộp KPCĐ được tính vào chi phí SXKD của doanh nghiệp. 7/31/2012 18 Nguồn hình thành Doanh nghiệp Người lao động Tính vào chi phí đối tượng tính lương Khấu trừ vào khoản thanh toán cho NLĐ 2.9 KT phải trả khác T/T Lương Biến động ↑↓  338 2: Kinh phí công đoàn  338 3: Bảo hiểm xã hội  338 4: Bảo hiểm y tế  338 9: Bảo hiểm thất nghiệp  DN : 23 %  NLĐ: 9.5 % 2.9 KT phải trả khác Bảng CĐKT Báo cáo KQKD TS = NPT + VCSH LN = DT - CP ↑  BHXH, BHTN, BHYT, KPCĐ  CP ↑  NPT↓  DN chịu  NLĐ chịu 2.9 KT phải trả khác 7/31/2012 19 Tổng hợp tiền lương phải trả trong tháng 50.000, trong đó:  Lương phải trả nhân viên bán hàng: 20.000.  Lương phải trả nhân viên quản lý DN: 30.000. BP BH QLDN Nợ 641: 4.600 Nợ 642: 6.900 Nợ 334: 4.750 Có 338: 16.250 3. Trình bày thông tin trên BCTC “Nợ phải trả” trình bày trên Bảng cân đối kế toán bên phần Nguồn vốn – loại A Nợ phải trả bao gồm nhóm: khoản mục “Nợ ngắn hạn” và “Nợ dài hạn” BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN 3. Trình bày thông tin trên BCTC NGUỒN VỐN M S Số Cuối năm Số đầu năm A – NỢ PHẢI TRẢ I. Nợ ngắn hạn - Vay và nợ ngắn hạn - Phải trả người bán - Người mua trả tiền trước - Thuế và các khoản phải nộp nhà nước - Phải trả người lao động 7/31/2012 20 3. Trình bày thông tin trên BCTC THUYẾT MINH BÁO CÁO TÀI CHÍNH Doanh nghiệp phải trình bày chi tiết trong Thuyết minh báo cáo tài chính các khoản nợ phải trả ngắn hạn và dài hạn, bao gồm: Mục V.15 chi tiết Vay và nợ ngắn hạn Mục V.20 chi tiết Vay và nợ dài hạn Mục V.16 chi tiết các khoản thuế phải nộp cuối kỳ Mục V.17 chi tiết nội dung từng khoản chi phí phải trả Mục V.18 chi tiết nội dung từng khoản phải trả khác