Giáo trình Quản trị tài chính doanh nghiệp - Nguyễn Văn Tuấn - Tập 2

heồ g naứy ma khaờn trử B chi phớ ủieồm cu C - F - PQS VP F Q HVHV HV ì= − = voỏn hoaứthu Doanh voỏn hoaứlửụùng Saỷn c H khi caực khaỏu ha huoỏng l buoọc ph Nguyeó)oaứ voỏn tieàn maởt laứ moọt caựch phaõn tớch hoaứ voỏn ủaởc bieọt, ủửụùc xem xeựt ủeỏn nh huoỏng doanh nghieọp ủang bũ loó, ủeồ giaỷi quyeỏt vaỏn ủeà ủaởt ra laứ doanh neõn tieỏp tuùc hoaùt ủoọng vaứ chũu loó hay ủoựng cửỷa ủeồ dửứng thua loó. rong phaàn trửụực chuựng ta ủaừ phaõn tớch toồng chi phớ hoaùt ủoọng thaứnh chi phớ ởt vaứ chi phớ haùch toaựn. Chi phớ haùch toaựn laứ nhửừng khoaỷn ủaừ chi trong caực kyứ aởc chửa chi nhửng ủửụùc phaõn boồ vaứo kyứ naứy. Vaỏn ủeà laứ ụỷ choó phửụng thửực aựn loaùi chi phớ naứy khaự meàm deỷo, trong nhửừng thụứi kyứ khoự khaờn doanh nghieọp iaỷm chi phớ haùch toaựn phaõn boồ hoaởc thaọm chớ ngửng khoõng phaõn boồ vaứo kyứ ứ seừ phaõn boồ vaứo caực kyứ sau, nhaốm giuựp doanh nghieọp vửụùt qua giai ủoaùn khoự ụực maột. ụỷi vaọy khi doanh nghieọp ủang bũ loó nhửng doanh thu vaón ủuỷ ủeồ buứ ủaộp caực tieàn maởt thỡ vaón neõn tieỏp tuùc hoaùt ủoọng. Trong trửụứng hụùp ngửụùc laùi, treõn quan ỷa quaỷn trũ taứi chớnh, doanh nghieọp neõn ủoựng cửỷa ủeồ giụựi haùn toồn thaỏt. aựch tớnh ủieồm hoaứ voỏn tieàn maởt nhử sau : Xaực ủũnh toồng ủũnh phớ hoaứ voỏn tieàn maởt FTM TM = F lụứi loó – FHaùùch toaựn (chuỷ yeỏu laứ chi phớ khaỏu hao) Xaực ủũnh ủieồm hoaứ voỏn tieàn maởt VP F Q TMTM −= ) Hoaứ voỏn traỷ nụù oaứ voỏn traỷ nụù cuừng laứ moọt tỡnh huoỏng ủaởc bieọt cuỷa phaõn tớch hoaứ voỏn. Moọt nguoàn taứi trụù cho dửù aựn hoaởc cho doanh nghieọp coự thụứi haùn ngaộn hụn thụứi haùn o nhửừng taứi saỷn coỏ ủũnh ủửụùc ủaàu tử tửứ nhửừng nguoàn voỏn ủoự thỡ seừ daón tụựi tỡnh aứ nụù ủaừ ủeỏn haùn traỷ maứ quyừ khaỏu hao chửa ủuỷ ủeồ thanh toaựn. Doanh nghieọp aỷi sửỷ duùng lụùi nhuaọn sau thueỏ ủeồ buứ ủaộp phaàn thieỏu huùt hoaởc phaỷi gia haùn nụù n Vaờn Tuaỏn Khoa QTKD Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, taọp 1 - 152 - vụựi nhửừng ủieàu kieọn baỏt lụùi, hoaởc thaọm chớ khoõng gia haùn ủửụùc. ẹieàu naứy laứ raỏt nguy hieồm vaứ coự theồ daón tụựi tỡnh traùng phaự saỷn. Bụỷi vaọy vaỏn ủeà ủaởt ra laứ vụựi mửực saỷn lửụùng naứo thỡ doanh nghieọp ủaùt ủửụùc mửực lụùi nhuaọn ủuỷ ủeồ buứ ủaộp cho khoaỷn thieỏu huùt cuỷa quyừ khaỏu hao trong vieọc thanh toaựn nụù vay. ẹieồm hoaứ voỏn traỷ nụù ủửụùc xaực ủũnh nhử sau : -Xaực ủũnh ủũnh phớ hoaứ voỏn traỷ nụù : FTN = FTM + Dửù truứ ngaõn quyừ traỷ nụù -Xaực ủũnh ủieồm hoaứ voỏn traỷ nụù : VP FQ TNTN −= d) Xaực ủũnh doanh thu hoaứ voỏn trong trửụứng hụùp doanh nghieọp saỷn xuaỏt kinh doanh nhieàu maởt haứng. Haừy trụỷ laùi vụựi ủieồm hoaứ voỏn lụứi loó, trửụứng hụùp caờn baỷn nhaỏt cuỷa phaõn tớch hoaứ voỏn. ẹeồ yự raống trong trửụứng hụùp doanh nghieọp saỷn xuaỏt kinh doanh nhieàu maởt haứng khaực nhau, vụựi chi phớ vaứ giaự baựn khaực nhau thỡ coõng thửực xaực ủũnh saỷn lửụùng hoaứ voỏn lụứi loó ủaừ giụựi thieọu toỷ ra khoõng coứn phuứ hụùp nửừa, vỡ chuựng ta khoõng theồ coự moọt mửực giaự baựn ủụn vũ vaứ mửực chi phớ khaỷ bieỏn ủụn vũ chung cho nhieàu maởt haứng khaực nhau. Do vaọy, dửụựi ủaõy ta tieỏp tuùc xaõy dửùng coõng thửực ủeồ xaực ủũnh ủieồm hoaứ voỏn ủoỏi vụựi nhửừng doanh nghieọp saỷn xuaỏt kinh doanh nhieàu maởt haứng. thu doanh Toồng bieỏn khaỷ phớchi Toồng laứ yự ẹeồ : coự ta P, vũ ủụn baựngiaự vụựi treõn thửực ủaỳng cuỷa veỏ hainhaõn thửực coõng Tửứ HV =ì ì= − =−=⇔− ì=ì −= QP QV P V P V F P VP FS VP FPQP VP FQ HVHV 1 Nhử theỏ, ủoỏi vụựi nhửừng doanh nghieọp saỷn xuaỏt kinh doanh nhieàu maởt haứng, ủeồ xaực ủũnh doanh thu hoaứ voỏn chuựng ta caàn phaỷi dửù kieỏn ủửụùc toồng chi phớ baỏt bieỏn, toồng chi phớ khaỷ bieỏn, vaứ toồng doanh thu trong kyứ, sau ủoự xaực ủũnh doanh thu hoứa voỏn thoõng qua coõng thửực vửứa ủửụùc giụựi thieọu ụỷ treõn. e) Xaực ủũnh saỷn lửụùng tieõu thuù ủeồ ủaùt ủửụùc lụùi nhuaọn dửù kieỏn Roừ raứng muùc tieõu maứ caực doanh nghieọp hửụựng ủeỏn khoõng phaỷi laứ saỷn xuaỏt ủeồ ủaùt hoaứ voỏn maứ laứ ủeồ ủaùt ủửụùc lụùi nhuaọn. Caõu hoỷi ủửụùc ủaởt ra laứ doanh nghieọp caàn Nguyeón Vaờn Tuaỏn Khoa QTKD Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, taọp 1 - 153 - phaỷi saỷn xuaỏt vaứ tieõu thuù bao nhieõu saỷn phaồm ủeồ ủaùt ủửụùc mửực lụùi nhuaọn ủaừ ủeà ra?. Ta goùi : EF laứ lụùi nhuaọn caàn ủaùt (vỡ chuựng ta ủang xem xeựt ủieồm hoaứ voỏn sau laừi vay neõn lụùi nhuaọn caàn ủaùt trong trửụứng hụùp naứy laứ lụùi nhuaọn trửụực thueỏ - EBT) QF laứ saỷn lửụùng caàn saỷn xuaỏt, tieõu thuù ủeồ ủaùt ủửụùc EF Ta coự coõng thửực xaực ủũnh QF nhử sau VP FE Q FF − += f) Xaực ủũnh coõng suaỏt hoaứ voỏn Trong nhieàu trửụứng hụùp, nhaứ quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp caàn traỷ lụứi caõu hoỷi : Doanh nghieọp caàn phaỷi huy ủoọng bao nhieõu % coõng suaỏt ủeồ ủaùt hoaứ voỏn ?. Neỏu mửực huy ủoọng naờng lửùc saỷn xuaỏt cao hụn so vụựi coõng suaỏt hoứa voỏn thỡ seừ ủửa laùi lụùi nhuaọn cho doanh nghieọp ; ngửụùc laùi neỏu mửực huy ủoọng naờng lửùc saỷn xuaỏt thaỏp hụn so vụựi coõng suaỏt hoaứ voỏn thỡ doanh nghieọp seừ bũ loó. Ta goùi : h Q Q T doanh n - - toỏt vaứ n an toaứn K 3. H Tr nhuaọn v -ẹ - Nguyeó% coõng suaỏt hoứa voỏn HV Saỷn lửụùng hoaứ voỏn TT Saỷn lửụùng theo naờng lửùc saỷn xuaỏt thửùc teỏ %100 Q Q %h TT HV ì= hoõng qua coõng suaỏt hoứa voỏn h%, nhaứ quaỷn trũ taứi chớnh coự theồ ủaựnh giaự ghieọp mỡnh coự khaỷ naờng ủaùt hoứa voỏn hay khoõng : Neỏu h% > 1 : Doanh nghieọp khoõng ủaùt hoứa voỏn trong kyứ (bũ loó) Neỏu h% < 1 : Doanh nghieọp ủaùt hoứa voỏn trong kyứ ; h% caứng nhoỷ hụn 1 caứng gửụứi ta goùi cheõnh leọch naứy laứ khoaỷng caựch an toaứn veà coõng suaỏt. Khoaỷng caựch veà coõng suaỏt ủửụùc xaực ủũnh nhử sau : hoaỷng caựch an toaứn veà coõng suaỏt = 100% - h% eọ thoỏng caực ủoứn baồy ong phaàn naứy chuựng ta seừ tieỏp tuùc nghieõn cửựu nhửừng taực ủoọng ủoứn baồy leõn lụùi aứ ruỷi ro. Coự hai loaùi ủoứn baồy (ủoứn caõn) caàn ủửụùc phaõn bieọt : oứn caõn ủũnh phớ seừ xaực laọp caỏu truực chi phớ cuỷa moọt doanh nghieọp. ẹoứn caõn nụù ủửụùc taùo ra do caựch thửực huy ủoọng voỏn n Vaờn Tuaỏn Khoa QTKD Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, taọp 1 - 154 - a) ẹoứn caõn ủũnh phớ vaứ ủoọ nghieõng cuỷa ủoứn caõn ủũnh phớ Neỏu moọt doanh nghieọp coự chi phớ baỏt bieỏn ụỷ mửực cao thỡ ủoứi hoỷi quaự trỡnh saỷn xuaỏt kinh doanh cuỷa doanh nghieọp ủoự phaỷi taùo ra soỏ dử ủaỷm phớ ủuỷ lụựn ủeồ buứ ủaộp chi phớ baỏt bieỏn. ẹieàu naứy daón tụựi heọ quaỷ laứ doanh nghieọp ủoự phaỷi saỷn xuaỏt vaứ tieõu thuù ủửụùc moọt khoỏi lửụùng lụựn saỷn phaồm thỡ mụựi ủaùt hoaứ voỏn. Nhửng moọt khi saỷn lửụùng ủaừ vửụùt qua ủieồm hoaứ voỏn roài thỡ moọt sửù taờng leõn khoõng lụựn veà saỷn lửụùng tieõu thuù cuừng seừ daón ủeỏn sửù gia taờng ủaựng keồ veà lụùi nhuaọn. Ngửụùc laùi, neỏu doanh nghieọp chổ tieõu thuù ủửụùc moọt saỷn lửụùng dửụựi ủieồm hoaứ voỏn thỡ doanh nghieọp seừ bũ thua loó lụựn hụn so vụựi doanh nghieọp coự chi phớ baỏt bieỏn ụỷ mửực thaỏp hụn. Vieọc xem xeựt moỏi quan heọ giửừa mửực ủoọ veà chi phớ baỏt bieỏn vụựi khaỷ naờng tieõu thuù saỷn phaồm vaứ lụùi nhuaọn cuỷa doanh nghieọp ủuụùc thửùc hieọn thoõng qua vieọc tỡm hieồu khaựi nieọm veà ủoứn caõn ủũnh phớ. ẹoứn caõn ủũnh phớ (operating leverage - hay coự taứi lieọu coứn goùi laứ ủoứn baồy kinh doanh hay ủoứn baồy hoaùt ủoọng) bieồu hieọn mửực ủoọ ủũnh phớ (chi phớ baỏt bieỏn) maứ doanh nghieọp sửỷ duùng trong hoaùt ủoọng saỷn xuaỏt kinh doanh. Noựi caựch khaực, noự bieồu thũ moỏi quan heọ giửừa toồng chi phớ baỏt bieỏn vaứ toồng chi phớ khaỷ bieỏn cuỷa doanh nghieọp. ẹeồ ủaựnh giaự mửực ủoọ taực ủoọng cuỷa ủoứn caõn ủũnh phớ ủeỏn lụùi nhuaọn cuỷa doanh nghieọp, ngửụứi ta sửỷ duùng thửụực ủo : ẹoọ nghieõng cuỷa ủoứn caõn ủũnh phớ (degree of operating leverage – DOL) 54 Tyỷ leọ % thay ủoồi cuỷa EBIT ẹoọ nghieõng cuỷa ủoứn caõn ủũnh phớ = Tyỷ leọ % thay ủoồi cuỷa saỷn lửụùng tieõu thuù (hoaởc doanh thu) Vụựi caựch kyự hieọu tửụng tửù nhử ủaừ neõu trong muùc (III.2.a), ta coự coõng thửực thửùc haứnh ủeồ xaực ủũnh DOL nhử sau F)VP(Q )VP(Q DOL −− −= ẹoọ nghieõng cuỷa ủoứn caõn ủũnh phớ ủo lửụứng tyỷ leọ thay ủoồi cuỷa lụùi nhuaọn trửụực thueỏ vaứ laừi (EBIT) khi coự sửù thay ủoồi cuỷa saỷn lửụùng tieõu thuù (hoaởc doanh thu). Thớ duù moọt doanh nghieọp coự DOL = 2 coự nghúa laứ khi saỷn lửụùng tieõu thuù (hoaởc doanh thu) taờng (giaỷm) 1% thỡ lụùi nhuaọn trửụực thueỏ vaứ laừi (EBIT) cuỷa doanh nghieọp seừ taờng (giaỷm) 2% tửụng ửựng. Khi saỷn lửụùng tieõu thuù (hoaởc doanh thu) taờng (giaỷm) 3% thỡ lụùi nhuaọn trửụực thueỏ vaứ laừi (EBIT) cuỷa doanh nghieọp seừ taờng (giaỷm) 6% tửụng ửựng. 54 Coự nhieàu caựch goùi khaực nhau veà DOL : ẹoọ nhaùy caỷm cuỷa ủoứn baồy hoaùt ủoọng, caỏp ủoọ ủoứn caõn ủũnh phớ, ủoọ taực ủoọng cuỷa ủoứn baồy kinh doanh. Trong taứi lieọu naứy, thuaọt ngửừ DOL ủửụùc thoỏng nhaỏt goùi laứ ủoọ nghieõng cuỷa ủoứn caõn ủũnh phớ. Nguyeón Vaờn Tuaỏn Khoa QTKD Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, taọp 1 - 155 - Nhử theỏ khi DOL caứng cao thỡ mửực ủoọ nhaùy caỷm cuỷa sửù bieỏn ủoọng cuỷa EBIT khi coự sửù bieỏn ủoọng cuỷa saỷn lửụùng tieõu thuù (hoaởc doanh thu) seừ caứng lụựn. Noựi caựch khaực DOL caứng cao thỡ mửực ủoọ ruỷi ro trong kinh doanh cuỷa doanh nghieọp seừ caứng lụựn. b) ẹoứn caõn nụù vaứ ủoọ nghieõng cuỷa ủoứn caõn nụù Nhửừng taực ủoọng cuỷa ủoứn caõn nụù ủeỏn lụùi nhuaọn vaứ ruỷi ro cuỷa doanh nghieọp ủaừ ủửụùc chuựng ta thaỷo luaọn trong muùc (II) cuỷa chửụng naứy. Noọi dung dửụựi ủaõy tieỏp tuùc chổ ra caựch thửực ủeồ ủo lửụứng nhửừng taực ủoọng aỏy thoõng qua moọt thửụực ủo goùi laứ ủoọ nghieõng cuỷa ủoứn caõn nụù (degree of financial leverage – DFL) 55. Tyỷ leọ % thay ủoồi cuỷa EPS ẹoọ nghieõng ủoứn caõn nụù = Tyỷ leọ % thay ủoồi cuỷa EBIT Trong ủoự EPS laứ thu nhaọp treõn moọt ủụn vũ coồ phaàn phoồ thoõng : Thu nhaọp roứng daứnh cho CPPT Thu nhaọp treõn moọt ủụn vũ coồ phaàn phoồ thoõng (EPS – Earning per share) = Soỏ CPPT hieọn hửừu Goùi I laứ chi phớ laừi vay. Ta coự coõng thửực xaực ủũnh DFL nhử sau : IEBIT EBIT IF)VP(Q F)VP(Q DFL − = −−− −−= ẹoọ nghieõng ủoứn caõn nụù (DFL) ủo lửụứng tyỷ leọ thay ủoồi cuỷa EPS khi coự sửù thay ủoồi cuỷa EBIT. Thớ duù DFL cuỷa moọt doanh nghieọp laứ 1,5 coự nghúa laứ neỏu lụùi nhuaọn trửụực thueỏ vaứ laừi taờng leõn (hoaởc giaỷm xuoỏng) 1% thỡ lụùi nhuaọn daứnh cho chuỷ sụỷ hửừu (cuù theồ laứ EPS) seừ taờng leõn (hoaởc giaỷm xuoỏng) 1,5% tửụng ửựng. Caứng vay nụù nhieàu thỡ DFL seừ caứng cao. DFL caứng cao thỡ mửực ủoọ bieỏn ủoọng cuỷa EPS khi coự sửù bieỏn ủoọng cuỷa EBIT seừ caứng lụựn, tửực laứ mửực ủoọ ruỷi ro veà maởt taứi chớnh cuỷa doanh nghieọp seừ caứng cao. ẹieàu naứy, moọt laàn nửừa, cho chuựng ta thaỏy raống ủoứn caõn nụù laứ con dao hai lửụừi ủaày sửực maùnh, nhửng ủoàng thụứi cuừng raỏt nguy hieồm c) ẹoọ nghieõng cuỷa ủoứn caõn toồng hụùp -ẹoứn caõn ủũnh phớ taực ủoọng ủeỏn lụùi nhuaọn trửụực thueỏ vaứ laừi (EBIT). ẹoọ nghieõng (ủoọ taực ủoọng) cuỷa ủoứn caõn naứy cho thaỏy EBIT cuỷa doanh nghieọp thay ủoồi nhử theỏ naứo khi saỷn lửụùng (hoaởc doanh thu) thay ủoồi. 55 Coự nhieàu caựch goùi khaực cho DFL : Caỏp ủoọ ủoứn caõn nụù, ủoọ nhaùy caỷm cuỷa ủoứn caõn taứi chớnh, ủoọ taực ủoọng cuỷa ủoứn baồy taứi chớnh Nguyeón Vaờn Tuaỏn Khoa QTKD Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, taọp 1 - 156 - -ẹoứn caõn nụù taực ủoọng ủeỏn lụùi nhuaọn daứnh cho chuỷ sụỷ hửừu. ẹoọ nghieõng cuỷa ủoứn caõn naứy seừ cho bieỏt lụùi nhuaọn daứnh cho chuỷ sụỷ hửừu (cuù theồ laứ EPS) thay ủoồi nhử theỏ naứo khi coự sửù thay ủoồi cuỷa EBIT. -ẹoọ nghieõng cuỷa ủoứn caõn toồng hụùp (degree of total leverage - DTL) laứ keỏt quaỷ taực ủoọng cuỷa caỷ hai ủoứn caõn ủũnh phớ vaứ ủoứn caõn nụù. Noựi caựch khaực, DTL ủo lửụứng ủoọ nhaùy caỷm cuỷa EPS ủoỏi vụựi bieỏn ủoọng cuỷa saỷn lửụùng tieõu thuù (hoaởc doanh thu). IF)VP(Q )VP(Q DFLDOLDTL S%Q% EPS% DTL −−− −=ì= ∆∆ ∆= : Hoaởc hoaởc Lửu yự : Do caực thửụực ủo DOL, DFL, DTL xem xeựt ủeỏn EBIT neõn vỡ vaọy chổ tieõu F trong caực coõng thửực tớnh DOL, DFL, DTL chổ laứ chi phớ baỏt bieỏn hoaùt ủoọng, nghúa laứ khoõng bao giụứ bao goàm chi phớ laừi vay. Thớ duù DTL cuỷa moọt doanh nghieọp laứ 5,83 coự nghúa laứ chổ caàn saỷn lửụùng tieõu thuù (hoaởc doanh thu) cuỷa doanh nghieọp thay ủoồi 1% thỡ seừ laứm cho EPS thay ủoồi 5,83%. Nhử theỏ DTL caứng lụựn caứng cho thaỏy mửực ủoọ ruỷi ro veà maởt taứi chớnh cuừng nhử mửực ủoọ ruỷi ro veà kinh doanh cuỷa doanh nghieọp caứng cao. Sửù hieồu bieỏt veà ba ủoứn caõn noựi treõn coự theồ giuựp nhaứ quaỷn trũ taứi chớnh ủaựnh giaự mửực ủoọ vaứ loaùi ruỷi ro maứ doanh nghieọp coự theồ gaởp phaỷi. Hụn theỏ nửừa, noự coự theồ hoó trụù nhaứ quaỷn trũ taứi chớnh trong vieọc lửùa choùn moọt chửụng trỡnh hoaùt ủoọng hửừu hieọu vaứ xaực ủũnh mửực ủoọ sửỷ duùng nụù vay ủaùt hieọu quaỷ nhaỏt. Nguyeón Vaờn Tuaỏn Khoa QTKD Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, taọp 1 - 157 - CHệễNG VIII: PHAÂN TÍCH TAỉI CHÍNH DOANH NGHIEÄP I. Khaựi nieọm vaứ YÙ nghúa cuỷa phaõn tớch taứi chớnh 1. Khaựi nieọm Hieồu theo nghúa chung nhaỏt, phaõn tớch laứ vieọc chia nhoỷ sửù vaọt, hieọn tửụùng trong moỏi quan heọ hửừu cụ giửừa caực boọ phaọn caỏu thaứnh cuỷa sửù vaọt, hieọn tửụùng ủoự. -Trong laừnh vửùc tửù nhieõn, vieọc chia nhoỷ naứy ủửụùc tieỏn haứnh vụựi nhửừng vaọt theồ vaứ baống caực phửụng tieọn cuù theồ (nhử phaõn tớch caực chaỏt hoựa hoùc baống nhửừng phaỷn ửựng, duùng cuù thớ nghieọm, phaõn tớch caực vi sinh vaọt baống kớnh hieồn vi...). -Traựi laùi, trong laừnh vửùc kinh teỏ xaừ hoọi, caực hieọn tửụùng caàn phaõn tớch chổ toàn taùi baống nhửừng khaựi nieọm trửứu tửụùng. Do ủoự, vieọc phaõn tớch cuừng phaỷi ủửụùc thửùc hieọn baống nhửừng phửụng phaựp trửứu tửụùng. Phaõn tớch taứi chớnh (coứn goùi laứ phaõn tớch caực baựo caựo taứi chớnh) laứ vieọc choùn loùc, ủaựnh giaự vaứ dieón giaỷi caực thoõng tin veà taứi chớnh cuứng vụựi caực thoõng tin thớch ủaựng khaực ủeồ trụù giuựp cho vieọc ra quyeỏt ủũnh veà ủaàu tử vaứ veà voỏn. Moọt caựch cuù theồ, ủaỏy laứ vieọc ủaựnh giaự nhửừng gỡ ủaừ laứm ủửụùc, dửù kieỏn nhửừng gỡ seừ xaỷy ra, treõn cụ sụỷ ủoự ủeà ra nhửừng bieọn phaựp taọn duùng trieọt ủeồ caực ủieồm maùnh, khaộc phuùc caực ủieồm yeỏu (veà maởt taứi chớnh) cuỷa doanh nghieọp. Dú nhieõn, phaõn tớch caực baựo caựo taứi chớnh khoõng chổ ủụn thuaàn laứ moọt quaự trỡnh tớnh toaựn caực heọ soỏ, maứ thửùc chaỏt laứ quaự trỡnh tỡm hieồu caực keỏt quaỷ cuỷa sửù quaỷn lyự vaứ ủieàu haứnh taứi chớnh ụỷ doanh nghieọp, laứm cho caực con soỏ “voõ tri voõ giaực” treõn caực baựo caựo taứi chớnh trụỷ neõn soỏng ủoọng vaứ “bieỏt noựi” ủeồ nhửừng ngửụứi coự lieõn quan coự theồ hieồu roừ tỡnh hỡnh thửùc teỏ cuỷa doanh nghieọp. ẹoàng thụứi, caực phaõn tớch beõn trong cuừng khoõng theồ taựch rụứi khoỷi caực phaõn tớch, ủaựnh giaự nhửừng thoõng tin beõn ngoaứi doanh nghieọp nhử thoõng tin veà thũ trửụứng, veà ủoỏi thuỷ caùnh tranh, veà caực nhaứ cung caỏp, vaứ ủaởc bieọt laứ nhửừng thoõng tin cuỷa thũ trửụứng taứi chớnh. 2.YÙ nghúa Hoaùt ủoọng taứi chớnh coự moỏi quan heọ trửùc tieỏp vụựi hoaùt ủoọng saỷn xuaỏt kinh doanh. Do ủoự, taỏt caỷ caực hoaùt ủoọng saỷn xuaỏt kinh doanh ủeàu coự aỷnh hửụỷng ủeỏn tỡnh hỡnh taứi chớnh cuỷa doanh nghieọp. Ngửụùc laùi, tỡnh hỡnh taứi chớnh toỏt hay xaỏu ủeàu coự taực ủoọng thuực ủaồy hoaởc kỡm haừm ủoỏi vụựi quaự trỡnh saỷn xuaỏt kinh doanh. Vỡ theỏ, naộm baột ủửụùc nhửừng thoõng tin veà tỡnh hỡnh taứi chớnh doanh nghieọp laứ ủieàu heỏt sửực caàn thieỏt ủoỏi vụựi nhieàu ủoỏi tửụùng nhử nhaứ quaỷn lyự, nhaứ ủaàu tử, ngửụứi cho vay, nhaứ cung caỏp, khaựch haứng... Moói ủoỏi tửụùng vửứa neõu laùi quan taõm ủeỏn tỡnh hỡnh taứi chớnh cuỷa doanh nghieọp treõn caực goực ủoọ khaực nhau phuù thuoọc vaứo hoaùt ủoọng chửực naờng cuỷa hoù, neõn nhửừng thoõng tin maứ hoù caàn cuừng raỏt khaực nhau. Trong khi ủoự, moói baựo caựo taứi chớnh chổ phaỷn aựnh moọt soỏ chổ tieõu veà tỡnh hỡnh taứi chớnh cuỷa doanh nghieọp, neõn thoõng tin do tửứng baựo caựo taứi chớnh cung caỏp chổ coự theồ giuựp cho ngửụứi sửỷ duùng ủaựnh giaự ủửụùc moọt khớa caùnh taứi chớnh naứo ủoự cuỷa doanh nghieọp maứ thoõi. Nguyeón Vaờn Tuaỏn Khoa QTKD Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, taọp 1 - 158 - Noựi caựch khaực, thoõng tin do tửứng baựo caựo taứi chớnh ủụn leỷ cung caỏp seừ khoõng theồ naứo thoỷa maừn ủửụùc moọt caựch ủaày ủuỷ, roừ raứng vaứ deó hieồu caực nhu caàu ủa daùng cuỷa nhieàu ủoỏi tửụùng quan taõm noựi treõn. Vụựi nhửừng ửu theỏ cuỷa mỡnh, kyừ thuaọt phaõn tớch taứi chớnh seừ coự theồ giuựp taùo ra sửù lieõn keỏt thoõng tin treõn caực baựo caựo taứi chớnh, cho pheựp caực ủoỏi tửụùng quan taõm coự moọt caựi nhỡn toaứn dieọn veà thửùc traùng taứi chớnh cuỷa doanh nghieọp, cuừng nhử ủaựp ửựng ủửụùc nhửừng nhu caàu ủa daùng veà thoõng tin taứi chớnh doanh nghieọp cuỷa nhieàu ủoỏi tửụùng quan taõm khaực nhau. Thớ duù : -Caực chuỷ nụù (nhử caực ngaõn haứng, caực traựi chuỷ, caực nhaứ cung caỏp coự thửùc hieọn chớnh saựch tớn duùng thửụng maùi) thửụứng quan taõm ủeỏn caực vaỏn ủeà nhử : Khaỷ naờng thanh toaựn nụù vaứ laừi vay cuỷa doanh nghieọp laứ cao hay thaỏp?, tyỷ leọ nụù hieọn haứnh cuỷa doanh nghieọp laứ bao nhieõu?, khaỷ naờng sinh lụùi vaứ hieọu quaỷ hoaùt ủoọng saỷn xuaỏt kinh doanh cuỷa doanh nghieọp seừ nhử theỏ naứo? trửụực khi quyeỏt ủũnh cho vay hay caỏp tớn duùng thửụng maùi. -Caực chuỷ sụỷ hửừu thỡ laùi quan taõm ủeỏn khaỷ naờng sinh lụùi cuỷa moọt ủoàng voỏn maứ hoù boỷ ra, vaứ caực lụùi ớch khaực seừ thu ủửụùc trong tửụng lai ủeồ xaực ủũnh naờng lửùc ủieàu haứnh kinh doanh vaứ khaỷ naờng huy ủoọng voỏn ủaàu tử cuỷa doanh nghieọp ra sao Noựi toựm laùi, phaõn tớch taứi chớnh nhaốm cung caỏp thoõng tin hửừu ớch vaứ deó hieồu cho nhaứ quaỷn trũ, caực chuỷ nụù vaứ nhửừng ngửụứi sửỷ duùng khaực ủeồ hoù coự theồ ra caực quyeỏt ủũnh veà ủaàu tử, veà tớn duùng vaứ caực quyeỏt ủũnh tửụng tửù. Phaõn tớch taứi chớnh cuừng nhaốm cung caỏp thoõng tin ủeồ guựp caực nhaứ quaỷn trũ, caực chuỷ nụù...ủaựnh giaự ủửụùc caực nguoàn lửùc kinh teỏ cuỷa doanh nghieọp, cuừng nhử nghúa vuù cuỷa doanh nghieọp ủoỏi vụựi caực nguoàn lửùc ủoự. II. Noọi dung vaứ phửụng phaựp phaõn tớch chuỷ yeỏu 1. Noọi dung cuỷa phaõn tớch taứi chớnh a) Phaõn tớch khaựi quaựt tỡnh hỡnh taứi chớnh cuỷa doanh nghieọp -Dửùa treõn caực baựo caựo taứi chớnh daùng so saựnh ủeồ ủaựnh giaự xu hửụựng vaứ trieồn voùng cuỷa doanh nghieọp -Dửùa treõn caực baựo caựo taứi chớnh theo quy moõ chung ủeồ ủaựnh giaự keỏt caỏu vaứ bieỏn ủoọng keỏt caỏu. -ẹaựnh giaự tỡnh hỡnh thửùc hieọn so vụựi keỏ hoaùch. -ẹaựnh giaự tỡnh hỡnh chaỏp haứnh caực cheỏ ủoọ, chớnh saựch taứi chớnh, tớn duùng cuỷa Nhaứ nửụực... Vieọc tieỏn haứnh phaõn tớch khaựi quaựt tỡnh hỡnh taứi chớnh cuỷa doanh nghieọp seừ cho ta thaỏy moọt bửực tranh chung veà tỡnh hỡnh taứi chớnh vaứ thửùc traùng quaự trỡnh hoaùt ủoọng saỷn xuaỏt kinh doanh cuừng nhử nhửừng nhaọn ủũnh ban ủaàu veà xu hửụựng vaứ trieồn voùng cuỷa doanh nghieọp trong tửụng lai gaàn. ẹeồ thửùc hieọn phaõn tớch khaựi quaựt, chuựng Nguyeón Vaờn Tuaỏn Khoa QTKD Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, taọp 1 - 159 - ta phaỷi thieỏt keỏ caực baựo caựo taứi chớnh daùng so saựnh vaứ caực baựo caựo taứi chớnh theo quy moõ chung : -Caực baựo caựo taứi chớnh trỡnh baứy soỏ lieọu taứi chớnh cuỷa hai hay nhieàu kyứ ủửụùc goùi laứ caực baựo caựo taứi chớnh daùng so saựnh. Caực baựo caựo taứi chớnh daùng naứy cung caỏp nhửừng thoõng tin quan troùng veà xu hửụựng vaứ moỏi quan heọ cuỷa hai hay nhieàu naờm. -Trong caực baựo caựo taứi chớnh theo quy moõ chung, tửứng khoaỷn muùc ủửụùc theồ hieọn baống moọt soỏ tyỷ leọ keỏt caỏu so vụựi moọt khoaỷn muùc laứm goỏc coự tyỷ leọ 100%. Chaỳng haùn treõn Baỷng caõn ủoỏi keỏ toaựn theo quy moõ chung thỡ toồng taứi saỷn ủửụùc xem laứ 100% vaứ nhửừng khoaỷn muùc con seừ ủửụùc theồ hieọn baống tyỷ leọ % so vụựi toồng taứi saỷn. Dửùa treõn caực baựo caựo taứi chớnh theo quy moõ chung naứy, chuựng ta coự theồ ủaựnh giaự keỏt caỏu vaứ nhửừng bieỏn ủoọng keỏt caỏu giửừa caực khoaỷn muùc. b) Phaõn tớch cuù theồ baống caực heọ soỏ taứi chớnh chuỷ yeỏu : Nhaốm ủaựnh giaự moọt caựch chi tieỏt tỡnh hỡnh vaứ khaỷ naờng thanh toaựn, khaỷ naờng sinh lụùi, voứng quay toàn kho, hieọu quaỷ sửỷ duùng voỏn... cuỷa doanh nghieọp. 2. Phửụng phaựp phaõn tớch So saựnh laứ phửụng phaựp chuỷ yeỏu ủửụùc sửỷ duùng trong phaõn tớch taứi chớnh, bao goàm caực noọi dung so saựnh nhử sau : -So saựnh giửừa soỏ thửùc hieọn kyứ naứy vaứ soỏ thửùc hieọn cuỷa nhieàu kyứ trửụực ủoự ủeồ thaỏy roừ xu hửụựng thay ủoồi veà taứi chớnh cuỷa doanh nghieọp, thaỏy ủửụùc tỡnh hỡnh taứi chớnh ủửụùc caỷi thieọn hay xaỏu ủi nhử theỏ naứo ủeồ coự bieọn phaựp phaựt huy hoaởc khaộc phuùc trong kyứ tụựi. Bụỷi vaọy caựch so saựnh naứy coứn ủửụùc goùi laứ phaõn tớch xu theỏ -So saựnh giửừa soỏ thửùc hieọn vụựi soỏ keỏ hoaùch ủeồ thaỏy roừ mửực ủoọ phaỏn ủaỏu cuỷa doanh nghieọp. -So saựnh soỏ thửùc hieọn cuỷa doanh nghieọp vụựi soỏ trung bỡnh cuỷa ngaứnh hoaởc cuỷa caực doanh nghieọp cuứng ngaứnh ủeồ thaỏy roừ tỡnh hỡnh taứi chớnh cuỷa doanh nghieọp laứ toỏt hụn hay xaỏu hụn so vụựi caực doanh nghieọp baùn. Khi so saựnh, caàn lửu taõm ủeỏn nhửừng ủieàu kieọn so saựnh nhử ủụn vũ ủo lửụứng phaỷi thoỏng nhaỏt, kyứ so saựnh phaỷi coự cuứng ủoọ daứi veà thụứi gian, noọi dung vaứ phửụng phaựp tớnh toaựn caực chổ tieõu so saựnh phaỷi nhaỏt quaựn -So saựnh theo chieàu doùc ủeồ thaỏy ủửụùc tyỷ troùng cuỷa tửứng loaùi trong toồng soỏ ụỷ moói baỷng baựo caựo. So saựnh theo chieàu ngang ủeồ thaỏy ủửụùc sửù bieỏn ủoồi caỷ veà soỏ tửụng ủoỏi vaứ soỏ tuyeọt ủoỏi cuỷa moọt khoaỷn muùc naứo ủoự qua nhieàu nieõn ủoọ keỏ toaựn lieõn tieỏp. Caựch so saựnh naứy coứn ủửụùc goùi laứ phaõn tớch cụ caỏu. Caực noọi dung so saựnh noựi treõn coự moỏi quan heọ raỏt chaởt cheừ vụựi nhau, noọi dung naứy seừ boồ sung cho noọi dung kia vaứ thửụứng thỡ ngửụứi ta keỏt hụùp caỷ boỏn noọi dung so saựnh trong quaự trỡnh phaõn tớch, ủoàng thụứi sửỷ duùng bieồu ủoà ủeồ laứm cho caực phaõn tớch trụỷ neõn trửùc quan vaứ sinh ủoọng hụn. Nguyeón Vaờn Tuaỏn Khoa QTKD Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, taọp 1 - 160 - III. Thoõng tin trong phaõn tớch taứi chớnh doanh nghieọp Caực thoõng tin veà taứi chớnh maứ phaõn tớch taứi chớnh caàn ủeỏn ủửụùc cung caỏp tửứ nhieàu nguoàn khaực nhau. Trửụực tieõn laứ thoõng tin nhaọn ủửụùc tửứ beõn trong doanh nghieọp thoõng qua caực baựo caựo taứi chớnh haống naờm vaứ caực baựo caựo khaực. Thoõng tin treõn caực baựo caựo taứi chớnh laứ caờn cửự quan troùng cho vieọc ra caực quyeỏt ủũnh veà quaỷn lyự, ủieàu haứnh hoaởc ủaàu tử cuỷa nhaứ quaỷn trũ, chuỷ sụỷ hửừu, nhaứ ủaàu tử, chuỷ nụù hieọn taùi vaứ tửụng lai cuỷa doanh nghieọp. Sau ủaõy giụựi thieọu moọt caựch sụ lửụùc veà hai baựo caựo taứi chớnh chuỷ yeỏu, ủoự laứ Baỷng caõn ủoỏi keỏ toaựn vaứ Baỷng baựo caựo keỏt quaỷ kinh doanh. 1. Baỷng caõn ủoỏi keỏ toaựn a) Baỷn chaỏt vaứ muùc ủớch cuỷa Baỷng caõn ủoỏi keỏ toaựn Baỷng caõn ủoỏi keỏ toaựn laứ moọt baỷng baựo caựo taứi chớnh toồng hụùp, phaỷn aựnh toồng quaựt toaứn boọ giaự trũ taứi saỷn hieọn coự vaứ nguoàn hỡnh thaứnh taứi saỷn ủoự cuỷa doanh nghieọp vaứo moọt thụứi ủieồm nhaỏt ủũnh. Ngửụứi ta coi Baỷng caõn ủoỏi keỏ toaựn laứ moọt bửực aỷnh chuùp nhanh tỡnh traùng taứi chớnh cuỷa doanh nghieọp, bụỷi vỡ noự ủửụùc laọp vaứo thụứi ủieồm cuoỏi nieõn ủoọ keỏ toaựn. ẹaõy cuừng chớnh laứ nhửụùc ủieồm cuỷa Baỷng caõn ủoỏi keỏ toaựn khi chuựng ta sửỷ duùng soỏ lieọu cuỷa noự phuùc vuù cho phaõn tớch taứi chớnh Soỏ lieọu treõn Baỷng caõn ủoỏi keỏ toaựn cho bieỏt toaứn boọ giaự trũ taứi saỷn hieọn coự theo cụ caỏu taứi saỷn vaứ cụ caỏu nguoàn voỏn. Thoõng qua soỏ lieọu treõn Baỷng caõn ủoỏi keỏ toaựn, ngửụứi sửỷ duùng baựo caựo coự theồ nhaọn xeựt, ủaựnh giaự khaựi quaựt thửùc traùng taứi chớnh cuỷa doanh nghieọp vaứo thụứi ủieồm baựo caựo. b) Noọi dung vaứ keỏt caỏu cuỷa Baỷng caõn ủoỏi keỏ toaựn Baỷng caõn ủoỏi keỏ toaựn ủửụùc chia thaứnh hai phaàn : Taứi saỷn vaứ nguoàn voỏn -Phaàn taứi saỷn : Caực chổ tieõu ụỷ phaàn taứi saỷn phaỷn aựnh toaứn boọ giaự trũ taứi saỷn hieọn coự cuỷa doanh nghieọp taùi thụứi ủieồm baựo caựo theo cụ caỏu taứi saỷn vaứ hỡnh thửực toàn taùi cuỷa chuựng trong quaự trỡnh saỷn xuaỏt kinh doanh. Taứi saỷn ủửụùc chia thaứnh: Taứi saỷn lửu ủoọng vaứ ủaàu tử ngaộn haùn ; Taứi saỷn coỏ ủũnh vaứ ủaàu tử daứi haùn -Phaàn nguoàn voỏn phaỷn aỷnh nguoàn hỡnh thaứnh taứi saỷn hieọn coự cuỷa doanh nghieọp taùi thụứi ủieồm baựo caựo. Caực chổ tieõu nguoàn voỏn theồ hieọn traựch nhieọm phaựp lyự cuỷa doanh nghieọp ủoỏi vụựi taứi saỷn maứ mỡnh ủang quaỷn lyự vaứ sửỷ duùng. Nguoàn voỏn goàm : Nụù phaỷi traỷ ; Voỏn chuỷ sụỷ hửừu -Moỏi quan heọ chuỷ yeỏu giửừa caực chổ tieõu treõn BCẹKT bao goàm : • Taứi saỷn = Nguoàn voỏn = Nụù phaỷi traỷ + Voỏn chuỷ sụỷ hửừu Nguyeón Vaờn Tuaỏn Khoa QTKD Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, taọp 1 - 161 - • Voỏn chuỷ sụỷ hửừu = Taứi saỷn - Nụù phaỷi traỷ • Voỏn lửu ủoọng roứng = Taứi saỷn lửu ủoọng - Nụù ngaộn haùn -Noọi dung toựm lửụùc cuỷa Baỷng caõn ủoỏi keỏ toaựn nhử sau : BAÛNG CAÂN ẹOÁI KEÁ TOAÙN 31 . 12 . 200X ẹụn vũ tớnh : KHOAÛN MUẽC MAế SOÁ SOÁ ẹAÀU NAấM SOÁ CUOÁI NAấM Taứi saỷn A.Taứi saỷn lửu ủoọng vaứ ủaàu tử ngaộn haùn 100 I. Tieàn 110 II.Caực khoaỷn ủaàu tử taứi chớnh ngaộn haùn 120 III.Caực khoaỷn phaỷi thu 130 IV. Haứng toàn kho 140 V. Taứi saỷn lửu ủoọng khaực 150 VI. Chi sửù nghieọp 160 B. Taứi saỷn coỏ ủũnh vaứ ủaàu tử daứi haùn 200 I. Taứi saỷn coỏ ủũnh 210 II. Caực khoaỷn ủaàu tử taứi chớnh daứi haùn 220 III.Chi phớ xaõy dửùng cụ baỷn dụỷ dang 230 IV. Caực khoaỷn kyự quyừ kyự cửụùc daứi haùn 240 Toồng coọng taứi saỷn 250 Nguoàn voỏn A. Nụù phaỷi traỷ 300 I. Nụù ngaộn haùn 310 II. Nụù daứi haùn 320 III. Nụù khaực 330 B. Nguoàn voỏn chuỷ sụỷ hửừu 400 I. Nguoàn voỏn , quyừ 410 II. Nguoàn kinh phớ, quyừ khaực 420 Toồng coọng nguoàn voỏn 430 2. Baỷng baựo caựo keỏt quaỷ kinh doanh a) Baỷn chaỏt vaứ muùc ủớch cuỷa Baỷng baựo caựo keỏt quaỷ kinh doanh Baựo caựo keỏt quaỷ kinh doanh laứ moọt baựo caựo taứi chớnh toồng hụùp, phaỷn aựnh toồng quaựt tỡnh hỡnh vaứ keỏt quaỷ hoaùt ủoọng kinh doanh vaứ caực hoaùt ủoọng khaực trong moọt kyứ Nguyeón Vaờn Tuaỏn Khoa QTKD Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, taọp 1 - 162 - keỏ toaựn cuỷa doanh nghieọp, tỡnh hỡnh thửùc hieọn nghúa vuù vụựi ngaõn saựch Nhaứ nửụực veà thueỏ vaứ caực khoaỷn phaỷi noọp khaực. Soỏ lieọu treõn Baỷng baựo caựo keỏt quaỷ kinh doanh cho pheựp ngửụứi sửỷ duùng ủaựnh giaự moọt caựch khaựi quaựt veà khaỷ naờng sinh lụứi cuỷa ủoàng voỏn ủaàu tử vaứo doanh nghieọp. Noự cho bieỏt quaự trỡnh hoaùt ủoọng saỷn xuaỏt kinh doanh cuỷa doanh nghieọp ủaừ ủem laùi lụùi nhuaọn hay gaõy ra tỡnh traùng loó voỏn b) Noọi dung vaứ keỏt caỏu cuỷa Baỷng baựo caựo keỏt quaỷ kinh doanh Bao goàm caực khoaỷn muùc chuỷ yeỏu sau ủaõy (phaàn baựo caựo loó-laừi) : BAÛNG BAÙO CAÙO KEÁT QUAÛ KINH DOANH ẹụn vũ tớnh : Chổ tieõu Maừ soỏ Kyứ trửụực Kyứ naứy 1. Doanh thu thuaàn 10 2. Giaự voỏn haứng baựn 11 3. Lụùi nhuaọn goọp ( 10 - 11 ) 20 4. Chi phớ baựn haứng 21 5. Chi phớ quaỷn lyự doanh nghieọp 22 6. Lụùi nhuaọn thuaàn tửứ hoaùt ủoọng kinh doanh 30 7. Lụùi nhuaọn tửứ hoaùt ủoọng taứi chớnh 40 8. Lụùi nhuaọn baỏt thửụứng 50 9. Toồng lụùi nhuaọn trửụực thueỏ ( 30 + 40 + 50 ) 60 10. Thueỏ thu nhaọp doanh nghieọp phaỷi noọp 70 11. Lụùi nhuaọn sau thueỏ ( 60 - 70 ) 80 Beõn caùnh nguoàn thoõng tin beõn trong naứy, quaự trỡnh phaõn tớch taứi chớnh cuừng caàn ủeỏn nhửừng thoõng tin beõn ngoaứi doanh nghieọp nhử caực thoõng tin veà thũ trửụứng, caực ủoỏi thuỷ caùnh tranh, caực nhaứ cung caỏp... vaứ ủaởc bieọt laứ caực thoõng tin tửứ thũ trửụứng taứi chớnh cuừng nhử caực thoõng tin kinh teỏ khaực. Ta coự theồ toựm taột dieón trỡnh phaõn tớch taứi chớnh qua sụ ủoà sau: Nguyeón Vaờn Tuaỏn Khoa QTKD Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, taọp 1 - 163 - Caực sửù kieọn quan troùng khaực Thoõng tin tửứ thũ trửụứng taứi chớnh Caực thoõng tin kinh teỏ Choùn loùc thoõng tin ẹaựnh giaự caực thoõng tin Dieón giaỷi caực thoõng tin Thoõng tin tửứ caực BCTC IV. Moọt vaứi heọ soỏ taứi chớnh chuỷ yeỏu 1. Caực heọ soỏ veà khaỷ naờng thanh toaựn Tỡnh hỡnh taứi chớnh cuỷa doanh nghieọp ủửụùc ủaựnh giaự laứ laứnh maùnh hay khoõng trửụực heỏt theồ hieọn ụỷ khaỷ naờng thanh toaựn. Vỡ vaọy, chuựng ta haừy baột ủaàu vụựi caực heọ soỏ 56 veà khaỷ naờng thanh toaựn. ẹaõy laứ nhửừng chổ tieõu ủửụùc nhieàu ngửụứi quan taõm nhử caực nhaứ cho vay, nhaứ cung caỏp... Hoù luoõn ủaởt ra caõu hoỷi lieọu doanh nghieọp coự khaỷ naờng thanh toaựn caực moựn nụù tụựi haùn hay khoõng ? a) Heọ soỏ khaỷ naờng thanh toaựn hieọn thụứi (Current ratio - Liquidity ratio) Chổ tieõu naứy laứ thửụực ủo khaỷ naờng thanh toaựn nụù ngaộn haùn trong kyứ cuỷa doanh nghieọp. Soỏ lieọu ủeồ tớnh chổ tieõu naứy ủửụùc laỏy trong Baỷng caõn ủoỏi keỏ toaựn -Taứi saỷn lửu ủoọng vaứ ủaàu tử ngaộn haùn maừ soỏ 100 phaàn taứi saỷn -Nụù tụựi haùn laứ toồng cuỷa hai chổ tieõu coự maừ soỏ 310 + 330 phaàn nguoàn voỏn. Thửùc chaỏt ủaõy laứ nhửừng khoaỷn nụù maứ doanh nghieọp phaỷi traỷ trong khoaỷng thụứi gian dửụựi 12 thaựng, bao goàm caực khoaỷn vay ngaộn haùn, caực khoaỷn phaỷi traỷ cho ngửụứi baựn, thueỏ vaứ caực khoaỷn phaỷi noọp cho Nhaứ nửụực, phaỷi traỷ cho coõng ngaõn vieõn, nụù daứi haùn ủeỏn haùn traỷ, vaứ caực khoaỷn phaỷi traỷ khaực. Heọ soỏ khaỷ naờng thanh toaựn hieọn thụứi = Taứi saỷn lửu ủoọng vaứ ủaàu tử ngaộn haùn Nụù tụựi haùn 56 Thuaọt ngửừ “heọ soỏ “ coự theồ ủửụùc thay baống thuaọt ngửừ “tyỷ soỏ”, hoaởc “tyỷ leọ” , hay “tyỷ suaỏt” neỏu chuựng ta coự nhaõn theõm soỏ baựch phaõn (%). Nguyeón Vaờn Tuaỏn Khoa QTKD Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, taọp 1 - 164 - Thớ duù heọ soỏ khaỷ naờng thanh toaựn hieọn thụứi cuỷa moọt doanh nghieọp taùi moọt thụứi ủieồm naứo ủoự laứ 2,5 coự nghúa laứ cửự moọt ủoàng nụù tụựi haùn ủửụùc ủaỷm baỷo thanh toaựn baống 2,5 ủoàng taứi saỷn lửu ủoọng. Heọ soỏ naứy caứng cao caứng chửựng toỷ mửực ủoọ an toaứn trong thanh toaựn nụù ngaộn haùn cuỷa doanh nghieọp caứng lụựn. Nguyeõn taộc cụ baỷn cho raống tyỷ leọ naứy laứ 2/1 thỡ doanh nghieọp coự ủuỷ khaỷ naờng thanh toaựn caực moựn nụù ngaộn haùn. Tuy nhieõn, tyỷ leọ naứy coứn phuù thuoọc vaứo ngaứnh kinh doanh vaứ chu kyứ hoaùt ủoọng cuỷa tửứng doanh nghieọp. -Moọt heọ soỏ veà khaỷ naờng thanh toaựn hieọn thụứi quaự thaỏp laứ daỏu hieọu caỷnh baựo cho nguy cụ doanh nghieọp seừ gaởp phaỷi nhieàu khoự khaờn trong thanh toaựn. -Tuy nhieõn, moọt heọ soỏ veà khaỷ naờng thanh toaựn hieọn thụứi quaự cao chửa chaộc ủaừ phaỷn aựnh naờng lửùc thanh toaựn cuỷa doanh nghieọp laứ toỏt !, maứ ngửụùc laùi, noự coự theồ laứ daỏu hieọu cho thaỏy doanh nghieọp ủaừ quaỷn lyự taứi saỷn lửu ủoọng cuỷa mỡnh chửa thaọt chaởt cheừ, chaỳng haùn doanh nghieọp coự quaự nhieàu haứng toàn kho, toàn trửừ quaự nhieàu tieàn maởt nhaứn roói, khoaỷn phaỷi thu quaự lụựn, b) Heọ soỏ khaỷ naờng thanh toaựn nhanh (Quick ratio – Acid test ratio) Muoỏn thanh toaựn caực moựn nụù, doanh nghieọp phaỷi chuyeồn ủoồi caực taứi saỷn lửu ủoọng thaứnh tieàn maởt. Caõu hoỷi ủửụùc ủaởt ra laứ : Neỏu taỏt caỷ caực moựn nụù tụựi haùn ủửụùc yeõu caàu thanh toaựn ngay laọp tửực thỡ khaỷ naờng taứi chớnh cuỷa doanh nghieọp coự ủaựp ửựng ủửụùc hay khoõng?. Heọ soỏ khaỷ naờng thanh toaựn nhanh seừ traỷ lụứi cho caõu hoỷi naứy. Noự laứ moọt tieõu chuaồn ủaựnh giaự khaột khe hụn ủoỏi vụựi khaỷ naờng chi traỷ caực moựn nụù ngaộn haùn cuỷa doanh nghieọp. Heọ soỏ khaỷ naờng thanh toaựn nhanh phaỷn aỷnh moỏi quan heọ giửừa nụù tụựi haùn vaứ nhửừng taứi saỷn lửu ủoọng coự khaỷ naờng chuyeồn nhanh thaứnh tieàn ủeồ trang traỷi nụù tụựi haùn. Caực loaùi taứi saỷn lửu ủoọng ủửụùc xeỏp vaứo loaùi coự theồ chuyeồn nhanh thaứnh tieàn goàm tieàn, caực khoaỷn ủaàu tử taứi chớnh ngaộn haùn vaứ caực khoaỷn phaỷi thu. Haứng toàn kho vaứ caực khoaỷn ửựng trửụực khoõng ủửụùc xeỏp vaứo loaùi naứy bụỷi khaỷ naờng chuyeồn nhanh thaứnh tieàn keựm . Heọ soỏ khaỷ naờng thanh toaựn nhanh = Muùc I , II, III taứi saỷn loaùi A Nụù tụựi haùn c) Heọ soỏ khaỷ naờng thanh toaựn laừi vay (Interest coverage ratio) Laừi nụù vay haống naờm laứ moọt khoaỷn chi phớ coỏ ủũnh (ủũnh phớ taứi chớnh) maứ doanh nghieọp coự traựch nhieọm phaỷi traỷ ủuựng haùn. Nguoàn ủeồ trang traỷi khoaỷn chi phớ naứy laứ lụùi nhuaọn goọp sau khi ủaừ trửứ ủi chi phớ baựn haứng vaứ chi phớ quaỷn lyự doanh nghieọp. Heọ soỏ khaỷ naờng thanh toaựn laừi vay phaỷn aựnh moỏi quan heọ giửừa lụùi nhuaọn trửụực thueỏ vaứ laừi (EBIT) vụựi laừi vay phaỷi traỷ trong kyứ. Coõng thửực nhử sau : Nguyeón Vaờn Tuaỏn Khoa QTKD Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, taọp 1 - 165 - Heọ soỏ khaỷ naờng thanh toaựn laừi vay = Toồng lụùi nhuaọn trửụực thueỏ + Laừi phaỷi traỷ Laừi phaỷi traỷ -Toồng lụùi nhuaọn trửụực thueỏ laứ chổ tieõu mang maừ soỏ 60 treõn Baỷng baựo caựo keỏt quaỷ kinh doanh -Soỏ lieọu laừi phaỷi traỷ do phoứng keỏ toaựn doanh nghieọp cung caỏp 57. Heọ soỏ naứy cho bieỏt doanh nghieọp saỹn saứng traỷ tieàn laừi ủeỏn mửực naứo. ẹieàu ủoự coự nghúa laứ soỏ voỏn maứ doanh nghieọp ủi vay ủaừ ủửụùc sửỷ duùng nhử theỏ naứo? Coự theồ mang laùi khoaỷn lụùi nhuaọn laứ bao nhieõu vaứ coự ủuỷ ủeồ buứ ủaộp tieàn laừi vay hay khoõng? 2. Caực heọ soỏ veà cụ caỏu taứi chớnh a) Heọ soỏ nụù (Debt ratio) Heọ soỏ nụù laứ chổ tieõu cho bieỏt trong moọt ủoàng voỏn hieọn doanh nghieọp ủang sửỷ duùng coự maỏy ủoàng voỏn vay nụù. Heọ soỏ nụù caứng cao thỡ mửực ủoọ phuù thuoọc veà taứi chớnh cuỷa doanh nghieọp caứng lụựn. ẹieàu naứy cho thaỏy ruỷi ro veà taứi chớnh cuỷa doanh nghieọp seừ caứng cao 58. Thớ duù heọ soỏ nụù cuỷa moọt doanh nghieọp laứ 0,7 coự nghúa laứ cửự trong moọt ủoàng voỏn maứ doanh nghieọp ủang sửỷ duùng coự ủeỏn 0,7 ủoàng laứ voỏn vay nụù. Noựi caựch khaực, coự ủeỏn 70% toồng taứi saỷn cuỷa doanh nghieọp ủaừ ủửụùc hỡnh thaứnh tửứ nguoàn voỏn nụù vay. -Toồng nụù cuỷa doanh nghieọp laứ toaứn boọ nụù vay ngaộn haùn, daứi haùn vaứ caực khoaỷn phaỷi thanh toaựn (khoõng phaõn bieọt tụựi haùn hay chửa tụựi haùn). Noự ủửụùc xaực ủũnh baống chổ tieõu toồng nụù phaỷi traỷ mang maừ soỏ 300 phaàn nguoàn voỏn. -Toồng taứi saỷn (toồng voỏn) laứ chổ tieõu mang maừ soỏ 250 phaàn taứi saỷn. Heọ soỏ nụù = Toồng nụù Toồng taứi saỷn b) Heọ soỏ nụù daứi haùn (long term debt ratio) Chổ tieõu naứy laứ moọt bửụực cuù theồ hoaự cuỷa chổ tieõu heọ soỏ nụù, noự cho bieỏt trong moọt ủoàng voỏn doanh nghieọp ủang sửỷ duùng coự maỏy ủoàng laứ nụù vay daứi haùn -Nụù daứi haùn laứ caực khoaỷn nụù coự thụứi gian ủaựo haùn lụựn hụn moọt naờm, ủửụùc xaực ủũnh baống chổ tieõu mang maừ soỏ 320 phaàn nguoàn voỏn treõn Baỷng caõn ủoỏi keỏ toaựn. -Toồng taứi saỷn laứ chổ tieõu mang maừ soỏ 250 phaàn taứi saỷn. 57 Treõn Baỷng baựo caựo keỏt quaỷ kinh doanh theo maóu quy ủũnh hieọn haứnh taùi Vieọt Nam khoõng thieỏt keỏ chổ tieõu lụùi nhuaọn trửụực thueỏ vaứ laừi. Do vaọy, khi tớnh toaựn heọ soỏ naứy, chuựng ta coự theồ laỏy chổ tieõu toồng lụùi nhuaọn trửụực thueỏ coọng theõm vaứo tieàn laừi phaỷi traỷ. 58 Noọi dung naứy ủaừ ủửụùc ủeà caọp trong Chửụng VII cuỷa taứi lieọu Nguyeón Vaờn Tuaỏn Khoa QTKD Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, taọp 1 - 166 - Heọ soỏ nụù daứi haùn = Nụù daứi haùn Toồng taứi saỷn 3. Caực heọ soỏ veà cụ caỏu voỏn Caực heọ soỏ naứy seừ traỷ lụứi cho caõu hoỷi trong moọt ủoàng voỏn maứ doanh nghieọp ủang sửỷ duùng coự bao nhieõu ủaàu tử vaứo taứi saỷn lửu ủoọng, bao nhieõu ủaàu tử vaứo taứi saỷn coỏ ủũnh. Tuứy theo tửứng loaùi hỡnh saỷn xuaỏt, kinh doanh maứ caực heọ soỏ naứy cao thaỏp khaực nhau. Toồng taứi saỷn maừ soỏ 250. Taứi saỷn coỏ ủũnh vaứ ủaàu tử daứi haùn maừ soỏ 200. Taứi saỷn lửu ủoọng vaứ ủaàu tử ngaộn haùn maừ soỏ 100 thuoọc phaàn taứi saỷn treõn Baỷng caõn ủoỏi keỏ toaựn. Tyỷ troùng taứi saỷn coỏ ủũnh = Taứi saỷn coỏ ủũnh vaứ ủaàu tử daứi haùn Toồng taứi saỷn Tyỷ troùng taứi saỷn lửu ủoọng = Taứi saỷn lửu ủoọng vaứ ủaàu tử ngaộn haùn Toồng taứi saỷn 4. Caực heọ soỏ veà hoaùt ủoọng a) Voứng quay haứng toàn kho (Inventory turnover) ẹửựng veà maởt phaõn tớch taứi chớnh, neỏu hoaùt ủoọng saỷn xuaỏt kinh doanh cuỷa doanh nghieọp dieón ra bỡnh thửụứng thỡ voứng luaõn chuyeồn toàn kho caứng nhanh caứng toỏt. Noựi chung, soỏ voứng quay haứng toàn kho caứng cao caứng cho thaỏy vieọc toồ chửực vaứ quaỷn lyự dửù trửừ cuỷa doanh nghieọp laứ toỏt, doanh nghieọp coự theồ ruựt ngaộn ủửụùc chu kyứ kinh doanh vaứ giaỷm ủửụùc lửụùng voỏn bũ ửự ủoùng dửụựi hỡnh thửực haứng toàn kho. -Haứng toàn kho bao goàm nguyeõn vaọt lieọu toàn kho,thaứnh phaồm toàn kho... Soỏ lieọu ủửụùc laỏy tửứ chổ tieõu mang maừ soỏ 140 phaàn taứi saỷn treõn Baỷng caõn ủoỏi keỏ toaựn . -Giaự voỏn haứng baựn laứ chi phớ ủeồ coự soỏ haứng hoựa tieõu thuù trong kyứ nhử chi phớ nhaõn coõng trửùc tieỏp, chi phớ nguyeõn vaọt lieọu trửùc tieỏp, chi phớ saỷn xuaỏt chung...Soỏ lieọu naứy ủửụùc laỏy treõn Baỷng baựo caựo keỏt quaỷ kinh doanh, maừ soỏ 11. Voứng quay haứng toàn kho = Giaự voỏn haứng baựn Haứng toàn kho Thớ duù voứng quay haứng toàn kho cuỷa doanh nghieọp A naờm 200X baống 6,3 cho ta bieỏt : Neỏu haứng toàn kho vaứo cuoỏi naờm cuừng tửụng ủửụng vụựi lửụùng haứng toàn kho trung bỡnh vaứo caực thụứi ủieồm khaực trong naờm thỡ tớnh tửứ luực tieàn maởt ủửụùc ủaàu tử taùo thaứnh caực saỷn phaồm lửu kho cho ủeỏn khi caực saỷn phaồm naứy ủửụùc tieõu thuù, trong naờm 200X, doanh nghieọp A ủaừ thửùc hieọn ủửụùc 6,3 laàn chu trỡnh ủoự. Nguyeón Vaờn Tuaỏn Khoa QTKD Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, taọp 1 - 167 - b) Voứng quay taứi saỷn coỏ ủũnh (Noncurrent assets turnover) Chổ tieõu naứy cho ta bieỏt moọt ủoàng voỏn coỏ ủũnh taùo ra maỏy ủoàng doanh thu thuaàn tửứ hoaùt ủoọng kinh doanh. Noự cho thaỏy hieọu quaỷ sửỷ duùng voỏn coỏ ủũnh cuỷa doanh nghieọp -Doanh thu thuaàn laứ chổ tieõu ủửụùc laỏy ụỷ Baỷng baựo caựo keỏt quaỷ kinh doanh maừ soỏ 10 - Voỏn coỏ ủũnh laứ phaàn giaự trũ taứi saỷn coỏ ủũnh coứn laùi taùi thụứi ủieồm baựo caựo, maừ soỏ 200 treõn Baỷng caõn ủoỏi keỏ toaựn. Voứng quay voỏn coỏ ủũnh = Doanh thu thuaàn Voỏn coỏ ủũnh c) Voứng quay toồng taứi saỷn (Total assets turnover) ẹaõy laứ chổ tieõu ủo lửụứng hieọu quaỷ sửỷ duùng voỏn trong kyứ, phaỷn aỷnh moọt ủoàng voỏn huy ủoọng vaứo saỷn xuaỏt kinh doanh (khoõng phaõn bieọt nguoàn hỡnh thaứnh) mang laùi maỏy ủoàng doanh thu thuaàn. Chổ tieõu naứy coứn ủửụùc goùi laứ voứng quay toaứn boọ voỏn. Voứng quay toồng taứi saỷn = Doanh thu thuaàn Toồng taứi saỷn 5. Caực heọ soỏ veà doanh lụùi Lụùi nhuaọn laứ muùc ủớch cuoỏi cuứng cuỷa hoaùt ủoọng saỷn xuaỏt kinh doanh. Lụùi nhuaọn caứng cao, doanh nghieọp caứng khaỳng ủũnh vũ trớ vaứ sửù toàn taùi cuỷa mỡnh trong neàn kinh teỏ thũ trửụứng. Nhửng neỏu chổ caờn cửự vaứo soỏ lụùi nhuaọn maứ doanh nghieọp thu ủửụùc trong kyứ cao hay thaỏp ủeồ ủaựnh giaự chaỏt lửụùng hoaùt ủoọng saỷn xuaỏt kinh doanh toỏt hay xaỏu, thỡ coự theồ ủửa ta tụựi nhửừng keỏt luaọn sai laàm. Bụỷi leừ soỏ lụùi nhuaọn naứy coự theồ khoõng tửụng xửựng vụựi lửụùng chi phớ ủaừ boỷ ra cuừng nhử lửụùng taứi saỷn maứ doanh nghieọp ủaừ sửỷ duùng. ẹeồ khaộc phuùc khuyeỏt ủieồm naứy, trong quaự trỡnh phaõn tớch ngửụứi ta boồ sung theõm nhửừng chổ tieõu tửụng ủoỏi baống caựch ủaởt lụùi nhuaọn trong moỏi quan heọ vụựi doanh thu ủaùt ủửụùc trong kyứ, hoaởc vụựi soỏ voỏn maứ doanh nghieọp ủaừ huy ủoọng vaứo saỷn xuaỏt kinh doanh. Caực chổ tieõu tửụng ủoỏi aỏy laứ : a) Doanh lụùi doanh thu (Return on sales – ROS) ẹeồ ủaựnh giaự hoaùt ủoọng saỷn xuaỏt kinh doanh thũnh vửụùng hay suy thoaựi, ngoaứi vieọc xem xeựt caực chổ tieõu doanh thu ủaùt ủửụùc trong kyứ, caực nhaứ phaõn tớch coứn xaực ủũnh trong moọt ủoàng doanh thu coự maỏy ủoàng lụùi nhuaọn sau thueỏ. Con soỏ naứy raỏt ủaựng quan taõm vaứ noự seừ caứng coự yự nghúa hụn neỏu chuựng ta ủem noự so saựnh vụựi caực mửực ủoọ ụỷ nhửừng naờm trửụực. Doanh thu thuaàn laứ chổ tieõu mang maừ soỏ 10 ; toồng lụùi nhuaọn sau thueỏ maừ soỏ 80 treõn Baỷng baựo caựo keỏt quaỷ kinh doanh. Nguyeón Vaờn Tuaỏn Khoa QTKD Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, taọp 1 - 168 - Doanh lụùi doanh thu = Lụùi nhuaọn sau thueỏ Doanh thu thuaàn b) Doanh lụùi toồng taứi saỷn (ROA) ẹaõy laứ moọt teõn goùi khaực cuỷa heọ soỏ veà khaỷ naờng sinh lụùi treõn toồng taứi saỷn (ROA) maứ chuựng ta ủaừ thaỷo luaọn trong Chửụng VII. Doanh lụùi toồng taứi = Laừi phaỷi traỷ + Toồng lụùi nhuaọn trửụực thueỏ Toồng taứi saỷn Toồng soỏ taứi saỷn hieọn nay doanh nghieọp ủang quaỷn lyự vaứ sửỷ duùng chuỷ yeỏu ủửụùc hỡnh thaứnh tửứ hai nguoàn :Voỏn chuỷ sụỷ hửừu vaứ voỏn vay. Vỡ vaọy, keỏt quaỷ hoaùt ủoọng saỷn xuaỏt kinh doanh cuừng phaỷi chia laứm hai phaàn : Trửụực tieõn phaỷi hoaứn traỷ phaàn laừi vay vaứ phaàn coứn laùi seừ laứ thu nhaọp cuỷa doanh nghieọp. Baống vieọc coọng trụỷ laùi tieàn laừi phaỷi traỷ vaứo lụùi nhuaọn, chuựng ta seừ coự ủửụùc keỏt quaỷ hoaùt ủoọng saỷn xuaỏt kinh doanh trửụực khi phaõn chia cho chuỷ sụỷ hửừu vaứ ngửụứi cho vay. Sụỷ dú phaỷi laứm nhử vaọy laứ vỡ maóu soỏ bao goàm taứi saỷn ủửụùc hỡnh thaứnh tửứ nguoàn voỏn cuỷa chuỷ sụỷ hửừu vaứ ngửụứi cho vay neõn tửỷ soỏ cuừng phaỷi bao goàm soỏ hoaứn voỏn cho caỷ hai. Tuy nhieõn, cuừng coự yự kieỏn cho raống neõn sửỷ duùng lụùi nhuaọn sau thueỏ khi tớnh toaựn chổ tieõu ROA ủeồ taùo thuaọn lụùi hụn trong vieọc bieồu dieón moỏi quan heọ tửụng hoó giửừa caực heọ soỏ taứi chớnh nhử doanh lụùi doanh thu, doanh lụùi toồng taứi saỷn, doanh lụùi voỏn chuỷ sụỷ hửừu, heọ soỏ nụù, vaứ voứng quay toồng voỏn, tửứ ủoự goựp phaàn laứm saựng toỷ nguyeõn nhaõn cuỷa thửùc traùng taứi chớnh doanh nghieọp, cuừng nhử ủũnh hửụựng nhửừng bieọn phaựp ủeồ giaỷi quyeỏt caực toàn taùi. Theo ủoự, ta vieỏt laùi coõng thửực ủeồ xaực ủũnh doanh lụùi toồng taứi saỷn nhử sau : Doanh lụùi toồng taứi saỷn = Lụùi nhuaọn sau thueỏ Toồng taứi saỷn c) Doanh lụùi voỏn chuỷ sụỷ hửừu ẹaõy cuừng laứ moọt teõn goùi khaực cuỷa chổ tieõu khaỷ naờng sinh lụứi treõn voỏn chuỷ sụỷ hửừu (ROE) ủaừ ủửụùc giụựi thieọu ụỷ Chửụng VII. Chổ tieõu naứy thửụứng ủửụùc caực nhaứ ủaàu tử quan taõm. Noự ủo lửụứng mửực ủoọ lụùi nhuaọn sau thueỏ thu ủửụùc treõn moói moọt ủoàng voỏn chuỷ sụỷ hửừu trong kyứ. Nguyeón Vaờn Tuaỏn Khoa QTKD Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, taọp 1 - 169 - Doanh lụùi voỏn chuỷ sụỷ hửừu = Lụùi nhuaọn sau thueỏ Voỏn chuỷ sụỷ hửừu Chuựng ta ủaừ bieỏt voỏn chuỷ sụỷ hửừu laứ moọt boọ phaọn trong toồng nguoàn voỏn cuỷa doanh nghieọp. Doanh lụùi voỏn chuỷ sụỷ hửừu, vỡ vaọy, seừ chũu aỷnh hửụỷng cuỷa doanh lụùi toồng taứi saỷn. Yự tửụỷng naứy ủửụùc bieồu dieón theo phửụng trỡnh dupont dửụựi ủaõy. 6. Phửụng trỡnh Dupont Phaõn tớch taứi chớnh theo phửụng trỡnh Dupont cho thaỏy taực ủoọng tửụng hoó giửừa caực heọ soỏ taứi chớnh. Phửụng phaựp naứy ủửụùc coõng ty Dupont ụỷ Myừ aựp duùng ủaàu tieõn neõn mụựi coự teõn goùi nhử vaọy. Phửụng trỡnh Dupont ủửụùc vieỏt nhử sau : Ln sau thueỏ Ln sau thueỏ Dt thuaàn Toồng taứi saỷn ROE = Voỏn CSH = DT thuaàn X Toồng taứi saỷn X Voỏn CSH Toồng taứi saỷn Doanh lụùi voỏn CSH = Doanh lụùi doanh thu x Voứng quay toồng taứi saỷn x voỏn CSH Doanh lụùi toồng taứi saỷn Doanh lụùi voỏn CSH = 1 – Heọ soỏ nụù Nhỡn vaứo phửụng trỡnh treõn ta coự theồ nhaọn thaỏy raống heọ soỏ nụù seừ tyỷ leọ thuaọn vụựi doanh lụùi voỏn chuỷ sụỷ hửừu. ẹieàu naứy coự nghúa laứ doanh nghieọp caứng vay nụù nhieàu, tửực coự heọ soỏ nụù caứng cao, thỡ caứng kyứ voùng gia taờng doanh lụùi voỏn chuỷ sụỷ hửừu. Tuy nhieõn, khi heọ soỏ nụù cuỷa doanh nghieọp caứng cao thỡ seừ laứm giaỷm caực heọ soỏ thanh toaựn, keựo theo nhửừng ruỷi ro veà maởt taứi chớnh. ẹoàng thụứi, cuừng qua phửụng trỡnh treõn, chuựng ta thaỏy raống muoỏn coự theồ taờng doanh lụùi voỏn chuỷ sụỷ hửừu thỡ doanh nghieọp caàn phaỷi : -Taờng soỏ voứng quay toồng taứi saỷn -Taờng doanh lụùi doanh thu -Thay ủoồi cụ caỏu taứi chớnh theo hửụựng gia taờng heọ soỏ nụù. Caàn nhụự laứ khi doanh thu taờng leõn vaứ doanh nghieọp ủang coự laừi, moọt sửù gia taờng nụù vay seừ coự khaỷ naờng khuyeỏch ủaùi doanh lụùi voỏn chuỷ sụỷ hửừu. Trong trửụứng hụùp ngửụùc laùi, khi khoỏi lửụùng hoaùt ủoọng giaỷm vaứ doanh nghieọp ủang thua loó, vieọc gia taờng nụù vay seừ laứm giaỷm maùnh doanh lụùi voỏn chuỷ sụỷ hửừu. ẹieàu naứy ủaừ ủửụùc chửựng minh baống sửực maùnh cuỷa ủoứn baồy taứi chớnh, ủửụùc ủo lửụứng thoõng qua thửụực ủo DFL, maứ chuựng ta ủaừ nghieõn cửựu ụỷ Chửụng VII. Nguyeón Vaờn Tuaỏn Khoa QTKD Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, taọp 1 - 170 - V. PHAÂN TÍCH DIEÃN BIEÁN NGUOÀN VOÁN VAỉ SệÛ DUẽNG VOÁN Vieọc phaõn tớch dieón bieỏn nguoàn voỏn vaứ sửỷ duùng voỏn seừ giuựp cho nhaứ quaỷn trũ taứi chớnh naộm ủửụùc nhửừng dieón bieỏn thay ủoồi cuỷa caực nguoàn (sources) taùo ra tieàn, vaứ caực caựch thửực sửỷ duùng (uses) nguoàn tieàn ủoự trong moọt thụứi kyứ nhaỏt ủũnh giửừa hai thụứi ủieồm laọp baỷng caõn ủoỏi keỏ toaựn, ủeồ tửứ ủoự ủũnh hửụựng cho quaự trỡnh hoaùch ủũnh taứi chớnh cuỷa doanh nghieọp. Noựi chung, muùc ủớnh chớnh cuỷa vieọc phaõn tớch dieón bieỏn nguoàn voỏn vaứ sửỷ duùng voỏn laứ ủeồ traỷ lụứi hai caõu hoỷi lụựn ủoự laứ : doanh nghieọp ủaừ laỏy tieàn tửứ ủaõu?, vaứ quan troùng hụn, soỏ tieàn ủoự ủaừ ủửụùc sửỷ duùng nhử theỏ naứo?. Quaự trỡnh phaõn tớch dieón bieỏn nguoàn voỏn vaứ sửỷ duùng voỏn ủửụùc baột ủaàu baống vieọc so saựnh soỏ lieọu cuoỏi kyứ vaứ ủaàu kyứ cuỷa caực khoaỷn muùc treõn baỷng caõn ủoỏi keỏ toaựn, ủeồ xaực ủũnh sửù thay ủoồi cuỷa tửứng khoaỷn muùc theo thụứi gian. Sau ủoự, ta phaõn bieọt caực thay ủoồi naứy thaứnh hai phaàn : phaàn nguoàn taùo ra tieàn, vaứ phaàn caựch thửực sửỷ duùng tieàn, theo nguyeõn taộc sau ủaõy : -Sửù giaỷm ủi cuỷa caực khoaỷn muùc thuoọc phaàn “Taứi saỷn”, hoaởc sửù taờng leõn cuỷa caực khoaỷn muùc thuoọc phaàn “Nguoàn voỏn” treõn baỷng caõn ủoỏi keỏ toaựn laứ nguoàn taùo tieàn cho doanh nghieọp. Thớ duù ủoỏi vụựi caực khoaỷn muùc thuoọc phaàn “Taứi saỷn” : Thanh lyự thieỏt bũ cuừ, baựn bụựt haứng toàn kho, giaỷm bụựt caực khoaỷn phaỷi thulaứ nguoàn taùo ra tieàn cho doanh nghieọp. ẹoỏi vụựi caực khoaỷn muùc thuoọc phaàn “Nguoàn voỏn” : taờng khoaỷn nụù vay ngaõn haứng, taờng voỏn chuỷ sụỷ hửừulaứ nguoàn taùo ra tieàn cho doanh nghieọp. - Sửù taờng leõn cuỷa caực khoaỷn muùc thuoọc phaàn “Taứi saỷn”, hoaởc sửù giaỷm ủi cuỷa caực khoaỷn muùc thuoọc phaàn “Nguoàn voỏn” treõn baỷng caõn ủoỏi keỏ toaựn chổ ra caựch thửực sửỷ duùng tieàn cuỷa doanh nghieọp. Thớ duù nhử taờng haứng hoaự toàn kho, taờng caực khoaỷn phaỷi thu, xaõy dửùng moọt nhaứ xửụỷng mụựitaỏt caỷ ủeàu laứm taờng taứi saỷn cuỷa doanh nghieọp vaứ phaỷi sửỷ duùng tieàn. Ngửụùc laùi, traỷ bụựt nụù vay ngaõn haứng, giaỷm bụựt caực khoaỷn phaỷi traỷ cho nhaứ cung caỏpcuừng laứ nhửừng caựch thửực sửỷ duùng tieàn. Do khoõng theồ sửỷ duùng ủoàng tieàn maứ doanh nghieọp khoõng coự, neõn toồng caực khoaỷn tieàn doanh nghieọp ủaừ sửỷ duùng trong kyứ phaỷi caõn baống vụựi toồng caực nguoàn taùo ra tieàn. Nguyeón Vaờn Tuaỏn Khoa QTKD Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, taọp 1 - 171 - TAỉI LIEÄU THAM KHAÛO A. Taứi lieọu tieỏng Vieọt ™ Phaõn tớch hoaùt ủoọng doanh nghieọp, Nguyeón Taỏn Bỡnh, NXB ẹaùi hoùc quoỏc gia thaứnh phoỏ Hoà Chớ Minh, 2000. ™ Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, Traàn Vaờn Chaựnh-Ngoõ Quang Huaõn, NXB ẹaùi hoùc quoỏc gia thaứnh phoỏ Hoà Chớ Minh, 2000. ™ Taứi chớnh doanh nghieọp, Nguyeón Thũ Dieóm Chaõu (chuỷ bieõn) cuứng taọp theồ caực thaày coõ giaựo Khoa TCDN-KDTT - Trửụứng ẹaùi hoùc kinh teỏ thaứnh phoỏ Hoà Chớ Minh, NXB Taứi chớnh, 1999 ™ Taứi chớnh doanh nghieọp, Boọ Taứi chớnh, NXB Taứi chớnh, 2000 ™ Heọ thoỏng chuaồn mửùc keỏ toaựn Vieọt Nam - quyeồn moọt, Boọ Taứi Chớnh, NXB Taứi chớnh, 2002 ™ Nhửừng vaờn baỷn hửụựng daón mụựi veà quaỷn lyự taứi chớnh trong doanh nghieọp nhaứ nửụực, Phan Quang, NXB Lao ẹoọng, 2000 ™ Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, Nguyeón Haỷi Saỷn, NXB Treỷ, 1998. ™ Luaọt trong kinh doanh dieón giaỷi, Huyứnh Vieỏt Taỏn, NXB Chớnh trũ quoỏc gia, 2001 ™ Quaỷn trũ taứi chớnh caờn baỷn, Nguyeón Quang Thu, NXB Giaựo duùc, 1998 ™ Quaỷn trũ taứi chớnh, Nguyeón Vaờn Thuaọn, NXB Tp. Hoà Chớ Minh, 1993 ™ Quaỷn trũ taứi chớnh (quyeồn I vaứ quyeồn II), Buứi Tửụứng Trớ, NXB Thoỏng keõ, 1997-1998 ™ Thũ trửụứng chửựng khoaựn, Leõ Vaờn Tử-Nguyeón Ngoùc Huứng, NXB Thoỏng keõ, 1998 ™ Laọp, ủoùc, phaõn tớch baựo caựo taứi chớnh vaứ dửù ủoaựn nhu caàu taứi chớnh doanh nghieọp, Vuừ Coõng Ty - Nguyeón Vieỏt Lụùi - ẹoaứn Xuaõn Tieõn, NXB Taứi chớnh, 1996 ™ Taứi chớnh doanh nghieọp thửùc haứnh (quyeồn I), Vuừ Coõng Ty-ẹoó Thũ Phửụng, NXB Noõng nghieọp, 2000. Nguyeón Vaờn Tuaỏn Khoa QTKD Quaỷn trũ taứi chớnh doanh nghieọp, taọp 1 - 172 - B. Taứi lieọu tieỏng nửụực ngoaứi ™ Principles of corporate finance, fifth edition, Richard.A. Brealey and Stewart C.Myers, The McGraw-Hill companies, Inc,1996 ™ Instructor’s manual to accompany -Principles of corporate finance, fifth edition, Philip R. Perry, The McGraw-Hill companies, Inc,1996 ™ Financial institutions – understanding and managing financial services, fifth edition, Peter S. Rose, James W. Kolari. ™ CD-ROM program : Virtual MBA perfomance technologies and corporate retraining solution, version 3.5-Finance Nguyeón Vaờn Tuaỏn Khoa QTKD