Kế toán - Chương 5: Bào cáo tài chính hợp nhất

KTDN nâng cao – Chương 5 18/09 2011 ThS. Cồ Thị Thanh Hương Khoa Kế toán - Kiểm toán CHƯƠNG 5 BÁO CÁO TÀI CHÍNH HỢP NHẤT - Hiểu và biết vận dụng các nguyên tắc lập và trình bày báo cáo tài chính hợp nhất theo các chuẩn mực kế toán liên quan. - Biết lập Bảng cân đối kế toán hợp nhất và Báo cáo kết quả kinh doanh hợp nhất. MỤC TIÊU NỘI DUNG • QUI ĐỊNH CHUNG VỀ BCTC HỢP NHẤT1 • PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN ÁP DỤNG2 • PHƯƠNG PHÁP LẬP BẢNG CĐKT HỢP NHẤT3 • PHƯƠNG PHÁP LẬP BCKQHĐKD HỢP NHẤT4 Tài liệu tham khảo: - Chương 16, giáo trình Kế toán tài chính doanh nghiệp phần 2, Khoa kế toán - Kiểm toán, trường ĐHCN TP. HCM - Các chuẩn mực kế toán liên quan: VAS 07, 08, 10, 11, 21, 25. - Thông tư 161/2007/TT-BTC, Thông tư 21/2006/TT-BCT. - Tài liệu hướng dẫn lập BCTC hợp nhất của VACO. - Tài liệu trên Internet, … QUY ĐỊNH CHUNG BCTC hợp nhất Là báo cáo tài chính của một tập đoàn được trình bày như báo cáo tài chính của một doanh nghiệp trên cơ sở hợp nhất BCTC của công ty mẹ và các công ty con. Đơn vị phải lập BCTC hợp nhất Tập đoàn bao gồm công ty mẹ và các công ty con Tổng công ty NN hoạt động theo mô hình có công ty con Hệ thống BCTC hợp nhất BCTC hợp nhất BCĐKT hợp nhất BCKQKD hợp nhất BCLCTT hợp nhất Bản TMBCTC hợp nhất Công ty mẹ phải lập BCTC hợp nhất hàng năm và BCTC hợp nhất giữa niên độ hàng quý. KTDN nâng cao – Chương 5 18/09 2011 ThS. Cồ Thị Thanh Hương Khoa Kế toán - Kiểm toán NGUYÊN TẮC CHUNG LẬP BCTC HỢP NHẤT Hoạt động của Công ty con bị hạn chế trong thời gian dài (trên 12 tháng) làm ảnh hưởng đáng kể tới khả năng chuyển vốn cho Công ty mẹ. Công ty mẹ khi lập BCTC hợp nhất phải hợp nhất BCTC riêng của mình và của tất cả các Công ty con, ngoại trừ: Công ty con được mua và nắm giữ cho mục đích bán lại trong tương lai gần (dưới 12 tháng). Do đó, quyền kiểm soát của công ty mẹ chỉ là tạm thời. NGUYÊN TẮC CHUNG LẬP BCTC HỢP NHẤT Nếu Công ty con không thể sử dụng CSKT chung của Tập đoàn thì phải trình bày rõ trong Thuyết minh BCTC hợp nhất. Chính sách kế toán (CSKT) phải được áp dụng thống nhất trong tập đoàn khi lập BCTC hợp nhất. Nếu công ty con sử dụng CSKT khác với CSKT chung của Tập đoàn thì BCTC dùng để hợp nhất phải được điều chỉnh theo CSKT chung của Tập đoàn. NGUYÊN TẮC CHUNG LẬP BCTC HỢP NHẤT (2) Nếu không thể thực hiện được (1), các BCTC được lập vào thời điểm khác nhau có thể được sử dụng với thời gian chênh lệch không quá 3 tháng. BCTC riêng của Công ty mẹ và các Công ty con sử dụng để hợp nhất phải được lập cho cùng một kỳ kế toán. (1) Nếu ngày kết thúc kỳ kế toán là khác nhau, Công ty con phải lập thêm một bộ BCTC để hợp nhất có kỳ kế toán trùng với kỳ kế toán của Công ty mẹ. Các chuẩn mực kế toán liên quan đến BCTC hợp nhất - VAS 07 - Kế toán khoản đầu tư vào công ty liên kết. - VAS 08 - Thông tin tài chính về những khoản góp vốn liên doanh. - VAS 10 - Ảnh hưởng của việc thay đổi tỷ giá hối đoái. - VAS 11 - Hợp nhất kinh doanh. - VAS 21 - Trình bày báo cáo tài chính. - VAS 24 - Báo cáo lưu chuyển tiền tệ. - VAS 25 - BCTC hợp nhất và kế toán khoản đầu tư vào Công ty con. MỘT SỐ THUẬT NGỮ QUAN TRỌNG Kiểm soát Quyền chi phối các chính sách tài chính và hoạt động của một công ty nhằm thu được lợi ích kinh tế từ hoạt động của doanh nghiệp đó. (VAS 07, 08, 11, 25) Công ty con Một DN chịu sự kiểm soát của một DN khác (công ty mẹ) (VAS 07, 11, 25) Công ty mẹ Công ty có một hoặc nhiều công ty con (VAS 07, 11, 25) Tập đoàn Bao gồm công ty mẹ và các công ty con (VAS 07, 11, 25) Công ty liên kết Công ty trong đó nhà đầu tư có ảnh hưởng đáng kể nhưng không phải là công ty con hoặc công ty liên doanh của nhà đầu tư (VAS 07) Ảnh hưởng đáng kể Quyền tham gia của nhà đầu tư vào việc đưa ra các quyết định về chính sách tài chính và hoạt động của bên nhận đầu tư nhưng không kiểm soát các chính sách đó. (VAS 07, 08) Liên doanh Thỏa thuận bằng hợp đồng của hai hoặc nhiều bên để cùng thực hiện hoạt động kinh tế, mà hoạt động này được đồng kiểm soát bởi các bên góp vốn liên doanh. (VAS 08) Lợi ích của cổ đông thiểu số Một phần của kết quả hoạt động kinh doanh thuần và giá trị TS thuần của một cty con được xác định tương ứng cho các phần lợi ích không phải do cty mẹ sở hữu một cách trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các công ty con. (VAS 25) Lợi thế thương mại Chênh lệch giữa giá mua và giá trị ròng của tài sản và công nợ có thể xác định được tại thời điểm mua. (VAS 11) KTDN nâng cao – Chương 5 18/09 2011 ThS. Cồ Thị Thanh Hương Khoa Kế toán - Kiểm toán CÁC PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN ÁP DỤNG Đầu tư Kiểm soát Xử lý kế toán trong BCTC riêng của nhà đầu tư Xử lý kế toán trong BCTC của tập đoàn Công ty con Kiểm soát PP giá gốc Hợp nhất toàn bộ Công ty liên kết Ảnh hưởng đáng kể PP giá gốc PP vốn CSH Cty liên doanh (Cơ sở KD đồng KS) Thỏa thuận hợp đồng PP giá gốc PP vốn CSH Đầu tư khác Nắm giữ chờ tăng giá hoặc thu lãi đầu tư PP giá gốc PP giá gốc PHƯƠNG PHÁP GIÁ GỐC Nhà đầu tư Khoản được chia từ lợi nhuận thuần Thu nhập (vào BCKQKD) Các khoản lợi ích ngoài LN được chia Giảm giá gốc khoản đầu tư Khoản đầu tư Giá gốc Ghi nhận ban đầu PHƯƠNG PHÁP VỐN CHỦ SỞ HỮU Điều chỉnh Theo lãi hoặc lỗ của bên nhận đầu tư Thay đổi VCSH bên nhận đầu tư chưa phản ánh trên BCKQHĐKD Đánh giá lại Chênh lệch tỷ giá Chênh lệch PS khi hợp nhất KD Khoản đầu tư Giá gốc Tăng/giảm tương ứng với phần sở hữu của nhà đầu tư Ghi nhận ban đầu Sau đó điều chỉnh 1 2 3 SO SÁNH PP GIÁ GỐC VÀ PP VỐN CHỦ SỞ HỮU PP KẾ TOÁN ĐTTC PP GIÁ GỐC GHI NHẬN BAN ĐẦU THEO GIÁ GỐC SAU ĐÓ KHÔNG ĐIỀU CHỈNH BCKQHĐKD: THU NHẬP ĐƯỢC CHIA TỪ LN THUẦN CỦA BÊN NHẬN ĐẦU TƯ PP VỐN CHỦ SỞ HỮU GHI NHẬN BAN ĐẦU THEO GIÁ GỐC SAU ĐÓ ĐIỀU CHỈNH THEO NHỮNG THAY ĐỔI CỦA PHẦN SỞ HỮU TRONG TÀI SẢN THUẦN CỦA BÊN NHẬN ĐẦU TƯ BCKQHĐKD: PHẦN SỞ HỮU CỦA NHÀ ĐẦU TƯ TRONG KQKD CỦA BÊN NHẬN ĐẦU TƯ PHƯƠNG PHÁP HỢP NHẤT TOÀN BỘ BCTC của công ty mẹ và các công ty con được hợp nhất theo từng khoản mục bằng cách cộng các khoản tương đương của: + Tài sản + Nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu + Doanh thu + Thu nhập khác + Chi phí PHƯƠNG PHÁP HỢP NHẤT TOÀN BỘ Sau đó thực hiện điều chỉnh cho các nội dung sau: - Giá trị ghi sổ khoản đầu tư của Công ty mẹ trong từng công ty con và phần vốn của Công ty mẹ trong vốn chủ sở hữu của công ty con phải được loại trừ toàn bộ đồng thời ghi nhận lợi thế thương mại (nếu có); - Phân bổ lợi thế thương mại; - Lợi ích của cổ đông thiểu số phải được trình bày trong Bảng CĐKT hợp nhất thành một chỉ tiêu tách biệt trong BCTC hợp nhất. - Giá trị các khoản mục phải thu, phải trả giữa các đơn vị trong cùng Tập đoàn phải được loại trừ hoàn toàn; KTDN nâng cao – Chương 5 18/09 2011 ThS. Cồ Thị Thanh Hương Khoa Kế toán - Kiểm toán PHƯƠNG PHÁP HỢP NHẤT TOÀN BỘ - Các chỉ tiêu doanh thu, chi phí phát sinh từ việc cung cấp hàng hoá, dịch vụ giữa các đơn vị trong nội bộ Tập đoàn, kinh phí quản lý nộp Tổng Công ty, lãi đi vay và thu nhập từ cho vay giữa các đơn vị trong nội bộ Tập đoàn, cổ tức, lợi nhuận đã phân chia, và đã ghi nhận phải được loại trừ toàn bộ; - Các khoản lãi chưa thực hiện phát sinh từ các giao dịch trong nội bộ Tập đoàn đang nằm trong giá trị tài sản (như hàng tồn kho, tài sản cố định) phải được loại trừ hoàn toàn. Các khoản lỗ chưa thực hiện phát sinh từ các giao dịch nội bộ đang phản ánh trong giá trị hàng tồn kho hoặc tài sản cố định cũng được loại bỏ, trừ khi chi phí tạo nên khoản lỗ đó không thể thu hồi được. BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN HỢP NHẤT BCĐKT hợp nhất Hợp nhất công ty mẹ với công ty con 7 bước Điều chỉnh các khoản đầu tư vào công ty liên kết, liên doanh PP vốn chủ sở hữu HỢP NHẤT CÔNG TY MẸ VỚI CÔNG TY CON 1 • Hợp cộng các chỉ tiêu trên BCTC của các cty trong cùng TĐ 2 • Loại trừ khoản đầu tư của Cty mẹ trong từng Cty con và phần vốn của Cty mẹ trong VCSH của Cty con và ghi nhận LTTM. 3 • Phân bổ lợi thế thương mại (nếu có). 4 • Tách lợi ích của cổ đông thiểu số. 5 • Loại trừ toàn bộ các giao dịch nội bộ trong Tập đoàn. 6 • Lập các Bảng tổng hợp các bút toán điều chỉnh và Bảng tổng hợp các chỉ tiêu hợp nhất. 7 • Lập Bảng CĐKT hợp nhất của tập đoàn. Kế toán thực hiện cộng từng chỉ tiêu trong BCĐKT của công ty mẹ và các công ty con trong tập đoàn. 1 Hợp cộng các chỉ tiêu trên BCTC của các cty trong cùng TĐ Lợi thế TM = Giá mua (X) – Giá trị TS thuần (GTHL) (Y) 2 Loại trừ khoản đầu tư của Cty mẹ trong từng Cty con và phần vốn của Cty mẹ trong VCSH của Cty con và ghi nhận LTTM. X = Y Không PS LTTM X > Y PS LTTM X < Y PS LTTM âm Ghi nhận là TS và phân bổ vào KQKD hợp nhất trong 10 năm. - Xem xét lại việc xđ GTHL - Nếu vẫn PS thì đ/c ngay vào lãi hoặc lỗ của tất cả các khoản CL vẫn còn sau khi đánh giá lại. 2 Loại trừ khoản đầu tư của Cty mẹ trong từng Cty con và phần vốn của Cty mẹ trong VCSH của Cty con và ghi nhận LTTM. Ví dụ: Tính giá trị lợi thế thương mại khi ngày 31/12/N, Công ty A mua 80% số cổ phiếu có quyền biểu quyết của công ty B và phải trả cho cổ đông nắm giữ số tiền 110.000, tại ngày 31/12/N, bảng CĐKT tóm lược của công ty B như sau: (Biết Giá trị ghi sổ = Giá trị hợp lý) Tài sản Số tiền Nguồn vốn Số tiền Tài sản ngắn hạn 50.000 Nợ phải trả 30.000 Tài sản dài hạn 80.000 Vốn chủ sở hữu 100.000 - Vốn ĐT của CSH 80.000 - LNCPP 20.000 Tổng cộng 130.000 Tổng cộng 130.000 KTDN nâng cao – Chương 5 18/09 2011 ThS. Cồ Thị Thanh Hương Khoa Kế toán - Kiểm toán - Lợi thế thương mại được phân bổ dần vào KQHĐKD hợp nhất trong thời gian tối đa 10 năm. - Khi phân bổ lợi thế thương mại, kế toán phải điều chỉnh cả số đã phân bổ luỹ kế từ ngày mua đến ngày đầu kỳ báo cáo. - Khi đã phân bổ hết lợi thế thương mại, kế toán vẫn phải lập bút toán điều chỉnh để phản ánh ảnh hưởng của số đã phân bổ đến LNCPP và lợi thế thương mại cho đến khi thanh lý công ty con. 3 Phân bổ lợi thế thương mại (nếu có). Ví dụ: Tiếp tục ví dụ trên Hãy lập các bút toán phân bổ lợi thế thương mại biết tập đoàn quyết định phân bổ trong 10 năm. 3 Phân bổ lợi thế thương mại (nếu có). Bước này thực hiện tính toán lợi ích của cổ đông thiểu số trong trường hợp công ty mẹ không sở hữu toàn bộ công ty con (phần sở hữu < 100%). Khi đó, tài sản ròng của công ty con không chỉ thuộc về công ty mẹ mà còn thuộc quyền sở hữu của cổ đông thiểu số. 4 • Tách lợi ích của cổ đông thiểu số TÀI SẢN RÒNG = TỔNG TÀI SẢN – NỢ PHẢI TRẢ = VỐN CHỦ SỞ HỮU Ví dụ: tiếp tục tài liệu ví dụ trên Hãy tính lợi ích của cổ đông thiểu số khi hợp nhất BCTC của A và B biết Bảng cân đối kế toán sơ lược tại ngày 31/12/N của công ty B như sau: 4 • Tách lợi ích của cổ đông thiểu số Tài sản Số tiền Nguồn vốn Số tiền Tài sản ngắn hạn 50.000 Nợ phải trả 30.000 Tài sản dài hạn 80.000 Vốn chủ sở hữu 100.000 - Vốn ĐT của CSH 80.000 - LNCPP 20.000 Tổng cộng 130.000 Tổng cộng 130.000 Nếu trong năm N+1, công ty B có lợi nhuận sau thuế là 5.000, khi lập BCTC hợp nhất năm N+1, kế toán xác định lợi ích của cổ đông thiểu số và ghi: Nợ TK LN sau thuế của CĐTS: 5.000 x 20% = 1.000 Có TK Lợi ích của CĐTS: 1.000 Nếu lỗ thì ghi ngược lại. 4 • Tách lợi ích của cổ đông thiểu số - Loại trừ số dư các khoản mục phải thu, phải trả trên BCĐKT giữa các đơn vị trong cùng Tập đoàn. - Loại trừ doanh thu, giá vốn của hàng hoá, dịch vụ cung cấp giữa các đơn vị trong nội bộ Tập đoàn, kinh phí quản lý nộp Tổng công ty, kinh phí của Công ty thành viên, lãi đi vay và thu nhập từ cho vay giữa các đơn vị trong nội bộ Tập đoàn, cổ tức đã phân chia và đã ghi nhận. - Loại trừ các khoản lãi/lỗ chưa thực hiện phát sinh từ các giao dịch trong nội bộ Tập đoàn đang nằm trong giá trị tài sản (như hàng tồn kho, tài sản cố định,...) trừ khi chi phí tạo nên khoản lỗ đó không thể thu hồi được. 5 Loại trừ toàn bộ các giao dịch nội bộ trong Tập đoàn. KTDN nâng cao – Chương 5 18/09 2011 ThS. Cồ Thị Thanh Hương Khoa Kế toán - Kiểm toán Ví dụ: tiếp tục ví dụ trên Trong năm N+1, Công ty A bán hàng cho công ty B trị giá 5.000, đến 31/12/N, 2 bên vẫn chưa thanh toán. Hãy lập bút toán điều chỉnh công nợ của A và B khi lập BCĐKT hợp nhất? 5 Loại trừ toàn bộ các giao dịch nội bộ trong Tập đoàn. Loại trừ các khoản phải thu, phải trả trong nội bộ tập đoàn. Tình huống: Công ty C1 và Công ty C2 là hai Công ty con của Tập đoàn X. Ngày 1/10/N, Công ty C1 cho Công ty C2 vay 2.000 trong thời hạn 6 tháng với lãi suất đơn 1%/tháng thanh toán cả gốc và lãi một lần vào ngày 1/4/N+1. ⇒Khi lập BCTC hợp nhất cho năm N, kế toán thực hiện các bút toán điều chỉnh sau: 5 Loại trừ toàn bộ các giao dịch nội bộ trong Tập đoàn. Giao dịch bán hàng làm PS lãi nội bộ được chi tiết theo 2 loại hàng bán: - Hàng bán là hàng tồn kho - Hàng bán là TSCĐ 5 Loại trừ toàn bộ các giao dịch nội bộ trong Tập đoàn. Loại trừ lãi chưa thực hiện phát sinh từ các giao dịch trong nội bộ tập đoàn. Hàng bán là hàng tồn kho Ví dụ: tiếp tục ví dụ trên Trong năm N+1, Công ty A bán hàng cho công ty B với giá vốn là 4.000, giá bán là 5.000. Hai bên đã thanh toán. LNST của B là 20.000, chưa PP cổ tức. Hãy lập bút toán điều chỉnh cần thiết khi lập BCĐKT hợp nhất trong các trường hợp: 1. Tại thời điểm lập BCTC, toàn bộ số hàng trên vẫn trong kho của B. 2. Tại thời điểm lập BCTC, số hàng trên đã được B bán ra ngoài 3.000, còn lại trong kho là 2.000. 5 Loại trừ toàn bộ các giao dịch nội bộ trong Tập đoàn. Hàng bán là hàng tồn kho 1. Toàn bộ số hàng vẫn trong kho của B. 5 Loại trừ toàn bộ các giao dịch nội bộ trong Tập đoàn. Hàng bán là hàng tồn kho 2. B bán ra ngoài 3.000, còn lại trong kho là 2.000 5 Loại trừ toàn bộ các giao dịch nội bộ trong Tập đoàn. KTDN nâng cao – Chương 5 18/09 2011 ThS. Cồ Thị Thanh Hương Khoa Kế toán - Kiểm toán Hàng bán là TSCĐ Ví dụ: A sở hữu B 100% Ngày 1/1/N+1, Công ty A bán một thiết bị quản lý cho Công ty B sở hữu toàn bộ với giá 1.500. Thiết bị này có nguyên giá là 2.000 và hao mòn lũy kế là 1.000. Công ty A khấu hao thiết bị này theo phương pháp đường thẳng trong 10 năm. Công ty con tiếp tục khấu hao thiết bị này theo phương pháp đường thẳng trong 5 năm còn lại. Giả sử thiết bị này không có giá trị thu hồi khi thanh lý. Hãy lập bút toán điều chỉnh cần thiết khi lập BCĐKT hợp nhất ngày 31/12/N+1? Nếu TSCĐ này là của công ty B bán cho công ty A thì bút toán điều chỉnh như thế nào? 5 Loại trừ toàn bộ các giao dịch nội bộ trong Tập đoàn. Hàng bán là TSCĐ -Loại trừ thu nhập khác, chi phí khác và điều chỉnh giá trị ghi sổ của TSCĐ, ghi: -Chi phí khấu hao phải được điều chỉnh giảm là 100 (500 lãi gộp bị loại trừ phân bổ cho 5 năm sử dụng còn lại của TSCĐ): 5 Loại trừ toàn bộ các giao dịch nội bộ trong Tập đoàn. Hàng bán là TSCĐ -Ảnh hưởng của việc loại trừ 500 lãi chưa thực hiện đến thuế TNDN là: - Ảnh hưởng của việc điều chỉnh chi phí khấu hao đến thuế TNDN là: 5 Loại trừ toàn bộ các giao dịch nội bộ trong Tập đoàn. Sau khi lập xong các bút toán điều chỉnh, kế toán lập Bảng tổng hợp các bút toán điều chỉnh và Bảng tổng hợp các chỉ tiêu hợp nhất. 6 Lập các Bảng tổng hợp các bút toán điều chỉnh và Bảng tổng hợp các chỉ tiêu hợp nhất. Ví dụ: Sử dụng tiếp ví dụ trên, lập BCTC hợp nhất năm N cho tập đoàn biết Bảng CĐKT ngày 31/12/N của công ty A như sau: Tài sản Số tiền Nguồn vốn Số tiền Tài sản ngắn hạn 100.000 Nợ phải trả 80.000 Tài sản dài hạn 500.000 Vốn chủ sở hữu 520.000 ĐT vào công ty con 110.000 - Vốn ĐT của CSH 300.000 - LNCPP 220.000 Tổng cộng 600.000 Tổng cộng 600.000 6 Lập các Bảng tổng hợp các bút toán điều chỉnh và Bảng tổng hợp các chỉ tiêu hợp nhất. BẢNG CĐKT CÔNG TY A (MẸ) Tài sản Số tiền Nguồn vốn Số tiền Tài sản ngắn hạn 100.000 Nợ phải trả 80.000 Tài sản dài hạn 500.000 Vốn chủ sở hữu 520.000 ĐT vào công ty con 110.000 - Vốn ĐT của CSH 300.000 - LNCPP 220.000 Tổng cộng 600.000 Tổng cộng 600.000 BẢNG CĐKT CÔNG TY B (CON) Tài sản Số tiền Nguồn vốn Số tiền Tài sản ngắn hạn 50.000 Nợ phải trả 30.000 Tài sản dài hạn 80.000 Vốn chủ sở hữu 100.000 - Vốn ĐT của CSH 80.000 - LNCPP 20.000 Tổng cộng 130.000 Tổng cộng 130.000 KTDN nâng cao – Chương 5 18/09 2011 ThS. Cồ Thị Thanh Hương Khoa Kế toán - Kiểm toán Tính toán, lập các bút toán điều chỉnh: -Loại trừ các khoản đầu tư của công ty mẹ vào cty con: -Xác định lợi ích của cổ đông thiểu số trong tài sản thuần của cty con: 6 Lập các Bảng tổng hợp các bút toán điều chỉnh và Bảng tổng hợp các chỉ tiêu hợp nhất. BẢNG TỔNG HỢP CÁC BÚT TOÁN ĐIỀU CHỈNH Chỉ tiêu: Đầu tư vào công ty con Các chỉ tiêu còn lại lập tương tự. Số hiệu BT Ngày tháng Diễn giải Nợ Có 6 Lập các Bảng tổng hợp các bút toán điều chỉnh và Bảng tổng hợp các chỉ tiêu hợp nhất. BẢNG TỔNG HỢP CÁC CHỈ TIÊU HỢP NHẤT Tài sản Cty M Cty N Nợ Có KQHN Tài sản Cty M Cty N Nợ Có KQHN BẢNG CĐKT HỢP NHẤT CỦA TẬP ĐOÀN Tại ngày 31/12/N Tài sản Số tiền Nguồn vốn Số tiền 7 • Lập Bảng CĐKT hợp nhất của tập đoàn. HỢP NHẤT ĐỐI VỚI CÁC KHOẢN ĐẦU VÀO CÔNG TY LIÊN KẾT, LIÊN DOANH Trong BCTC của tập đoàn, khoản đầu tư vào công ty liên kết, liên doanh được hạch toán theo PP vốn chủ sở hữu. Điều chỉnh tăng/giảm khoản đầu tư tương ứng với tài sản thuần của cty LK, LD trên BCĐKTHN Ghi nhận phần sở hữu tương ứng của tập đoàn trong lãi/lỗ thuần của cty LK, LD trên BCKQKDHN HỢP NHẤT ĐỐI VỚI KHOẢN ĐẦU TƯ VÀO CÔNG TY LIÊN KẾT, LIÊN DOANH Ví dụ: Ngày 1/1/N, công ty A mua 4.000 cổ phần trong số 10.000 cổ phần (mệnh giá 10/CP) của công ty B trị giá 20.000. Ngày 31/12/N, công ty B có lợi nhuận sau thuế là 1.000, trong đó đã phân phối cổ tức cho cổ đông là 400. Hãy xem xét việc hạch toán khoản đầu tư và các nghiệp vụ liên quan đến BCTC riêng và BCTC hợp nhất của công ty A. KTDN nâng cao – Chương 5 18/09 2011 ThS. Cồ Thị Thanh Hương Khoa Kế toán - Kiểm toán HỢP NHẤT ĐỐI VỚI KHOẢN ĐẦU VÀO CÔNG TY LIÊN KẾT, LIÊN DOANH Trên BCTC riêng của công ty A: PP giá gốc - Tại ngày 1/1/N, ghi nhận khoản đầu tư: - Tại ngày 31/12/N: ghi nhận lợi nhuận được chia trên BCKQHĐKD HỢP NHẤT ĐỐI VỚI KHOẢN ĐẦU VÀO CÔNG TY LIÊN KẾT, LIÊN DOANH Trên BCTC hợp nhất: PP vốn CSH BÁO CÁO KẾT QUẢ HĐKD HỢP NHẤT BCKQHĐKD hợp nhất Hợp nhất cty mẹ - cty con Hợp nhất công ty LK, LD BÁO CÁO KẾT QUẢ HĐKD HỢP NHẤT Công ty mẹ - Công ty con Chỉ tiêu Nguyên tắc HN Chú thích DT, GVHB, CPBH, CPQLDN, Thuế Cộng ngang các KM tương ứng. DT, GVHB, Lãi nội bộ tập đoàn Loại trừ toàn bộ Tập đoàn không thể tự bán hàng cho mình. Lãi/Lỗ nội bộ chưa thực sự PS từ các giao dịch nội bộ Loại trừ toàn bộ Giá trị hàng bán trong nội bộ vẫn được ghi nhận là HTK của bên mua nhưng lãi/lỗ đã được ghi nhận ở bên bán. Lợi ích của cổ đông thiểu số (LNST của cty con – Lãi chưa thực hiện của cty con) x Tỷ lệ vốn góp của cổ đông thiểu số Lợi ích của CĐTS trong LNCPP lũy kế từ các năm trước và trong LNST năm nay của cty con phải được loại trừ khi xác định lãi/lỗ thuần trên BCKQKD hợp nhất của tập đoàn BÁO CÁO KẾT QUẢ HĐKD HỢP NHẤT Công ty mẹ - Công ty con Chú ý: Lợi nhuận lũy kế từ những năm trước chỉ bao gồm phần lợi nhuận giữ lại kể từ sau thời điểm đầu tư, không bao gồm lợi nhuận giữ lại tồn tại trước thời điểm đó. BÁO CÁO KẾT QUẢ HĐKD HỢP NHẤT Công ty mẹ - Công ty con Ví dụ: Công ty A sở hữu 80% cổ phiếu có quyền biểu quyết của công ty B. BCKQKD tóm lược của 2 công ty tại thời điểm 31/12/N được trình bày như sau: Chỉ tiêu Công ty A Công ty B Doanh thu bán hàng và cung cấp DV 100.000 60.000 Giá vốn hàng bán 60.000 35.000 Lợi nhuận gộp 40.000 25.000 Chi phí bán hàng và quản lý 10.000 6.000 Lợi nhuận trước thuế 30.000 19.000 CP thuế TNDN hiện hành 8.000 4.000 Lợi nhuận sau thuế 22.000 15.000 KTDN nâng cao – Chương 5 18/09 2011 ThS. Cồ Thị Thanh Hương Khoa Kế toán - Kiểm toán BÁO CÁO KẾT QUẢ HĐKD HỢP NHẤT Công ty mẹ - Công ty con Ví dụ: Trong năm N: - Công ty B bán hàng cho công ty A với giá trị là 10.000, cty B mua số hàng này của 1 DN bên ngoài tập đoàn trị giá 6.000. Một nửa số hàng hóa này vẫn chưa được bán ra ngoài và được ghi nhận là hàng tồn kho của cty A tại thời điểm 31/12/N. - Công ty A cũng bán cho cty B một số sản phẩm trị giá bán 8.000, trị giá vốn là 5.000. Đến 31/12/N, số hàng này vẫn được ghi nhận là hàng tồn kho của công ty B. - Hai bên đã thanh toán hết công nợ liên quan. Hãy lập BCKQHĐKD hợp nhất của tập đoàn. BÁO CÁO KẾT QUẢ HĐKD HỢP NHẤT Công ty mẹ - Công ty con Lập bút toán điều chỉnh: 1. B bán hàng cho A: - Lãi chưa thực hiện = - TS thuế TNDN hoãn lại+ - Lợi ích của cổ đông thiểu số = BÁO CÁO KẾT QUẢ HĐKD HỢP NHẤT Công ty mẹ - Công ty con Lập bút toán điều chỉnh: 2. A bán hàng cho B: - Lãi chưa thực hiện = 8.000 – 5.000 = 3.000 Nợ TK Doanh thu bán hàng: 8.000 Có TK Giá vốn hàng bán: 5.000 Có TK Hàng tồn kho: 3.000 - TS thuế TNDN hoãn lại: 3.000 x 25% = 750 Nợ TK TS thuế TNDN hoãn lại: 750 Có TK Chi phí thuế TNDN hoãn lại: 750 3. Tổng ảnh hưởng các bút toán điều chỉnh đến KQKD: LN sau thuế TNDN giảm: 5.000 – 1.250 = 3.750 Nợ TK LNCPP: 3.750 Có TK Lợi nhuận sau thuế TNDN: 3.750 BẢNG TỔNG HỢP CÁC BÚT TOÁN HỢP NHẤT Chỉ tiêu A B Nợ Có KQHN Hàng tồn kho TS thuế TNDN HL … LNCPP Lợi ích CĐTS DTBH và CCDV GVHB CP thuế TNDN HL LN sau thuế TNDN LNST của CĐTS Tổng cộng BÁO CÁO KẾT QUẢ HĐKD HỢP NHẤT Chỉ tiêu Số tiền DTBH và CCDV GVHB LN gộp CPBH và QL LNTT CP thuế TNDN HH CP thuế TNDN HL LNST LNST của CĐTS LNST của CĐ cty mẹ BÁO CÁO KẾT QUẢ HĐKD HỢP NHẤT Công ty mẹ - Công ty con Chú ý: Lợi nhuận lũy kế từ những năm trước chỉ bao gồm phần lợi nhuận giữ lại kể từ sau thời điểm đầu tư, không bao gồm lợi nhuận giữ lại tồn tại trước thời điểm đó. (Xem ví dụ 3 trang 34 trong tài liệu của VACO) KTDN nâng cao – Chương 5 18/09 2011 ThS. Cồ Thị Thanh Hương Khoa Kế toán - Kiểm toán BÁO CÁO KẾT QUẢ HĐKD HỢP NHẤT (Đối với công ty liên doanh, liên kết) Kế toán thực hiện điều chỉnh phần sở hữu của công ty mẹ trong Lợi nhuận sau thuế/lỗ của công ty liên kết tương ứng với tăng/giảm khoản đầu tư vào cty liên doanh, liên kết trên BCĐKT hợp nhất và chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế trên BCKQKD hợp nhất. (Xem ví dụ trang 37, 38 trong tài liệu của Vaco)