Kế toán tài chính - Chương 03: Tài khoản và ghi sổ kép

06-Sep-11 1 CHƯƠNG 3: TÀI KHOẢN VÀ GHI SỔ KÉP 1 Tài khoản Khái niệm: Tài khoản là phương pháp kế toán phân loại nghiệp vụ kinh tế phát sinh theo yêu cầu phản ánh và giám đốc một cách thường xuyên, liên tục và có hệ thống số hiện có và tình hình biến động của từng loại tài sản, từng loại nguồn vốn cũng như từng loại doanh thu, chi phí trong quá trình hoạt hộng của doanh nghiệp. 2 3.1.2 Phân loại tài khoản: - Phân loại tài khoản theo mối quan hệ với báo cáo tài chính: Tài khoản tài sản: gồm những tài khoản phản ánh tài sản trong doanh nghiệp, thuộc “Tài sản” trong bảng cân đối kế toán. Tài khoản nguồn vốn: gồm những tài khoản phản ánh nợ phải trả và vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp, thuộc “Nguồn vốn” trong bảng cân đối kế toán. Tài khoản doanh thu: gồm những tài khoản phản ánh các loại doanh thu của doanh nghiệp, thuộc “Doanh thu” trong Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh. Tài khoản chi phí: gồm những tài khoản phản ánh các loại chi phí của doanh nghiệp, thuộc “Chi phí” trong Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh. =>Tài khoản tài sản: Tài khoản loại ... =>Tài khoản nguồn vốn: Tài khoản loại ... =>Tài khoản doanh thu: Tài khoản loại ... =>Tài khoản chi phí: Tài khoản loại ... 3 - Phân loại tài khoản theo mối liên hệ với kỳ kế toán: Tài khoản thường xuyên: gồm những tài khoản luôn có số dư chuyển từ cuối kỳ kế toán này sang đầu kỳ kế toán khác trong suốt quá trình hoạt động của doanh nghiệp. Tài khoản tạm thời: gồm những tài khoản có số dư tạm thời trong kỳ kế toán, đến cuối kỳ số dư đó phải được chuyển hết. Sang đầu kỳ sau những tài khoản này bắt đầu bằng 0. Tài khoản thường xuyên: Tài khoản loại Tài khoản tạm thời: Tài khoản loại 4 06-Sep-11 2 - Phân loại tài khoản theo nội dung kinh tế: Loại tài khoản phản ánh tài sản: nhóm tài khoản phản ánh tài sản ngằn hạn, nhóm tài khoản phản ánh tài sản dài hạn Loại tài khoản phản ánh nguồn vốn: nhóm tài khoản phản ánh nợ phải trả, nhóm tài khoản phản ánh nguồn vốn Loại tài khoản phản ánh doanh thu và thu nhập từ các hoạt động kinh doanh: tài khoản phản ánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ, tài khoản phản ánh doanh thu hoạt động tài chính, tài khoản phản ánh thu nhập khác Loại tài khoản phản ánh chi phí: tài khoản phản ánh chi phí nguyên vật liệu trực tiếp (TK.), chi phí nhân công trực tiếp (TK.), chi phí sản xuất chung (TK .), chi phí bán hàng (TK), chi phí quản lý doanh nghiệp (TK.), 5 3.1.3 Kết cấu tài khoản: Về hình thức, để tiện cho người học, trong lý thuyết tài khoản được thể hiện dưới dạng chữ T, nhưng trong thực tế tài khoản được biểu hiện dưới dạng sổ. Tài khoản có kết cấu chia làm 2 bên: bên trái gọi là bên nợ, bên phải gọi là bên có NÔÏ Taøi khoaûn COÙ Soá tieàn ghi vaøo beân traùi goïi laø ghi NÔÏ Soá tieàn ghi vaøo beân phaûi goïi laø ghi COÙ 6 Dạng sổ: Ngaøy , thaùng ghi soå Chöùng töø ghi soå Dieãn giaûi Soá hieäu TK ñoái öùng Soá tieàn Ghi chuù Soá hieäu Ngaøy, thaùng Nôï Coù A B C D E 1 2 G - Soá dö ñaàu naêm - Soá phaùt sinh trong thaùng .. Coäng soá phaùt sinh Soá dö cuoái kyø 7 NỢ Số hiệu tài khoản CÓ SDĐK: Dư nợ đầu kỳ SDĐK: Dư có đầu kỳ Phát sinh bên nợ Phát sinh bên có SDCK: Dư nợ cuối kỳ SDCK: Dư có cuối kỳ 8 06-Sep-11 3 3.2 Nguyên tắc ghi chép trên các tài khoản kế toán. Đối với tài khoản tài sản (TK loại 1 và TK loại 2) NÔÏ TK Taøi saûn COÙ Soá dö ñaàu kyø TAØI SAÛN TAÊNG TAØI SAÛN GIAÛM Coäng soá phaùt sinh Coäng soá phaùt sinh Soá dö cuoái kyø SDCK = SDÑK + Soá PS taêng – Soá PS giaûm 9 Nợ TK 111 “Tiền mặt” Có Tiền mặt hiện đang tồn đầu kỳ Các khoản tiền mặt nhập quỹ Các khoản tiền mặt xuất quỹ Tiền mặt thừa khi kiểm kê Tiền mặt thiếu khi kiểm kê Chênh lệch tỷ giá tăng do đánh giá lại số dư ngoại tệ cuối kỳ Chênh lệch tỷ giá giam do đánh giá lại số dư ngoại tệ cuối kỳ Tiền mặt hiện đang tồn tại quỹ cuối kỳ 10 Nợ TK 112 “Tiền gửi ngân hàng” Có Tiền gửi ngân hàng hiện đang tồn đầu kỳ Các khoản gửi ngân hàng nhập quỹ Các khoản tiền gửi ngân hàng rút ra Chênh lệch tỷ giá tăng do đánh giá lại số dư ngoại tệ cuối kỳ Chênh lệch tỷ giá tăng do đánh giá lại số dư ngoại tệ cuối kỳ Tiền gửi ngân hàng hiện đang tồn cuối kỳ 11 Nợ TK 141”Tạm ứng” Có Các khoản tiền tạm ứng chưa thanh toán Các khoản tiền đã tạm ứng cho CNV trong doanh nghiệp Các khoản tiền tạm ứng đã thanh toán theo số chi thực tế đã duyệt Chi thêm kho số tiền thanh toán > số tiền tạm ứng Số tiền tạm ứng chi không hết nhập lại quỹ hay trừ vào lương Các khoản tiền tạm ứng hiện chưa thanh toán 12 06-Sep-11 4 Nợ TK 131 “Phải thu khách hàng” Có Số tiền phải thu khách hàng đầu kỳ Số tiền phải thu khách hàng về sản phẩm, hàng hóa dịch vụ đã cung cấp cho khách hàng và được xác định là tiêu thụ Số tiền khách hàng đã trả nợ Số tiền đã nhận trước, trả trước của khách hàng Chiết khấu thương mại cho khách hàng Khoản giảm giá hàng bán Doanh thu của hàng bán bị trả lại Số tiền thừa trả lại cho khách hàng Chiết khấu thanh toán khách hàng hưởng Số tiền còn phải thu khách hàng 13 Caùch ghi vaøo taøi khoaûn Taøi saûn: Ví duï: Haõy môû, ghi vaø khoùa Taøi khoaûn Tieàn maët - Tieàn maët toàn ñaàu thaùng 10.000.000. 1- Duøng tieàn maët ñeå môû taøi khoaûn ôû ngaân haøng 5.000.000 2- Baùn haøng thu baèng tieàn maët 25.000.000 3- Vay ngaén haïn ngaân haøng nhaäp quyõ tieàn maët 10.000.000 4- Traû löông cho nhaân vieân baèng tieàn maët 15.000.000 Nợ TK .. Có 14 Giả sử số dư tiền mặt vào ngày 30/6/201X tại Công ty DCF là 15.000.000đ – Ngày 05/7, phiếu thu số 71: Rút tiền gửi ngân hàng về nhập quỹ tiền mặt 55.000.000đ – Ngày 08/7, phiếu chi số 76: Tạm ứng cho nhân viên A mua hàng 20.000.000đ – Ngày 13/7, phiếu chi số 77: Tạm ứng lương đợt 1 cho nhân viên 40.000.000đ – Ngày 15/7, phiếu thu số 72: Khách hàng thanh toán bằng tiền mặt 16.000.000đ – Ngày 23/7, phiếu chi số 78: Thanh toán tiền điện thoại tháng 06 là 1.350.000đ – Ngày 30/7, phiếu chi số 79: Nộp tiền mặt vào ngân hàng 18.000.000đ Yêu cầu: - Mở tài khoản “Tiền mặt” và phản ánh tình hình thay đổi tiền mặt trong tháng 07/201X. - Xác định số dư tiền mặt còn lại cuối kỳ. 15 Đối với tài khoản nguồn vốn (TK loại 3 và TK loại 4) NÔÏ TK Nguoàn voán COÙ Soá dö ñaàu kyø NGUOÀN VOÁN GIAÛM NGUOÀN VOÁN TAÊNG Coäng soá phaùt sinh Coäng soá phaùt sinh Soá dö cuoái kyø SDCK = SDÑK + Soá PS taêng – Soá PS giaûm 16 06-Sep-11 5 Nợ TK 331 “Phải trả người bán” Có Số tiền phải trả người bán đầu kỳ Số tiền đã trả hoặc đã ứng trước cho người bán Số tiền phải trả cho người bán Số tiền chiết khấu thương mại, chiết khấu thanh toán, giảm giá hàng mua, hàng mua bị trả lại được người bán chấp thuận cho doanh nghiệp trừ vào nợ phải trả Số tiền còn phải trả người bán đầu kỳ 17 Cách ghi vào tài khoản nguồn vốn Ví duï: Haõy môû, ghi vaø khoùa ‘Taøi khoaûn Phaûi traû ngöôøi baùn’ 1- Mua haøng hoùa chöa traû tieàn ngöôøi baùn 30.000.000 2- Duøng tieàn maët traû nôï ngöôøi baùn 20.000.000 3- Mua vaät lieäu nhaäp kho trò giaù 50.000.000, ñaõ traû baèng tieàn maët 15.000.000 4- Vay ngaén haïn ngaân haøng traû nôï ngöôøi baùn 25.000.000 Nợ Tài khoản Có 18 Số nợ vay ngắn hạn đến ngày 31/8/200X của công ty DCF là 315.000.000đ • Ngày 07/9 thanh toán nợ vay ngắn hạn 200.000.000đ • Ngày 17/9 vay thêm 300.000.000đ thanh toán tiền hàng • Ngày 23/9 vay thêm 120.000.000đ mua nguyên vật liệu dùng cho sản xuất • Ngày 29/9 thanh toán nợ vay ngắn hạn 478.000.000đ Yêu cầu: - Mở tài khoản “Vay ngắn hạn” và phản ánh tình hình nợ vay ngắn hạn trong tháng 09/200X. - Xác định số dư vay ngắn hạn còn lại cuối kỳ 19 20 c- Cách ghi vào tài khoản Doanh thu, Thu nhập Nợ TK Doanh thu, thu nhập Có - Các khoản giảm trừ doanh thu - Kết chuyển doanh thu thuần, thu nhập để xác định kết quả kinh doanh - Doanh thu bán hàng, cung cấp dịch vụ - Doanh thu hoạt động TC - Thu nhập khác Cộng số phát sinh Cộng số phát sinh 06-Sep-11 6 Caùch ghi vaøo taøi khoaûn Doanh thu Hãy mở, ghi và khóa ‘Tài khoản Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ’ : 1- Doanh thu bán hàng chưa thu tiền 10.000.000 2- Doanh thu bán hàng thu bằng tiền mặt 25.000.000 3- Doanh thu bán hàng chưa thu tiền 30.000.000 4- Khoản giảm trừ doanh thu (chiết khấu thương mại) là 200.000 5- Khoản giảm trừ doanh thu (giảm giá hàng bán) là 200.000 6- Kết chuyển doanh thu thuần để tính kết quả kinh doanh cuối kỳ. NÔÏ TK COÙ 21 Có tình hình về doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ trong tháng 4/200X như sau: • Ngày 02/4 doanh nghiệp bán 2.000sp A với giá chưa thuế GTGT 10% là 115.000đ/sp, khách hàng chấp nhận thanh toán • Ngày 14/4 doanh nghiệp bán 1.000sp A với giá chưa thuế GTGT 10% là 105.000đ/sp, khách hàng đã thanh toán bằng tiền mặt • Ngày 23/4 doanh nghiệp bán 500sp A với giá chưa thuế GTGT 10% là 100.000đ/sp, khách hàng đã thanh toán bằng tiền gửi ngân hàng • Cuối tháng kết chuyển doanh thu để xác định kết quả kinh doanh Yêu cầu: - Mở tài khoản “Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ” và phản ánh tình hình doanh thu trong tháng 04/200X 22 Caùch ghi vaøo taøi khoaûn Chi phí: NÔÏ TK Chi phí COÙ - Chi phí hoaït ñoäng SXKD - Chi phí taøi chính - Chi phí khaùc - Caùc khoaûn giaûm chi phí - Keát chuyeån chi phí Coäng soá phaùt sinh Coäng soá phaùt sinh 23 24Caùch ghi vaøo taøi khoaûn chi phí Haõy môû, ghi vaø khoùa ‘Taøi khoaûn Chi phí baùn haøng’ theo caùc döõ lieäu sau : 1- Chi phí duïng cuï cuûa boä phaän baùn haøng baèng 8.000.000 2- Tieàn löông phaûi traû cho nhaân vieân baùn haøng laø 15.000.000 3- Chi taïm öùng tieàn tieáp thò saûn phaåm 5.000.000 4- Tieàn ñieän, nöôùc phaûi traû ôû boä phaän baùn haøng laø 3.000.000 5- Keát chuyeån toaøn boä chi phí baùn haøng ñeå tính keát quaû kinh doanh cuoái kyø. NÔÏ COÙ 06-Sep-11 7 Tình hình về chi phí quản lý doanh nghiệp trong tháng 4/200X như sau: • Tiền lương phải trả cho nhân viên quản lý doanh nghiệp 45.000.000đ • Chi phí điện, nước, điện thoại phải trả trong tháng 7.000.000đ • Tiền thuê văn phòng làm việc đã thanh toán bằng tiền gửi ngân hàng 25.000.000đ • Chi phí tiếp khách đã thanh toán bằng tiền mặt 2.000.000đ • Cuối tháng kết chuyển chi phí để xác định kết quả kinh doanh Yêu cầu: - Mở tài khoản “Chi phí quản lý doanh nghiệp” và phản ánh tình hình trên trong tháng 04/200X 25 Caùch ghi vaøo taøi khoaûn Keát quaû kinh doanh: NÔÏ TK Keát quaû kinh doanh COÙ • Keát chuyeån giaù voán h.baùn • Keát chuyeån CPBH • Keát chuyeån CPQLDN • Keát chuyeån chi phí taøi chính • Keát chuyeån chi phí khaùc • Keát chuyeån Laõi • Keát chuyeån doanh thu thuaàn • Keát chuyeån doanh thu taøi chính • Keát chuyeån thu nhaäp khaùc • Keát chuyeån Loã Coäng soá phaùt sinh Coäng soá phaùt sinh 26 Caùch ghi vaøo taøi khoaûn Xaùc ñònh keát quaû kinh doanh Haõy môû, ghi vaø khoùa ‘Taøi khoaûn Xaùc ñònh keát quaû kinh doanh’ theo caùc döõ lieäu sau : 1- Doanh thu thuaàn töø baùn haøng 150.000.000 2- Giaù voán haøng baùn 75.000.000 3- Chi phí baùn haøng 8.000.000 4- Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp 12.000.000 5- Doanh thu hoaït ñoäng taøi chính 2.500.000 6- Thu nhaäp khaùc 3.000.000 7- Chi phí khaùc 500.000 8- Keát chuyeån keát quaû kinh doanh cuoái kyø. NÔÏ COÙ 27 28• Tài khoản Hao mòn tài sản cố định; • Tài khoản dự phòng (dự phòng giảm giá hàng tồn kho, dự phòng phải thu khó đòi, dự phòng giảm giá đầu tư ngắn hạn, dài hạn) Nợ TK Có SDĐK Cộng SPS CộngSPS SDCK Phản ánh trên tài khoản Phản ánh trên BCĐKT Chỉ tiêu Số tiền TÀI SẢN A- TSNH - Dự phòng giảm giá ĐTNH () - Dự phòng phải thu khó đòi () - Dự phòng giảm giá HTK () B- TSNH - Hao mòn tài sản cố định () 06-Sep-11 8 29Tài khoản đặc biệt Haõy môû, ghi vaø khoùa ‘taøi khoaûn Hao moøn taøi saûn coá ñònh’ : - Soá dö ñaàu kyø 20.000.000 - Soá phaùt sinh trong kyø : 1- Trích khaáu hao taøi saûn coá ñònh phuïc vuï ôû phaân xöôûng 5.000.000 2- Trích khaáu hao taøi saûn coá ñònh phuïc vuï boä phaän baùn haøng 1.000.000 3- Giaûm möùc trích khaáu hao taøi saûn coá ñònh ôû phaân xöôûng do thay ñoåi phöông phaùp khaáu hao 200.000 4- Trích khaáu hao taøi saûn coá ñònh phuïc vuï ôû vaên phoøng 500.000 NÔÏ COÙ 30Tài khoản Cổ phiếu quỹ là tài khoản điều chỉnh giảm giá trị cho TK nguồn vốn kinh doanh Nợ TK CPQ Có SDĐK Cộng SPS CộngSPS SDCK Phản ánh trên tài khoản Phản ánh trên BCĐKT Chỉ tiêu Số tiền NGUỒN VỐN A- Nợ phải trả B- Vốn chủ sở hữu - Cổ phiếu quỹ () 31Tài khoản Phải thu khách hàng là tài khoản hỗn hợp (vừa là tài sản vừa là nguồn vốn) Nợ Phải thuKhách A Có SDĐK Cộng SPS Cộng SPS SDCK Phản ánh trên tài khoản Phản ánh trên BCĐKT Chỉ tiêu Số tiền TÀI SẢN A- Tài sản ngắn hạn - Phải thu khách hàng (A) B- Tài sản dài hạn NGUỒN VỐN A- Nợ phải trả - Người mua (B) trả tiền trước B- Vốn chủ sở hữu Nợ Phải thuKhách B Có SDĐK Cộng SPS Cộng SPS SDCK 32Tài khoản Phải trả cho người bán là tài khoản hỗn hợp (vừa là tài sản vừa là nguồn vốn) Nợ Phải trảng.bán C Có SDĐK Cộng SPS Cộng SPS SDCK Phản ánh trên tài khoản Phản ánh trên BCĐKT Chỉ tiêu Số tiền TÀI SẢN A- Tài sản ngắn hạn - Trả trước cho ng. bán (D) B- Tài sản dài hạn NGUỒN VỐN A- Nợ phải trả - Phải trả người bán (C) B- Vốn chủ sở hữu Nợ Phải trảng.bán D Có SDĐK Cộng SPS Cộng SPS SDCK 06-Sep-11 9 33Tài khoản giảm trừ doanh thu (CKTM, GGHB, HBBTL) được dùng để điều chỉnh giảm cho TK doanh thu. Nợ TK giảm trừ doanh thu Có Phát sinh khoản giảm trừ Kết chuyển Cộng SPS Cộng SPS Phản ánh trên tài khoản Phản ánh trên Báo cáo KQKĐKD Chỉ tiêu Số tiền 1- Doanh thu BH và CCDV 2- Các khoản giảm trừ DT 3- 34Tài khoản Cổ phiếu quỹ là tài khoản điều chỉnh giảm giá trị cho TK nguồn vốn kinh doanh Nợ TK CPQ Có SDĐK Cộng SPS CộngSPS SDCK Phản ánh trên tài khoản Phản ánh trên BCĐKT Chỉ tiêu Số tiền NGUỒN VỐN A- Nợ phải trả B- Vốn chủ sở hữu - Cổ phiếu quỹ () 35Tài khoản Phải thu khách hàng là tài khoản hỗn hợp (vừa là tài sản vừa là nguồn vốn) Nợ Phải thuKhách A Có SDĐK Cộng SPS Cộng SPS SDCK Phản ánh trên tài khoản Phản ánh trên BCĐKT Chỉ tiêu Số tiền TÀI SẢN A- Tài sản ngắn hạn - Phải thu khách hàng (A) B- Tài sản dài hạn NGUỒN VỐN A- Nợ phải trả - Người mua (B) trả tiền trước B- Vốn chủ sở hữu Nợ Phải thuKhách B Có SDĐK Cộng SPS Cộng SPS SDCK 36Tài khoản Phải trả cho người bán là tài khoản hỗn hợp (vừa là tài sản vừa là nguồn vốn) Nợ Phải trảng.bán C Có SDĐK Cộng SPS Cộng SPS SDCK Phản ánh trên tài khoản Phản ánh trên BCĐKT Chỉ tiêu Số tiền TÀI SẢN A- Tài sản ngắn hạn - Trả trước cho ng. bán (D) B- Tài sản dài hạn NGUỒN VỐN A- Nợ phải trả - Phải trả người bán (C) B- Vốn chủ sở hữu Nợ Phải trảng.bán D Có SDĐK Cộng SPS Cộng SPS SDCK 06-Sep-11 10 37Tài khoản giảm trừ doanh thu (CKTM, GGHB, HBBTL) được dùng để điều chỉnh giảm cho TK doanh thu. Nợ TK giảm trừ doanh thu Có Phát sinh khoản giảm trừ Kết chuyển Cộng SPS Cộng SPS Phản ánh trên tài khoản Phản ánh trên Báo cáo KQKĐKD Chỉ tiêu Số tiền 1- Doanh thu BH và CCDV 2- Các khoản giảm trừ DT 3- 38 Mối quan hệ giữa Bảng cân đối kế toán và tài khoản BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN Tháng 3/20x0 Chỉ tiêu Số tiền TÀI SẢN A- TSNH --- xxx B- TSDH --- xxx TC T.SẢN NGUỒN VỐN A- NPT --- xxx B- VCSH --- xxx TC N. VỐN BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN Tháng 4/20x0 Chỉ tiêu Số tiền TÀI SẢN A- TSNH --- xxx B- TSDH --- xxx TC T.SẢN NGUỒN VỐN A- NPT --- xxx B- VCSH --- xxx TC N. VỐN TK SDĐK : xxx . . SDCK : xxx 3.2 Ghi sổ kép: Mỗi nghiệp vụ kinh tế phát sinh đều liên quan ít nhất đến hai đối tượng kế toán khác nhau hay liên quan đến hai tài khoản kế toán. Vì vậy việc xác định mối quan hệ giữa các tài khoản khi có nghiệp vụ kinh tế phát sinh để ghi chép số tiền vào tài khoản phù hợp là yêu cầu khách quan của công tác kế toán. Yêu cầu này được thực hiện thông qua việc ghi sổ kép. 3.2.1 Khái niệm: Ghi sổ kép là phương pháp được dùng để phản ánh số tiền của các nghiệp vụ kinh tế phát sinh vào tài khoản kế toán theo đúng nội dung kinh tế của nghiệp vụ và mối quan hệ giữa các loại tài sản, các loại nguồn vốn cũng như các đối tượng kế toán khác. Như vậy, khi có nghiệp vụ kinh tế phát sinh cần thiết phải xác định tài khoản nào ghi bên Nợ, tài khoản nào ghi bên Có. Việc xác định quan hệ Nợ - Có được gọi là định khoản kế toán hay lập bút toán. Định khoản kế toán là cơ sở để thực hiện phương pháp ghi sổ kép 39 3.2.2 Các loại định khoản: Có hai loại định khoản là định khoản đơn giản và định khoản phức tạp - Định khoản kế toán đơn giản là định khoản chỉ liên quan đến hai tài khoản, một tài khoản ghi Nợ và một tài khoản ghi Có - Định khoản kế toán phức tạp là định khoản liên quan từ ba tài khoản trở lên, là sự kết hợp của hai hay nhiều định khoản đơn giản có cùng nội dung kinh tế với nhau, và có các định khoản sau: • Ghi Nợ 1 tài khoản, Ghi Có các tài khoản còn lại • Ghi Có 1 tài khoản, Ghi Nợ các tài khoản còn lại • Ghi Nợ một số tài khoản, Ghi Có các tài khoản còn lại 40 06-Sep-11 11 Các bước tiến hành định khoản 1 nghiệp vụ kinh tế: - Nghiệp vụ này ảnh hưởng đến mấy khoản mục - Khoản mục tên gì, số hiệu tài khoản của khoản mục - Khoản mục đó thuộc tài sản, nguồn vốn, doanh thu, hay chi phí - Nghiệp vụ làm cho khoản mục nào tăng, khoản mục nào giảm - Áp dụng kết cấu các khoản mục sẽ định khoản Hãy định khoản các nghiệp vụ kinh tế sau: Rút tiền gửi ngân hàng về nhập quỹ tiền mặt 25.000.000đ 41 Khách hàng thanh toán tiền hàng bằng chuyển khoản 45 triệu Dùng tiền mặt thanh toán cho người bán 25 triệu Mua nguyên vật liệu nhập kho trị giá 200 triệu, giá mua chưa bao gồm thuế GTGT 10%, chưa thanh toán cho người bán Mua nguyên vật liệu nhập kho trị giá 200 triệu, giá mua chưa bao gồm thuế GTGT 10%, đã thanh toán cho người bán ½ bằng tiền gửi ngân hàng 42 Lương phải trả cho nhân viên quản lý doanh nghiệp 20 triệu Tạm ứng cho nhân viên phòng kế hoạch đi công tác bằng TM = 2 triệu Mua hàng hóa nhập kho với giá thanh toán 220 triệu, biết thuế GTGT 10%, chưa thanh toán cho người bán Dùng lợi nhuận chưa phân phối bổ sung quỹ khen thưởng phúc lợi 50 triệu, quỹ đầu tư phát triển 70 triệu 43 • Định khoản phức tạp là sự kết hợp của nhiều định khoản đơn giản, nhằm giảm bớt khối lượng ghi chép của kế toán. • Phương pháp ghi sổ kép, số tiền bên Nợ và số tiền bên Có của tài khoản đối ứng luôn bằng nhau. • Do tính chất ghi Nợ phải ghi Có, và Nợ = Có nên phương pháp ghi sổ kép có tác dụng kiểm tra tính chính xác của số liệu ghi chép cũng như nội dung của nghiệp vụ kinh tế phát sinh 44 06-Sep-11 12 3.3 Kế toán tổng hợp và kế toán chi tiết: 3.3.1 Kế toán tổng hợp: Kế toán tổng hợp là việc sử dụng các tài khoản kế toán cấp 1 để phản ánh và giám đốc các đối tượng kế toán một cách tổng quát theo những nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong doanh nghiệp. Tài khoản tổng hợp là tài khoản cấp 1 dùng để phản ánh tổng quát tình hình hiện có và biến động của từng đối tượng kế toán 3.3.2 Kế toán chi tiết: Kế toán chi tiết là công việc phản ánh và giám đốc một cách chi tiết từng loại tài sản, từng loại nguồn vốn cũng như các đối tượng kế toán khác theo yêu cầu quản lý cụ thể của doanh nghiệp. Kế toán chi tiết được thực hiện trên các tài khoản cấp 2 và trên các sổ chi tiết. 45 Tài khoản cấp 2: Tài khoản cấp 2 là một hình thức kế toán chi tiết nội dung và số tiền được phản ánh trên các tài khoản cấp 1. Tài khoản cấp 3 là hình thức kế toán chi tiết nội dung và số tiền đã được phản ánh trên các tài khoản cấp 2 Sổ chi tiết: Sổ chi tiết là hình thức kế toán chi tiết số liệu được phản ánh trong tài khoản cấp 1, cấp 2 hoặc cấp 3 theo yêu cầu quản lý của doanh nghiệp. Các bước thực hiện: • Mở sổ kế toán (kẻ tài khoản chữ T và ghi số dư đầu kỳ) • Định khoản các nghiệp vụ phát sinh • Ghi sổ kế toán (phản ánh vào tài khoản chữ T) • Khóa sổ kế toán (tính số dư cuối kỳ) • Kiểm tra số liệu kế toán. 46 3.3.3 Mối quan hệ giữa tài khoản các cấp và sổ chi tiết: • Tổng số dư, tổng số phát sinh tăng, tổng số phát sinh giảm của các tài khoản cấp 2 thuộc một tài khoản cấp 1 nào đó thì luôn bằng số dư, số phát sinh tăng, số phát sinh giảm của chính tài khoản cấp 1 đó. • Tổng số dư, tổng số phát sinh tăng, tổng số phát sinh giảm của các sổ chi tiết phụ thuộc tài khoản cấp 1, cấp 2 thì luôn bằng số dư, số phát sinh tăng, số phát sinh giảm của tài khoản cấp 1 hoặc tài khoản cấp 2 đó. • Mối quan hệ này giúp kiểm tra, đối chiếu số liệu giữa các số sách kế toán được chính xác và chặt chẽ. 47 3.3.4 Mối quan hệ giữa bảng cân đối kế toán với tài khoản kế toán Giống nhau: • Tài khoản và Bảng cân đối kế toán là hai phương pháp của kế toán dùng để phản ánh vốn kinh doanh của doanh nghiệp Khác nhau: • Tài khoản dùng để phản ánh một cách thường xuyên, liên tục các đối tượng kế toán. • Bảng cân đối kế toán dùng để phản ánh tài sản và nguồn hình thành tài sản một cách tổng quát tại một thời điểm nhất định. • Mối quan hệ: • Đầu kỳ căn cứ vào bảng cân đối kế toán được lập vào cuối kỳ trước cũng như danh mục sổ kế toán đã dăng ký để mở các tài khoản tương ứng nhằm theo dõi từng loại tài sản, từng loại nguồn vốn cũng như các đối tượng kế toán cụ thể khác • Số dư đầu kỳ của các tài khoản phản ánh tài sản và nguồn vốn lấy từ bảng cân đối kế toán lập vào cuối kỳ trước • Số dư cuối kỳ của các tài khoản phản ánh tài sản và nguồn vốn là cơ sở để lập bảng cân đối kế toán mới cho cuối kỳ đó 48 06-Sep-11 13 3.4 Đối chiếu số liệu ghi chép trong các tài khoản: Bảng đối chiếu phát sinh các tài khoản STT Tên tài khoản Số hiệu TK Số dư đầu tháng (quý, năm) Số phát sinh trong tháng (quý, năm) Số dư cuối tháng (quý, năm) Nợ Có Nợ Có Nợ Có Cộng 49 Bảng đối chiếu số phát sinh kiểu bàn cờ TK ghi Có TK ghi Nợ SDĐK vế Nợ TK 111 TK 112 TK 131 TK 141 TK TK Cộng phát sinh vế Nợ SDC K vế Có SDĐK vế Có TK 111 TK 112 TK 131 TK 141 TK TK Cộng phát sinh vế Có SDCK vế Nợ 50 3.4 Tài khoản Gồm hai phần cơ bản: Loại tài khoản ghi sổ kép và loại tài khoản ghi sổ đơn - Loại tài khoản ghi sổ kép: • Từ loại 1 đến loại 4: những tài khoản tài sản, tài khoản nguồn vốn. Các tài khoản này có số dư cuối kỳ để lập bảng cân đối kế toán • Từ loại 5 đến loại 9: những tài khoản trung gian không có số dư cuối kỳ và được phản ánh trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh - Loại tài khoản ghi sổ đơn: • Loại 0 có số dư cuối kỳ ghi ngoài bảng cân đối kế toán 51 52Hệ thống Tài khoản kế toán doanh nghiệp Việt Nam (theo Quyeát ñònh 15/2006/QÑ-BTC ngaøy 20/3/2006 cuûa BTC) TAØI SAÛN NGUOÀN VOÁN LOAÏI 1-Taøi saûn ngaén haïn LOAÏI 3-Nôï phaûi traû LOAÏI 2-Taøi saûn daøi haïn LOAÏI 4-Voán chuû sôû höõu DOANH THU CHI PHÍ LOAÏI 5-Doanh thu LOAÏI 6-Chi phí saûn xuaát KD LOAÏI 7-Thu nhaäp hoïat ñoäng khaùc LOAÏI 8-Chi phí hoïat ñoäng khaùc LOAÏI 9-XAÙC ÑÒNH KQKD = DOANH THU– CHI PHÍ LOAÏI 0 – TAØI KHOAÛN NGOAØI BAÛNG 06-Sep-11 14 TK 1 5 2 Nhóm TK Loại TK Thứ tự TK cấp 1 TK cấp 2 TK cấp 3 1 1 53