Kế toán, kiểm toán - Chương 1: Kiểm toán và các khoản phải thu

1 1.1. KẾ TOÁN TIỀN 1.1.1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG 1.1.1.1 Khái niệm: Tiền là một bộ phận của tài sản ngắn hạn, là loại tài sản có tính thanh khoản cao nhất.  Phân loại - Theo địa điểm sử dụng - Theo hình thức 1.1. KẾ TOÁN TIỀN 1.1.1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG 1.1.1.2 Nguyên tắc kế toán • Chỉ sử dụng một đơn vị tiền tệ thống nhất để ghi sổ và lập báo cáo tài chính. 2 1.1. KẾ TOÁN TIỀN 1.1.2 KẾ TOÁN TIỀN MẶT  Khái niệm Tiền mặt là các khoản tiền đang có ở quỹ, dùng để thanh toán ngay; bao gồm: Tiền Việt Nam, ngoại tệ, vàng bạc, kim khí quý, đá quý.  Tài khoản sử dụng: TK 111 – Tiền mặt 3 TK cấp 2: • TK 1111 - Tiền Việt Nam • TK 1112 - Ngoại tệ • TK 1113 - Vàng, bạc, kim khí quý, đá quý. Sơ đồ kế toán tổng hợp tiền Việt Nam tại quỹ TK 111(1) TK 112 TK 311,331,334,338,.... TK 15*, 6*, 811… TK 411 TK 511,515, 711,… TK 131,141 TK 112,311,341,… Nhaän voán goùp cuûa caùc chuû sôû höõu baèng TM Doanh thu, thu nhaäp khaùc baèng TM Thu hoài caùc khoaûn nôï, öùng tröôùc baèng TM Ruùt TGNH nhaäp quyõ TM, vay ngaén haïn, daøi haïn baèng TM Noäp tieàn vaøo ngaân haøng Chi TM ñeå traû nôï Chi TM mua vaät tö , haøng hoùa, TSCÑ, ñeå chi phí trong kyø,… (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) 1.1. KẾ TOÁN TIỀN 1.1.2 KẾ TOÁN TIỀN GỬI NGÂN HÀNG  Khái niệm Tiền gửi ngân hàng là 1 bộ phận vốn bằng tiền của doanh nghiệp được gửi không kỳ hạn ở các ngân hàng hoặc kho bạc, bao gồm : tiền Việt Nam, ngoại tệ, vàng bạc đá quý.  Chứng từ sử dụng: Giấy báo Nợ, Giấy báo Có, Bản sao kê.  Tài khoản sử dụng: TK 112 - Tiền gửi ngân hàng 3 tài khoản cấp 2: • TK 1121 - Tiền Việt Nam; • TK 1122 - Ngoại tệ; • TK 1123 - Vàng, bạc, kim khí quý, đá quý. 3 Sơ đồ kế toán 112 411,311,341 Nhận vốn góp của các chủ sở hữu hoặc đi vay bằng TGNH 111 Gửi tiền mặt vào ngân hàng 511,515,711… Doanh thu, thu nhập khác bằng TGNH Rút TGNH về nhập quỹ tiền mặt 111 131,141,… Thu hồi các khoản nợ, ứng trước bằng TGNH Chi TGNH để trả nợ 311,331,334,338… Chi TGNH để chi phí 627,641,641,811… Chi TGNH mua vật tư hàng hoá, TSCĐ… 15*, 21*… Keá toaùn chi tiết - Cuoái kyø ñieàu chænh soá dö tieàn gôûi ngaân haøng vaø soá dö treân soå phuï ngaân haøng Neáu soá dö treân soå phuï lôùn hôn soá dö treân soå keá toaùn Neáu soá dö treân soå phuï nhoû hôn soá dö treân soå keá toaùn TK 338 TK 112 Cheânh leäch taêng tieàn 112 TK 138 Cheânh leäch giaûm tieàn 1.1. KẾ TOÁN TIỀN 1.1.2 KẾ TOÁN TIỀN ĐANG CHUYỂN  Khái niệm Tiền đang chuyển là các khoản tiền của DN đã nộp vào Ngân hàng, Kho bạc Nhà nước, đã gửi bưu điện để chuyển cho Ngân hàng nhưng chưa nhận được giấy báo Có, trả cho đơn vị khác hay đã làm thủ tục chuyển từ tài khoản tại Ngân hàng để trả cho đơn vị khác nhưng chưa nhận được giấy báo Nợ hay bản sao kê của Ngân hàng.  Chứng từ sử dụng: phiếu chi, giấy nộp tiền, biên lai thu tiền, phiếu chuyển tiền…  Tài khoản sử dụng: TK 113 - Tiền đang chuyển 4 Sơ đồ kế toán TK 111 TK 511,131 TK 112 TK 112 TK 331,338 TK 113 Noäp tieàn maët vaøo ngaân haøng Thu tieàn noäp thaúng vaøo ngaân haøng Laøm thuû tuïc chuyeån tieàn Nhaän giaáy baùo coù Nhaän ñöôïc chöùng töø 1.2. KẾ TOÁN CÁC KHOẢN PHẢI THU 1.2.1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG 1.2.1.1 Khái niệm và phân loại:  Căn cứ vào thời hạn thu hồi khoản nợ, thì nợ phải thu được chia thành 2 loại: - Nợ phải thu ngắn hạn - Nợ phải thu dài hạn  Căn cứ vào nội dung khoản nợ, thì nợ phải thu gồm có rất nhiều loại, trong phạm vi chương này chỉ trình bày: Các khoản phải thu của khách hàng, phải thu khác và dự phòng nợ phải thu khó đòi. Nguyeân taéc keá toaùn - Phaûi theo doõi chi tieát theo töøng ñoái töôïng phaûi thu , thôøi haïn thu nôï - Ñònh kyø phaûi tieán haønh ñoái chieáu coâng nôï nhaèm ñaûm baûo tính chính xaùc cuûa soá lieäu keá toaùn, xaùc ñònh tuoåi nôï laøm caên cöù laäp döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi. - Caùc khoaûn nôï phaûi thu coù lieân quan ñeán caùc giao dòch baèng ngoaïi teä phaûi ñöôïc quy ñoåi thaønh ñôn vò tieàn teä keá toaùn laøm cô sôû ghi soå vaø laäp baùo caùo taøi chính (VND) - NPT lieân quan ñeán vaøng baïc ñaù quyù phaûi ñöôïc theo doõi chi tieát veà soá löôïng, chaát löôïng, quy caùch vaø giaù trò. - TK phaûn aùnh caùc khoaûn nPT chuû yeáu coù soá dö beân Nôï, nhöng cuõng coù TH soá dö beân Coù (DN nhaän tieàn öùng tröôùc). 5 1.2. KẾ TOÁN CÁC KHOẢN PHẢI THU 1.2.2 KẾ TOÁN PHẢI THU CỦA KHÁCH HÀNG  Khái niệm: Phải thu khách hàng là khoản nợ mà doanh nghiệp phải thu của khách hàng do doanh nghiệp bán sản phẩm hàng hóa hay cung cấp lao vụ, dịch vụ cho khách hàng theo phương thức bán chịu hoặc theo phương thức nhận tiền trước.  Chứng từ sử dụng: Hoá đơn bán hàng kèm theo lệnh bán hàng, Phiếu chi, Phiếu thu. 1.2. KẾ TOÁN CÁC KHOẢN PHẢI THU 1.2.2 KẾ TOÁN PHẢI THU CỦA KHÁCH HÀNG  Nguyên tắc hạch toán: • Nợ phải thu cần được hạch toán chi tiết cho từng đối tượng phải thu, theo từng nội dung phải thu, theo dõi chi tiết phải thu ngắn hạn, phải thu dài hạn và ghi chép theo từng lần thanh toán. • Kế toán phải tiến hành phân loại các khoản nợ, loại nợ có thể trả đúng hạn, khoản nợ khó đòi hoặc có khả năng không thu hồi được, để có căn cứ xác định số trích lập dự phòng phải thu khó đòi hoặc có biện pháp xử lý đối với khoản nợ phải thu không đòi được.  TK sử dụng: TK 131 - Phải thu của khách hàng Sơ đồ kế toán TK 131 TK 111,112 TK 635 TK 511,515,711 … TK 3331 (2) Thu nôï khaùch haøng hoaëc khaùch haøng öùng tröôùc tieàn (3) Chieát khaáu thanh toaùn cho khaùch haøng Doanh thu baùn haøng traû chaäm Thueá VAT (neáu coù) (1) 6 1.2. KẾ TOÁN CÁC KHOẢN PHẢI THU 1.2.2 KẾ TOÁN PHẢI THU KHÁC  Khái niệm: Phải thu khác là các khoản phải thu không mang tính chất thương mại như: – Giá trị tài sản thiếu đã được phát hiện nhưng chưa xác định được nguyên nhân, phải chờ xử lý. – Các khoản phải thu về bồi thường vật chất, các khoản cho mượn có tính chất tạm thời không lấy lãi, các khoản chi hộ, các khoản tiền lãi, cổ tức, lợi nhuận phải thu từ các hoạt động tài chính… – Chi phí đầu tư xây dựng cơ bản và chi phí sản xuất kinh doanh không được duyệt bỏ phải thu hồi hoặc chờ xử lý.  Chứng từ sử dụng: bản kiểm nghiệm, Biên bản kiểm kê, Biên bản xử lý tài sản thiếu, Hợp đồng vay (mượn), kèm theo Phiếu xuất kho, Phiếu thu, Phiếu chi… 1.2. KẾ TOÁN CÁC KHOẢN PHẢI THU 1.2.3 KẾ TOÁN PHẢI THU KHÁC  TK sử dụng: TK 138 - Phải thu khác 3 tài khoản cấp 2 + TK 1381 – Tài sản thiếu chờ xử lý: Phản ánh trị giá tài sản thiếu chưa xác định rõ nguyên nhân, còn chờ quyết định xử lý. + TK 1388: Phải thu khác: Phản ánh các khoản phải thu của đơn vị ngoài các khoản phải thu phản ánh ở các tài khoản 131,133,136,1381,1385 7 SÔ ÑOÀ KT CAÙC KHOAÛN PHAÛI THU KHAÙC TK 111,112,152,156 TK 1381 TK 111,112,152 TK 1388 Chi tieàn hoaëc xuaát vaät tö, haøng hoùa cho möôïn Khoaûn boài thöôøng phaùt sinh Thu hoài taøi saûn cho möôïn TK 334 Khaáu tröø löông khoaûn baét boài thöôøng TK 111 Thu hoài khoaûn baét boài thöôøng 1.2. KẾ TOÁN CÁC KHOẢN PHẢI THU 1.2.4 KẾ TOÁN DỰ PHÒNG PHẢI THU KHÓ ĐÒI  Khái niệm: Dự phòng nợ phải thu khó đòi là dự phòng phần giá trị dự kiến bị tổn thất của các khoản nợ phải thu có thể không đòi được do con nợ không còn khả năng thanh toán có thể xảy ra trong năm kế hoạch.  Đối tượng và điều kiện lập dự phòng: • Khoản nợ phải có chứng từ gốc, có đối chiếu xác nhận của khách nợ về số tiền còn nợ, bao gồm: hợp đồng kinh tế, khế ước vay nợ, bản thanh lý hợp đồng, cam kết nợ, đối chiếu công nợ và các chứng từ khác. • Có đủ căn cứ xác định là khoản nợ phải thu khó đòi  TK sử dụng: TK 139 – Dự phòng phải thu khó đòi Thôøi ñieåm laäp döï phoøng - Vaøo cuoái nieân ñoä keá toaùn tröôùc khi khoaù soå keá toaùn ñeå laäp baùo caùo taøi chính naêm. Möùc laäp döï phoøng - DN laäp döï phoøng rieâng cho töøng khoaûn nôï khoù ñoøi taïi thôøi ñieåm 31/12 naêm baùo caùo . Chöùng töø keá toaùn Hôïp ñoàng kinh teá, hôïp ñoàng vay, bieân baûn ñoái chieáu coâng nôï, giaáy cam keát nôï. 8 Taøi khoaûn söû duïng - TK 139 “ Döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi ” + Beân Nôï : - Xöû lyù xoaù soå caùc khoaûn nôï khoù ñoøi ñaõ laäp döï phoøng. - Hoaøn nhaäp döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi ñaõ laäp ôû nieân ñoä tröôùc. + Beân Coù : Trích laäp döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi. + Soá dö Coù : Khoaûn döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi hieän coøn cuoái ky ø - Ngoaøi ra keá toaùn söû duïng TK 004 – Nôï khoù ñoøi ñaõ xöû lyù – nhaèm theo doõi nhöõng khoaûn nôï khoù ñoøi ñaõ xoaù soå. + Beân Nôï : Khoaûn nôï khoù ñoøi xöû lyù xoaù soå. + Beân Coù : Khoaûn nôï khoù ñoøi ñaõ xöû lyù xoaù soå thu hoài ñöôïc . + Soá dö Nôï : Khoaûn nôï phaûi thu khoù ñoøi ñaõ xöû lyù xoaù soå hieän coøn cuoái kyø