nghiên cứu, đăng tải trên tạp chí bằng tiếng Pháp quá sớm. Nhóm tác giả sách Hồng Đức bản đồ cho biết: “Chúng tôi không tìm được tập san này nhưng tại thư viện của Société des études indochinoises (viện Bảo tàng Sài Gòn) có một bản in riêng của bài khảo cứu đó. Theo bài này thì tác giả có cho họa, in lại (fac-simile) những bản đồ nhưng không may những bản họa in không còn thấy kèm theo nữa” (Bửu Cầm, Đỗ Văn Anh, Phạm Huy Thúy., Sài Gòn, Bộ Quốc gia Giáo dục, 1962). Cũng nhân dịp công bố lại hai tập Thiên Nam Từ chí Lộ đồ thư và Giáp Ngọ niên biểu Bình Nam đổ năm chung trong bộ sách có tên Hồng Đức bản đồ, GS. Trần Nghĩa đưa ra khái niệm “bản đồ cổ” được hiểu như là loại bản đồ vẽ theo lối truyền thống, trước khi ngành khoa học bản đồ chính thức thành lập, và ông cũng cho biết “Bản đồ các hải cảng (Portulan) đang được lưu giữ ở Pháp, có ký hiệu Paris.BNG FF.3677 thuộc loại vẽ tay, bản đồ màu, chưa xác định được niên đại, 24 hải cảng (bản đồ) Việt Nam, trong một tập bản đồ hải cảng nhiều nước” (Trần Nghĩa, 2014, tr.8). GS.
5 trang |
Chia sẻ: yendt2356 | Lượt xem: 393 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Giới thiệu tập bản đồ cổ quý hiếm của Việt Nam thế kỷ XV, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Giới thiệu tập bản đồ cổ quý hiếm
của Việt Nam thế kỷ XV
NguyÔn V¨n Tr−êng(*)
Tãm t¾t: Mét tËp gåm 24 tê b¶n ®å n»m trong c«ng tr×nh Nghiªn cøu B¶n ®å c¸c
cöa s«ng, h¶i c¶ng ViÖt Nam thÕ kû XV (Ðtude sur un portulan annamite du
XVe siÌcle) cña häc gi¶ ng−êi Ph¸p G. Dumoutier viÕt b»ng tiÕng Ph¸p, thùc hiÖn
xong th¸ng 8/1895. Toµn bé c«ng tr×nh nghiªn cøu ®−îc ®¨ng t¶i trªn t¹p chÝ “§Þa
lý lÞch sö vµ m« t¶”, sè 2/1896 (Bulletin de gÐographie historique et descriptive, No2
- 1896) ®−îc ®¸nh gi¸ cao vµ t¸c gi¶ G. Dumoutier ®· ®−îc nhËn gi¶i th−ëng
“Jomard” cña HiÖp héi §Þa lý n¨m 1897. §©y lµ tËp b¶n ®å quý hiÕm, rÊt Ýt ng−êi
biÕt vµ tiÕp cËn ®−îc mét c¸ch ®Çy ®ñ, cã lÏ v× ng−êi Ph¸p nghiªn cøu, ®¨ng t¶i trªn
t¹p chÝ b»ng tiÕng Ph¸p qu¸ sím vµ còng v× nã kh«ng cßn ë ViÖt Nam.
Theo GS. TrÇn NghÜa, nguyªn ViÖn tr−ëng ViÖn H¸n N«m, tËp b¶n ®å nµy chØ cßn
®−îc l−u gi÷ ë Ph¸p mang m· sè Paris.BN.G FF.3677. Nhãm t¸c gi¶ s¸ch Hång
§øc b¶n ®å (Böu CÇm, §ç V¨n Anh, Ph¹m Huy Thóy..., Sµi Gßn, Bé Quèc gia Gi¸o
dôc, 1962, tr.XII) cho biÕt kh«ng t×m thÊy tËp b¶n ®å nµy ë c¸c th− viÖn t¹i Sµi Gßn.
Tuy nhiªn, chóng t«i hiÖn ®ang cã mét tËp d−íi d¹ng trÝch in tõ t¹p chÝ nªu trªn
toµn bé phÇn nghiªn cøu vµ 24 tê b¶n ®å nhê ng−êi b¹n tõ Ph¸p mua tÆng vµ còng
thÊy tËp b¶n ®å nµy ®−îc ®Ýnh kÌm nh− mét tËp phô lôc cña c«ng tr×nh nghiªn cøu
®¨ng trªn t¹p chÝ §Þa lý lÞch sö vµ m« t¶, sè 2 n¨m 1896 ®ang l−u gi÷ ë Th− viÖn
KHXH, ViÖn Th«ng tin KHXH t¹i Hµ Néi.
Tõ khãa: B¶n ®å cæ, Portulan annamite du XVe siÌcle, ViÖt Nam, ThÕ kû XV,
G. Dumoutier
(*)GÇn ®©y, trong qu¸ tr×nh s−u tËp
c¸c lo¹i t− liÖu liªn quan ®Õn lÞch sö
biÓn §«ng vµ h¶i ®¶o, chóng t«i cã
®−îc c«ng tr×nh Nghiªn cøu B¶n ®å c¸c
cöa s«ng, h¶i c¶ng ViÖt Nam thÕ kû XV,
(*) ViÖn ViÔn §«ng B¸c cæ Ph¸p t¹i Hµ Néi;
E-mail: truongminhdungphuong@yahoo.fr
trong ®ã cã tËp b¶n ®å cæ cña ViÖt Nam
thÕ kû XV ®−îc trÝch tõ t¹p chÝ §Þa lý
lÞch sö vµ m« t¶, sè 2 n¨m 1896, in
thµnh mét Ên phÈm riªng biÖt vµ
chóng t«i còng thÊy ë Th− viÖn KHXH,
ViÖn Th«ng tin KHXH c¶ hai d¹ng: Ên
phÈm in riªng vµ phÇn ®¨ng trªn t¹p
chÝ nªu trªn.
4 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 12.2015
24 tê b¶n ®å nèi tiÕp tõ Kinh thµnh
Th¨ng Long ®Õn cè ®« V−¬ng quèc
Champa cïng víi c¸c phô lôc lµ Hµnh
tr×nh ®−êng bé vµ Hµnh tr×nh ®−êng
thñy mµ theo t¸c gi¶: “§©y lµ mét tµi
liÖu qu©n sù, ®−îc thiÕt lËp dùa trªn c¸c
th«ng tin thu thËp ®−îc vµo kho¶ng cuèi
thÕ kû XV cña c¸c ph¸i viªn do vua Lª
Th¸nh T«ng cö ®i mËt th¸m ®Ó vÏ chuÈn
bÞ cho viÖc th«n tÝnh Champa ®−îc
thuËn lîi” (G. Dumoutier, 1895, tr.1).
H×nh thøc tËp b¶n ®å
TËp b¶n ®å ®−îc ®ãng kÌm nh− mét
phô lôc sau phÇn Nghiªn cøu B¶n ®å
c¸c cöa s«ng, h¶i c¶ng ViÖt Nam thÕ kû
XV cña G. Dumoutier. B¶n ®å in mµu,
nÐt vÏ vµ c¸c chó gi¶i gi¶n ®¬n, toµn
trang th«ng tho¸ng dÔ xem h×nh, dÔ ®äc
ch÷. NÕu Hång §øc B¶n ®å lµ ©m b¶n v×
cã nÒn ®en, nÐt ch÷ vµ nÐt vÏ mµu tr¾ng
th× tËp b¶n ®å nµy thùc lµ d−¬ng b¶n bëi
nÒn mµu vµng nh¹t, s¸ng, næi lªn trªn
lµ ch÷ s¾c nÐt mµu ®en vµ thÓ hiÖn nói,
rõng, s«ng, suèi, kho, x−ëng b»ng nh÷ng
mµu xanh, n©u ®Ëm nh¹t kh¸c nhau.
Trªn 24 tê b¶n ®å, G. Dumoutier ®·
®¸nh sè la m· thø tù tõ I ®Õn XXIV vµ
còng ®¸nh nh÷ng sè latinh t−¬ng øng
kÒ s¸t víi c¸c ®Þa danh, chØ dÉn ®−îc ghi
b»ng ch÷ H¸n hoÆc N«m trªn mçi b¶n
®å. T−¬ng øng víi mçi b¶n ®å, cã mét
b¶ng danh s¸ch c¸c ®Þa danh, chØ dÉn
®−îc ®äc, phiªn ©m vµ dÞch tõ ch÷ H¸n ra
ch÷ quèc ng÷ ®Ó ng−êi ®äc dÔ ®èi chiÕu.
Tuy nhiªn, G. Dumoutier ®· lËp 25
b¶ng danh s¸ch c¸c ®Þa danh, chØ dÉn
(®¸nh sè latinh) t−¬ng øng víi 25 b¶n ®å
(®¸nh sè la m·). Trong ®ã, b¶ng danh
s¸ch c¸c ®Þa danh, chØ dÉn sè 25 chØ cã
mét dßng ghi ch÷ “Xiªm Thµnh” vµ gi¶i
nghÜa “Xiªm Thµnh - thµnh phè n−íc
Xiªm (kinh ®« Champa)” víi mét sè
t−¬ng øng duy nhÊt lµ 669 mµ kh«ng cã
tê b¶n ®å sè XXV trong tËp b¶n ®å
(thiÕu 01 b¶n ®å sè XXV).
Gi¸ trÞ cña tËp b¶n ®å
MÆc dï nh÷ng b¶n ®å nµy lµ c¬ së
chÝnh cho c«ng tr×nh Nghiªn cøu B¶n ®å
c¸c cöa s«ng, h¶i c¶ng ViÖt Nam thÕ kû
XV cña G. Dumoutier nh−ng trong ®ã
kh«ng chØ cã b¶n ®å c¸c cöa s«ng, h¶i
c¶ng cña n−íc §¹i ViÖt däc tõ B¾c miÒn
Trung ®Õn Chµ Bµn, cè ®« Champa
(tØnh Ninh ThuËn ngµy nay) mµ cßn cã
b¶n ®å cña mét sè tØnh n»m s©u trong
néi ®Þa cã trôc ®−êng c¸i quan ®i qua
lµm ®iÓm nhËn biÕt vµ rÊt nhiÒu ®Þa
danh, tªn gäi cña c¸c lµng x· x−a kia,
cïng rÊt nhiÒu th«ng tin nh− kho,
x−ëng, má quÆng, s«ng, nói... cña n−íc
§¹i ViÖt.
Tuy c¶ tËp b¶n ®å vµ trªn tõng tê
riªng lÎ kh«ng ghi tªn b¶n ®å, tªn t¸c
Khu vùc Thµnh Th¨ng Long
vµ phô cËn, thÕ kû XV
Giíi thiÖu tËp b¶n ®å 5
gi¶ vµ còng kh«ng cã niªn ®¹i nh−ng
trong phÇn lêi giíi thiÖu c«ng tr×nh
nghiªn cøu cña m×nh, G. Dumoutier viÕt
r»ng trong §¹i ViÖt sö ký cã ghi vÒ c¸c
b¶n ®å nµy nh− sau: “Th¸ng hai n¨m
T©n M·o, mïa xu©n, n¨m Hång §øc
thø hai [1471], vua Th¸nh T«n ph¸i
nhiÒu ®¹o qu©n ®Õn ®ãng qu©n ë §« B¸
råi b¾t vua Ch¨m tªn lµ Trµ Toµn. Khi
hä ®i ®Õn s«ng ThuËn Hãa, vua cho
dùng tr¹i vµ tËp trËn trªn bé còng nh−
trªn chiÕn thuyÒn. Råi giao cho mét thæ
d©n tªn lµ NguyÔn Vò ®i thu thËp c¸c
yÕu tè cÇn thiÕt ®Ó lËp b¶n ®å v−¬ng
quèc Xiªm(*)”. G. Dumoutier cho biÕt
thªm: “TËp b¶n ®å cña chóng ta hoµn
toµn kh«ng ghi ngµy th¸ng cuéc tÊn
c«ng tiÕn hµnh n¨m 1471, nh−ng ph¶i
sau khi ph¸ tan Chµ Bµn, thµnh phè
nµy trë nªn ®æ n¸t råi kinh ®« ®−îc
chuyÓn vÒ B×nh ThuËn. Sö ký cßn cho
chóng ta biÕt nh÷ng b¶n ®å Champa
®−îc hoµn thiÖn sau mét vµi n¨m, sau
khi tæ chøc vïng nµy thµnh mét tØnh
cña n−íc §¹i ViÖt - n¨m 1477, dùa trªn
nh÷ng th«ng tin do c¸c quan triÒu chÝnh
®Çu tØnh göi lªn” (G. Dumoutier, 1895,
tr.2). Theo ®ã, G. Dumoutier x¸c ®Þnh
n¨m th¸ng Êy vµ c¸c sù kiÖn nªu trªn cã
thÓ tin cËy ®Ó ®Æt niªn ®¹i ®Çu tiªn cho
tËp b¶n ®å nµy.
Mét ®iÒu lý thó vµ kh¸ quan träng
n÷a mµ G. Dumoutier ph¸t hiÖn lµ trªn
tê b¶n ®å sè XVII, ®Þa phËn phñ TriÖu
Phong (thuéc miÒn Trung ngµy nay)
ch−a cã ®Þa danh mang tªn thµnh phè
HuÕ (xem b¶n ®å XVII), ®iÒu nµy khiÕn
ng−êi ta ph¶i cã c¸i nh×n vµ ®¸nh gi¸ l¹i
vÒ niªn ®¹i cña b¶n ®å. Theo G.
Dumoutier, khi ®ã kinh ®« cña An Nam
thuéc vµo chÝnh quyÒn ng−êi Ch¨m vµ bÞ
(*) Chiªm Thµnh (Chó thÝch - NVT).
ph¸ hñy hoµn toµn ngµy 29/3/1371. Nã
kh«ng cßn xuÊt hiÖn trong thÕ kû tiÕp
theo n÷a, nh−ng ®Þa phËn nµy vÉn cã
mét vÞ trÝ quan träng vµ cã chøc n¨ng
nh− mét trung t©m cung cÊp qu©n nhu
cho c¸c ®¹o qu©n miÒn biªn giíi. §©y lµ
n¬i vÒ sau x©y dùng thµnh phè HuÕ,
trªn tËp b¶n ®å ®−îc thÓ hiÖn lµ mét hÖ
thèng hµo lòy h×nh b¸n nguyÖt mµ hai
phÝa ®Çu ®Òu tùa s«ng, doanh tr¹m
cung cÊp qu©n nhu (no475), chî häp bªn
ngoµi doanh tr¹m (no475), huyÖn Trµ
¢n (no473). VÒ phÝa th−îng l−u, gi÷a
doanh tr¹m vµ nói cã nhiÒu kho, x−ëng
vËt liÖu x©y dùng (no469), cã thÓ lµ kho
chøa gç vµ voi tr¹m (no470).
VÒ b¶n ®å biÓn ®¶o, G. Dumoutier
cho biÕt: “[...] C¶ng ®Çu tiªn xuÊt hiÖn
ngay trªn tê B¶n ®å sè XIX cña tËp b¶n
®å ®−îc ghi tªn §¹i Xiªm M«n (C¶ng
B¶n ®å XVII - Vïng ®Êt x−a ch−a cã
tªn thµnh phè HuÕ
6 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 12.2015
§¹i Xiªm - no541). §ã lµ c¶ng Fai-Fo
(Héi An), d¶i ®Êt cã tªn gäi nµy ngµy
nay lµ huyÖn Duy Xuyªn (no531). Nã
®−îc gäi trªn b¶n ®å lµ Cöa §¹i, còng cã
nghÜa lµ Cöa Lín. Ng−êi ta th−êng nãi
Cöa §¹i, nh−ng ®ã chØ lµ mét nöa ch÷,
tªn ®Çy ®ñ lµ Cöa §¹i Xiªm.
B¶n ®å cña ng−êi ViÖt th−êng bÞ rót
ng¾n, bëi v× chóng ta thÊy ngay mòi Bµn
Khãi, ¸n ng÷ ngay c¶ng Ban CÇu nguyÖn
(Tông §µn M«n - no543) vµ c¶ng Hßa
Hîp (Hßa Hîp M«n - no542), n¬i hîp l−u
cña nhiÒu s«ng, suèi ®æ vÒ thñ phñ cña
huyÖn Duy Xuyªn (no531). C¶ng tiÕp
theo lµ mòi Bantam(*) (Bµn Than). §ã lµ
(*) Bé s−u tËp Sù giµu cã trªn thuéc ®Þa cña
chóng ta 1900-1905 (Nos richesses coloniales
1900-1905), Louis Laurent, G. Darboux, Edouard
Heckel (1906, p.283) cho biÕt: “Gi÷a hai mòi
Bantam vµ Batangan cã mét sè vÞnh, vòng rÊt
bÕn c¶ng nhiÒu c¸t (Sa Kú M«n - no545)
vµ ®−îc h×nh thµnh do s«ng tõ huyÖn
B×nh S¬n (no528) ch¶y xuèng.
Mét b·i c¸t næi, réng lín, víi ngän
nói ®¸ cã tªn lµ Du Ai S¬n (Nói cã dÇu
chÊt l−îng tèt - Bonne huile), ®øng ë
phÝa d−íi cïng cña B¶n ®å XIX. §ã còng
lµ ®¶o §¹i Xiªm cña c¸c b¶n ®å.
Ng−êi ta cã thÓ thÊy ë c¸c chØ dÉn
hµng h¶i mµ viÖc chuyÓn ng÷ theo tµi
liÖu l¹ cña chóng t«i ®ang nghiªn cøu lµ
d¶i c¸t nµy tr¶i dµi “tõ c¶ng §¹i Xiªm
®Õn c¶ng Hoµng Sa, ®o ®−îc 500-600 li(*)
chiÒu dµi vµ 30-40 li chiÒu réng, nã lµ
mèi nguy hiÓm th−êng trùc cho c¸c tµu
thuyÒn ®i trªn vïng biÓn nµy, nhiÒu tµu
thuyÒn th−êng xuyªn gÆp n¹n. Hµng
n¨m, kho¶ng th¸ng 12, nhiÒu ng−êi ®Õn
®©y ®Ó thu l−îm nh÷ng g× hä t×m thÊy
trong x¸c nh÷ng con tµu gÆp n¹n” (Xem
B¶n ®å XIX). ChØ cã mét tªn ®−îc gäi lµ
Nói DÇu cho nói ®¸ mµ ch©n d·y nói nµy
c¾m s©u trong n−íc biÓn duyªn h¶i miÒn
Trung. Tªn gäi nµy ®−îc chó gi¶i lµ trªn
d¶i c¸t cã nhiÒu rïa biÓn vµ ng−êi Nam
ViÖt x−a ®· lµm ®−îc mét trung t©m
s¶n xuÊt dÇu ë ®©y [...]”.
Cho ®Õn nay, rÊt Ýt ng−êi biÕt vµ
tiÕp cËn ®−îc tËp b¶n ®å mét c¸ch ®Çy
®ñ, cã lÏ v× tËp b¶n ®å nµy chØ toµn ch÷
H¸n hoÆc ch÷ N«m ®−îc ng−êi Ph¸p
khã b¶o vÖ, vµ ®¶o lín Cï Lao Chµm næi lªn v−¬n
ra xa chÞu nh÷ng c¬n sãng to, giã lín vç ®Ëp, nh−
mét “tiÒn tiªu” tr−íc biÓn cña khu vùc miÒn
Trung. Bantam ë phÝa Nam cña mòi Batangan”,
https://en.wikipedia.org/wiki/Batangan_Peninsula.
§èi chiÕu víi b¶n ®å qu©n sù hiÖn hµnh cho thÊy
mòi Bantam cã tªn ViÖt lµ Bµn Than, ë phÝa
Nam cña mòi Batangan cã tªn ViÖt lµ Ba Lµng
An (c¸ch gäi chung ba lµng cã tªn “An” lµ: V©n
An, An ChuÈn, An H¶i thuéc x· B×nh Ch©u,
huyÖn B×nh S¬n, tØnh Qu¶ng Ng·i).
(*) §¬n vÞ ®o: li = lý = dÆm = 576 mÐt ®¬n vÞ ®o cò
(Trung Quèc) (Theo: Tõ ®iÓn Ph¸p ViÖt, 2001,
tr.677).
B¶n ®å XIX trong tËp b¶n ®å
Giíi thiÖu tËp b¶n ®å 7
nghiªn cøu, ®¨ng t¶i trªn t¹p chÝ b»ng
tiÕng Ph¸p qu¸ sím. Nhãm t¸c gi¶ s¸ch
Hång §øc b¶n ®å cho biÕt: “Chóng t«i
kh«ng t×m ®−îc tËp san(*) nµy nh−ng t¹i
th− viÖn cña SociÐtÐ des Ðtudes
indochinoises (viÖn B¶o tµng Sµi Gßn) cã
mét b¶n in riªng cña bµi kh¶o cøu ®ã.
Theo bµi nµy th× t¸c gi¶ cã cho häa, in
l¹i (fac-similÐ) nh÷ng b¶n ®å nh−ng
kh«ng may nh÷ng b¶n häa in kh«ng cßn
thÊy kÌm theo n÷a” (Böu CÇm, §ç V¨n
Anh, Ph¹m Huy Thóy..., Sµi Gßn, Bé
Quèc gia Gi¸o dôc, 1962). Còng nh©n
dÞp c«ng bè l¹i hai tËp Thiªn Nam Tø
chÝ Lé ®å th− vµ Gi¸p Ngä niªn biÓu
B×nh Nam ®å n»m chung trong bé s¸ch
cã tªn Hång §øc b¶n ®å, GS. TrÇn
NghÜa ®−a ra kh¸i niÖm “b¶n ®å cæ”
®−îc hiÓu nh− lµ lo¹i b¶n ®å vÏ theo lèi
truyÒn thèng, tr−íc khi ngµnh khoa häc
b¶n ®å chÝnh thøc thµnh lËp, vµ «ng
còng cho biÕt “B¶n ®å c¸c h¶i c¶ng
(Portulan) ®ang ®−îc l−u gi÷ ë Ph¸p, cã
ký hiÖu Paris.BN.G FF.3677 thuéc lo¹i
vÏ tay, b¶n ®å mµu, ch−a x¸c ®Þnh ®−îc
niªn ®¹i, 24 h¶i c¶ng (b¶n ®å) ViÖt Nam,
trong mét tËp b¶n ®å h¶i c¶ng nhiÒu
n−íc” (TrÇn NghÜa, 2014, tr.8). GS.
Hoµng Xu©n H·n khi viÕt vÒ QuÇn ®¶o
Hoµng Sa còng ®· nghiªn cøu tÊm b¶n
®å XIX vµ cã ®¨ng c¶ b¶n vÏ l¹i b¶n ®å
XIX cña G. Dumoutier trong tËp b¶n ®å
nµy vµ ghi chó ë d−íi lµ “B¶n ®å ®−êng
qua Qu¶ng Nam ®êi Lª, theo b¶n vÏ l¹i
cña G. Dumoutier”. §ång thêi GS.
Hoµng Xu©n H·n còng chØ râ, b¶n vÏ l¹i
tuy cïng gèc víi tËp b¶n ®å nh−ng cã
nhiÒu chi tiÕt h¬n: cã ch÷ quèc ng÷ “B·i
C¸t Vµng” vµ “§¶o Du Tr−êng”. VÒ phÇn
nghiªn cøu QuÇn ®¶o Hoµng Sa, GS.
Hoµng Xu©n H·n nhËn ®Þnh r»ng
(*) §Þa lý lÞch sö vµ m« t¶, sè 2 n¨m 1896 (Chó
thÝch: NVT).
“trong ý ®Þa-®å-gia x−a c¸c ch÷ §¹i
Trµng-sa, hay lµ B·i C¸t-vµng ®Òu trá
quÇn ®¶o Trµng-sa hoÆc Hoµng-sa, hoÆc
V¹n-lý Trµng-sa mµ ng−êi ¢u gäi lµ
Parcel hay Paracel. V¶ trong c¸c ®Þa ®å
cña ¢u-ch©u ®ang thêi khi vÏ Paracel
còng vÏ nh− mét b·i c¸t rÊt dµi ch¾n
tr−íc h¶i-phËn phÇn gi÷a n−íc ta”
(Hoµng Xu©n H·n, 1975, tr.7-15). RÊt
tiÕc, GS. Hoµng Xu©n H·n kh«ng cho
biÕt râ lµ G. Dumoutier cã vÏ l¹i bao
nhiªu b¶n, c¸c b¶n gèc vµ b¶n vÏ l¹i
®ang n»m ë ®©u.
Trong khu«n khæ bµi viÕt nµy,
chóng t«i ch−a thÓ giíi thiÖu toµn bé 24
tÊm b¶n ®å nªu trªn. ë nh÷ng bµi viÕt
sau, chóng t«i sÏ giíi thiÖu lÇn l−ît trän
c¶ c«ng tr×nh vµ b¶n ®å kÌm theo
Tµi liÖu trÝch dÉn
1. Böu CÇm, §ç V¨n Anh, Ph¹m Huy
Thóy..., Sµi Gßn, Bé Quèc gia Gi¸o
dôc (Lêi giíi thiÖu) (1962), Hång §øc
B¶n ®å, Tñ s¸ch ViÖn Kh¶o cæ, sè III.
2. G. Dumoutier (1895), Nghiªn cøu B¶n
®å c¸c cöa s«ng, h¶i c¶ng ViÖt Nam
thÕ kû XV (Etude sur un portulan
annamite du XV siÌcle), Imprimerie
Nationale, M DCCC XCVI, Paris.
3. §¹i ViÖt sö ký toµn th−, BKXII- Kû
Nhµ Lª (1993), Nxb. Khoa häc x· héi,
Hµ Néi.
4. Hoµng Xu©n H·n (1975), “QuÇn §¶o
Hoµng Sa”, §Æc kh¶o vÒ Hoµng Sa
vµ Tr−êng Sa, Sö ®Þa tËp san, sè 29.
5. TrÇn NghÜa (2014), “B¶n ®å cæ ViÖt
Nam”, Chuyªn ®Ò sö liÖu ViÖt Nam:
Thiªn Nam Tø chÝ Lé ®å th− vµ Gi¸p
Ngä niªn biÓu B×nh Nam ®å, T¹p chÝ
Nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn, sè 2 (109).
6. Tõ ®iÓn Ph¸p ViÖt (2001), Nxb. Tp.
Hå ChÝ Minh, Tp. Hå ChÝ Minh.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 24722_82894_1_pb_0214_2015620.pdf