Kế toán hoạt động xây lắp

7/30/2012 1 1 VAS 15 - HỢP ĐỒNG XÂY DỰNG 2 HÑXD lieân quan nhieàu kỳ thì vieäc taäp hôïp CPSX trong giai ñoaïn thi coâng nhö theá naøo? Thôøi ñieåm naøo keát chuyeån giaù thaønh coâng trình thaønh CHI PHÍ GVHB ñoàng thôøi ghi nhaän DOANH THU? Mục tiêu 1. Hiểu được đặc điểm chung hoạt động xây lắp ảnh hưởng đến công tác kế toán trong các doanh nghiệp xây lắp. 2. Tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp. 3. Ghi nhận doanh thu và chi phí hợp đồng xây dựng. 4. Trình bày thông tin về doanh thu và chi phí hợp đồng xây dựng theo VAS 15- Hợp đồng xây dựng. 3 MT1: Đặc điểm hoạt động của các doanh nghiệp nhận thầu xây lắp - Thực hiện hợp đồng xây dựng với chủ đầu tư sau khi trúng thầu. Trong đó hai bên thống nhất về giá trị thanh toán của công trình cùng với các điều kiện khác. - Sản phẩm xây lắp và tiêu chuẩn chất lượng kỹ thuật được xác định cụ thể trong hồ sơ thiết kế kỹ thuật được duyệt. - Sản phẩm xây lắp mang tính chất đơn chiếc, có kết cấu phức tạp, thời gian xây dựng dài. Vì vậy, cần có giá trị dự toán cho từng đơn vị khối lượng xây lắp. Ngoài ra, không thể chờ đến khi xây dựng xong mới tính toán kết quả, mà phải tiến hành hàng tháng, quý, năm. 4 Nguyên tắc hạch toán doanh thu, chi phí của hợp đồng xây dựng Hợp đồng xây dựng: Là hợp đồng bằng văn bản về việc xây dựng một tài sản hoặc tổ hợp các tài sản có liên quan chặt chẽ hay phụ thuộc lẫn nhau về mặt thiết kế, công nghệ, chức năng hoặc các mục đích sử dụng cơ bản của chúng. 5 Hợp đồng xây dựng với giá cố định • nhà thầu chấp thuận một mức giá cố định cho toàn bộ hợp đồng hoặc một đơn giá cố định trên một đơn vị sản phẩm hoàn thành. Hợp đồng xây dựng với chi phí phụ thêm • nhà thầu được hoàn lại các chi phí thực tế được phép thanh toán, cộng (+) thêm một khoản được tính bằng tỷ lệ phần trăm (%) trên những chi phí này hoặc được tính thêm một khoản phí cố định. 6 Fixed-price contract Cost plus contract 7/30/2012 2 Doanh thu hợp đồng xây dựng bao gồm: • Doanh thu ban đầu được ghi trong hợp đồng; • Khoản tăng, giảm liên quan đến các thay đổi về thiết kế, khối lượng, vật liệu ... • Khoản tiền thưởng trả cho nhà thầu nếu đạt hay vượt mức yêu cầu • Khoản thanh toán khác mà nhà thầu thu được từ khách hàng 7 Doanh thu hợp đồng xây dựng 8 Khoản thanh toán khác chỉ được tính vào doanh thu khi: • các cuộc thoả thuận đã đạt được kết quả là khách hàng sẽ chấp thuận bồi thường; • khoản thanh toán khác được khách hàng chấp nhận và có thể xác định được một cách đáng tin cậy. Khoản tiền thưởng được tính vào doanh thu khi: • chắc chắn đạt hoặc vượt mức một số tiêu chuẩn cụ thể đã được ghi trong hợp đồng; • khoản tiền thưởng được xác định một cách đáng tin cậy. Chi phí của hợp đồng xây dựng bao gồm • Chi phí liên quan trực tiếp đến từng hợp đồng và chi phí chung liên quan đến hoạt động của các hợp đồng và có thể phân bổ cho từng hợp đồng (ví dụ chi phí thiết kế, bảo hiểm) • Các chi phí khác có thể thu lại từ khách hàng theo các điều khoản của hợp đồng (ví dụ chi phí giải phóng mặt bằng mà khách hàng phải trả lại cho nhà thầu) 9 Chi phí không được tính trong chi phí của hợp đồng xây dựng Chi phí không liên quan đến hoạt động của hợp đồng hoặc không thể phân bố cho hợp đồng xây dựng: + Chi phí quản lý hành chính chung, hoặc chi phí nghiên cứu, triển khai mà hợp đồng không quy định khách hàng phải trả cho nhà thầu; + Chi phí bán hàng; + Khấu hao máy móc, thiết bị và TSCĐ khác không sử dụng cho hợp đồng xây dựng. 10 Cấu tạo giá thành sản phẩm xây lắp + Chi phí vật liệu trực tiếp + Chi phí nhân công trực tiếp + Chi phí sử dụng máy thi công + Chi phí sản xuất chung 11 Giá thành sản phẩm xây lắp • Giá thành dự toán tính theo đơn giá và định mức kinh tế kỹ thuật do Nhà nước ban hành. Giá trị dự toán = Giá thành dự toán + Lãi định mức + thuế GTGT • Giá thành kế hoạch được tính toán từ điều kiện cụ thể của doanh nghiệp • Giá thành thực tế là toàn bộ chi phí thực tế đã bỏ ra để hoàn thành công tác xây lắp 12 7/30/2012 3 MT2: Tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp 13 i. Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp 14 152 621 154 111,112,331 (1)GTT VL x/kho (2) Mua giao coâng tröôøng (4) Thöøa ñeå laïi (ghi aâm) (6) C/kyø k/ch 632 (5) CPNVLTT vöôït treân möùc bình thöôøng (3) Thöøa traû kho Thiết bị lắp đặt do chủ đầu tư giao • Giaù thaønh coâng trình khoâng bao goàm giaù trò cuûa thieát bò nhaän cuûa ñôn vò chuû ñaàu tö giao ñeå laép ñaët => DNXL phaûi ghi rieâng ñeå theo doõi (khoâng tính vaøo giaù trò cuûa coâng trình) 15 ii. Kế toán chi phí nhân công trực tiếp • Chi phí nhân công trực tiếp trong hoạt động xây lắp không bao gồm: các khoản trích BHXH, BHYT, BHTN, KPCĐ của công nhân trực tiếp sản xuất xây lắp 16 154 334,111 622 keát chuyeån CP tieàn löông, caùc khoaûn phuï caáp phaûi traû cho CNTT SX (keå caû LÑ thueâ ngoaøi ñoái vôùi HÑ XL) 632 CPNCTT vöôït treân möùc bình thöôøng iii. Kế toán chi phí sử dụng máy thi công • Chi phí sử dụng máy thi công gồm chi phí vật liệu, nhân công, và các chi phí khác phục vụ cho quá trình sử dụng máy thi công (như chi phí vận chuyển, tháo lắp, sửa chữa, khấu hao máy thi công) 17 Kế toán chi phí sử dụng máy thi công TK 623 “Chi phí sử dụng máy thi công” nhà thầu không tổ chức kế toán riêng biệt cho đội máy thi công TK 154 “CP SXKD dở dang” nhà thầu tổ chức đội máy thi công riêng biệt, có tổ chức tập hợp chi phí riêng, và có cung cấp khối lượng máy thi công ra bên ngoài (xem như hoạt động sản xuất phụ trợ) 18 7/30/2012 4 Không có đội máy riêng hoặc có đội máy riêng nhưng không tập hợp chi phí riêng 19 111, 112 152, 153, 214 334 Cty Đội máy thi công tổ chức riêng biệt và có tổ chức kế toán riêng 20 136 336 Đoäi maùy thi coâng Cty iv. Kế toán chi phí sản xuất chung KT CPSXC bao gồm: • Chi phí nhân viên phân xưởng. Khoản trích BHXH, BHTN, BHYT, KPCĐ của công nhân trực tiếp xây lắp, công nhân sử dụng và phục vụ máy thi công, nhân viên quản lý tổ đội thi công. • Chi phí dịch vụ mua ngoài phục vụ sản xuất • Chi phí lán trại tạm thời. Trường hợp lán trại do bộ phận xây lắp phụ xây dựng sử dụng TK 154 - xây lắp phụ và phân bổ dần theo thời gian sử dụng công trình tạm hoặc theo thời gian thi công (nếu ngắn hơn) • Dự phòng phải trả về bảo hành công trình xây lắp. 21 22 152,153,334,338, 214,331,352,… 627 Taäp hôïp CPSXC 154 Cuoái kyø, k/ch/phboå vaøo caùc ñoái töôïng theo tieâu chuaån phuø hôïp 632 CPSX chung coá ñònh – phaàn khoâng ñöôïc tính vaøo Z v. KT tổng hợp chi phí sản xuất 23 154 SDÑK 632 (621) (622) (627) ZSPXL 155 SDCK Chôø baùn Tieâu thuï (623) 24 621 622 627 154 632 623 Máy thi công 511 • Khi nào? • Bao nhiêu? 7/30/2012 5 MT3: Ghi nhận doanh thu và chi phí hợp đồng xây dựng 2 trường hợp : • Trường hợp hợp đồng xây dựng quy định nhà thầu được thanh toán theo tiến độ kế hoạch • Trường hợp hợp đồng xây dựng quy định nhà thầu được thanh toán theo giá trị khối lượng thực hiện 25 (a) Trường hợp hợp đồng quy định nhà thầu được thanh toán theo tiến độ kế hoạch • Khi kết quả thực hiện hợp đồng xây dựng được ước tính một cách đáng tin cậy, thì doanh thu và chi phí liên quan đến hợp đồng được ghi nhận tương ứng với phần công việc đã hoàn thành do nhà thầu tự xác định vào ngày lập báo cáo tài chính mà không phụ thuộc vào hóa đơn thanh toán theo tiến độ kế hoạch đã lập hay chưa và số tiền ghi trên hóa đơn là bao nhiêu. • (VAS 15, đoạn 22a) 26 Kết quả của hợp đồng được ước tính một cách đáng tin cậy khi: Đối với hợp đồng xây dựng với giá cố định, kết quả của hợp đồng được ước tính một cách đáng tin cậy khi đồng thời thỏa mãn bốn (4) điều kiện sau: (a) Tổng doanh thu của hợp đồng tính toán được một cách đáng tin cậy; (b) Doanh nghiệp thu được lợi ích kinh tế từ hợp đồng; (c) Chi phí để hoàn thành hợp đồng và phân công việc đã hoàn thành tại thời điểm lập báo cáo tài chính được tính toán một cách đáng tin cậy; (d) Các khoản chi phí liên quan đến hợp đồng có thể xác định rõ ràng và tính toán được một cách đáng tin cậy để tổng chi phí thực tế của hợp đồng có thể so sánh được với tổng dự toán. (Đoạn 23, VAS 15) 27 Kết quả của hợp đồng được ước tính một cách đáng tin cậy khi: Đối với hợp đồng xây dựng với chi phí phụ thêm, kết quả của hợp đồng được ước tính một cách đáng tin cậy khi đồng thời thỏa mãn 2 điều kiện sau: (a) Doanh nghiệp thu được lợi ích kinh tế từ hợp đồng; (b) Các khoản chi phí liên quan đến hợp đồng có thể xác định được rõ ràng và tính toán một cách đáng tin cậy không kể có được hoàn trả hay không. (Đoạn 24, VAS 15) 28 29 Xaùc ñònh khoái löôïng coâng vieäc ñaõ hoaøn thaønh baèng nhieàu caùch a) (%) giöõa CP thöïc teá ph/sinh so vôùi toång CP döï toaùn cuûa Hñoàng; b) Ñaùnh giaù phaàn coâng vieäc ñaõ hoaøn thaønh; c) (%) giöõa kh/löôïng XL ñaõ h/thaønh vôùi toång kh/löôïng XL phaûi h/thaønh cuûa hôïp ñoàng Khi kết quả của hợp đồng KHÔNG được ước tính một cách đáng tin cậy thì : (a) Doanh thu chỉ được ghi nhận tương đương với chi phí của hợp đồng đã phát sinh mà việc được hoàn trả là tương đối chắc chắn; (b) Chi phí của hợp đồng chỉ được ghi nhận là chi phí trong kỳ khi các chi phí này đã phát sinh. (VAS 15, đoạn 32) Khi kết quả thực hiện hợp đồng không thể ước tính được một cách đáng tin cậy thì không một khoản lợi nhuận nào được ghi nhận. (VAS 15, đoạn 33) 30 7/30/2012 6 31 511 337 131 111, 112 33311 Chöùng töø ghi DT do nhaø thaàu töï xaùc ñònh Caên cöù hoùa ñôn Nhaän tieàn do khaùch haøng traû hoaëc öùng tröôùc DT ghi nhaän theo khoái löôïng coâng vieäc ñaõ hoaøn thaønh (Stage of complettion) Ví dụ: • 1/ Nhà thầu ký một hợp đồng xây dựng với giá cố định ban đầu là 9.000 để xây dựng một nhà máy. Chi phí dự toán ban đầu của nhà thầu là 8.000. Dự tính nhà máy xây dựng trong 3 năm. • 2/ Đến cuối năm thứ nhất, chi phí dự toán của nhà thầu tăng lên là 8.050. • 3/ Trong năm thứ 2, khách hàng chấp nhận hợp đồng có thay đổi với doanh thu theo hợp đồng tăng thêm 200 (tổng giá trị là 9.200). Nhà thầu dự tính chi phí theo hợp đồng tăng thêm 150 (tổng chi phí là 8.200). • 4/ Vào cuối năm thứ 2, chi phí phát sinh đã bao gồm 100 cho nguyên vật liệu được giữ tại công trường để sử dụng trong năm thứ 3. 32 Ví dụ (tt): • 5/ Nhà thầu xác định doanh thu trong từng kỳ của hợp đồng xây dựng bằng phương pháp tỷ lệ phần trăm (%) giữa chi phí thực tế đã phát sinh cho phần việc đã hoàn thành tại từng thời điểm so với tổng số chi phí dự toán của hợp đồng. 33 Năm nhất Năm hai Năm ba Chi phí thực tế của hợp đồng phát sinh luỹ kế đến cuối năm 2.093 6.168 8.200 34 Năm nhất Năm hai Năm ba Tổng doanh thu với giá cố định ban đầu ghi trong hợp đồng 9.000 9.000 9.000 Doanh thu hợp đồng tăng thêm - 200 200 Tổng doanh thu của hợp đồng 9.000 9.200 9.200 Chi phí thực tế của hợp đồng đã phát sinh luỹ kế đến cuối năm 2.093 6.168 8.200 Tổng chi phí dự toán của hợp đồng 8.050 8.200 8.200 Lãi dự tính 950 1.000 1.000 Tỷ lệ phần trăm (%) hoàn thành 26% 74% 100% =2093 / 8050 =8200 / 8200 =(6168-100) / 8200 35 Naêm thöù nhaát DT (9.000 x 26%) CP (8.050 x 26%) Lôïi nhuaän Naêm thöù hai DT (9.200 x 74%) CP (8.200 x 74%) Lôïi nhuaän Naêm thöù ba DT (9.200 x 100%) Chi phí Lôïi nhuaän Ñeán nay 2.340 2.093 247 6.808 6.068 740 9.200 8.200 1.000 Ghi nhận nhöõng naêm tröôùc 0 2.340 2.093 247 6.808 6.068 740 DT, CP ghi nhận trong naêm 2.340 2.093 247 4.468 3.975 493 2.392 2.132 260 (b) Trường hợp hợp đồng quy định nhà thầu được thanh toán theo giá trị khối lượng thực hiện • Khi kết quả thực hiện hợp đồng xây dựng được xác định một cách đáng tin cậy và được khách hàng xác nhận, thì doanh thu và chi phí liên quan đến hợp đồng được ghi nhận tương ứng với phần công việc đã hoàn thành được khách hàng xác nhận trong kỳ được phản ánh trên hóa đơn đã lập. • (VAS 15, đoạn 22b) 36 7/30/2012 7 (b) Trường hợp hợp đồng quy định nhà thầu được thanh toán theo giá trị khối lượng thực hiện 37 DT treân phaàn c/vieäc ñaõ h/thaønh ñöôïc khaùch haøng xaùc nhaän VAT ñaàu ra 511 111, 112, 131 33311 38 Như vậy: Doanh thu vaø chi phí cuûa hôïp ñoàng xaây döïng ghi nhaän t/öùng vôùi phaàn coâng vieäc ñaõ hoaøn thaønh Neáu thanh toaùn theo TH2: Giá trị khối lượng thực hiện ñöôïc kh/haøng xaùc nhaän trong kyø, ph/aùnh treân Hñôn ñaõ laäp TH1: Tieán ñoä keá hoaïch Phần công việc hoàn thành do nhaø thaàu töï xaùc ñònh vaøo ngaøy laäp BCTC maø khoâng phuï thuoäc vaøo Hñôn thtoaùn TK 337 – “Thtoaùn theo tieán ñoä keá hoaïch HÑXD” IAS KT chi phí sửa chữa và bảo hành công trình 39 (2) CP SC và bảo hành công trình (1) DP CP bảo hành công trình (ckỳ KT) 632 (4)Chênh lệch thiếu 352 627 (3) Hết hạn bảo hành (còn thừa nếu có) 711 MT4: Trình bày thông tin về doanh thu và chi phí hợp đồng xây dựng theo VAS 15- Hợp đồng xây dựng Doanh nghiệp phải trình bày trong báo cáo tài chính: (a) Phương pháp xác định doanh thu ghi nhận trong kỳ và phương pháp xác định phần công việc đã hoàn thành của hợp đồng xây dựng; (b) Doanh thu của hợp đồng xây dựng được ghi nhận trong kỳ báo cáo; (c) Tổng doanh thu luỹ kế của hợp đồng xây dựng được ghi nhận cho tới thời điểm báo cáo; (d) Số tiền còn phải trả cho khách hàng; (đ) Số tiền còn phải thu của khách hàng; 40 MT4: Trình bày thông tin về doanh thu và chi phí hợp đồng xây dựng theo VAS 15- Hợp đồng xây dựng Đối với nhà thầu được thanh toán theo tiến độ kế hoạch quy định trong hợp đồng xây dựng phải báo cáo thêm các chỉ tiêu: (e) Phải thu theo tiến độ kế hoạch; (g) Phải trả theo tiến độ kế hoạch. (Đoạn 37, VAS 15) 41 42 Taøi saûn ngaén haïn MS III. Caùc khoaûn pthu ng/haïn 130 … Phaûi thu theo tieán ñoä keá hoaïch HÑXD 134 … TK 337 (SD Nôï) A. Nôï phaûi traû MS I. Nôï ngaén haïn 310 … Phaûi traû theo tieán ñoä keá hoaïch HÑXD 318 … TK 337 (SD Coù)