Kế toán nghiệp vụ ngân quỹ và các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt

ế ạ N : TK thanh toán v n TCC DVTT thích h pợ ố Ư ợ Có: - TKTG thanh toán/ng i th h ng (n u ng i th h ng có tàiườ ụ ưở ế ườ ụ ưở kho n t i t ch c nh n chuy n ti n); ả ạ ổ ứ ậ ể ề ho cặ - TK chuy n ti n ph i tr (n u ng i th h ng không có tàiể ề ả ả ế ườ ụ ưở kho n t i t ch c nh n chuy n ti n)ả ạ ổ ứ ậ ể ề Tr ng h p đã h ch toán vào tài kho n chuy n ti n ph i tr , tuỳ nhu c uườ ợ ạ ả ể ề ả ả ầ khách hàng, ngân hàng s t t toán TK này và tr ti n cho khách hàng.ẽ ấ ả ề V thu phí và thu GTGT đ i v i UNC thanh toán khác TCT DVTT doề ế ố ớ Ư TCC DVTT phát sinh chuy n ti n thu. Ph ng pháp h ch toán phí và thu GTGTƯ ể ề ươ ạ ế gi ng ph n thanh toán Séc đã trình bày ph n trên.ố ầ ở ầ 38 2.2.2.3 K toán Séc chuy n ti nế ể ề Séc chuy n ti nể ề là m t hình th c chuy n ti n c m tay do ng i đ c đ n vộ ứ ể ề ầ ườ ượ ơ ị y nhi m tr c ti p c m t séc đó đ n p vào t ch c cung ng d ch v thanh toánủ ệ ự ế ầ ờ ể ộ ổ ứ ứ ị ụ nh n chuy n ti n đ th h ng s ti n trên Séc. ậ ể ề ể ụ ưở ố ề Th i h n hi u l c c a t séc chuy n ti n là 30 ngày k t ngày kí phát hành. ờ ạ ệ ự ủ ờ ể ề ể ừ Séc chuy n ti n là m t hình th c chuy n ti n c m tay đ ng tên cá nhân và chể ề ộ ứ ể ề ầ ứ ỉ th c hi n chuy n ti n gi a hai t ch c cung ng d ch v thanh toán trong cùngự ệ ể ề ữ ổ ứ ứ ị ụ m t h th ng.ộ ệ ố Ng i xin chuy n ti n l p l nh chi đ trích tài kho n thanh toán ho c n p ti nườ ể ề ậ ệ ể ả ặ ộ ề m t đ đ c c p séc chuy n ti n. S ti n chuy n đ c l u kí vào tài kho n đ m b oặ ể ượ ấ ể ề ố ề ể ượ ư ả ả ả thanh toán séc chuy n ti n.ể ề - T i t ch c cung ng d ch v thanh toán ph c v ng i chuy n ti n:ạ ổ ứ ứ ị ụ ụ ụ ườ ể ề + Giai đo n phát hành Séc chuy n ti n:ạ ể ề Sau khi hoàn thành ki m soát, x lý ch ng t s ghi các thông tin c n thi t lênể ử ứ ừ ẽ ầ ế t séc, tính và ghi ký hi u m t lên Séc chuy n ti n sau đó trao Séc cho ng i thờ ệ ậ ể ề ườ ụ h ng ghi trên séc.ưở K toán h ch toán:ế ạ N : ợ TK ti n g i thanh toán/đ n v chuy n ti n; ề ử ơ ị ể ề ho cặ TK ti n m t (n u n p ti n m t)ề ặ ế ộ ề ặ Có: TK đ m b o thanh toán séc chuy n ti n/đ n v chuy n ti nả ả ể ề ơ ị ể ề + Giai đo n thanh toán Séc chuy n ti n:ạ ể ề Khi nh n đ c L nh chuy n N t t ch c cung ng d ch v thanh toán trậ ượ ệ ể ợ ừ ổ ứ ứ ị ụ ả chuy n ti n s h ch toán đ t t toán tài kho n đ m b o thanh toán séc chuy nể ề ẽ ạ ể ấ ả ả ả ể ti n:ề N :ợ TK đ m b o thanh toán séc chuy n ti n/đ n v chuy n ti nả ả ể ề ơ ị ể ề Có: TK thanh toán v n cùng h th ng (chuy n ti n đ n, đi u chuy n v n)ố ệ ố ể ề ế ề ể ố - T i t ch c cung ng d ch v thanh toán tr chuy n ti nạ ổ ứ ứ ị ụ ả ể ề 39 Khi nh n t séc chuy n ti n t ng i th h ng n p vào s ki m soát Sécậ ờ ể ề ừ ườ ụ ưở ộ ẽ ể và các ch ng t kèm theo theo đúng th t c quy đ nh, gi i mã ký hi u m t ghi trênứ ừ ủ ụ ị ả ệ ậ Séc, n u đ đi u ki n thanh toán s g i L nh chuy n N sang t ch c cung ngế ủ ề ệ ẽ ử ệ ể ợ ổ ứ ứ d ch v thanh toán ph c v ng i chuy n ti n, và tr ti n cho ng i đ i di n đ nị ụ ụ ụ ườ ể ề ả ề ườ ạ ệ ơ v chuy n ti n theo các tr ng h p:ị ể ề ườ ợ + N u ng i th h ng đ ngh chuy n s ti n c a t séc vào tài kho n ti nế ườ ụ ưở ề ị ể ố ề ủ ờ ả ề g i thanh toán c a ng i cung c p (có tài kho n t i t ch c tr chuy n ti n) kử ủ ườ ấ ả ạ ổ ứ ả ể ề ế toán căn c vào các ch ng t thích h p tr ti n cho ng i cung c p: ứ ứ ừ ợ ả ề ườ ấ N :ợ TK thanh toán v n cùng h th ng (chuy n ti n đi, đi u chuy n v n)ố ệ ố ể ề ề ể ố Có: TK ti n g i thanh toán c a ng i cung c pề ử ủ ườ ấ + N u ng i th h ng tr c ti p nh n ti n, k toán căn c vào các ch ng tế ườ ụ ưở ự ế ậ ề ế ứ ứ ừ ghi: N :ợ TK thanh toán v n cùng h th ng (chuy n ti n đi, đi u chuy n v n)ố ệ ố ể ề ề ể ố Có: TK chuy n ti n ph i tr /ng i n p Sécể ề ả ả ườ ộ T tài kho n chuy n ti n ph i tr t ch c tr chuy n ti n th c hi n tr ti nừ ả ể ề ả ả ổ ứ ả ể ề ự ệ ả ề cho ng i th h ng ghi trên séc theo yêu c u c a h nh lĩnh ti n m t, c p Sécườ ụ ưở ầ ủ ọ ư ề ặ ấ b o chi đi mua hàng...ả N : ợ TK chuy n ti n ph i tr /ng i n p Sécể ề ả ả ườ ộ Có: TK 1011 (n u tr b ng ti n m t); ho cế ả ằ ề ặ ặ TK đ m b o thanh toán Séc b o chi (n u c p séc b o chi)...ả ả ả ế ấ ả 2.2.3. K toán hình th c thanh toán b ng nh thu hay y nhi m thuế ứ ằ ờ ủ ệ 2.2.3.1 T ng quan v nh thu hay u nhi m thu (UNT)ổ ề ờ ỷ ệ Nh thu ho c u nhi m thu đ c áp d ng trong giao d ch thanh toán gi aờ ặ ỷ ệ ượ ụ ị ữ nh ng ng i s d ng d ch v thanh toán có m tài kho n trong n i b t ch cữ ườ ử ụ ị ụ ở ả ộ ộ ổ ứ cung ng d ch v thanh toán ho c gi a các t ch c cung ng d ch v thanh toán,ứ ị ụ ặ ữ ổ ứ ứ ị ụ trên c s có tho thu n ho c h p đ ng v đi u ki n thu h gi a bên tr ti n vàơ ở ả ậ ặ ợ ồ ề ề ệ ộ ữ ả ề bên th h ng.ụ ưở 40 Th c ch t c a nh thu hay u nhi m thu là gi y t thanh toán do ng i bánự ấ ủ ờ ỷ ệ ấ ờ ườ l p đ u thác cho t ch c cung ng d ch v thanh toán thu h m t s ti n ậ ể ỷ ổ ứ ứ ị ụ ộ ộ ố ề ở ng i mua t ng ng v i giá tr hàng hoá, d ch v đã cung ng.ườ ươ ứ ớ ị ị ụ ứ Tuy nhiên, vi c t đ ng l p nh thu hay y nhi m thu này có th d n t iệ ự ộ ậ ờ ủ ệ ể ẫ ớ ng i bán l p nh thu hay u nhi m thu đ thu kh ng, thu th a ti n c a ng iườ ậ ờ ỷ ệ ể ố ừ ề ủ ườ mua, do đó nh thu hay UNT ch đ c s d ng đ thanh toán nh ng hàng hoá, d chờ ỉ ượ ử ụ ể ữ ị v có d ng c ghi đo chính xác nh đi n, đi n tho i, n c...ụ ụ ụ ư ệ ệ ạ ướ Th i h n th c hi n nh thu hay u nhi m thu do t ch c cung ng d ch vờ ạ ự ệ ờ ỷ ệ ổ ứ ứ ị ụ thanh toán tho thu n v i ng i s d ng d ch v thanh toán.ả ậ ớ ườ ử ụ ị ụ Trong th i gian không quá m t ngày làm vi c k t th i đi m nh n đ cờ ộ ệ ể ừ ờ ể ậ ượ UNT do t ch c cung ng d ch v thanh toán ph c v ng i th h ng g i đ n,ổ ứ ứ ị ụ ụ ụ ườ ụ ưở ử ế t ch c cung ng d ch v thanh toán ph c v ng i tr ti n ph i hoàn t t vi cổ ứ ứ ị ụ ụ ụ ườ ả ề ả ấ ệ trích tài kho n c a ng i tr ti n n u trên tài kho n c a ng i chi tr đó có đả ủ ườ ả ề ế ả ủ ườ ả ủ đi u ki n đ th c hi n giao d ch thanh toán, ho c báo cho ng i tr ti n bi t n uề ệ ể ự ệ ị ặ ườ ả ề ế ế trên tài kho n c a ng i đó không có đ ti n đ th c hi n giao d ch thanh toán,ả ủ ườ ủ ề ể ự ệ ị đ ng th i theo dõi đ thanh toán khi tài kho n c a ng i tr ti n có đ ti n.ồ ờ ể ả ủ ườ ả ề ủ ề 2.2.3.2 Quy trình k toán thanh toán nh thu hay u nhi m thuế ờ ỷ ệ a. Thanh toán nh thu hay UNT cùng m t t ch c cung ng d ch v thanh toánờ ộ ổ ứ ứ ị ụ - Quy trình thanh toán: (1) Giao hàng hóa, d ch vị ụ H p đ ng kinh tợ ồ ế (2) (4) (3) N p Báo Cóộ Báo Nợ UNT (1) Ng i bán giao hàng hoá, d ch v cho ng i mua trên c s h p đ ng kinhườ ị ụ ườ ơ ở ợ ồ t đã ký k tế ế (2) Ng i bán l p nh thu (hay UNT) g i t ch c cung ng d ch v thanh toánườ ậ ờ ử ổ ứ ứ ị ụ ph c v mình đ đ ngh thu h s ti n theo gi y nh thu (u nhi m thu).ụ ụ ể ề ị ộ ố ề ấ ờ ỷ ệ (3) TCC DVTT ki m soát, ghi N và báo N cho ng i muaƯ ể ợ ợ ườ 41 Người bán Tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán Người mua (4) Ghi Có và báo Có cho ng i bánườ - Quy trình k toán:ế Nh n gi y nh thu, k toán th c hi n ki m soát tính ch t h p pháp h p lậ ấ ờ ế ự ệ ể ấ ợ ợ ệ c a ch ng t , ki m tra s d tài kho n c a ng i mua (ng i chi tr ).ủ ứ ừ ể ố ư ả ủ ườ ườ ả + N u tài kho n c a ng i chi tr có đ ti n đ thanh toán: K toán tríchế ả ủ ườ ả ủ ề ể ế ngay tài kho n c a ng i chi tr chuy n vào tài kho n c a ng i th h ngả ủ ườ ả ể ả ủ ườ ụ ưở N : ợ TK thanh toán c a ng i chi trủ ườ ả Có: TK thanh toán c a ng i th h ngủ ườ ụ ưở + N u tài kho n c a ng i chi tr không đ ti n đ thanh toán: K toán báoế ả ủ ườ ả ủ ề ể ế cho ng i chi tr bi t; đ ng th i ghi Nh p s theo dõi “U nhi m thu quá h n”.ườ ả ế ồ ờ ậ ổ ỷ ệ ạ Khi tài kho n thanh toán c a ng i chi tr có đ ti n đ thanh toán UNT, k toánả ủ ườ ả ủ ề ể ế ghi Xu t s theo dõi “U nhi m thu quá h n” đ thanh toán và tính ph t ch m trấ ổ ỷ ệ ạ ể ạ ậ ả ng i chi tr đ chuy n cho ng i th h ng cùng s ti n c a nh thu.ườ ả ể ể ườ ụ ưở ố ề ủ ờ S ti n ph tố ề ạ ch m trậ ả = S ti nố ề nh thuờ x Th i gianờ ch m trậ ả x Lãi su tấ ph tạ (1) (2) (3) Trong đó: (1) S ti n ghi trên gi y nh thuố ề ấ ờ (2) Tính theo ngày k t sau ngày ghi Nh p s theo dõi “UNT quá h n” đ nể ừ ậ ổ ạ ế ngày xu t s đ thanh toán.ấ ổ ể (3) Theo lãi su t NQH cho vay ng n h n tính theo ngày (lãi su t tháng chia 30ấ ắ ạ ấ ngày) H ch toán:ạ N : TK TG thanh toán ng i chi trợ ườ ả S ti n nh thuố ề ờ Có: TK TG thanh toán ng i th h ng ườ ụ ưở c ng ti nộ ề ph tạ b. Thanh toán UNT khác t ch c cung ng d ch v thanh toán ổ ứ ứ ị ụ - Tr ng h p UNT không có u quy n chuy n Nườ ợ ỷ ề ể ợ + Quy trình thanh toán: (1) Giao hh, d ch vị ụ 42 Người mua Tổ chức cung ứng DVTT phục vụ người bán Tổ chức cung ứng DVTT phục vụ người mua Người bán H p đ ng kinh tợ ồ ế (2) (6) (4) N p ộ Ghi Có, Ghi N ,ợ UNT Báo Có Báo Nợ (3) Chuy n UNT ghi N tr cể ợ ướ (5) L nh chuy n Cóệ ể (1) Trên c s h p đ ng kinh t đã ký k t, ng i bán giao hàng hoá, d ch v choơ ở ợ ồ ế ế ườ ị ụ ng i muaườ (2) Ng i bán g i nh thu, UNT t i t ch c cung ng d ch v thanh toán ph c vườ ử ờ ớ ổ ứ ứ ị ụ ụ ụ mình đ đ ngh thu h s ti n theo gi y nh thu (u nhi m thu).ể ề ị ộ ố ề ấ ờ ỷ ệ (3) T ch c cung ng d ch v thanh toán ph c v ng i bán làm th t c đổ ứ ứ ị ụ ụ ụ ườ ủ ụ ể chuy n gi y nh thu (UNT) sang t ch c cung ng d ch v thanh toán ph c vể ấ ờ ổ ứ ứ ị ụ ụ ụ ng i mua.ườ (4) T ch c cung ng d ch v thanh toán ph c v ng i mua ghi N và báo Nổ ứ ứ ị ụ ụ ụ ườ ợ ợ cho ng i muaườ (5) Đ ng th i g i L nh chuy n Có sang t ch c cung ng d ch v thanh toán ph cồ ờ ử ệ ể ổ ứ ứ ị ụ ụ v ng i bán.ụ ườ (6) T ch c cung ng d ch v thanh toán ph c v ng i bán ghi Có và báo Có choổ ứ ứ ị ụ ụ ụ ườ ng i bán.ườ + Quy trình k toán:ế • T i t ch c cung ng d ch v thanh toán ph c v ng i bán:ạ ổ ứ ứ ị ụ ụ ụ ườ  Giai đo n nh n thu h :ạ ậ ộ Nh n gi y nh thu, k toán th c hi n ki m soát tính ch t h p pháp h p lậ ấ ờ ế ự ệ ể ấ ợ ợ ệ c a ch ng t , n u đ đi u ki n ghi Nh p “S theo dõi UNT g i đi ch thanhủ ứ ừ ế ủ ề ệ ậ ổ ử ờ toán” T ch c cung ng d ch v thanh toán ph c v ng i bán th c hi n thu phíổ ứ ứ ị ụ ụ ụ ườ ự ệ d ch v thu h .ị ụ ộ  Giai đo n thanh toán cho ng i bán:ạ ườ 43 Khi nh n đ c l nh chuy n Có thanh toán y nhi m thu t t ch c cung ngậ ượ ệ ể ủ ệ ừ ổ ứ ứ d ch v thanh toán ph c v ng i mua g i đ n, k toán ki m soát L nh, ghi Xu tị ụ ụ ụ ườ ử ế ế ể ệ ấ s theo dõi “UNT g i đi ch thanh toán” và vào s k toán:ổ ử ờ ổ ế N TK thanh toán v n gi a các ngân hàng thích h pợ ố ữ ợ Có TK TG thanh toán c a ng i bánủ ườ • T i t ch c cung ng d ch v thanh toán ph c v ng i mua:ạ ổ ứ ứ ị ụ ụ ụ ườ Nh n gi y nh thu t t ch c cung ng d ch v thanh toán ph c v ng iậ ấ ờ ừ ổ ứ ứ ị ụ ụ ụ ườ bán chuy n đ n, sau khi hoàn thành th t c ki m soát ch ng t , ki m tra s d tàiể ế ủ ụ ể ứ ừ ể ố ư kho n c a ng i mua. N u đ đi u ki n s trích ngay tài kho n c a ng i muaả ủ ườ ế ủ ề ệ ẽ ả ủ ườ đ chuy n tr cho ng i bán qua t ch c cung ng d ch v thanh toán ph c vể ể ả ườ ổ ứ ứ ị ụ ụ ụ ng i bán b ng L nh chuy n Có.ườ ằ ệ ể IV. N TK TG thanh toán c a ng i muaợ ủ ườ V. Có TK thanh toán v n gi a các ngân hàng thích h pố ữ ợ Tr ng h p tài kho n c a ng i mua không đ s d đ thanh toán thì x lýườ ợ ả ủ ườ ủ ố ư ể ử nh nh thu quá h n trong thanh toán cùng m t t ch c cung ng d ch v thanhư ờ ạ ộ ổ ứ ứ ị ụ toán. - Tr ng h p UNT có u quy n chuy n Nườ ợ ỷ ề ể ợ + Quy trình thanh toán: (1) Giao hh, d ch vị ụ H p đ ng kinh tợ ồ ế (2) (6) (4) N p ộ Ghi Có, Ghi N ,ợ UNT & báo Có & báo Nợ (3) G i L nh chuy n Nử ệ ể ợ (5) T/báo ch p nh n LCNấ ậ ợ (1) Trên c s h p đ ng kinh t đã ký k t, ng i bán giao hàng hoá, d ch vơ ở ợ ồ ế ế ườ ị ụ cho ng i muaườ (2) Ng i bán g i nh thu, UNT t i t ch c cung ng d ch v thanh toán ph cườ ử ờ ớ ổ ứ ứ ị ụ ụ v mình đ đ ngh thu h s ti n theo gi y nh thu (u nhi m thu).ụ ể ề ị ộ ố ề ấ ờ ỷ ệ 44 Người mua Tổ chức cung ứng DVTT phục vụ người bán Tổ chức cung ứng DVTT phục vụ người mua Người bán (3) Căn c vào y nhi m thu có y quy n chuy n N , TCC DVTT ph c vứ ủ ệ ủ ề ể ợ Ư ụ ụ ng i bán l p và g i L nh chuy n N cho TCC DVTT ph c v ng iườ ậ ử ệ ể ợ Ư ụ ụ ườ mua. (4) T ch c cung ng d ch v thanh toán ph c v ng i mua ghi N và báo Nổ ứ ứ ị ụ ụ ụ ườ ợ ợ cho ng i muaườ (5) Đ ng th i g i thông báo ch p nh n L nh chuy n N cho TCC DVTTồ ờ ử ấ ậ ệ ể ợ Ư ph c v ng i bán.ụ ụ ườ (6) Căn c vào thông báo “Ch p nh n L nh chuy n N ” nh n đ c,ứ ấ ậ ệ ể ợ ậ ượ TCCUDVTT ph c v ng i bán báo Có cho ng i bán.ụ ụ ườ ườ + Quy trình k toán:ế • T i t ch c cung ng d ch v thanh toán ph c v ng i bán:ạ ổ ứ ứ ị ụ ụ ụ ườ  Giai đo n nh n thu h :ạ ậ ộ Nh n gi y nh thu t khách hàng, k toán th c hi n ki m soát tính ch tậ ấ ờ ừ ế ự ệ ể ấ h p pháp h p l c a ch ng t , ki m soát h p đ ng y quy n chuy n N , n u đợ ợ ệ ủ ứ ừ ể ợ ồ ủ ề ể ợ ế ủ đi u ki n s l p và g i L nh chuy n N t i TCC DVTT ph c v ng i mua đề ệ ẽ ậ ử ệ ể ợ ớ Ư ụ ụ ườ ể đòi ti n (tuy nhiên ch a tr ti n - ghi Có - ngay cho ng i bán mà h ch toán vàoề ư ả ề ườ ạ tài kho n các kho n ch thanh toán khác):ả ả ờ N TK thanh toán v n thích h pợ ố ợ Có TK Các kho n ch thanh toán khác/ng i bánả ờ ườ  Giai đo n thanh toán UNT:ạ Khi nh n đ c thông báo “Ch p nh n L nh chuy n N ” t TCC DVTTậ ượ ấ ậ ệ ể ợ ừ Ư đ n s tr ti n cho ng i bán ngay:ế ẽ ả ề ườ N TK Các kho n ch thanh toán khác/ng i bánợ ả ờ ườ Có TK ti n g i thanh toán/ng i bánề ử ườ • T i TCC DVTT ph c v ng i mua: ạ Ư ụ ụ ườ Khi nh n đ c L nh chuy n N , th c hi n ki m soát L nh, ki m tra s dậ ượ ệ ể ợ ự ệ ể ệ ể ố ư tài kho n ng i mua:ả ườ 45  N u bên mua đ kh năng thanh toán s trích ngay TKTG c a ng i muaế ủ ả ẽ ủ ườ ghi: N TK ti n g i thanh toán/ng i muaợ ề ử ườ Có TK thanh toán v n gi a các NH ố ữ  N u ng i mua không đ kh năng thanh toán: ế ườ ủ ả X lý nh tr ng h p UNTử ư ườ ợ không có y quy n chuy n N quá h n.ủ ề ể ợ ạ 2.2.4. K toán hình th c thanh toán b ng th tín d ngế ứ ằ ư ụ 2.2.4.1 T ng quan v th tín d ngổ ề ư ụ - Khái ni m:ệ Th tín d ng là m t văn b n cam k t có đi u ki n đ c ngân hàngư ụ ộ ả ế ề ệ ượ m theo yêu c u c a ng i s d ng d ch v thanh toán (ng i xin m TTD)ở ầ ủ ườ ử ụ ị ụ ườ ở theo đó ngân hàng th c hi n yêu c u c a ng i s d ng d ch v thanh toánự ệ ầ ủ ườ ử ụ ị ụ đ :ể + Tr ti n ho c u quy n cho ngân hàng khác tr ti n ngay theo l nh c aả ề ặ ỷ ề ả ề ệ ủ ng i th h ng khi nh n đ c b ch ng t xu t trình phù h p v i các đi uườ ụ ưở ậ ượ ộ ứ ừ ấ ợ ớ ề ki n c a TTDệ ủ + Ch p nh n tr ti n ho c u quy n cho ngân hàng khác tr ti n theo l nhấ ậ ả ề ặ ỷ ề ả ề ệ c a ng i th h ng vào m t th i đi m nh t đ nh trong t ng lai khi nh n đ củ ườ ụ ưở ộ ờ ể ấ ị ươ ậ ượ b ch ng t xu t trình phù h p v i các đi u ki n thanh toán c a TTDộ ứ ừ ấ ợ ớ ề ệ ủ - Đ c đi m:ặ ể + TTD dùng trong thanh toán ti n hàng hoá d ch v trên c s HĐKT đã kýề ị ụ ơ ở k t và trong tr ng h p gi a ng i mua và ng i bán không tín nhi m l n nhau, ế ườ ợ ữ ườ ườ ệ ẫ + Th ng áp d ng khi bên bán ho c bên mua giao d ch không th ng xuyên,ườ ụ ặ ị ườ không bi t nhau ho c giao d ch l n đ u, ho c do yêu c u c a bên bán đòi h i bênế ặ ị ầ ầ ặ ầ ủ ỏ mua đ m b o cho kh năng thanh toán ch c ch n.ả ả ả ắ ắ - Ph m vi thanh toán: ạ TTD dùng đ thanh toán ti n hàng hoá, d ch v theo h p đ ng kinh t đã kýể ề ị ụ ợ ồ ế k t gi a ng i mua và ng i bán m tài kho n hai ngân hàng cùng h th ng.ế ữ ườ ườ ở ả ở ệ ố Tr ng h p thanh toán ra khác h th ng thì t i đ a bàn c a ngân hàng ph c vườ ợ ệ ố ạ ị ủ ụ ụ 46 ng i bán ph i có m t ngân hàng cùng h th ng v i ngân hàng ph c v ng iườ ả ộ ệ ố ớ ụ ụ ườ mua tham gia thanh toán bù tr .ừ - Đi u ki n thanh toán: ề ệ + TTD ch thanh toán m t l n và cho m t ng i bán. Tr ng h p thanh toánỉ ộ ầ ộ ườ ườ ợ không h t thì ph i hoàn l i s ti n m TTD cho ng i mua.ế ả ạ ố ề ở ườ + Th i h n hi u l c: 3 tháng k t ngày ngân hàng ph c v ng i mua mờ ạ ệ ự ể ừ ụ ụ ườ ở TTD đ n ngày ng i bán n p ch ng t thanh toán vào ngân hàng.ế ườ ộ ứ ừ + Thanh toán TTD n i đ a đòi h i ng i mua ph i l u ký 100% giá tr th tínộ ị ỏ ườ ả ư ị ư d ng t i NH.ụ ạ 2.2.4.2 Quy trình k toán thanh toán th tín d ng ế ư ụ a. Thanh toán th tín d ng gi a hai khách hàng m tài kho n t i hai tư ụ ữ ở ả ạ ổ ch c cung ng d ch v thanh toán cùng h th ngứ ứ ị ụ ệ ố - Quy trình thanh toán: (5) Giao hàng hoá , d ch vị ụ (1) (2) (4) (6) (8) Xin m Báo Thông báo N p Báo ở ộ TTD N TTD đã m c.t Cóợ ở ừ (3) G i TTD đã m ử ở (7) G i L nh chuy n Nử ệ ể ợ (1) Ng i mua g i gi y xin m th tín d ng t i ngân hàng ườ ử ấ ở ư ụ ớ (2) Sau khi h ch toán m TTD, ngân hàng g i báo n cho ng i muaạ ở ử ợ ườ (3) Ngân hàng ph c v chuy n TTD đã m sang ngân hàng ph c v ng i bánụ ụ ể ở ụ ụ ườ (4) Ngân hàng ph c v ng i bán thông báo TTD đã m cho ng i bán ụ ụ ườ ở ườ (5) Ng i bán giao hàng hóa, d ch v cho ng i mua theo TTD đã mườ ị ụ ườ ở (6) Sau khi giao hàng ng i bán l p b ng kê thanh toán TTD g i t i NH ph cườ ậ ả ử ớ ụ v mình đ ngh thanh toán ụ ề ị 47 Ng i muaườ NH ng i muaườ (NH m TTD)ở NH người bán (NH thông báo TTD) Ng i bánườ (7) Ngân hàng ph c v ng i bán chuy n L nh chuy n N v thanh toánụ ụ ườ ể ệ ể ợ ề TTD sang ngân hàng ph c v ng i muaụ ụ ườ (8) Ngân hàng g i báo Có cho ng i bán.ử ườ - Quy trình k toán:ế + T i ngân hàng ph c v bên muaạ ụ ụ • Giai đo n m th tín d ng:ạ ở ư ụ Sau khi hoàn thành ký k t h p đ ng kinh t ng i mua l p gi y xin mế ợ ồ ế ườ ậ ấ ở TTD g i ngân hàng ph c v mình đ trích TK ti n g i ho c vay ngân hàng theo sử ụ ụ ể ề ử ặ ố ti n c a TTD l u ký vào tài kho n ti n g i đ m b o thanh toán TTD.ề ủ ư ả ề ử ả ả Thanh toán viên gi tài kho n c a ng i mua ki m soát ch ng t . N u TTDữ ả ủ ườ ể ứ ừ ế tho mãn t t c các đi u ki n v thanh toán TTD thì k toán làm th t c m TTDả ấ ả ề ệ ề ế ủ ụ ở cho khách hàng, tính, ghi ký hi u m t và ký xác nh n lên th tín d ng r i chuy nệ ậ ậ ư ụ ồ ể TTD đã m sang ngân hàng ph c v ng i bán; đ ng th i h ch toán:ở ụ ụ ườ ồ ờ ạ N : TK ti n g i ho c TK cho vay c a ng i mua (KH xin m TTD)ợ ề ử ặ ủ ườ ở Có: TK ti n g i đ m b o thanh toán TTDề ử ả ả • Giai đo n thanh toán th tín d ng: ạ ư ụ Khi nh n đ c L nh chuy n N thanh toán TTD t NH ng i bán chuy nậ ượ ệ ể ợ ừ ườ ể đ n, K toán th c hi n ki m soát L nh và h ch toán:ế ế ự ệ ể ệ ạ N : TK ti n g i đ m b o thanh toán TTD c a KH xin m TTDợ ề ử ả ả ủ ở Có: TK thanh toán v n thích h pố ợ N u sau khi thanh toán TTD, s ti n l u ký đ đ m b o thanh toán TTD cònế ố ề ư ể ả ả th a, ngân hàng ph i làm th t c hoàn tr l i s ti n đó vào tài kho n ti n g i choừ ả ủ ụ ả ạ ố ề ả ề ử khách hàng. K toán ghi:ế N : TK ti n g i đ m b o thanh toán TTD c a KH xin m TTDợ ề ử ả ả ủ ở Có: TK ti n g i thanh toán c a KH xin m TTDề ử ủ ở + T i ngân hàng ph c v ng i bánạ ụ ụ ườ • Giai đo n thông báo th tín d ng:ạ ư ụ 48 Ngân hàng ph c v ng i bán nh n đ c TTD đã m t ngân hàng ph c vụ ụ ườ ậ ượ ở ừ ụ ụ ng i mua chuy n đ n s ki m soát l i ch ng t , gi i mã ký hi u m t, ki m soátườ ể ế ẽ ể ạ ứ ừ ả ệ ậ ể ch ký... N u h p pháp, h p l ghi Nh p s theo dõi “th tín d ng đ n”, đ ngữ ế ợ ợ ệ ậ ổ ư ụ ế ồ th i thông báo TTD đã m cho ng i bán đ ng i bán giao hàng cho ng i muaờ ở ườ ể ườ ườ theo h p đ ng kinh t và phù h p v i các đi u ki n đã nêu trong TTD.ợ ồ ế ợ ớ ề ệ • Giai đo n thanh toán th tín d ng:ạ ư ụ Sau khi hoàn thành giao hàng hóa, d ch v cho ng i mua trong ph m vi sị ụ ườ ạ ố ti n c a TTD đã m ng i bán l p B ng kê thanh toán TTD kèm hoá đ n bánề ủ ở ườ ậ ả ơ hàng g i ngân hàng ph c v mình đ đ ngh thanh toán TTD.ử ụ ụ ể ề ị Nh n ch ng t thanh toán TTD do ng i bán n p vào k toán ki m soátậ ứ ừ ườ ộ ế ể ch ng t n u không có gì sai sót thì tr l i hoá đ n giao hàng cho ng i bán. Cănứ ừ ế ả ạ ơ ườ c vào b ng kê ghi Xu t s theo dõi “th tín d ng đ n”; đ ng th i h ch toán n iứ ả ấ ổ ư ụ ế ồ ờ ạ ộ b ng:ả N TK chuy n ti n đi hay TK đi u chuy n v n.ợ ể ề ề ể ố Có TK ti n g i thanh toán c a ng i bán ề ử ủ ườ b. Thanh toán th tín d ng gi a hai khách hàng m tài kho n t i hai tư ụ ữ ở ả ạ ổ ch c cung ng d ch v thanh toán khác h th ngứ ứ ị ụ ệ ố Tr ng h p thanh toán th tín d ng gi a hai khách hàng m tài kho n t iườ ợ ư ụ ữ ở ả ạ hai t ch c cung ng d ch v thanh toán ph i có s tham gia c a m t t ch c cungổ ứ ứ ị ụ ả ự ủ ộ ổ ứ ng d ch v thanh toán trung gian v i đi u ki n t ch c cung ng d ch v thanhứ ị ụ ớ ề ệ ổ ứ ứ ị ụ toán trung gian ph i cùng đ a bàn v i t ch c cung ng d ch v thanh toán thôngả ị ớ ổ ứ ứ ị ụ báo th tín d ng và cùng h th ng v i t ch c cung ng d ch v thanh toán mư ụ ệ ố ớ ổ ứ ứ ị ụ ở th tín d ng. TCC DVTT trung gian s làm nhi m v ki m soát TTD, gi i mã kýư ụ Ư ẽ ệ ụ ể ả hi u m t c a TTD, thông báo TTD tr c ti p cho ng i bán (ho c quaệ ậ ủ ự ế ườ ặ TCC DVTT ph c v ng i bán). Khi nh n đ c b ng kê ch ng t thanh toánƯ ụ ụ ườ ậ ượ ả ứ ừ TTD t ng i bán (ho c t TCC DVTT ph c v ng i bán) s th c hi n thanhừ ườ ặ ừ Ư ụ ụ ườ ẽ ự ệ toán v i TCC DVTT m TTD qua thanh toán v n cùng h th ng và thanh toánớ Ư ở ố ệ ố cho TCC DVTT ph c v ng i mua qua thanh toán bù tr cùng đ a bàn.Ư ụ ụ ườ ừ ị 2.2.5. K toán thanh toán th thanh toán n i đ a (th ngân hàng)ế ẻ ộ ị ẻ 2.2.5.1 Nh ng v n đ chung v th ngân hàngữ ấ ề ề ẻ 49 - Khái ni m thệ ẻ: th ngân hàng là m t ph ng th c thanh toán không dùng ti nẻ ộ ươ ứ ề m t do ngân hàng phát hành cho khách hàng, theo đó ng i s d ng th có thặ ườ ử ụ ẻ ể dùng đ thanh toán ti n hàng hoá d ch v t i các ĐVCNT hay rút ti n m t t iể ề ị ụ ạ ề ặ ạ các ngân hàng đ i lý thanh toán th ho c t i các máy rút ti n t đ ng ATM.ạ ẻ ặ ạ ề ự ộ - Đ c đi m c u t o c a th : ặ ể ấ ạ ủ ẻ + M t tr c c a th g m:ặ ướ ủ ẻ ồ • Nhãn hi u th ng m i c a thệ ươ ạ ủ ẻ • Tên và logo c a ngân hàng phát hành thủ ẻ • S th , tên ch th đ c in n iố ẻ ủ ẻ ượ ổ + M t sau th g m:ặ ẻ ồ • D i băng t ch a các thông tin đã đ c mã hoá theo m t chu n th ng nh tả ừ ứ ượ ộ ẩ ố ấ nh : s th , ngày h t h n, các y u t ki m tra an toàn khác.ư ố ẻ ế ạ ế ố ể • Ô ch ký dành cho ch thữ ủ ẻ - Phân lo i th :ạ ẻ + Phân lo i theo đ c tính k thu t:ạ ặ ỹ ậ Th băng t :ẻ ừ đ c s n xu t d a trên k thu t t tính v i 1 d i băng t ch aượ ả ấ ự ỹ ậ ừ ớ ả ừ ứ 2 rãnh thông tin m t sau c a th .ở ặ ủ ẻ Th đi n t có b vi x lý Chipẻ ệ ử ộ ử (th thông minh): là th h m i nh t c aẻ ế ệ ớ ấ ủ th thanh toán, th thông minh d a trên k thu t vi x lý tin h c nh g n vào thẻ ẻ ự ỹ ậ ử ọ ờ ắ ẻ “Chip” đi n t có c u trúc nh m t máy tính hoàn h o. Th thông minh có nhi uệ ử ấ ư ộ ả ẻ ề nhóm v i dung l ng nh c a “Chíp” đi n t khác nhau. ớ ượ ớ ủ ệ ử Thông th ng, m t t m th thông minh đ c g n chip đi n t đ thay thườ ộ ấ ẻ ượ ắ ệ ử ể ế cho d i băng t sau th . Cũng có tr ng h p th thông minh có c chíp đi n t vàả ừ ẻ ườ ợ ẻ ả ệ ử băng t . Th thông minh g n chíp x lý d li u có kh năng v a l u tr các thôngừ ẻ ắ ử ữ ệ ả ừ ư ữ tin v ch th , đi m th ng tích lũy đ ng th i l u gi s li u v nh ng l n giaoề ủ ẻ ể ưở ồ ờ ư ữ ố ệ ề ữ ầ d ch t i đ n v ch p nh n th (ĐVCNT). Tính năng v t tr i này c a th thôngị ạ ơ ị ấ ậ ẻ ượ ộ ủ ẻ minh giúp c t gi m chi phí x lý đ i v i ngân hàng và các trung gian thanh toánắ ả ử ố ớ b i vi c đ i chi u thông tin tài kho n và thông tin c a ch th cũng nh vi c c pở ệ ố ế ả ủ ủ ẻ ư ệ ậ nh t thông tin liên quan t i th gi đây đ c th c hi n ngay t i ĐVCNT.ậ ớ ẻ ờ ượ ự ệ ạ 50 + Phân lo i theo tính ch t thanh toán (n i dung kinh t ) c a th :ạ ấ ộ ế ủ ẻ Th ghi n (Debit Card) – Th lo i A:ẻ ợ ẻ ạ là lo i th có quan h tr c ti p vàạ ẻ ệ ự ế g n v i tài kho n ti n g i thanh toán c a ch th . Đ s d ng lo i th này, chắ ớ ả ề ử ủ ủ ẻ ể ử ụ ạ ẻ ủ th ph i có tài kho n ho t đ ng th ng xuyên t i ngân hàng. Lo i th này khi rútẻ ả ả ạ ộ ườ ạ ạ ẻ ti n t i các máy rút ti n t đ ng (ATM) hay mua hàng hoá d ch v t i các đ n về ạ ề ự ộ ị ụ ạ ơ ị ch p nh n th (ĐVCNT), giá tr nh ng giao d ch s đ c tr ngay l p t c vào tàiấ ậ ẻ ị ữ ị ẽ ượ ừ ậ ứ kho n c a ch th . Nh v y, nả ủ ủ ẻ ư ậ g i s d ng th này không ph i l u ký ti n vàoườ ử ụ ẻ ả ư ề TK đ m b o thanh toán th , căn c đ thanh toán là s d TKTG c a ch s h uả ả ẻ ứ ể ố ư ủ ủ ở ữ th t i NH và h n m c thanh toán t i đa c a th do NH quy đ nh. ẻ ạ ạ ứ ố ủ ẻ ị Trong s các lo i th ghi n , ố ạ ẻ ợ th ATMẻ là hình th c phát tri n đ u tiên, nó choứ ể ầ phép ch th ti p c n tr c ti p v i tài kho n c a mình t i ngân hàng t máy rútủ ẻ ế ậ ự ế ớ ả ủ ạ ừ ti n t đ ng. Ch th có th th c hi n nhi u giao d ch khác nhau t i máy rút ti nề ự ộ ủ ẻ ể ự ệ ề ị ạ ề t đ ng ATM, bao g m: xem s d tài kho n, chuy n kho n, rút ti n, in sao kê,ự ộ ồ ố ư ả ể ả ề xem các thông tin qu ng cáo... H th ng máy ATM hi n đ i còn cho phép ch thả ệ ố ệ ạ ủ ẻ g i ti n vào tài kho n c a mình ngay t i các máy ATM. ử ề ả ủ ạ Tuy nhiên, s d ng thử ụ ẻ ATM, ch th ch có th ti p c n v i tài kho n c a mình t nh ng máy rút ti n tủ ẻ ỉ ể ế ậ ớ ả ủ ừ ữ ề ự đ ng. Đây là m t h n ch b i tài kho n cá nhân ch a đ c t n d ng tri t độ ộ ạ ế ở ả ư ượ ậ ụ ệ ể trong thanh toán hàng hóa, d ch v t i các ĐVCNT.ị ụ ạ S ti n l i là đ c đi m quan tr ng nh t c a th ATM. B ng cách nh p mãự ệ ợ ặ ể ọ ấ ủ ẻ ằ ậ s cá nhân PIN, ch th có th ti p c n tài kho n cá nhân c a mình t i các máyố ủ ẻ ể ế ậ ả ủ ạ rút ti n t đ ng 24/24h m t ngày và 7 ngày trong tu n. Đi u này có nghĩa là nhi uề ự ộ ộ ầ ề ề giao d ch đ c th c hi n ngoài gi làm vi c c a ngân hàng và các ngày ngh . ị ượ ự ệ ờ ệ ủ ỉ Th tr tr c (Prepaid Card) – Th lo i B:ẻ ả ướ ẻ ạ Đây là lo i th m i đ c phátạ ẻ ớ ượ tri n trên th gi i, khách hàng không c n ph i th c hi n các th t c phát hành thể ế ớ ầ ả ự ệ ủ ụ ẻ theo yêu c u c a ngân hàng nh đi n vào yêu c u phát hành th , ch ng minh tàiầ ủ ư ề ầ ẻ ứ chính..., h ch c n tr cho ngân hàng m t s ti n s đ c ngân hàng bán cho m tọ ỉ ầ ả ộ ố ề ẽ ượ ộ t m th v i m nh giá t ng đ ng. Đ c tính c a lo i th này gi ng nh m i thấ ẻ ớ ệ ươ ươ ặ ủ ạ ẻ ố ư ọ ẻ bình th ng khác, ch có đi u th này ch đ c gi i h n trong s ti n có trong thườ ỉ ề ẻ ỉ ượ ớ ạ ố ề ẻ và chi tiêu trong m t kho ng th i gian nh t đ nh tuỳ vào quy đ nh c a m i ngânộ ả ờ ấ ị ị ủ ỗ hàng, t c là h n m c th không có tính ch t tu n hoàn.ứ ạ ứ ẻ ấ ầ 51 Th tín d ng (Credit Card) – Th lo i Cẻ ụ ẻ ạ : Đây là lo i th đ c s d ng phạ ẻ ượ ử ụ ổ bi n nh t, theo đó ng i ch th đ c s d ng m t h n m c tín d ng quy đ nhế ấ ườ ủ ẻ ượ ử ụ ộ ạ ứ ụ ị không ph i tr lãi (n u ch th hoàn tr s ti n đã s d ng đúng kỳ h n) đ muaả ả ế ủ ẻ ả ố ề ử ụ ạ ể s m hàng hoá d ch v t i nh ng c s ch p nh n lo i th này.ắ ị ụ ạ ữ ơ ở ấ ậ ạ ẻ Th tín d ng làẻ ụ m t ph ng th c thanh toán không dùng ti n m t cho phép ng i s d ng khộ ươ ứ ề ặ ườ ử ụ ả năng chi tiêu tr c tr ti n sau. Kho ng th i gian t khi th đ c dùng đ thanhướ ả ề ả ờ ừ ẻ ượ ể toán hàng hóa, d ch v t i lúc ch th ph i tr ti n cho ngân hàng có đ dài phị ụ ớ ủ ẻ ả ả ề ộ ụ thu c vào t ng lo i th tín d ng c a các t ch c khác nhau. Th i gian này ch thộ ừ ạ ẻ ụ ủ ổ ứ ờ ủ ẻ hoàn toàn đ c mi n lãi đ i v i s ti n phát sinh. N u h t th i gian mi n lãi nàyượ ễ ố ớ ố ề ế ế ờ ễ mà toàn b s ti n phát sinh ch a đ c thanh toán cho ngân hàng thì ch th sộ ố ề ư ượ ủ ẻ ẽ ch u nh ng kho n phí và lãi ch m tr . Khi toàn b s ti n phát sinh đ c hoàn trị ữ ả ậ ả ộ ố ề ượ ả cho ngân hàng, h n m c tín d ng c a ch th đ c khôi ph c nh ban đ u. Đâyạ ứ ụ ủ ủ ẻ ượ ụ ư ầ còn g i là tính ch t “tu n hoàn” (revolving) c a th tín d ng.ọ ấ ầ ủ ẻ ụ Các t ch c tài chính nh ngân hàng hay các công ty tài chính phát hành th tínổ ứ ư ẻ d ng cho khách hàng d a trên uy tín và kh năng đ m b o chi tr c a t ng kháchụ ự ả ả ả ả ủ ừ hàng. Kh năng đ m b o chi tr đ c xác đ nh d a trên t ng h p nhi u thông tinả ả ả ả ượ ị ự ổ ợ ề khác nhau nh : thu nh p, tình hình chi tiêu, m i quan h s n có đ i v i các tư ậ ố ệ ẵ ố ớ ổ ch c tài chính, đ a v xã h i... c a khách hàng. Do đó, m i khách hàng có nh ngứ ị ị ộ ủ ỗ ữ h n m c tín d ng khác nhau. ạ ứ ụ - Các ch th tham gia vào ho t đ ng phát hành và thanh toán thủ ể ạ ộ ẻ Ho t đ ng phát hành, s d ng và thanh toán th ngân hàng có s tham giaạ ộ ử ụ ẻ ự ch t ch c a 4 ch th là: ngân hàng phát hành th , ngân hàng thanh toán th , chặ ẽ ủ ủ ể ẻ ẻ ủ th và các đ n v ch p nh n th (ĐVCNT). T ng ch th đóng vai trò quan tr ngẻ ơ ị ấ ậ ẻ ừ ủ ể ọ khác nhau trong vi c phát huy t i đa vai trò làm ph ng ti n thanh toán hi n đ iệ ố ươ ệ ệ ạ c a th ngân hàng.ủ ẻ + Ngân hàng phát hành Ngân hàng phát hành là ngân hàng th c hi n vi c: ự ệ ệ • Th m đ nh tính năng pháp lý và kh năng tài chính khách hàng;ẩ ị ả 52 • Phát hành th cho các khách hàng có k t qu th m đ nh đ t yêu c u;ẻ ế ả ẩ ị ạ ầ • T o sao kê cho ch th và quy t toán v i ch th ;ạ ủ ẻ ế ớ ủ ẻ Ngoài ra, ngân hàng phát hành còn có quy n ký k t h p đ ng đ i lý v i bênề ế ợ ồ ạ ớ th ba, là m t ngân hàng ho c m t t ch c tài chính tín d ng khác trong vi c phátứ ộ ặ ộ ổ ứ ụ ệ hành th tín d ng. Trong tr ng h p này, ngân hàng phát hành t n d ng đ c uẻ ụ ườ ợ ậ ụ ượ ư th c a bên th ba v kinh nghi m, kh năng thâm nh p th tr ng và nh ng uế ủ ứ ề ệ ả ậ ị ườ ữ ư vi t v v trí đ a lý; tuy nhiên, cũng ph i ch u r i ro v tài chính b i bên th ba lúcệ ề ị ị ả ị ủ ề ở ứ này ho t đ ng d i danh nghĩa là ngân hàng phát hành. Bên th ba khi ký k t h pạ ộ ướ ứ ế ợ đ ng đ i lý v i ngân hàng phát hành đ c g i là ồ ạ ớ ượ ọ ngân hàng phát hành đ i lý (ngânạ hàng đ i lý)ạ . Các ngân hàng này không tham gia toàn b vào quá trình phát hành thộ ẻ mà ch y u có nhi m v phân phát các t r i t i h th ng chi nhánh c a mình vàủ ế ệ ụ ờ ơ ạ ệ ố ủ nh n nh ng đ n xin phát hành th c a khách hàng và trong m t s tr ng h pậ ữ ơ ẻ ủ ộ ố ườ ợ tham gia vào quá trình th m đ nh kh năng tài chính c a khách hàng d a trên kinhẩ ị ả ủ ự nghi m và m i quan h s n có. Ngân hàng phát hành là t ch c th c hi n các côngệ ố ệ ẵ ổ ứ ự ệ vi c còn l i nh quy t đ nh h n m c tín d ng cho khách hàng, ký k t h p đ ng vàệ ạ ư ế ị ạ ứ ụ ế ợ ồ in th .ẻ Đ ph c v vi c phát hành th , các ngân hàng ph i đ u t l n vào trang thi tể ụ ụ ệ ẻ ả ầ ư ớ ế b b i công tác phát hành đòi h i nh ng công ngh hi n đ i. Trong đó, ngân hàngị ở ỏ ữ ệ ệ ạ phát hành ph i trang b h th ng in th , h th ng qu n lý và c p nh t d li u liênả ị ệ ố ẻ ệ ố ả ậ ậ ữ ệ quan t i ch th và tình hình chi tiêu c a ch th ... Chính vì v y, thông th ng,ớ ủ ẻ ủ ủ ẻ ậ ườ đ tr thành ngân hàng phát hành th , ngoài uy tín, nh ng ngân hàng và các t ch cể ở ẻ ữ ổ ứ tài chính tín d ng nói chung ph i đáp ng đ c nh ng yêu c u nh t đ nh v khụ ả ứ ượ ữ ầ ấ ị ề ả năng tài chính, đ u t công ngh và ch t xám.ầ ư ệ ấ + Ch th ủ ẻ Ch th là nh ng cá nhân ho c ng i đ c y quy n (n u là th do công tyủ ẻ ữ ặ ườ ượ ủ ề ế ẻ y quy n s d ng) đ c ngân hàng phát hành th , có tên in n i trên th và sủ ề ử ụ ượ ẻ ổ ẻ ử d ng th theo nh ng đi u kho n trong h p đ ng đã ký k t v i ngân hàng phátụ ẻ ữ ề ả ợ ồ ế ớ hành. Theo thông l , m i ch th chính th ng có th phát hành thêm m t th ph .ệ ỗ ủ ẻ ườ ể ộ ẻ ụ Nh v y, phát sinh hai khái ni m ch th chính và ch th ph . Tuy nhiên, chư ậ ệ ủ ẻ ủ ẻ ụ ủ 53 th chính và ch th ph cùng chi tiêu chung m t tài kho n. Ch th ph cũng cóẻ ủ ẻ ụ ộ ả ủ ẻ ụ trách nhi m thanh toán các kho n phát sinh trong kỳ nh ng ch th chính là ng iệ ả ư ủ ẻ ườ có trách nhi m thanh toán cu i cùng đ i v i ngân hàng.ệ ố ố ớ Ch th s d ng th c a mình đ thanh toán hàng hóa, d ch v t i các đ n vủ ẻ ử ụ ẻ ủ ể ị ụ ạ ơ ị ch p nh n th (ĐVCNT), ng ti n m t t i các đi m ng ti n m t thu c h th ngấ ậ ẻ ứ ề ặ ạ ể ứ ề ặ ộ ệ ố ngân hàng ho c s d ng th đ th c hi n các giao d ch t i máy rút ti n t đ ngặ ử ụ ẻ ể ự ệ ị ạ ề ự ộ ATM. Trong tr ng h p th tín d ng, sau m t kho ng th i gian nh t đ nh tùy theoườ ợ ẻ ụ ộ ả ờ ấ ị quy đ nh c a t ng ngân hàng phát hành, ch th s nh n đ c sao kê ị ủ ừ ủ ẻ ẽ ậ ượ (statement) là b n thông báo s ti n mà ch th ph i thanh toán v i ngân hàng và th i đi mả ố ề ủ ẻ ả ớ ờ ể thanh toán cũng nh s ti n thanh toán t i thi u b t bu c. N u là th ghi n , ngânư ố ề ố ể ắ ộ ế ẻ ợ hàng s t đ ng trích n tài kho n c a ch th theo giá tr giao d ch đ c th cẽ ự ộ ợ ả ủ ủ ẻ ị ị ượ ự hi n b ng th .ệ ằ ẻ + Ngân hàng thanh toán Ngân hàng thanh toán là ngân hàng ch p nh n các lo i th nh m t ph ngấ ậ ạ ẻ ư ộ ươ ti n thanh toán thông qua vi c ký k t h p đ ng ch p nh n th v i các đi m cungệ ệ ế ợ ồ ấ ậ ẻ ớ ể ng hàng hóa, d ch v trên đ a bàn. Trong h p đ ng ch p nh n th ký k t v i cácứ ị ụ ị ợ ồ ấ ậ ẻ ế ớ đ n v cung ng hàng hóa, d ch v , ngân hàng thanh toán th cam k t:ơ ị ứ ị ụ ẻ ế • Ch p nh n các đ n v này vào h th ng thanh toán th c a ngân hàng;ấ ậ ơ ị ệ ố ẻ ủ • Cung c p các thi t b đ c th t đ ng cho các đ n v này kèm theo nh ngấ ế ị ọ ẻ ự ộ ơ ị ữ h ng d n s d ng ho c ch ng trình đào t o nhân viên cách th c v nướ ẫ ử ụ ặ ươ ạ ứ ậ hành cùng v i d ch v b o trì, b o d ng đi kèm trong su t th i gian ho tớ ị ụ ả ả ưỡ ố ờ ạ đ ng;ộ • Qu n lý và x lý nh ng giao d ch có s d ng th t i nh ng đ n v này.ả ử ữ ị ử ụ ẻ ạ ữ ơ ị Thông th ng, ngân hàng thanh toán thu t các đ n v cung ng hàng hóa, d chườ ừ ơ ị ứ ị v có ký k t h p đ ng ch p nh n th v i h m t m c phí chi t kh u ụ ế ợ ồ ấ ậ ẻ ớ ọ ộ ứ ế ấ (discount rate) cho vi c x lý các giao d ch có s d ng th t i đây. M c phí này cao hayệ ử ị ử ụ ẻ ạ ứ th p ph thu c vào t ng ngân hàng và vào m i quan h chi n l c đ i v i cácấ ụ ộ ừ ố ệ ế ượ ố ớ đ n v khác nhau. ơ ị Trên th c t , r t nhi u ngân hàng v a là ngân hàng phát hành v a là ngânự ế ấ ề ừ ừ hàng thanh toán th . V i t cách là ngân hàng phát hành, khách hàng c a h là chẻ ớ ư ủ ọ ủ 54 th còn v i t cách là ngân hàng thanh toán, khách hàng là các đ n v cung ngẻ ớ ư ơ ị ứ hàng hóa, d ch v có ký k t h p đ ng ch p nh n th .ị ụ ế ợ ồ ấ ậ ẻ + Đ n v ch p nh n th (ĐVCNT)ơ ị ấ ậ ẻ Các đ n v cung ng hàng hóa, d ch v ký k t h p đ ng ch p nh n th nhơ ị ứ ị ụ ế ợ ồ ấ ậ ẻ ư m t ph ng ti n thanh toán đ c g i là đ n v ch p nh n th (ĐVCNT). Cácộ ươ ệ ượ ọ ơ ị ấ ậ ẻ ngành kinh doanh c a các ĐVCNT tr i r ng t nh ng c a hi u bán l , nh ng nhàủ ả ộ ừ ữ ử ệ ẻ ữ hàng ăn u ng, đ n các khách s n, sân bay... T i nhi u n c trên th gi i, khi thố ế ạ ạ ề ướ ế ớ ẻ ngân hàng đã tr thành m t ph ng ti n thanh toán thông d ng, chúng ta có thở ộ ươ ệ ụ ể nhìn th y nh ng bi u tr ng c a th xu t hi n th ng t i các c a hàng. Vi tấ ữ ể ư ủ ẻ ấ ệ ườ ạ ử Ở ệ Nam, các ĐVCNT t p trung ch y u t i nh ng ngành hàng, d ch v có thu hútậ ủ ế ạ ữ ị ụ nhi u khách n c ngoài nh nh ng c a hàng bán đ th công m ngh , l u ni mề ướ ư ữ ử ồ ủ ỹ ệ ư ệ t i các trung tâm th ng m i, nh ng nhà hàng, khách s n l n, các đ i lý bán véạ ươ ạ ữ ạ ớ ạ máy bay... Đ tr thành ĐVCNT đ i v i m t lo i th ngân hàng nào đó, nh t thi t làể ở ố ớ ộ ạ ẻ ấ ế đ n v này ph i có tình hình tài chính t t và có năng l c kinh doanh. Cũng nh vi cơ ị ả ố ự ư ệ ngân hàng phát hành th m đ nh khách hàng tr c khi phát hành th cho h , cácẩ ị ướ ẻ ọ ngân hàng thanh toán cũng s ch quy t đ nh ký k t h p đ ng ch p nh n th v iẽ ỉ ế ị ế ợ ồ ấ ậ ẻ ớ nh ng đ n v kinh doanh hi u qu , có kh năng thu hút nhi u giao d ch s d ngữ ơ ị ệ ả ả ề ị ử ụ th .ẻ M c dù ph i tr cho ngân hàng thanh toán m t t l phí chi t kh u theo sặ ả ả ộ ỷ ệ ế ấ ố ti n trong m i giao d ch, các ĐVCNT v n có đ c l i th c nh tranh b i vi cề ỗ ị ẫ ượ ợ ế ạ ở ệ ch p nh n thanh toán b ng th ngân hàng s giúp các đ n v này thu hút đ c m tấ ậ ằ ẻ ẽ ơ ị ượ ộ l ng khách hàng l n, nâng cao s l ng các giao d ch th c hi n, gi m chi phíượ ớ ố ượ ị ự ệ ả qu n lý ti n m t, góp ph n tăng hi u qu kinh doanh.ả ề ặ ầ ệ ả 2.2.5.2 Quy trình nghi p v phát hành th và k toán giai đo n phát hành thệ ụ ẻ ế ạ ẻ a. Quy trình nghi p v phát hành thệ ụ ẻ 55 Chuy n v trung ể ề tâm thẻ Nh n yêu c uậ ầ Th m đ nh/ quy t ẩ ị ế đ nh phát hànhị Ti p nh n yêu ế ậ c uầ Nh p d li u phát ậ ữ ệ hành Ngân hàng phát hành Ch y Batchạ (x lý)ử Mã hoá, in n iổ Mailing Nh n th t ậ ẻ ừ trung tâm 3 2 1 6 5 4 7 8 9 T i chi nhánhạ T i trung tâm thạ ẻ Tuỳ t ng đi u ki n trình đ hoàn c nh c a m i ngân hàng mà có s đi uừ ề ệ ộ ả ủ ỗ ự ề ch nh cho phù h p. C th nh có ngân hàng thì chi nhánh phát hành và h i sỉ ợ ụ ể ư ộ ở chính là m t s không có các b c (3) và (9); có h th ng ngân hàng giao cho h iộ ẽ ướ ệ ố ộ s chính phát hành thì “công ty th ” đ c thay b ng “trung ng” và s phát sinhở ẻ ượ ằ ươ ẽ m t s dòng luân chuy n khác...ộ ố ể Ngân hàng th ng m i mu n đ c cung ng d ch v th ph i tho mãn cácươ ạ ố ượ ứ ị ụ ẻ ả ả đi u ki n Ngân hàng Nhà n c yêu c u nh :ề ệ ướ ầ ư - Có năng l c tài chính.ự - Đ m b o h th ng trang thi t b c n thi t phù h p v i tiêu chu n và đ mả ả ệ ố ế ị ầ ế ợ ớ ẩ ả b o an toàn cho ho t đ ng ph t hành, thanh toán th .ả ạ ộ ấ ẻ - Có đ i ngũ cán b đ năng l c chuyên môn đ v n hành và qu n lý hộ ộ ủ ự ể ậ ả ệ th ng này theo thông l qu c t .ố ệ ố ế - Ch ng minh đ c tính hi u qu , s c n thi t và tính kh thi c a vi c đ uứ ượ ệ ả ự ầ ế ả ủ ệ ầ t vào h th ng phát hành và thanh toán th .ư ệ ố ẻ 56 - Báo cáo và cung c p đ y đ , chính xác các thông tin tài li u có liên quan theoấ ầ ủ ệ yêu c u c a Ngân hàng Nhà n c khi xem xét đ n xin phát hành th .ầ ủ ướ ơ ẻ Khi đ c s đ ng ý c a Ngân hàng Nhà n c, NHTM b t đ u tri n khai cácượ ự ồ ủ ướ ắ ầ ể nghi p v c n thi t, nghi p v kinh doanh b t đ u khi khách hàng có nhu c uệ ụ ầ ế ệ ụ ắ ầ ầ mu n s d ng th ngân hàng.ố ử ụ ẻ Phát hành th bao g m phát hành m i và phát hành l i:ẻ ồ ớ ạ - Phát hành th m i:ẻ ớ (1) Khách hàng có nhu c u s d ng th , ngân hàng h ng d n khách hàng làm đ nầ ử ụ ẻ ướ ẫ ơ theo m u và n p cho ngân hàng.ẫ ộ (2) Xét duy t yêu c u phát hành th : Cán b th m đ nh th c hi n th m đ nh h sệ ầ ẻ ộ ẩ ị ự ệ ẩ ị ồ ơ yêu c u phát hành th và phân lo i khách hành theo các h ng đ c bi t (VIP),ầ ẻ ạ ạ ặ ệ h ng 1 ho c h ng th ng trình c p trên có th m quy n phê duy t.ạ ặ ạ ườ ấ ẩ ề ệ (3) Sau khi th m đ nh h s khách hàng, n u h s đ m b o yêu c u thì ngân hàngẩ ị ồ ơ ế ồ ơ ả ả ầ g i h s v trung tâm phát hành th (ph i có xác nh n c a giám đ c chiử ồ ơ ề ẻ ả ậ ủ ố nhánh ho c tr ng phòng nghi p v ).ặ ưở ệ ụ (4,5,6,7,8) T i trung tâm, các thông tin v khách hàng s đ c cá nhân hoá, sau đóạ ề ẽ ượ g i th kèm theo s PIN cho ch th thông qua NHPH.ử ẻ ố ủ ẻ (9) Nh n đ c th t trung tâm, NHPH xác nh n b ng văn b n có ch ký c aậ ượ ẻ ừ ậ ằ ả ữ ủ tr ng phòng nghi p v ho c ng i đ c u quy n cho trung tâm th .ưở ệ ụ ặ ườ ượ ỷ ề ẻ Khi đ c trao quy n s h u th , khách hàng đ c g i là ch th , ngân hàngượ ề ở ữ ẻ ượ ọ ủ ẻ đ c g i là ngân hàng phát hành (NHPH). Trong quá trình s d ng th , ch th cóượ ọ ử ụ ẻ ủ ẻ quy n s d ng th đ thanh toán hàng hoá và d ch v ho c rút ti n t i máy rútề ử ụ ẻ ể ị ụ ặ ề ạ ti n t đ ng(ATM), yêu c u đ c gi i trình khi có th c m c đ i v i b ng kê giaoề ự ộ ầ ượ ả ắ ắ ố ớ ả d ch do NHPH g i. NHPH có nghĩa v ph i gi i quy t th u đáo các th c m c c aị ử ụ ả ả ế ấ ắ ắ ủ khách hàng, ph i k p th i thanh toán cho các CSCNT, NHTT, h ng đ n h th cả ị ờ ướ ẫ ọ ự hi n đúng quy trình nghi p v trong thanh toán th đ m b o an toàn cho kháchệ ệ ụ ẻ ả ả hàng và ngân hàng. 57 - Phát hành, thay th , in l i th , nâng c p th :ế ạ ẻ ấ ẻ T i chi nhánh phát hành, khi nh n đ c yêu c u in l i th , thay th th vàạ ậ ượ ầ ạ ẻ ế ẻ nâng c p th c a khách hàng thì ph i ki m tra l i các đi u ki n đ m b o nh ti nấ ẻ ủ ả ể ạ ề ệ ả ả ư ề ký qu , tài s n th ch p (n u c n) trong tr ng h p nâng c p th , t o d li uỹ ả ế ấ ế ầ ườ ợ ấ ẻ ạ ữ ệ thay th g i n i in th đ th c hi n. Sau khi in xong, chi nhánh phát hành ki n traế ử ơ ẻ ể ự ệ ể tình tr ng th nh trong tr ng h p nh n th m i.ạ ẻ ư ườ ợ ậ ẻ ớ - In th kỳ h n m i:ẻ ạ ớ Hàng tháng, n i in th in ra danh sách các ch th s h t h n vào tháng sau đơ ẻ ủ ẻ ẽ ế ạ ể các chi nhánh phát hành thông báo cho ch th và ch th s có ý ki n v vi c ti pủ ẻ ủ ẻ ẽ ế ề ệ ế t c s d ng hay ch m d t. N u không có ý ki n gì c a ch th thì vi c s d ngụ ử ụ ấ ứ ế ế ủ ủ ẻ ệ ử ụ m c nhiên ch m d t. Trong tr ng h p ti p t c s d ng thì x lý t ng t nh phátặ ấ ứ ườ ợ ế ụ ử ụ ử ươ ự ư hành l i.ạ b. K toán giai đo n phát hành th :ế ạ ẻ - N u là th lo i A thì KH ph i m TKTG t i NH, TK ph i có s d nh t đ nhế ẻ ạ ả ở ạ ả ố ư ấ ị - N u là th lo i B thì KH ph i ký qu s ti n đ thanh toán, căn c vào s ti nế ẻ ạ ả ỹ ố ề ể ứ ố ề ký qu NH ghi:ỹ N TK Thích h p (ti n m t, ho c TG thanh toán)ợ ợ ề ặ ặ Có TK Ti n g i ký qu đ thanh toán thề ử ỹ ể ẻ - N u là th lo i C thì khách hàng ph i làm th t c ký h p đ ng tín d ng v iế ẻ ạ ả ủ ụ ợ ồ ụ ớ NH đ xác đ nh h n m c tín d ng.ể ị ạ ứ ụ 2.2.5.3 Quy trình nghi p v thanh toán th và k toán giai đo n thanh toán thệ ụ ẻ ế ạ ẻ Quy trình nghi p v thanh toán th t ng quát đ c xác đ nh t khi ch thệ ụ ẻ ổ ượ ị ừ ủ ẻ b t đ u s d ng th cho đ n khi hoàn thành nghĩa v đ i v i ngân hàng và cácắ ầ ử ụ ẻ ế ụ ố ớ bên liên quan, k c nghĩa v theo cam k t. Quy trình thanh toán có th chia raể ả ụ ế ể thành các công đo n chính là thanh toán t i các ĐVCNT, thanh toán t i NHTT vàạ ạ ạ NHPH. Quy trình thanh toán thẻ (3) Giao hh, dv (giao ti n) và tr l i th ụ ề ả ạ ẻ (2) N p th ộ ẻ (1) (7) (4) (5) FH th Báo N N p CT T m ng,ẻ ợ ộ ạ ứ 58 Ch s h u thủ ở ữ ẻ NH phát hành NH thanh toán Đ n v ch p nh n ơ ị ấ ậ thẻ (Đi m ng ti n m t)ể ứ ề ặ Báo Có (6) G i L nh chuy n Nử ệ ể ợ a. Thanh toán th t i ĐVCNT ho c theo đi m ng ti n m t (Đ TM)ẻ ạ ặ ể ứ ề ặ Ư ĐVCNT ph i ki m tra th và thông tin ch th tr c khi giao d ch theo cácả ể ẻ ủ ẻ ướ ị y u t quy đ nh v b o m t c a th theo quy đ nh.ế ố ị ề ả ậ ủ ẻ ị - Giao d ch th c hi n t i CSCNT/Đ TM đ c trang b máy EDCị ự ệ ạ Ư ượ ị Khi ch th s d ng th t i CSCNT/Đ TM đ c trang b máy Electronicủ ẻ ử ụ ẻ ạ Ư ượ ị Data Capture (EDC), máy s t đ ng xin c p phép giao d ch. N u giao d ch b tẽ ự ộ ấ ị ế ị ị ừ ch i c p phép, ĐVCNT ho c Đ TM có th ti p t c th c hi n giao d ch c p phépố ấ ặ Ư ể ế ụ ự ệ ị ấ v i s ti n nh h n ho c liên h v i n i c p phép đ đ c h ng d n. Sau khiớ ố ề ỏ ơ ặ ệ ớ ơ ấ ể ượ ướ ẫ vi c c p phép hoàn thành ho c giao d ch d i h n m c quy đ nh, ĐVCNT th cệ ấ ặ ị ướ ạ ứ ị ự hi n vi c in hoá đ n, l y ch ký c a ch th (ph i kh p ch ký m u trên th ).ệ ệ ơ ấ ữ ủ ủ ẻ ả ớ ữ ẫ ẻ Hoá đ n đ c l p thành 3 liên: 1 liên tr l i cho khách hàng, 1 liên n p cho NHTTơ ượ ậ ả ạ ộ và 1 liên l u l i t i ĐVCNT/Đ TM đ tra soát.ư ạ ạ Ư ể - Giao d ch th c hi n t i ĐVCNT/Đ TM trang b máy cà tay (Imprinter)ị ự ệ ạ Ư ị N u giá tr giao d ch hàng hoá d ch v nh h n h n m c thanh toán: ĐVCNTế ị ị ị ụ ỏ ơ ạ ứ có th không ph i xin c p phép. ĐVCNT có th ti n hành ki m tra th và đ iể ả ấ ể ế ể ẻ ố chi u s th v i danh sách th c m l u hành m i nh t và các thông tin b sungế ố ẻ ớ ẻ ấ ư ớ ấ ổ khác do NHPH cung c p đ tránh thanh toán nh ng th gi m o ho c m t c p.ấ ể ữ ẻ ả ạ ặ ấ ắ N u giá tr giao d ch th l n h n ho c b ng h n m c thanh toán, ĐVCNTế ị ị ẻ ớ ơ ặ ằ ạ ứ ph i liên h v i NHPH đ xin c p phép giao d ch b ng các ph ng ti n có thả ệ ớ ể ấ ị ằ ươ ệ ể nh đi n tho i, telex...ư ệ ạ T t các các giao d ch ng ti n m t đ u ph i liên h đ xin c p phép t iấ ị ứ ề ặ ề ả ệ ể ấ ạ NHPH tr c khi ti n hành giao d ch.ướ ế ị b. Thanh toán t i ngân hàng thanh toán (NHTT) thạ ẻ NHTT th c hi n thanh toán th v i ĐVCNT và ngân hàng phát hành.ự ệ ẻ ớ - Thanh toán v i ĐVCNTớ Sau khi th c hi n giao d ch v i ch th xong, ĐVCNT th c hi n vi c thanhự ệ ị ớ ủ ẻ ự ệ ệ toán v i NHTT:ớ 59 + Đ i v i các ĐVCNT/Đ TM đ c trang b máy EDC ph i ki m tra l i vàố ớ Ư ượ ị ả ể ạ x lý các giao d ch đã đ c th c hi n tr c khi thanh toán v i ngân hàng, c n chúử ị ượ ự ệ ướ ớ ầ ý là n u sau th i gian quy đ nh k t ngày giao d ch n u ĐVCNT/Đ TM khôngế ờ ị ể ừ ị ế Ư nh n đ c báo Có t NHTT thì ph i liên l c ngay v i NHTT đ tra soát.ậ ượ ừ ả ạ ớ ể + Đ i v i các ĐVCNT/Đ TM đ c trang b máy cà tay th c hi n thanh toánố ớ Ư ượ ị ự ệ v i ngân hàng nh sau: ĐVCNT t p h p hoá đ n và l p b ng kê theo t ng lo iớ ư ậ ợ ơ ậ ả ừ ạ th . B ng kê ghi rõ tên, s hi u ĐVCNT, t ng s ti n c a các hoá đ n, s l ngẻ ả ố ệ ổ ố ề ủ ơ ố ượ hoá đ n, ngày n p b ng kê, tên và ch ký ng i n p. Tên và ch ký c a nhân viênơ ộ ả ữ ườ ộ ữ ủ ngân hàng nh n theo m u do NHTT quy đ nh.ậ ẫ ị Ngân hàng thanh toán th c hi n ng ti n tr cho ĐVCNT/Đ TM tr c, sauự ệ ứ ề ả Ư ướ đó báo cáo sang NHFH đ đòi ti n.ể ề H ch toán:ạ N TK T m ngợ ạ ứ Có TK thích h p c a ĐVCNT/Đ TMợ ủ Ư - Thanh toán v i ngân hàng phát hành (NHFH)ớ + G i d li u thanh toán th t i NHFH:ử ữ ệ ẻ ớ Hàng ngày, NHTT c p nh t và t p h p toàn b các giao d ch th , tra soát t ngậ ậ ậ ợ ộ ị ẻ ừ lo i th theo m u quy đ nh bao g m c các kho n phí cũng nh các thông tin vạ ẻ ẫ ị ồ ả ả ư ề th b thu h i và truy n cho NHFH.ẻ ị ồ ề + Thanh toán v i NHFH:ớ Hàng ngày, NHTT nh n đ c L nh chuy n Có hay báo cáo s ti n và s giaoậ ượ ệ ể ố ề ố d ch đ c thanh toán t các NHFH g i v . Ti n hành đ i chi u báo cáo thanh toánị ượ ừ ử ề ế ố ế th g i đi và báo cáo nh n v tr c khi ti n hành h ch toán. ẻ ử ậ ề ướ ế ạ N u phát sinh chênh l ch (do giao d ch b t ch i thanh toán, giao d ch khôngế ệ ị ị ừ ố ị g i đi đ c) thì ph i tìm nguyên nhân và x lý.ử ượ ả ử N u kh p đúng thì t t toán tài kho n t m ng và các tài kho n liên quan khác,ế ớ ấ ả ạ ứ ả h ch toán kho n phí đ c h ng vào tài kho n thu phí.ạ ả ượ ưở ả H ch toán:ạ N TK thanh toán v n v i NHFHợ ố ớ 60 Có TK t m ngạ ứ c. Thanh toán t i ngân hàng phát hành (NHFH) thạ ẻ NHFH có trách nhi m ti p nh n các thông tin yêu c u thanh toán liên quan tệ ế ậ ầ ừ NHTT, x lý t ng h p. H ch toán ghi N cho ch th vào các tài kho n thích h pử ổ ợ ạ ợ ủ ẻ ả ợ tùy thu c đó là th lo i A, B hay C và thanh toán ti n cho các NHTT, g i L nhộ ẻ ạ ề ử ệ chuy n Có (báo cáo s ti n và s giao d ch đ c thanh toán) cho NHTT: ể ố ề ố ị ượ N TK thích h p/ ch th (TGTT, ti n g i đ m b o thanh toán th , ti nợ ợ ủ ẻ ề ử ả ả ẻ ề vay…) Có TK thanh toán v n v i NHTTố ớ    Ôn t p Ch ng IVậ ươ I. Ph n lý thuy t:ầ ế 1. Hãy nêu các mô hình t ch c và ch c năng c b n c a b ph n ngân qu ?ổ ứ ứ ơ ả ủ ộ ậ ỹ 2. Phân tích ý nghĩa và yêu c u c a thanh toán không dùng ti n m t. Anh (ch ) cóầ ủ ề ặ ị nh n xét gì v các hình th c thanh toán không dùng ti n m t hi n đang áp d ngậ ề ứ ề ặ ệ ụ t i Vi t Nam? Đ m r ng thanh toán không dùng ti n m t trong giai đo n hi nạ ệ ể ở ộ ề ặ ạ ệ nay n c ta, chính ph c n chú tr ng t o l p nh ng đi u ki n mang tính môiở ướ ủ ầ ọ ạ ậ ữ ề ệ tr ng gì? ườ 3. Séc thanh toán là gì? Hãy v s đ th hi n quá trình luân chuy n ch ng t vàẽ ơ ồ ể ệ ể ứ ừ thanh toán đ i v i Séc b o chi gi a hai NH cùng h th ng, khác đ a bàn. Phânố ớ ả ữ ệ ố ị tích các nguyên t c luân chuy n ch ng t đ c v n d ng? ắ ể ứ ừ ượ ậ ụ 4. Trình bày quy trình luân chuy n ch ng t và h ch toán trong tr ng h p thanhể ứ ừ ạ ườ ợ toán Séc chuy n kho n (có h p đ ng u quy n chuy n N ) gi a 2 khách hàngể ả ợ ồ ỷ ề ể ợ ữ 61 m tài kho n t i 2 NH cùng đ a bàn? Trong tr ng h p này nguyên t c ở ả ạ ị ườ ợ ắ ghi Nợ tr c – Có sauướ , có b vi ph m không?ị ạ 5. So sánh s gi ng và khác nhau gi a thanh toán b ng UNC và thanh toán b ngự ố ữ ằ ằ UNT gi a 2 khách hàng m tài kho n t i 2 ngân hàng khác nhau?ữ ở ả ạ II. Ph n bài t p:ầ ậ K TOÁN NGHI P V NGÂN QUẾ Ệ Ụ Ỹ T i NHCT Đ ng Đa, ngày 20/08/0X có các nghi p v ngân qu phát sinh nhạ ố ệ ụ ỹ ư sau: 1. Theo l nh c a NHCTVN đi u qu ti n m t 500.000.000 đ ng v NHCT B cệ ủ ề ỹ ề ặ ồ ề ắ Giang. NHCT Đ ng Đa t t ch c đi u chuy n ti n đi và bàn giao t i NHCTố ự ổ ứ ề ể ề ạ B c Giang.ắ 2. Nh n đ c L nh chuy n Có tr giá 300.000.000đ, n i dung NHCT Ninh Bìnhậ ượ ệ ể ị ộ đã nh n đ c ti n do NHCT Đ ng Đa đi u chuy n t i.ậ ượ ề ố ề ể ớ 3. Nh n ti n m t đi u chuy n đ n c a NHCT Thái Bình theo ph ng th cậ ề ặ ề ể ế ủ ươ ứ NHCT Thái Bình đ n giao ti n tr c ti p t i NHCT Đ ng Đa, s ti nế ề ự ế ạ ố ố ề 200.000.000đ. 4. Theo l nh c a NHCTTW, NHCT Gia Lâm đ n nh n ti n m t t i NHCT Đ ngệ ủ ế ậ ề ặ ạ ố Đa, s ti n 150.000.000đố ề 5. Xu t qu ti n m t n p vào NHNN Hà N i, s ti n 20.000.000đ, trong ngày đãấ ỹ ề ặ ộ ộ ố ề nh n đ c báo Có c a NHNN Hà N i.ậ ượ ủ ộ 6. Công ty b t gi t Thái Hà l p gi y n p ti n đ n p vào tài kho n ti n g i thanhộ ặ ậ ấ ộ ề ể ộ ả ề ử toán, s ti n 35.000.000đ kèm ti n m t, NH ki m đ m ch có 34.900.000đ,ố ề ề ặ ể ế ỉ Công ty b t gi t Thái Hà ch p nh n n p s ti n đó.ộ ặ ấ ậ ộ ố ề 7. Cu i ngày ki m qu , NH th y th a qu 5.000.000đ.ố ể ỹ ấ ừ ỹ 62 Yêu c u:ầ H ch toán các nghi p v kinh t phát sinh trên vào tài kho n thích h p.ạ ệ ụ ế ả ợ Gi i thích nh ng tr ng h p c n thi t. (Các tài kho n liên quan có đ kh năngả ữ ườ ợ ầ ế ả ủ ả thanh toán). K TOÁN NGHI P V THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TI N M TẾ Ệ Ụ Ề Ặ T i NHNo&PTNT Hà N i, ngày 31/8/200X có m t s nghi p v kinh t phátạ ộ ộ ố ệ ụ ế sinh: 1. Công ty XNK nông s n n p:ả ộ  B ng kê n p séc kèm t séc chuy n kho n, s ti n 25.000.000đ do Nhà máyả ộ ờ ể ả ố ề bánh k o H i Hà (TK t i NHNo Hà N i) phát hành ngày 02/08/04. Ki m tra sẹ ả ạ ộ ể ố d TKTG c a Nhà máy bánh k o H i Hà, thanh toán viên phát hi n s ti nư ủ ẹ ả ệ ố ề đ c s d ng đ thanh toán ch còn 15.000.000đ. Công ty XNK nông s n xinượ ử ụ ể ỉ ả thanh toán s ti n đó.ố ề  Bi t thêm r ng:ế ằ Trong h s c a Công ty XNK nông s n có m t séc chuy nồ ơ ủ ả ộ ể kho n ch a thanh toán t ngày 21/08/04, s ti n trên Séc là 20.000.000đ, tr cả ư ừ ố ề ướ đây ng i th h ng có tài kho n NHCT Đ ng Đa đã yêu c u thanh toánườ ụ ưở ả ở ố ầ 10.000.000đ. 2. Công ty may V n An n p:ạ ộ  UNT (có u quy n chuy n N ), s ti n 15.000.000đ đòi ti n Nhà máy c khíỷ ề ể ợ ố ề ề ơ Mai đ ng (TK m t i NHCT Hai Bà Tr ng).ộ ở ạ ư  UNC chuy n ti n cho Văn phòng giao d ch c a mình t i TP H Chí Minh (tàiể ề ị ủ ạ ồ kho n t i NHCT TP H Chí Minh), s ti n 100.000.000đ.ả ạ ồ ố ề 3. Nh n đ c m t s ch ng t t NH khác chuy n sang:ậ ượ ộ ố ứ ừ ừ ể  B ng kê n p séc kèm t séc b o chi, s ti n 25.000.000đ do NHNo Hà N i b oả ộ ờ ả ố ề ộ ả chi cho Công ty may Thăng Long ngày 21/7/04. (NHNo Hà N i ch a nh n đ cộ ư ậ ượ thông báo đình ch thanh toán t Cty may Thăng Long cho t Séc này)ỉ ừ ờ  UNT, s ti n 5.000.000đ đ n v bán đòi ti n c a Nhà máy bánh k o Tràng An (TKố ề ơ ị ề ủ ẹ t i NHNo Hà N i).ạ ộ 4. Nh n đ c các L nh thanh toán v n sau:ậ ượ ệ ố 63  L nh chuy n Có thanh toán UNT, s ti n 45.000.000đ, đ n v n p UNT này làệ ể ố ề ơ ị ộ Công ty XNK Nông s n.ả  L nh chuy n N thanh toán Séc chuy n kho n (có u quy n chuy n N ), sệ ể ợ ể ả ỷ ề ể ợ ố ti n 32.000.000đ do Công ty may Thăng Long phát hành ngày 05/08/2004.ề Yêu c u:ầ H ch toán các nghi p v kinh t phát sinh trên vào tài kho n thích h p.ạ ệ ụ ế ả ợ Gi i thích nh ng tr ng h p c n thi t. (Các tài kho n liên quan có đ kh năngả ữ ườ ợ ầ ế ả ủ ả thanh toán). 64