Kế toán - Chương 8: Kế toán công ty cổ phần

10/5/2013 1 Trần Thị Phương Thanh NỘI DUNG • NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG • KT BÁN CỔ PHIẾU HUY ĐỘNG VỐN • KT CÁC NGHIỆP VỤ LIÊN QUAN ĐẾN CỔ PHIẾU QUỸ • LÃI CƠ BẢN TRÊN CỔ PHIẾU Công ty cổ phần là một pháp nhân tồn tại độc lập với số vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần. Người nắm giữ cổ phần trong công ty được gọi là cổ đông - Căn cứ vào chủ thể sở hữu vốn CP + Công ty CP đại chúng + Công ty CP tư nhân - Căn cứ bản chất của hoạt động giao dịch CP: + Công ty CP niêm yết trên thị trường CK + Công ty CP không niêm yết trên TTCK 10/5/2013 2 Công ty cổ phần có thể phát hành 2 loại CP: - Cổ phiếu thường (CP phổ thông) - Cổ phiếu ưu đãi Cổ phiếu phổ thông Là loại cổ phiếu có mức cổ tức được phân phối tùy theo lợi nhuận của công ty. Những người sở hữu cổ phiếu phổ thông được gọi là cổ đông phổ thông Cổ phiếu ưu đãi Những người chủ sở hữu cổ phần ưu đãi được hưởng 1 số ưu đãi căn cứ theo Điều lệ công ty. -CP ưu đãi biểu quyết -CP ưu đãi cổ tức -CP ưu đãi hoàn lại -CP ưu đãi khác 10/5/2013 3 Cổ tức - Là khoản lợi nhuận ròng được trả cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc bằng TS khác từ lợi nhuận còn lại của công ty sau khi đã thực hiện nghĩa vụ về tài chính. Vốn của công ty CP -Vốn đầu tư của CSH: là vốn điều lệ của công ty. -Thặng dư vốn cổ phần: tổng số tiền hoặc tương đương tiền (TH góp bằng TS khác) thu được lớn hơn MG của CP khi phát hành lần đầu, hoặc phát hành bổ sung; c/lệch tăng giảm giữa số tiền thu được so với giá mua lại CP khi tái phát hành CP quỹ. Chi phí phát hành cổ phiếu - CP in ấn các chứng chỉ, CP đăng ký phát hành, CP môi giới, CP cho các chuyên gia…  Được ghi giảm thặng dư vốn cổ phần. 10/5/2013 4 • Quyền phát hành cổ phiếu là số cổ phiếu tối đa công ty có thể phát hành mà không cần thay đổi vốn điều lệ. • Cổ phiếu đang lưu hành là những cổ phiếu đã được phát hành và đang được nắm giữ bởi các cổ đông. Việc chia cổ tức được căn cứ vào số lượng cổ phiếu này. • Cổ phiếu đã phát hành: - Là số cổ phiếu công ty đã bán hoặc chuyển cho cổ đông. - Trong quá trình lưu hành cổ phiếu trên thị trường chứng khoán, công ty có thể mua lại cổ phiếu do chính đơn vị mình phát hành để làm cổ phiếu quỹ hoặc để huỷ bỏ. Số lượng cổ phiếu được phép phát hành = Số lượng cổ phiếu đã phát hành + Số lượng cổ phiếu chưa phát hành Số lượng cổ phiếu đã phát hành = Số lượng cổ phiếu đang lưu hành + Số lượng cổ phiếu quỹ + Số lượng cổ phiếu đã hủy bỏ 10/5/2013 5 TK SỬ DỤNG - TK 411 – Nguồn vốn KD, bao gồm: + TK 4111 – Vốn đầu tư của CSH: phản ánh theo mệnh giá + TK 4112 – Thặng dư vốn CP: c/l giá phát hành (mua lại) với mệnh giá + TK 4118 – Vốn khác GM - MG 111,112 411(4111) 111,112 411(4112) (1)Phát hành cổ phiếu MG= GPH (2)Phát hành cổ phiếu MG <GPH Thặng dư vốn cổ phần GPH - MG (3)Mua để hủy bỏ ngay GM> MG MG - GM (4) Mua để hủy bỏ ngay GM< MG 421 411(4111) 411(4112) Chia cổ tức bằng phát hành CP MG GPH-MG GPH 10/5/2013 6 VÍ DỤ 1 Công ty CP Hoàn Cầu thành lập vào tháng 01/20x0 đăng ký phát hành cổ phần với nội dung: -Tổng số CP phát hành: 2.000.000 + Slượng CP ưu đãi: 200.000 + Slượng CP phổ thông: 1.800.000 -Mệnh giá: 10.000đ Công ty đã bán hết số CP trên (CP ưu đãi: bán theo MG, CP phổ thông: 11.200đ/CP) thu hết bằng tiền mặt VND. Chi phí cho việc phát hành CP chi bằng tiền mặt là 50.000.000đ • Là cổ phiếu đã được phát hành ra công chúng và được chính các tổ chức phát hành mua lại trên thị trường hoặc cũng có thể là những cổ phiếu do cổ đông tặng lại cho công ty. • Cổ phiếu quỹ được sử dụng như một công cụ tài chính linh hoạt để các công ty cổ phần điều chỉnh cấu trúc vốn. • Cổ phiếu quỹ không được chia cổ tức và không có quyền biểu quyết. Cổ phiếu quỹ được giao dịch do những nguyên nhân sau: 1. Dùng để chi trả cổ tức cho cổ đông 2. Nhằm khắc phục tình trạng giá cổ phiếu của công ty bị sụt giảm nghiêm trọng trên thị trường chứng khoán. 3. Công ty muốn có một số lượng cổ phiếu dự trữ dùng để phát hành trong những trường hợp phát sinh nhu cầu vốn cấp bách, hoặc có thể thông qua giao dịch cổ phiếu quỹ để làm nóng lại thị trường chứng khoán đối với cổ phiếu quỹ của công ty 10/5/2013 7 TK SỬ DỤNG TK 419 – Cổ phiếu quỹ  TK điều chỉnh giảm nguồn vốn TRỊ GIÁ VỐN CỦA CP QUỸ Trị giá vốn của CP quỹ khi xuất sử dụng được tính theo PP bình quân gia quyền Giá thực tế mua lại = Giá mua lại + Các chi phí liên quan trực tiếp đến việc mua lại cổ phiếu 419 111,112 411(4111) 4112 111,112 421 (1) Mua cổ phiếu quỹ (2) Hủy bỏ cổ phiếu quỹ (3) Tái phát hành cổ phiếu quỹ (4) Chia cổ tức bằng cổ phiếu quỹ 10/5/2013 8 VD 2 - Sử dụng dữ liệu ở VD 1. - Giả sử sau đó 1 thời gian HĐQT của công ty quyết định mua làm CP quỹ trong đợt 1 là 100.000 CP phổ thông theo giá thị trường là 11.000đ/CP, thanh toán bằng TGNH. CP mua lại được chi bằng tiền mặt là 500.000đ. - Đợt 2: mua lại 50.000 CP phổ thông để làm cổ phiếu quỹ theo giá thị trường là 11.400đ/CP, đã thanh toán bằng TGNH. CP mua lại chi bằng tiền mặt là 200.000đ VD 3 - Sử dụng dữ liệu ở VD 2. - HĐQT quyết định tái phát hành 100.000 CP quỹ theo giá thị trường là 11.500đ/CP, thu hết bằng tiền mặt. - Quyết định hủy bỏ 50.000 cổ phiếu quỹ vì đã mua nhưng không tái phát hành được. TÁCH, GỘP CỔ PHIẾU - SL cổ phiếu phổ thông tăng, giảm tương ứng với tỷ lệ tách, gộp - Không có sự thay đổi tương ứng về nguồn vốn - Tăng, giảm số lượng CP đang lưu hành. 10/5/2013 9 PHÁT HÀNH CP THƯỞNG - SL cổ phiếu phổ thông tăng tương ứng với tổng số CP thưởng cho 1 CP đang lưu hành. - Không có sự thay đổi tương ứng về nguồn vốn do phát hành CP thưởng từ lợi nhuận chưa phân phối.