Kế toán, kiểm toán - Kế toán hoạt động sản xuất và cung cấp dịch vụ

10/5/2013 1 TRẦN THỊ PHƯƠNG THANH NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG Khái niệm chi phí, giá thành và kế toán chi phí Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm () • Chi phí sản xuất : là biểu hiện bằng tiền của tất cả các hao phí về lao động, vật tư, tiền vốn mà doanh nghiệp phải bỏ ra trong từng thời kỳ để tiến hành hoạt động sản xuất sản phẩm. • Giá thành sản phẩm : là các chi phí sản xuất gắn liền với kết quả sản xuất nhất định một cách hợp lý. • Kế toán chi phí: là quá trình ghi chép chi phí nhằm cung cấp thông tin, phục vụ yêu cầu quản lý chi phí và cung cấp số liệu tính giá thành. Đối tượng hạch toán chi phí sản xuất và đối tượng tính giá t hành sản phẩm: • Đối tượng hạch toán chi phí sản xuất Đối tượng hạch toán chi phí sản xuất có thể là : . Đối tượng chịu chi phí như : từng loại sản phẩm, nhóm sản phẩm, chi tiết sản phẩm, đơn đặt hàng,… . Nơi phát sinh chi phí : phân xưởng sản xuất, giai đoạn công nghệ, toàn bộ quá trình công nghệ. • Đối tượng tính giá thành. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG 10/5/2013 2 Phân loại chi phí Phân loại theo nội dung kinh tế • Nguyên vật liệu • Tiền lương và khoản trích theo lương • Khấu hao tài sản cố định • Dịch vụ mua ngoài • Chi phí khác bằng tiền NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG Phân loại chi phí 2. Phân loại theo chức năng • Chi phí sản xuất • Chi phí bán hàng • Chi phí quản lý doanh nghiệp • Chi phí tài chính • Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp • Chi phí khác NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG Phân loại chi phí 3. Phân loại theo mối quan hệ với sản lượng • Chi phí cố định là loại chi phí không thay đổi theo cùng sản lượng. • Chi phí biến đổi là loại chi phí thay đổi theo cùng sản lượng. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG 10/5/2013 3 Phân loại chi phí 4. Phân loại theo cách chuyển trừ chi phí vào thu nhập • Chi phí sản phẩm: gắn với sự hình thành sản phẩm. • Chi phí thời kỳ: gắn với kỳ hoạt động của doanh nghiệp NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG Phân loại chi phí 5. Phân loại theo thời gian ảnh hưởng của chi phí • Chi phí chỉ ảnh hưởng đến 1 kỳ kế toán • Chi phí ảnh hưởng đến nhiều kỳ kế toán. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG Phân loại chi phí 6. Phân loại chi phí sản xuất sản phẩm, cung cấp dịch vụ theo khoản mục Chi phí sản xuất sản phẩm hoặc thực hiện dịch vụ được chia thành 3 khoản mục: • Nguyên vật liệu trực tiếp • Nhân công trực tiếp • Chi phí sản xuất chung. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG 10/5/2013 4 Hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm : Hạch toán quá trình sản xuất của doanh nghiệp bao gồm 2 giai đoạn : + Giai đoạn 1: Phân loại, sắp xếp, tổng hợp các chi phí sản xuất thực tế đã phát sinh tại doanh nghiệp trong từng thời kỳ để tính vào các đối tượng chịu chi phí có liên quan. + Giai đoạn 2 : Tính giá thành sản phẩm : là công việc mà căn cứ vào số liệu của giai đoạn hạch toán chi phí sản xuất chuyển sang để phân loại và tổng hợp chi phí sản xuất theo kết quả sản xuất nhất định. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG Trình tự kế toán chi phí • Phân loại chi phí theo chức năng và theo nội dung kinh tế • Phân loại chi phí trong quá trình sản xuất sản phẩm hoặc thực hiện dịch vụ theo khoản mục và theo đối tượng hạch toán • Phân loại chi phí sản xuất và dịch vụ theo khối lượng hoàn thành và dở dang (để phục vụ tính giá thành). NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG 5. Xác định phương pháp tập hợp chi phí sản xuất và dịch vụ theo đối tượng hạch toán. Chi phí phân bổ cho đối tượng n = Tổng chi phí cần phân bổ X Tiêu thức phân bổ của n Tổng tiêu thức phân bổ 10/5/2013 5 Kiểm kê và xác định phương pháp đánh giá khối lượng sản phẩm, dịch vụ dở dang Kiểm kê và đánh giá khối lượng sản phẩm dở dang có ý nghĩa quan trọng, ảnh hưởng đến kết quả tính giá thành trong kỳ. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG CP NVL TRỰC TIẾP Khái niệm: - CP NVL trực tiếp là tất cả các chi phí nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, vật liệu khác trực tiếp sản xuất sản phẩm. - Các loại vật liệu này có thể xuất từ kho ra để sử dụng và cũng có thể mua về sử dụng ngay hoặc do tự sản xuất ra và đưa vào sử dụng ngay, vật liệu thừa còn để tại kho cuối kỳ trước tiếp tục sản xuất trong kỳ này. CP NVL TRỰC TIẾP TK 621- Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp - Trị giá nguyên vật liệu sử dụng không hết trả lại kho. - Kết chuyển chi phí nguyên vật liệu trực tiếp trong kỳ. Tập hợp chi phí vật liệu trực tiếp thực tế phát sinh 10/5/2013 6 SƠ ĐỒ KT 133 Giá trị vật liệu sử dụng không hết nhập lại kho Cuối kỳ, kết chuyển CP NVL trực tiếp để tính giá thành Giá trị vật liệu thừa để tại PX cuối kỳ (ghi âm) Giá trị vật liệu xuất dùng cho SX SP CP NVL trực tiếp vượt trên mức bình thường 621 111, 112, 331… 152 632 154 Giá gốc NVL trực tiếp dùng cho SX (mua ngoài xuất thẳng không qua kho) 133 CP NHÂN CÔNG TRỰC TIẾP Khái niệm: - Là tiền lương phải trả và các khoản trích bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, BHTN và kinh phí công đoàn của công nhân trực ti ếp sản xuất, kể cả khoản trích trước tiền lương nghỉ phép c ủa công nhân trực tiếp sản xuất (nếu có). - Tiền lương là khoản tiền mà doanh nghiệp phải trả cho người lao động theo số lượng và chất lượng lao động mà họ đã đóng góp trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp. CP NHÂN CÔNG TRỰC TIẾP TK622- Chi phí nhân công trực tiếp Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp phát sinh trong kỳ. Tập hợp chi phí nhân công trực tiếp phát sinh trong kỳ. 10/5/2013 7 CP NHÂN CÔNG TRỰC TIẾP Cuối kỳ, kết chuyển CP nhân công trực tiếp để tính giá thành Trích trước tiền lương nghỉ phép của công nhân trực tiếp sản xuất CP nhân công trực tiếp vượt trên mức bình thường Chi phí tiền lương, các khoản phụ cấp phải trả cho công nhân trực tiếp sản xuất 335 Trích BHXH, BHYT, KPCĐ của công nhân trực tiếp sản xuất 338 154 334 622 632 CP SẢN XUẤT CHUNG Khái niệm: Chi phí sản xuất chung là các chi phí liên quan đến việc quản lý sản xuất và phục vụ sản xuất và các chi phí có tính chất chung cho toàn phân xưởng, bao gồm : •Chi phí nhân viên phân xưởng •Chi phí vật liệu xuất dùng để phục vụ sản xuất tại xưởng sản xuất •Chi phí dụng cụ sản xuất •Chi phí khấu hao tài sản cố định thuộc phân xưởng sản xuất (kể cả khấu hao máy móc thiết bị sản xuất và khấu hao tài sản cố định khác thuộc phân xưởng sản xuất). •Chi phí dịch vụ mua ngoài thuê ngoài •Các chi phí bằng tiền khác. CP SẢN XUẤT CHUNG Khái niệm: • Chi phí sản xuất chung biến đổi (biến phí): là chi phí thay đổi về tổng số khi mức độ hoạt động (số sản phẩm, số giờ máy sản xuất …) thay đổi. • Chi phí sản xuất chung cố định (định phí): là chi phí không thay đổi về tổng số khi mức độ hoạt động thay đổi. 10/5/2013 8 CP SẢN XUẤT CHUNG • Chi phí sản xuất chung cố định (định phí)  Lưu ý: . CP SXC cố định được phân bổ vào CP chế biến dựa trên công suất bình thường của máy móc thiết bị sản xuất. •TH sản lượng thực tế > công suất bình thường •TH sản lượng thực tế thấp hơn công suất bình thường •TH Dnghiệp cùng lúc ra nhiều lọai sản phẩm mà CP chế biến của mỗi lọai sản phẩm không được tách biệt riêng •TH có sản phẩm phụ CP SẢN XUẤT CHUNG TK 627-Chi phí sản xuất chung Tập hợp CP sản xuất chung trực tiếp thực tế phát sinh -Các khoản làm giảm CP sản xuất chung -Phần CP sản xuất chung cố định vượt định mức -Kết chuyển chi phí CP sản xuất chung vào tài khoản tính giá thành CP SẢN XUẤT CHUNG 154 Cuối kỳ, kết chuyển chi phí sản xuất chung Các khoản chi phí khác phát sinh tại PX Phân bổ chi phí trả trước Trích KH TSCĐ dùng tại PXSX Chi phí tiền lương, các khoản phụ cấp phải trả cho nhân viên quản lý PX CP sản xuất chung cố định - phần không phân bổ vào giá thành Trích trước CP sửa chữa lớn TSCĐ ở PX 335 Trích BHXH, BHYT, KPCĐ của nhân viên quản lý PX 338 214 Trị giá vật tư xuất dùng trong kỳ 142/242 152, 153 632 334 627 331, 111, 112… 10/5/2013 9 KT TỔNG HỢP CPSX VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SP • Theo PP KKTX: Đối với ngành sản xuất công nghiệp :  thực tế SP hoàn thành = CPSXDD đầu kỷ + CPSX phát sinh trong kỳ - CPSX dở dang cuối kỳ - Các khoản ghi giảm CPSX (nếu có)  đơn vị sản p hẩm hoàn thành =   thực tế sản phẩm hoàn thành  số lượng sản phẩm hoàn thành trong kỳ KẾ TOÁN HTK LÀ SP ĐANG CHẾ TẠO 154 - Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp - Chi phí nhân công trực tiếp - Chi phí sản xuất chung - Kết chuyển chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ theo phương pháp kiểm kê định kỳ. - Các khoản ghi giảm chi phí sản xuất - Giá thành thực tế sản phẩm hoàn thành trong kỳ - Kết chuyển chi phí sản xuất dở dang đầu kỳ theo phương pháp kiểm kê định kỳ SD : Chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ • Theo PP KKTX: Đối với ngành sản xuất công nghiệp : SƠ ĐỒ KT SDĐK 155, 157, 632 627 621 Kết chuyển CP sản xuất chung phát sinh trong kỳ Kết chuyển CP NVL trực tiếp phát sinh trong kỳ Giá trị phế liệu thu hồi nhập kho, khoản phải thu bồi thường … Giá thành thực tế sản phẩm hoàn thành trong kỳ Kết chuyển CP nhân công trực tiếp phát sinh trong kỳ 622 152, 138 … SDCK 154 10/5/2013 10 KT HÀNG TỒN KHO ĐỂ BÁN Đối với doanh nghiệp sản xuất công nghiệp (dịch vụ, nông nghiệp) Khái niệm :  Thành phẩm : Là những sản phẩm đã kết thúc các GĐ công nghệ qui định trong quá trình công nghệ sản xuất sản phẩm, đã được kiểm về mặt kỹ thuật & được xác định là phù hợp, đã nhập kho thành phẩm hoặc giao trực tiếp cho bên mua. Đánh giá thành phẩm : + Giá thực tế (giá gốc) của thành phẩm nhập kho : được xác định theo số liệu của kế toán và bao gồm 3 khoản mục cơ bản : . CPNVL trực tiếp . CP nhân công trực tiếp . CP sản xuất chung. + Giá thực tế của thành phẩm xuất kho KT HÀNG TỒN KHO ĐỂ BÁN Đối với doanh nghiệp sản xuất công nghiệp (dịch vụ, nông nghiệp) Khái niệm :  Hàng gửi đi bán : là khối lượng sản phẩm hàng hóa được gửi đi bán trong kỳ, đang chờ ý kiến của bên mua, cụ thể trong các trường hợp cơ bản sau: • Hàng gửi đi bán theo kế hoạch theo hợp đồng. • Hàng kí gửi đại lý nhờ bán hộ. • Hàng xuất khẩu : + Nếu xuất kho và nhận vận đơn trong cùng 1 ngày : không cần qua TK157. + Nếu khác ngày : phải dùng TK157. KT HÀNG TỒN KHO ĐỂ BÁN TK 155 – Thành phẩm - Trị giá của thành phẩm nhập kho; - Trị giá của thành phẩm thừa khi kiểm kê. - Trị giá thực tế của thành phẩm xuất kho; - Trị giá của thành phẩm thiếu hụt khi kiểm kê. Trị giá thực tế của thành phẩm tồn kho cuối kỳ. 10/5/2013 11 KT HÀNG TỒN KHO ĐỂ BÁN TK 157 – Hàng gửi đi bán - Trị giá hàng hóa, thành phẩm đã gửi cho khách hàng, hoặc gửi bán đại lý. - Trị giá hàng hóa, thành phẩm gửi đi bán, dịch vụ đã cung cấp được xác định là đã bán; Trị giá hàng hóa, thành phẩm đã g ửi đi, dịch vụ đã cung cấp chưa đ ược xác định là đã bán trong kỳ.