Giáo trình mạng máy tính cơ bản

uay xuèng phÝa d­íi) 5) Gi÷ nguyªn sù s¾p xÕp cña c¸c d©y vµ ®Èy ®Çu d©y vµo trong ®Çu RJ-45 (mçi sîi d©y sÏ n»m gän trong mét r·nh) sao cho c¸c dÇu sîi d©y n»m s¸t vµo ®Ønh r·nh. 6) KiÓm tra l¹i mét lÇn n÷a thø tù cña c¸c sîi d©y råi cho vµo k×m bÊm thËt chÆt. Víi ®Çu d©y cßn l¹i b¹n h·y lµm t­¬ng tù nh­ trªn. Sau khi lµm xong c¶ hai ®Çu th× sîi d©y ®· s½n sµng ®Ó sö dông. Kh«ng cã sù kh¸c biÖt vÒ c«ng n¨ng gi÷a hai ®Çu d©y. B¹n nªn ®¸nh dÊu tõng cÆp ®Çu d©y ®Ó dÔ dµng trong viÖc kiÓm tra söa lçi. b. C¸p ®ång trôc C¸p ®ång trôc cã hai ®­êng d©y dÉn vµ chóng cã cïng mét trôc chung, mét d©y dÉn trung t©m (th­êng lµ d©y ®ång cøng) ®­êng d©y cßn l¹i t¹o thµnh ®­êng èng bao xung quanh d©y dÉn trung t©m (d©y dÉn nµy cã thÓ lµ d©y bÖn kim lo¹i vµ v× nã cã chøc n¨ng chèng nhiÔu nªn cßn gäi lµ líp bäc kim). Gi÷a hai d©y dÉn trªn cã mét líp c¸ch ly (líp c¸ch ®iÖn), vµ bªn ngoµi cïng lµ líp vá plastic ®Ó b¶o vÖ c¸p. C¸c lo¹i c¸p D©y xo¾n cÆp C¸p ®ång trôc máng C¸p ®ång trôc dµy C¸p quang Chi tiÕt B»ng ®ång, cã 4 vµ 25 cÆp d©y (lo¹i 3, 4, 5) B»ng ®ång, 2 d©y, ®­êng kÝnh 5mm B»ng ®ång, 2 d©y, ®­êng kÝnh 10mm Thñy tinh, 2 sîi Lo¹i kÕt nèi RJ-25 hoÆc 50-pin telco BNC N-series ST ChiÒu dµi ®o¹n tèi ®a 100m 185m 500m 1000m Sè ®Çu nèi tèi ®a trªn 1 ®o¹n 2 30 100 2 Ch¹y 10 Mbit/s §­îc §­îc §­îc §­îc Ch¹y 100 Mbit/s §­îc Kh«ng Kh«ng §­îc Chèng nhiÔu Tèt Tèt RÊt tèt Hoµn toµn B¶o mËt Trung b×nh Trung b×nh Trung b×nh Hoµn toµn §é tin cËy Tèt Trung b×nh Tèt Tèt L¾p ®Æt DÔ dµng Trung b×nh Khã Khã Kh¾c phôc lçi Tèt Dë Dë Tèt Qu¶n lý DÔ dµng Khã Khã Trung b×nh Chi phÝ cho 1 tr¹m RÊt thÊp ThÊp Trung b×nh Cao øng dông tèt nh©t HÖ thèng Workgroup §­êng backbone §­êng backbone trong tñ m¹ng §­êng backbone dµi trong tñ m¹ng hoÆc c¸c tßa nhµ Hình 4.6 Tính năng kỹ thuật của một số loại cáp mạng C¸p ®ång trôc cã ®é suy hao Ýt h¬n so víi c¸c lo¹i c¸p ®ång kh¸c (vÝ dô nh­ c¸p xo¾n ®«i) do Ýt bÞ ¶nh h­ëng cña m«i tr­êng. C¸c m¹ng côc bé sö dông c¸p ®ång trôc cã thÓ cã kÝch th­íc trong ph¹m vi vµi ngµn mÐt, c¸p ®ång trôc ®­îc sö dông nhiÒu trong c¸c m¹ng d¹ng ®­êng th¼ng. Hai lo¹i c¸p th­êng ®­îc sö dông lµ c¸p ®ång trôc máng vµ c¸p ®ång trôc dµy trong ®­êng kÝnh c¸p ®ång trôc máng lµ 0,25 inch, c¸p ®ång trôc dµy lµ 0,5 inch. C¶ hai lo¹i c¸p ®Òu lµm viÖc ë cïng tèc ®é nh­ng c¸p ®ång trôc máng cã ®é hao suy tÝn hiÖu lín h¬n HiÖn nay cã c¸p ®ång trôc sau: RG -58,50 ohm: dïng cho m¹ng Thin Ethernet RG -59,75 ohm: dïng cho truyÒn h×nh c¸p RG -62,93 ohm: dïng cho m¹ng ARCnet C¸c m¹ng côc bé th­êng sö dông c¸p ®ång trôc cã d¶i th«ng tõ 2,5 - 10 Mb/s, c¸p ®ång trôc cã ®é suy hao Ýt h¬n so víi c¸c lo¹i c¸p ®ång kh¸c v× nã cã líp vá bäc bªn ngoµi, ®é dµi th«ng th­ßng cña mét ®o¹n c¸p nèi trong m¹ng lµ 200m, th­êng sö dông cho d¹ng Bus. c. C¸p sîi quang (Fiber - Optic Cable) C¸p sîi quang bao gåm mét d©y dÉn trung t©m (lµ mét hoÆc mét bã sîi thñy tinh cã thÓ truyÒn dÉn tÝn hiÖu quang) ®­îc bäc mét líp vá bäc cã t¸c dông ph¶n x¹ c¸c tÝn hiÖu trë l¹i ®Ó gi¶m sù mÊt m¸t tÝn hiÖu. Bªn ngoµi cïng lµ líp vá plastic ®Ó b¶o vÖ c¸p. Nh­ vËy c¸p sîi quang kh«ng truyÒn dÉn c¸c tÝn hiÖu ®iÖn mµ chØ truyÒn c¸c tÝn hiÖu quang (c¸c tÝn hiÖu d÷ liÖu ph¶i ®­îc chuyÓn ®æi thµnh c¸c tÝn hiÖu quang vµ khi nhËn chãng sÏ l¹i ®­îc chuyÓn ®æi trë l¹i thµnh tÝn hiÖu ®iÖn). C¸p quang cã ®­êng kÝnh tõ 8.3 - 100 micron, Do ®­êng kÝnh lâi sîi thuû tinh cã kÝch th­íc rÊt nhá nªn rÊt khã kh¨n cho viÖc ®Êu nèi, nªn cÇn c«ng nghÖ ®Æc biÖt víi kü thuËt cao ®ßi hái chi phÝ cao. D¶i th«ng cña c¸p quang cã thÓ lªn tíi hµng Gbps vµ cho phÐp kho¶ng c¸ch ®i c¸p kh¸ xa do ®é suy hao tÝn hiÖu trªn c¸p rÊt thÊp. Ngoµi ra, v× c¸p sîi quang kh«ng dïng tÝn hiÖu ®iÖn tõ ®Ó truyÒn d÷ liÖu nªn nã hoµn toµn kh«ng bÞ ¶nh h­ëng cña nhiÔu ®iÖn tõ vµ tÝn hiÖu truyÒn kh«ng thÓ bÞ ph¸t hiÖn vµ thu trém bëi c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tö cña ng­êi kh¸c. ChØ trõ nh­îc ®iÓm kh· l¾p ®Æt v× gi¸ thµnh cßn cao, nh×n chung c¸p quang thÝch hîp cho mäi m¹ng hiÖn nay vµ sau nµy. C¸c yªu cÇu cho mét hÖ thèng c¸p         An toµn, thÈm mü: tÊt c¶ c¸c d©y m¹ng ph¶i ®­îc bao bäc cÈn thËn, c¸ch xa c¸c nguån ®iÖn, c¸c m¸y cã kh¶ n¨ng ph¸t sãng ®Ó tr¸nh tr­êng hîp bÞ nhiÔu. C¸c ®Çu nèi ph¶i ®¶m b¶o chÊt l­îng, tr¸nh t×nh tr¹ng hÖ thèng m¹ng bÞ chËp chên.         §óng chuÈn: hÖ thèng c¸p ph¶i thùc hiÖn ®óng chuÈn, ®¶m b¶o cho kh¶ n¨ng n©ng cÊp sau nµy còng nh­ dÔ dµng cho viÖc kÕt nèi c¸c thiÕt bÞ kh¸c nhau cña c¸c nhµ s¶n xuÊt kh¸c nhau. Tiªu chuÈn quèc tÕ dïng cho c¸c hÖ thèng m¹ng hiÖn nay lµ EIA/TIA 568B.         TiÕt kiÖm vµ "linh ho¹t" (flexible): hÖ thèng c¸p ph¶i ®­îc thiÕt kÕ sao cho kinh tÕ nhÊt, dÔ dµng trong viÖc di chuyÓn c¸c tr¹m lµm viÖc vµ cã kh¶ n¨ng më réng sau nµy. 3. C¸c thiÕt bÞ m¹ng a. Repeater (Bé tiÕp søc) Repeater lµ lo¹i thiÕt bÞ phÇn cøng ®¬n gi¶n nhÊt trong c¸c thiÕt bÞ liªn kÕt m¹ng, nã ®­îc ho¹t ®éng trong tÇng vËt lý cña m« h×nh hÖ thèng më OSI. Repeater dïng ®Ó nèi 2 m¹ng gièng nhau hoÆc c¸c phÇn mét m¹ng cïng cã mét nghi thøc vµ mét cÊu h×nh. Khi Repeater nhËn ®­îc mét tÝn hiÖu tõ mét phÝa cña m¹ng th× nã sÏ ph¸t tiÕp vµo phÝa kia cña m¹ng. H×nh 4.7. M« h×nh liªn kÕt m¹ng cña Repeater. Repeater kh«ng cã xö lý tÝn hiÖu mµ nã chØ lo¹i bá c¸c tÝn hiÖu mÐo, nhiÔu, khuÕch ®¹i tÝn hiÖu ®· bÞ suy hao (v× ®· ®­îc ph¸t víi kho¶ng c¸ch xa) vµ kh«i phôc l¹i tÝn hiÖu ban ®Çu. ViÖc sö dông Repeater ®· lµm t¨ng thªm chiÒu dµi cña m¹ng. H×nh 4.8 Ho¹t ®éng cña bé tiÕp søc trong m« h×nh OSI HiÖn nay cã hai lo¹i Repeater ®ang ®­îc sö dông lµ Repeater ®iÖn vµ Repeater ®iÖn quang. Repeater ®iÖn nèi víi ®­êng d©y ®iÖn ë c¶ hai phÝa cña nã, nã nhËn tÝn hiÖu ®iÖn tõ mét phÝa vµ ph¸t l¹i vÒ phÝa kia. Khi mét m¹ng sö dông Repeater ®iÖn ®Ó nèi c¸c phÇn cña m¹ng l¹i th× cã thÓ lµm t¨ng kho¶ng c¸ch cña m¹ng, nh­ng kho¶ng c¸ch ®ã lu«n bÞ h¹n chÕ bëi mét kho¶ng c¸ch tèi ®a do ®é trÔ cña tÝn hiÖu. VÝ dô víi m¹ng sö dông c¸p ®ång trôc 50 th× kho¶ng c¸ch tèi ®a lµ 2.8 km, kho¶ng c¸ch ®ã kh«ng thÓ kÐo thªm cho dï sö dông thªm Repeater. Repeater ®iÖn quang liªn kÕt víi mét ®Çu c¸p quang vµ mét ®Çu lµ c¸p ®iÖn, nã chuyÓn mét tÝn hiÖu ®iÖn tõ c¸p ®iÖn ra tÝn hiÖu quang ®Ó ph¸t trªn c¸p quang vµ ng­îc l¹i. ViÖc sö dông Repeater ®iÖn quang còng lµm t¨ng thªm chiÒu dµi cña m¹ng. ViÖc sö dông Repeater kh«ng thay ®æi néi dung c¸c tÝn hiÖn ®i qua nªn nã chØ ®­îc dïng ®Ó nèi hai m¹ng cã cïng giao thøc truyÒn th«ng (nh­ hai m¹ng Ethernet hay hai m¹ng Token ring) nh­ng kh«ng thÓ nèi hai m¹ng cã giao thøc truyÒn th«ng kh¸c nhau (nh­ mét m¹ng Ethernet vµ mét m¹ng Token ring). Thªm n÷a Repeater kh«ng lµm thay ®æi khèi l­îng chuyÓn vËn trªn m¹ng nªn viÖc sö dông kh«ng tÝnh to¸n nã trªn m¹ng lín sÏ h¹n chÕ hiÖu n¨ng cña m¹ng. Khi l­a chän sö dông Repeater cÇn chó ý lùa chän lo¹i cã tèc ®é chuyÓn vËn phï hîp víi tèc ®é cña m¹ng. b. Bridge (CÇu nèi) Bridge lµ mét thiÕt bÞ cã xö lý dïng ®Ó nèi hai m¹ng gièng nhau hoÆc kh¸c nhau, nã cã thÓ ®­îc dïng víi c¸c m¹ng cã c¸c giao thøc kh¸c nhau. CÇu nèi ho¹t ®éng trªn tÇng liªn kÕt d÷ liÖu nªn kh«ng nh­ bé tiÕp søc ph¶i ph¸t l¹i tÊt c¶ nh÷ng g× nã nhËn ®­îc th× cÇu nèi ®äc ®­îc c¸c gãi tin cña tÇng liªn kÕt d÷ liÖu trong m« h×nh OSI vµ xö lý chóng tr­íc khi quyÕt ®Þnh cã chuyÓn ®i hay kh«ng. Khi nhËn ®­îc c¸c gãi tin Bridge chän läc vµ chØ chuyÓn nh÷ng gãi tin mµ nã thÊy cÇn thiÕt. §iÒu nµy lµm cho Bridge trë nªn cã Ých khi nèi mét vµi m¹ng víi nhau vµ cho phÐp nã ho¹t ®éng mét c¸ch mÒm dÎo. §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu nµy trong Bridge ë mçi ®Çu kÕt nèi cã mét b¶ng c¸c ®Þa chØ c¸c tr¹m ®­îc kÕt nèi vµo phÝa ®ã, khi ho¹t ®éng cÇu nèi xem xÐt mçi gãi tin nã nhËn ®­îc b»ng c¸ch ®äc ®Þa chØ cña n¬i göi vµ nhËn vµ dùa trªn b¶ng ®Þa chØ phÝa nhËn ®­îc gãi tin nã quyÕt ®Þnh göi gãi tin hay kh«ng vµ bæ xung b¶ng ®Þa chØ. H×nh 4.9 Ho¹t ®éng cña Bridge Khi ®äc ®Þa chØ n¬i göi Bridge kiãm tra xem trong b¶ng ®Þa chØ cña phÇn m¹ng nhËn ®­îc gãi tin cã ®Þa chØ ®ã hay kh«ng, nÕu kh«ng cã th× Bridge tù ®éng bæ xung b¶ng ®Þa chØ (c¬ chÕ ®ã ®­îc gäi lµ tù häc cña cÇu nèi). Khi ®äc ®Þa chØ n¬i nhËn Bridge kiÓm tra xem trong b¶ng ®Þa chØ cña phÇn m¹ng nhËn ®­îc gãi tin cã ®Þa chØ ®ã hay kh«ng, nÕu cã th× Bridge sÏ cho r»ng ®ã lµ gãi tin néi bé thuéc phÇn m¹ng mµ gãi tin ®Õn nªn kh«ng chuyÓn gãi tin ®ã ®i, nÕu ng­îc l¹i th× Bridge míi chuyÓn sang phÝa bªn kia. ë ®©y chóng ta thÊy mét tr¹m kh«ng cÇn thiÕt chuyÓn th«ng tin trªn toµn m¹ng mµ chØ trªn phÇn m¹ng cã tr¹m nhËn mµ th«i. H×nh 4.10 Ho¹t ®éng cña Bridge trong m« h×nh OSI §Ó ®¸nh gi¸ mét Bridge ng­êi ta ®­a ra hai kh¸i niÖm: Läc vµ chuyÓn vËn. Qu¸ tr×nh xö lý mçi gãi tin ®­îc gäi lµ qu¸ tr×nh läc trong ®ã tèc ®é läc thÓ hiÖn trùc tiÕp kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña Bridge. Tèc ®é chuyÓn vËn ®­îc thÓ hiÖn sè gãi tin/gi©y trong ®ã thÓ hiÖn kh¶ n¨ng cña Bridge chuyÓn c¸c gãi tin tõ m¹ng nµy sang m¹ng kh¸c. HiÖn nay cã hai lo¹i Bridge ®ang ®­îc sö dông lµ Bridge vËn chuyÓn vµ Bridge biªn dÞch. Bridge vËn chuyÓn dïng ®Ó nèi hai m¹ng côc bé cïng sö dông mét giao thøc truyÒn th«ng cña tÇng liªn kÕt d÷ liÖu, tuy nhiªn mçi m¹ng cã thÓ sö dông lo¹i d©y nèi kh¸c nhau. Bridge vËn chuyÓn kh«ng cã kh¶ n¨ng thay ®æi cÊu tróc c¸c gãi tin mµ nã nhËn ®­îc mµ chØ quan t©m tíi viÖc xem xÐt vµ chuyÓn vËn gãi tin ®ã ®i. Bridge biªn dÞch dïng ®Ó nèi hai m¹ng côc bé cã giao thøc kh¸c nhau nã cã kh¶ n¨ng chuyÓn mét gãi tin thuéc m¹ng nµy sang gãi tin thuéc m¹ng kia tr­íc khi chuyÓn qua. VÝ dô : Bridge biªn dÞch nèi mét m¹ng Ethernet vµ mét m¹ng Token ring. Khi ®ã CÇu nèi thùc hiÖn nh­ mét nót token ring trªn m¹ng Token ring vµ mét nót Enthernet trªn m¹ng Ethernet. CÇu nèi cã thÓ chuyÒn mét gãi tin theo chuÈn ®ang sö dông trªn m¹ng Enthernet sang chuÈn ®ang sö dông trªn m¹ng Token ring. Tuy nhiªn chó ý ë ®©y cÇu nèi kh«ng thÓ chia mét gãi tin ra lµm nhiÒu gãi tin cho nªn ph¶i h¹n chÕ kÝch th­íc tèi ®a c¸c gãi tin phï hîp víi c¶ hai m¹ng. VÝ dô nh­ kÝch th­íc tèi ®a cña gãi tin trªn m¹ng Ethernet lµ 1500 bytes vµ trªn m¹ng Token ring lµ 6000 bytes do vËy nÕu mét tr¹m trªn m¹ng token ring göi mét gãi tin cho tr¹m trªn m¹ng Ethernet víi kÝch th­íc lín h¬n 1500 bytes th× khi qua cÇu nèi sè l­îng byte d­ sÏ bÞ chÆt bá. Hình 4.11 Ví dụ về Bridge biên dịch Ng­êi ta sö dông Bridge trong c¸c tr­êng hîp sau : Më réng m¹ng hiÖn t¹i khi ®· ®¹t tíi kho¶ng c¸ch tèi ®a do Bridge sau khi sö lý gãi tin ®· ph¸t l¹i gãi tin trªn phÇn m¹ng cßn l¹i nªn tÝn hiÖu tèt h¬n bé tiÕp søc. Gi¶m bít t¾c nghÏn m¹ng khi cã qu¸ nhiÒu tr¹m b»ng c¸ch sö dông Bridge, khi ®ã chóng ta chia m¹ng ra thµnh nhiÒu phÇn b»ng c¸c Bridge, c¸c gãi tin trong néi bé tïng phÇn m¹ng sÏ kh«ng ®­îc phÐp qua phÇn m¹ng kh¸c. §Ó nèi c¸c m¹ng cã giao thøc kh¸c nhau. Mét vµi Bridge cßn cã kh¶ n¨ng lùa chän ®èi t­îng vËn chuyÓn. Nã cã thÓ chØ chuyÓn vËn nh÷ng gãi tin cña nhöng ®Þa chØ x¸c ®Þnh. VÝ dô : cho phÐp gãi tin cña m¸y A, B qua Bridge 1, gãi tin cña m¸y C, D qua Bridge 2. Hình 4.12 Liên kết mạng với 2 Bridge Một số Bridge được chế tạo thành một bộ riêng biệt, chỉ cần nối dây và bật. Các Bridge khác chế tạo như card chuyên dùng cắïm vào máy tính, khi đó trên máy tính sẽ sử dụng phần mềm Bridge. Việc kết hợp phần mềm với phần cứng cho phép uyển chuyển hơn trong hoạt động của Bridge. c. Router (Bé t×m ®­êng) Router là một thiết bị hoạt động trên tầng mạng, nó có thể tìm được đường đi tốt nhất cho các gói tin qua nhiều kết nối để đi từ trạm gửi thuộc mạng đầu đến trạm nhận thuộc mạng cuối. Router có thể được sử dụng trong việc nối nhiều mạng với nhau và cho phép các gói tin có thể đi theo nhiều đường khác nhau để tới đích. Hình 4.13 Hoạt động của Router. Khác với Bridge hoạt động trên tầng liên kết dữ liệu nên Bridge phải xử lý mọi gói tin trên đường truyền thì Router có địa chỉ riêng biệt và nó chỉ tiếp nhận và xử lý các gói tin gửi đến nó mà thôi. Khi một trạm muốn gửi gói tin qua Router thì nó phải gửi gói tin với địa chỉ trực tiếp của Router (Trong gói tin đó phải chứa các thông tin khác về đích đến) và khi gói tin đến Router thì Router mới xử lý và gửi tiếp. Khi xử lý một gói tin Router phải tìm được đường đi của gói tin qua mạng. Để làm được điều đó Router phải tìm được đường đi tốt nhất trong mạng dựa trên các thông tin nó có về mạng, thông thường trên mỗi Router có một bảng chỉ đường (Router table). Dựa trên dữ liệu về Router gần đó và các mạng trong liên mạng, Router tính được bảng chỉ đường (Router table) tối ưu dựa trên một thuật toán xác định trước. Người ta phân chia Router thành hai loại là Router có phụ thuộc giao thức (The protocol dependent routers) và Router không phụ thuộc vào giao thức (The protocol independent router) dựa vào phương thức xử lý các gói tin khi qua Router. Router có phụ thuộc giao thức: Chỉ thực hiện việc tìm đường và truyền gói tin từ mạng này sang mạng khác chứ không chuyển đổi phương cách đóng gói của gói tin cho nên cả hai mạng phải dùng chung một giao thức truyền thông. Router không phụ thuộc vào giao thức: có thể liên kết các mạng dùng giao thức truyền thông khác nhau và có thể chuyển ®æi gói tin của giao thức này sang gói tin của giao thức kia, Router cũng chấp nhận kích thức các gói tin khác nhau (Router có thể chia nhỏ một gói tin lớn thành nhiều gói tin nhỏ trước truyền trên mạng). Hình 4.14. Hoạt động của Router trong mô hình OSI Để ngăn chặn việc mất mát số liệu Router còn nhận biết được đường nào có thể chuyển vận và ngừng chuyển vận khi đường bị tắc. Các lý do sử dụng Router : Router có các phần mềm lọc ưu việt hơn là Bridge do các gói tin muốn đi qua Router cần phải gửi trực tiếp đến nó nên giảm được số lượng gói tin qua nó. Router thường được sử dụng trong khi nối các mạng thông qua các đường dây thuê bao đắt tiền do nó không truyền dư lên đường truyền. Router có thể dùng trong một liên mạng có nhiều vùng, mỗi vùng có giao thức riêng biệt. Router có thể xác định được đường đi an toàn và tốt nhất trong mạng nên độ an toàn của thông tin được đảm bảo hơn. Trong một mạng phức hợp khi các gói tin luân chuyển các đường có thể gây nên tình trạng tắc nghẽn của mạng thì các Router có thể được cài đặt các phương thức nhằm tránh được tắc nghẽn. Hình 4.15. Ví dụ về bảng chỉ đường (Routing table) của Router. Các phương thức hoạt động của Router Đó là phương thức mà một Router có thể nối với các Router khác để qua đó chia sẻ thông tin về mạng hiện co. Các chương trình chạy trên Router luôn xây dựng bảng chỉ đường qua việc trao đổi các thông tin với các Router khác. Phương thức véc tơ khoảng cách : mỗi Router luôn luôn truyền đi thông tin về bảng chỉ đường của mình trên mạng, thông qua đó các Router khác sẽ cập nhật lên bảng chỉ đường của mình. Phương thức trạng thái tĩnh : Router chỉ truyền các thông báo khi có phát hiện có sự thay đổi trong mạng vàchỉ khi đó các Routerkhác ù cập nhật lại bảng chỉ đường, thông tin truyền đi khi đó thường là thông tin về đường truyền. Một số giao thức hoạt động chính của Router RIP(Routing Information Protocol) được phát triển bởi Xerox Network system và sử dụng SPX/IPX và TCP/IP. RIP hoạt động theo phương thức véc tơ khoảng cách. NLSP (Netware Link Service Protocol) được phát triển bởi Novell dùng để thay thế RIP hoạt động theo phương thức véctơ khoảng cách, mổi Router được biết cấu trúc của mạng và việc truyền các bảng chỉ đường giảm đi.. OSPF (Open Shortest Path First) là một phần của TCP/IP với phương thức trạng thái tĩnh, trong đó có xét tới ưu tiên, giá đường truyền, mật độ truyền thông... OSPF-IS (Open System Interconnection Intermediate System to Intermediate System) là một phần của TCP/IP với phương thức trạng thái tĩnh, trong đó có xét tới ưu tiên, giá đường truyền, mật độ truyền thông... d. Gateway (Cæng nèi) Gateway dùng để kết nối các mạng không thuần nhất chẳng hạn như các mạng cục bộ và các mạng máy tính lớn (Mainframe), do các mạng hoàn toàn không thuần nhất nên việc chuyÓn ®æi thực hiện trên cả 7 tầng của hệ thống mở OSI. Thường được sử dụng nối các mạng LAN vào máy tính lớn. Gateway có các giao thức xác định trước thường là nhiều giao thức, một Gateway đa giao thức thường được chế tạo như các Card có chứa các bộ xử lý riêng và cài đặt trên các máy tính hoặc thiết bị chuyên biệt. Hình 4.16. Hoạt động của Gateway trong mô hình OSI Hoạt động của Gateway thông thường phức tạp hơn là Router nên thông suất của nó thường chậm hơn và thường không dùng nối mạng LAN -LAN. e. Hub (Bé tËp trung) Hub thường được dùng để nối mạng, thông qua những đầu cắm của nó người ta liên kết với các máy tính dưới dạng hình sao. Người ta phân biệt các Hub thành 3 loại như sau sau : Hub bị động (Passive Hub) : Hub bị động không chứa các linh kiện điện tử và cũng không xử lý các tín hiệu dữ liệu, nó có chức năng duy nhất là tổ hợp các tín hiệu từ một số đoạn cáp mạng. Khoảng cách giữa một máy tính và Hub không thể lớn hơn một nửa khoảng cách tối đa cho phép giữa 2 máy tính trên mạng (ví dụ khoảng cách tối đa cho phép giữa 2 máy tính của mạng là 200m thì khoảng cách tối đa giữa một máy tính và hub là 100m). Các mạng ARCnet thường dùng Hub bị động. Hub chủ động (Active Hub) : Hub chủ động có các linh kiện điện tử có thể khuyếch đại và xử lý các tín hiệu điện tử truyền giữa các thiết bị của mạng. Qúa trình xử lý tín hiệu được gọi là tái sinh tín hiệu, nó làm cho tín hiệu trở nên tốt hơn, ít nhạy cảm với lỗi do vậy khoảng cách giữa các thiết bị có thể tăng lên. Tuy nhiên những ưu điểm đó cũng kéo theo giá thành của Hub chủ động cao hơn nhiều so với Hub bị động. Các mạng Token ring có xu hướng dùng Hub chủ động. Hub thông minh (Intelligent Hub): cũng là Hub chủ động nhưng có thêm các chức năng mới so với loại trước, nó có thể có bộ vi xử lý của mình và bộ nhớ mà qua đó nó không chỉ cho phép điều khiển hoạt động thông qua các chương trình quản trị mạng mà nó có thể hoạt động như bộ tìm đường hay một cầu nối. Nó có thể cho phép tìm đường cho gói tin rất nhanh trên các cổng của nó, thay vì phát lại gói tin trên mọi cổng thì nó có thể chuyển mạch để phát trên một cổng có thể nối tới trạm đích. III. C¸c ph­¬ng ph¸p truy cËp ®­êng truyÒn vËt lý §èi víi topo d¹ng h×nh sao, khi mét liªn kÕt ®­îc thiÕt lËp gi÷a hai tr¹m th× thiÕt bÞ trung t©m sÏ ®¶m b¶o ®­êng truyÒn ®­îc dµnh riªng trong suèt cuéc truyÒn. Tuy nhiªn ®èi víi topo d¹ng vßng vµ tuyÕn tÝnh th× chØ cã mét ®­êng truyÒn duy nhÊt nèi tÊt c¶ c¸c tr¹m víi nhau bëi vËy cÇn ph¶i cã mét quy t¾c chung cho tÊt c¶ c¸c tr¹m nèi vµo m¹ng ®Ó b¶o ®¶m r»ng ®­êng truyÒn ®­îc truy nhËp vµ sö dông mét c¸ch tèt ®Ñp. Cã nhiÒu ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó truy nhËp ®­êng truyÒn vËt lý, ®­îc ph©n lµm hai lo¹i: ph­¬ng ph¸p truy nhËp ngÉu nhiªn (random access) vµ ph­¬ng ph¸p truy nhËp cã ®iÒu khiÓn (contronlled access). Trong ®ã cã 3 ph­¬ng ph¸p hay dïng nhÊt trong c¸c m¹ng côc bé hiÖn nay: ph­¬ng ph¸p CSMA/CD, Token Bus, Token Ring. 1. Ph­¬ng ph¸p truy cËp ngÉu nhiªn. CSMA/CD (Carrier Sense Multiple Access with Collision Detection) Ph­¬ng ph¸p ®a truy nhËp sö dông sãng mang cã ph¸t hiÖn xung ®ét. Ph­¬ng ph¸p nµy sö dông cho topo d¹ng bus, trong ®ã tÊt c¶ c¸c tr¹m cña m¹ng ®Òu ®­îc nèi trùc tiÕp vµo bus. Mäi tr¹m ®Òu cã thÓ truy nhËp vµo bus chung (®a truy nhËp) mét c¸ch ngÉu nhiªn vµ do vËy rÊt cã thÓ dÉn ®Õn xung ®ét (hai hoÆc nhiÒu tr¹m ®ång thêi truyÒn d÷ liÖu). D÷ liÖu ®­îc truyÒn trªn m¹ng theo mét khu«n d¹ng ®· ®Þnh s½n trong ®ã cã mét vïng th«ng tin ®iÒu khiÓn chøa ®Þa chØ tr¹m ®Ých. Ph­¬ng ph¸p CSMA/CD lµ ph­¬ng ph¸p c¶i tiÕn tõ ph­¬ng ph¸p CSMA hay cßn gäi lµ LBT (Listen Before Talk - Nghe tr­íc khi nãi). T­ t­ëng cña nã lµ: mét tr¹m cÇn truyÒn d÷ liÖu tr­íc hÕt ph¶i “nghe” xem ®­êng truyÒn ®ang rçi hay bËn. NÕu rçi th× truyÒn d÷ liÖu ®i theo khu«n d¹ng ®· quy ®Þnh tr­íc. Ng­îc lai, nÕu bËn (tøc lµ ®· cã d÷ liÖu kh¸c) th× tr¹m ph¶i thùc hiÖn mét trong 3 gi¶i thuËt sau (gäi lµ gi¶i thuËt “kiªn nhÉn”) + T¹m “rót lui” chê ®îi trong mét thêi gian ngÉu nhiªn nµo ®ã råi l¹i b¾t ®Çu nghe ®­êng truyÒn (Non persistent - kh«ng kiªn tr×). + TiÕp tôc “nghe” ®Õn khi ®­êng truyÒn rçi th× truyÒn d÷ liÖu ®i víi x¸c suÊt = 1. + TiÕp tôc “nghe” ®Õn khi ®­êng truyÒn rçi th× truyÒn ®i víi x¸c suÊt p x¸c ®Þnh tr­íc (0 < p <1). Víi gi¶i thuËt 1 cã hiÖu qu¶ trong viÖc tr¸nh xung ®ét v× hai tr¹m cÇn truyÒn khi thÊy ®­êng truyÒn bËn sÏ cïng “rót lui” chê ®îi trong c¸c thêi ®o¹n ngÉu nhiªn kh¸c. Tuy nhiªn nã l¹i cã nh­îc ®iÓm lµ: cã thÓ cã thêi gian “chÕt” sau mçi cuéc truyÒn. Gi¶i thuËt 2: kh¾c phôc nh­îc ®iÓm cã thêi gian chÕt b»ng c¸ch cho phÐp mét tr¹m cã thÓ truyÒn ngay sau khi mét cuéc truyÒn kÕt thóc. Nh­ng nã l¹i cã nh­îc ®iÓm lµ: nÕu lóc ®ã cã h¬n mét tr¹m ®ang ®îi th× kh¶ n¨ng x¶y ra xung ®ét lµ rÊt cao Gi¶i thuËt 3: Trung hoµ gi÷a hai gi¶i thuËt trªn. Víi gi¸ trÞ p lùa chän hîp lý cã thÓ tèi thiÓu ho¸ ®­îc c¶ kh¶ n¨ng xung ®ét lÉn thêi gian chÕt cña ®­êng truyÒn. X¶y ra xung ®ét lµ do ®é trÔ cña ®­êng truyÒn dÉn: mét tr¹m truyÒn d÷ liÖu ®i råi nh­ng do ®é trÔ ®­êng truyÒn nªn mét tr¹m kh¸c lóc ®ã ®ang nghe ®­êng truyÒn sÏ t­ëng lµ rçi vµ cø thÓ truyÒn d÷ liÖu ®i dÉn ®Õn xung ®ét. Nguyªn nh©n x¶y ra xung ®ét cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ c¸c tr¹m chØ “nghe tr­íc khi nãi” mµ kh«ng “nghe trong khi nãi” do vËy trong thùc tÕ cã x¶y ra xung ®ét mµ kh«ng biÕt, vÉn cø tiÕp tôc truyÒn d÷ liÖu ®i, g©y ra chiÕm dông ®­êng truyÒn mét c¸ch v« Ých. §Ó cã thÓ ph¸t hiÖn xung ®ét, c¶i tiÕn thµnh ph­¬ng ph¸p CSMA/CD (LWT - Listen While Talk - nghe trong khi nãi) tøc lµ bæ xung thªm c¸c quy t¾c: Khi mét tr¹m ®ang truyÒn, nã vÉn tiÕp tôc nghe ®­êng truyÒn. NÕu ph¸t hiÖn thÊy xung ®ét th× nã ngõng ngay viÖc truyÒn nh­ng vÉn tiÕp tôc göi sãng mang thªm mét thêi gian n÷a ®Ó ®¶m b¶o r»ng tÊt c¶ c¸c tr¹m trªn m¹ng ®Òu cã thÓ nghe ®­îc sù kiÖn xung ®ét ®ã. Sau ®ã tr¹m chê ®îi mét thêi gian ngÉu nhiªn nµo ®ã råi thö truyÒn l¹i theo c¸c quy t¾c cña CSMA. Râ rµng víi CSMA/CD thêi gian chiÕm dông ®­êng truyÒn v« Ých gi¶m xuèng b»ng thêi gian ®Ó ph¸t hiÖn xung ®ét. CSMA/CD còng sö dông mét trong 3 gi¶i thuËt “kiªn nhÉn” ë trªn, trong ®ã gi¶i thuËt 2 ®­îc ­a dïng h¬n c¶. 2. Ph­¬ng ph¸p truy nhËp cã ®iÒu khiÓn C¸c ph­¬ng ph¸p truy nhËp cã ®iÒu khiÓn chñ yÕu dïng kü thuËt chuyÓn thÎ bµi (token passing) ®Ó cÊp ph¸t quyÒn truy nhËp ®­êng truyÒn. ThÎ bµi (Token) lµ mét ®¬n vÞ d÷ liÖu ®Æc biÖt, cã kÝch th­íc vµ néi dung (gåm c¸c th«ng tin ®iÒu khiÓn) ®­îc quy ®Þnh riªng cho mçi ph­¬ng ph¸p. Cã 2 ph­¬ng ph¸p : Token Bus (Bus víi thÎ bµi) vµ Token Ring (Vßng víi thÎ bµi). a. Ph­¬ng ph¸p Token BUS (bus víi thÎ bµi) Ph­¬ng ph¸p truy nhËp cã ®iÓu khiÓn dïng kü thuËt “chuyÓn thÎ bµi” ®Ó cÊp ph¸t quyÒn truy nhËp ®­êng truyÒn. Nguyªn lý: §Ó cÊp ph¸t quyÒn truy nhËp ®­êng truyÒn cho c¸c tr¹m ®ang cã nhu cÇu truyÒn d÷ liÖu,mét thÎ bµi ®­îc l­u chuyÓn trªn mét vßng logic thiÕt lËp bëi c¸c tr¹m ®ã. Khi mét tr¹m nhËn ®­îc thÎ bµi th× nã cã quyÒn sö dông ®­êng truyÒn trong mét thêi gian ®Þnh tr­íc. Trong thêi gian ®ã nã cã thÓ truyÒn mét hoÆc nhiÒu ®¬n vÞ d÷ liÖu. Khi ®· hÕt d÷ liÖu hay hÕt thêi ®o¹n cho phÐp, tr¹m ph¶i chuyÓn thÎ bµi ®Õn tr¹m tiÕp theo trong vßng logic. Nh­ vËy c«ng viÖc ph¶i lµm ®Çu tiªn lµ thiÕt lËp vßng logic (hay cßn gäi lµ vßng ¶o) bao gåm c¸c tr¹m ®ang cã nhu cÇu truyÒn d÷ liÖu ®­îc x¸c ®Þnh vÞ trÝ theo mét chuçi thø tù mµ tr¹m cuèi cïng cña chuçi sÏ tiÕp liÒn sau bëi tr¹m ®Çu tiªn. Mçi tr¹m ®­îc biÕt ®Þa chØ cña c¸c tr¹m kÒ tr­íc vµ sau nã. Thø tù cña c¸c tr¹m trªn vßng logic cã thÓ ®éc lËp víi thø tù vËt lý. C¸c tr¹m kh«ng hoÆc ch­a cã nhu cÇu truyÒn d÷ liÖu th× kh«ng ®­îc ®­a vµo vßng logic vµ chóng chØ cã thÓ tiÕp nhËn d÷ liÖu. Trong h×nh vÏ, c¸c tr¹m A, E n»m ngoµi vßng logic, chØ cã thÓ tiÕp nhËn d÷ liÖu dµnh cho chóng. VÊn ®Ò quan träng lµ ph¶i duy tr× ®­îc vßng logic tuú theo tr¹ng th¸i thùc tÕ cña m¹ng t¹i thêi ®iÓm nµo ®ã. Cô thÓ cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng sau: Bæ sung mét tr¹m vµo vßng logic: c¸c tr¹m n»m ngoµi vßng logic cÇn ®­îc xem xÐt ®Þnh kú ®Ó nÕu cã nhu cÇu truyÒn d÷ liÖu th× bæ sung vµo vßng logic. Lo¹i bá mét tr¹m khái vßng logic: Khi mét tr¹m kh«ng cßn nhu cÇu truyÒn d÷ liÖu cÇn lo¹i nã ra khái vßng logic ®Ó tèi ­u ho¸ viÖc ®iÒu khiÓn truy nhËp b»ng thÎ bµi Qu¶n lý lçi: mét sè lçi cã thÓ x¶y ra, ch¼ng h¹n trïng ®Þa chØ (hai tr¹m ®Òu nghÜ r»ng ®Õn l­ît m×nh) hoÆc “®øt vßng” (kh«ng tr¹m nµo nghÜ ®Õn l­ît m×nh) Khëi t¹o vßng logic: Khi cµi ®Æt m¹ng hoÆc sau khi “®øt vßng”, cÇn ph¶i khëi t¹o l¹i vßng. C¸c gi¶i thuËt cho c¸c chøc n¨ng trªn cã thÓ lµm nh­ sau: Bæ sung mét tr¹m vµo vßng logic, mçi tr¹m trong vßng cã tr¸ch nhiÖm ®Þnh kú t¹o c¬ héi cho c¸c tr¹m míi nhËp vµo vßng. Khi chuyÓn thÎ bµi ®i, tr¹m sÏ göi th«ng b¸o “t×m tr¹m ®øng sau” ®Ó mêi c¸c tr¹m (cã ®Þa chØ gi÷a nã vµ tr¹m kÕ tiÕp nÕu cã) göi yªu cÇu nhËp vßng. NÕu sau mét thêi gian x¸c ®Þnh tr­íc mµ kh«ng cã yªu cÇu nµo th× tr¹m sÏ chuyÓn thÎ bµi tíi tr¹m kÒ sau nã nh­ th­êng lÖ. NÕu cã yªu cÇu th× tr¹m göi thÎ bµi sÏ ghi nhËn tr¹m yªu cÇu trë thµnh tr¹m ®øng kÒ sau nã vµ chuyÓn thÎ bµi tíi tr¹m míi nµy. NÕu cã h¬n mét tr¹m yªu cÇu nhËp vßng th× tr¹m gi÷ thÎ bµi sÏ ph¶i lùa chän theo gi¶i thuËt nµo ®ã. Lo¹i mét tr¹m khái vßng logic: Mét tr¹m muèn ra khái vßng logic sÏ ®îi ®Õn khi nhËn ®­îc thÎ bµi sÏ göi th«ng b¸o “nèi tr¹m ®øng sau” tíi tr¹m kÒ tr­íc nã yªu cÇu tr¹m nµy nèi trùc tiÕp víi tr¹m kÒ sau nã Qu¶n lý lçi: §Ó gi¶i quyÕt c¸c t×nh huèng bÊt ngê. Ch¼ng h¹n, tr¹m ®ã nhËn ®­îc tÝn hiÖu cho thÊy ®· cã c¸c tr¹m kh¸c cã thÎ bµi. LËp tøc nã ph¶i chuyÓn sang tr¹ng th¸i nghe (bÞ ®éng, chê d÷ liÖu hoÆc thÎ bµi). HoÆc sau khi kÕt thóc truyÒn d÷ liÖu, tr¹m ph¶i chuyÓn thÎ bµi tíi tr¹m kÒ sau nã vµ tiÕp tôc nghe xem tr¹m kÒ sau ®ã cã ho¹t ®éng hay ®· bÞ h­ háng. NÕu tr¹m kÒ sau bÞ háng th× ph¶i t×m c¸ch göi c¸c th«ng b¸o ®Ó v­ît qua tr¹m háng ®ã, t×m tr¹m ho¹t ®éng ®Ó göi thÎ bµi. Khëi t¹o vßng logic: Khi mét tr¹m hay nhiÒu tr¹m ph¸t hiÖn thÊy ®­êng truyÒn kh«ng ho¹t ®éng trong mét kho¶ng thêi gian v­ît qu¸ mét gi¸ trÞ ng­ìng (time out) cho tr­íc - thÎ bµi bÞ mÊt (cã thÓ do m¹ng bÞ mÊt nguån hoÆc tr¹m gi÷ thÎ bµi bÞ háng). Lóc ®ã tr¹m ph¸t hiÖn sÏ göi ®i th«ng b¸o “yªu cÇu thÎ bµi” tíi mét tr¹m ®­îc chØ ®Þnh tr­íc cã tr¸ch nhiÖm sinh thÎ bµi míi vµ chuyÓn ®i theo vßng logic. b. Ph­¬ng ph¸p Token Ring (Vßng víi thÎ bµi) Ph­¬ng ph¸p nµy dùa trªn nguyªn lý dïng thÎ bµi ®Ó cÊp ph¸t quyÒn truy nhËp ®­êng truyÒn. ThÎ bµi l­u chuyÓn theo vßng vËt lý chø kh«ng cÇn thiÕt lËp vßng logic nh­ ph­¬ng ph¸p trªn ThÎ bµi lµ mét ®¬n vÞ d÷ liÖu ®Æc biÖt trong ®ã cã mét bÝt biÓu diÔn tr¹ng th¸i sö dông cña nã (bËn hoÆc r«Ü). Mét tr¹m muèn truyÒn d÷ liÖu th× ph¶i ®îi ®Õn khi nhËn ®­îc mét thÎ bµi rçi. Khi ®ã nã sÏ ®æi bÝt tr¹ng th¸i thµnh bËn vµ truyÒn mét ®¬n vÞ d÷ liÖu cïng víi thÎ bµi ®i theo chiÒu cña vßng. Giê ®©y kh«ng cßn thÎ bµi rçi trªn vßng n÷a, do ®ã c¸c tr¹m cã d÷ liÖu cÇn truyÒn buéc ph¶i ®îi. D÷ liÖu ®Õn tr¹m ®Ých sÏ ®­îc sao l¹i, sau ®ã cïng víi thÎ bµi ®i tiÕp cho ®Õn khi quay vÒ tr¹m nguån. Tr¹m nguån sÏ xo¸ bá d÷ liÖu, ®æi bÝt tr¹ng th¸i thµnh rçi cho l­u chuyÓn tiÕp trªn vßng ®Ó c¸c tr¹m kh¸c cã thÓ nhËn ®­îc quyÒn truyÒn d÷ liÖu. Sù quay vÒ tr¹m nguån cña d÷ liÖu vµ thÎ bµi nh»m t¹o mét c¬ chÕ nhËn tõ nhiªn: tr¹m ®Ých cã thÓ göi vµo ®¬n vÞ d÷ liÖu c¸c th«ng tin vÒ kÕt qu¶ tiÕp nhËn d÷ liÖu cña m×nh. + Tr¹m ®Ých kh«ng tån t¹i hoÆc kh«ng ho¹t ®éng. + Tr¹m ®Ých tån t¹i nh­ng d÷ liÖu kh«ng sao chÐp ®­îc. + D÷ liÖu ®· ®­îc tiÕp nhËn . Ph­¬ng ph¸p nµy cÇn ph¶i gi¶i quyÕt hai vÊn ®Ò cã thÓ g©y ph¸ vì hÖ thèng: + MÊt thÎ bµi: trªn vßng kh«ng cßn thÎ bµi l­u chuyÓn n÷a + Mét thÎ bµi bËn l­u chuyÓn kh«ng dõng trªn vßng Gi¶i quyÕt: §èi víi vÊn ®Ò mÊt thÎ bµi, cã thÓ quy ®Þnh tr­íc mét tr¹m ®iÒu khiÓn chñ ®éng. Tr¹m nµy sÏ ph¸t hiÖn t×nh tr¹ng mÊt thÎ bµi b»ng c¸ch dïng c¬ chÕ ng­ìng thêi gian (time out) vµ phôc håi b»ng c¸ch ph¸t ®i mét thÎ bµi “rçi” míi. §èi víi vÊn ®Ò thÎ bµi bËn l­u chuyÓn kh«ng dõng, tr¹m monitor sö dông mét bit trªn thÎ bµi (gäi lµ monitor bit) ®Ó ®¸nh dÊu ®Æt gi¸ trÞ 1 khi gÆp thÎ bµi bËn ®i qua nã. NÕu nã gÆp l¹i mét thÎ bµi bËn víi bÝt ®· ®¸nh dÊu ®ã th× cã nghÜa lµ tr¹m nguån ®· kh«ng nhËn l¹i ®­îc ®¬n vÞ d÷ liÖu cña m×nh vµ thÎ bµi “bËn” cø quay vßng m·i. Lóc ®ã tr¹m monitor sÏ ®æi bit tr¹ng th¸i cña thÎ thµnh rçi vµ chuyÓn tiÕp trªn vßng. C¸c tr¹m cßn l¹i trªn tr¹m sÏ cã vai trß bÞ ®éng: chóng theo dâi ph¸t hiÖn t×nh tr¹ng sù cè cña tr¹m monitor chñ ®éng vµ thay thÕ vai trß ®ã. CÇn cã mét gi¶i thuËt ®Ó chän tr¹m thay thÕ cho tr¹m monitor háng. IV. ThiÕt kÕ m¹ng côc bé. 1. C¸c yªu cÇu khi thiÕt kÕ. §Ó x©y dùng nªn mét hÖ thèng m¹ng côc bé ho¹t ®éng tèt ta ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau: §¶m b¶o ®é tin cËy cña hÖ thèng m¹ng. Ph¶i cã c¸c ph­¬ng ¸n xö lý sù cè, lçi ë m¸y chñ hoÆc m¸y tr¹m hay c¸c thiÕt bÞ kh¸c ®Ó ®¶m b¶o th«ng tin trong m¹ng lu«n ®­îc th«ng suèt kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n. DÔ b¶o hµnh vµ söa ch÷a. Khi thiÕt kÕ m¹ng ta ph¶i thiÕt kÕ sao cho: nÕu nh­ trong qu¸ tr×nh vËn hµnh m¹ng mµ hÖ thèng cã sù cè th× dÔ dµng vµ nhanh chãng ph¸t hiÖn ra n¬i cã sù cè ®Ó cã biÖn ph¸p kh¾c phôc kÞp thêi. ThiÕt kÕ hÖ thèng sao cho cã thÓ ph©n lo¹i, c« lËp hoÆc c¾t bá tõng phÇn cña hÖ thèng mµ kh«ng ¶nh h­ëng tíi sù ho¹t ®éng cña hÖ thèng. DÔ më réng ph¸t triÓn vµ n©ng cÊp. Khi thiÕt kÕ ph¶i tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng xö lý th«ng tin ë hiÖn t¹i còng nh­ nhu cÇu ph¸t triÓn trong t­¬ng lai. Cã thÓ më réng b»ng c¸ch thªm sè m¸y tr¹m. Cã thÓ n©ng cÊp thiÕt bÞ b»ng c¸ch mua thªm thiÕt bÞ míi mµ kh«ng ph¶i bá c¸c thiÕt bÞ cò ®· dïng tr­íc ®ã. Cã thÓ thay ®æi hoÆc n©ng cÊp hÖ ®iÒu hµnh mµ kh«ng lµm h­ háng hoÆc mÊt d÷ liÖu. Cã thÓ lµm t¨ng tÝnh xö lý d÷ liÖu cña hÖ thèng b»ng c¸ch n©ng cÊp thiÕt bÞ vµ phÇn mÒm ®Ó cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu cña hÖ thèng. Do ®ã khi thiÕt kÕ ta nªn t×m c¸c thiÕt bÞ cho m¹ng vµ cµi ®Æt c¸c phÇn mÒm sao cho dÔ sö dông vµ phæ biÕn nhÊt. An toµn vµ b¶o mËt d÷ liÖu . An toµn vµ b¶o mËt d÷ liÖu lµ yÕu tè rÊt quan träng khi x©y dùng mét hÖ thèng m¹ng côc bé, do vËy ph¶i thiÕt kÕ sao cho tµi nguyªn, d÷ liÖu trªn m¹ng ph¶i ®­îc an toµn vµ b¶o mËt ë møc cao nhÊt. TÝnh kinh tÕ. TÝnh kinh tÕ lµ mét tiªu ®iÓm ®Ó ®¸nh gi¸ viÖc x©y dùng mét hÖ thèng m¹ng côc bé. V× vËy khi thiÕt kÕ hÖ thèng m¹ng chóng ta ph¶i tÝnh to¸n vµ quan t©m ®Õn viÖc lùa chän s¬ ®å, lùa chän thiÕt bÞ ®Ó cã thÓ gi¶m tèi ®a chi phÝ mµ vÉn ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu cña hÖ thèng. 2. Quy tr×nh thiÕt kÕ. ThiÕt kÕ m¹ng lµ c«ng viÖc dùa trªn sù ph©n tÝch ®¸nh gi¸ khèi l­îng th«ng tin ph¶i lý vµ giao tiÕp trong hÖ thèng ®Ó x¸c ®Þnh m« h×nh m¹ng, phÇn mÒm vµ tËp hîp c¸c m¸y tÝnh, thiÕt bÞ, vËt liÖu x©y dùng C¸c b­íc vµ tr×nh tù thùc hiÖn trong c«ng t¸c thiÕt kÕ m¹ng ®­îc minh ho¹ trong s¬ ®å sau: B­íc1: Ph©n tÝch M¹ng m¸y tÝnh lµ c¬ së h¹ tÇng cña hÖ thèng th«ng tin. V× vËy tr­íc khi thiÕt kÕ m¹ng ph¶i ph©n tÝch hÖ thèng th«ng tin. Môc ®Ých cña ph©n tÝch lµ ®Ó hiÓu ®­îc nhu cÇu vÒ m¹ng cña hÖ thèng, cña ng­êi dïng . §Ó thùc hiÖn ®­îc môc ®Ých ®ã ph¶i ph©n tÝch tÊt c¶ c¸c chøc n¨ng nghiÖp vô, giao dÞch cña hÖ thèng. Trong giai ®o¹n ph©n tÝch cÇn tr¸nh nh÷ng ®Þnh kiÕn chñ quan vÒ kh¶ n¨ng, c¸ch thøc sö dông m¹ng còng nh­ nh÷ng nghiÖp vô nµo sÏ thùc hiÖn trªn m¸y tÝnh, trªn m¹ng hay nh÷ng nghiÖp vô nµo kh«ng thÓ thùc hiÖn trªn m¸y tÝnh, trªn m¹ng. B­íc2: §¸nh gi¸ l­u l­îng truyÒn ViÖc ®¸nh gi¸ l­u l­îng truyÒn th«ng dùa trªn c¸c nguån th«ng tin chñ yÕu: L­u l­îng truyÒn th«ng ®ßi hái bëi mçi giao dÞch. Giê cao ®iÓm cña c¸c giao dÞch. Sù gia t¨ng dung l­îng truyÒn th«ng trong t­¬ng lai. §Ó ®¬n gi¶n, cã thÓ ®­a ra c¸c gi¶ thuyÕt ®Þnh l­îng ë b­íc c¬ së ®Ó tiÕn hµnh tÝnh to¸n ®­îc ë b­íc sau. Còng cã thÓ gi¶i thiÕt r½ng mçi giao dÞch còng sö dông mét khèi l­îng nh­ nhau vÒ d÷ liÖu vµ cã l­u l­îng truyÒn th«ng gièng nhau. §Ó x¸c ®Þnh giê cao ®iÓm vµ tÝnh to¸n dung l­îng truyÒn th«ng trong giê cao ®iÓm cÇn thèng kª dung l­îng truyÒn th«ng trong tõng giê lµm viÖc hµng ngµy. Giê cao ®iÓm lµ giê cã dung l­îng truyÒn th«ng cao nhÊt trong ngµy. Tû sè gi÷a dung l­îng truyÒn th«ng trong giê cao ®iÓm trªn dung l­îng truyÒn th«ng hµng ngµy ®­îc gäi lµ ®é tËp trung truyÒn th«ng cao ®iÓm. Sù gia t¨ng dung l­îng truyÒn th«ng trong t­¬ng lai cã thÓ ®Õn v× hai lý do: Sù tiÖn lîi cña hÖ thèng sau khi nã ®­îc hoµn thµnh lµm ng­êi sö dông nã th­êng xuyªn h¬n Nhu cÇu më réng hÖ thèng do sù më réng ho¹t ®éng cña c¬ quan trong t­¬ng lai. C«ng thøc tÝnh dung l­îng truyÒn th«ng trong giê cao ®iÓm: Tn = DT. ( TR / 100 ) . (1 + a) . (1 + b)n Trong ®ã: n: Sè n¨m kÓ tõ thêi ®iÓm tÝnh hiÖn t¹i Tn : Dung l­îng truyÒn th«ng hµng ngµy t¹i thêi ®iÓm hiÖn t¹i TR: §é tËp trung truyÒn th«ng cao ®iÓm a: Tû lÖ gia t¨ng truyÒn th«ng v× sù tiÖn lîi. b: Tû lÖ gia t¨ng truyÒn th«ng hµng n¨m B­íc3: TÝnh to¸n sè tr¹m lµm viÖc Cã hai ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n sè tr¹m lµm viÖc cÇn thiÕt TÝnh sè tr¹m lµm viÖc cho mçi ng­êi TÝnh sè tr¹m lµm viÖc cÇn thiÕt ®Ó hoµn thµnh tÊt c¶ c¸c giao dÞch trong c¸c hoµn c¶nh: Sè tr¹m lµm viÖc cÇn thiÕt ®Ó hoµn thµnh tÊt c¶ c¸c giao dÞch trong giê cao ®iÓm Sè tr¹m lµm viÖc cÇn thiÕt ®Ó hoµn thµnh tÊt c¶ c¸c giao dÞch hµng ngµy Chó ý r»ng, c¸c ®iÒu kiÖn sau ph¶i tho¶ m·n: Sè c¸c tr¹m lµm viÖc >= DT . TR . T / 60 Sè c¸c tr¹m lµm viÖc >= DT . T / W Trong ®ã T lµ thêi gian tÝnh b»ng phót ®Ó hoµn thµnh mét giao dÞch. W lµ thêi gian tÝnh b»ng phót cña mét ngµy lµm viÖc B­íc 4: ¦íc l­îng b¨ng th«ng cÇn thiÕt ViÖc ­íc l­îng b¨ng th«ng cÇn thiÕt cÇn c¨n cø vµo c¸c th«ng tin sau: HiÖu qu¶ truyÒn thån (H): ®­îc tÝnh b»ng tû sè gi÷a kÝch th­íc d÷ liÖu (byte) trªn tæng sè byte cña mét khung d÷ liÖu. Tû lÖ h÷u Ých cña ®­êng truyÒn (R): ®­îc khuyÕn c¸o cho hai c¬ chÕ truy nhËp truyÒn th«ng lµ: CSMA/CD: 0.2, Token Ring: 0.4 B¨ng th«ng ®ßi hái ph¶i tho¶ m·n ®iÒu kiÖn lµ lín h¬n hoÆc b»ng: Dung l­îng truyÒn th«ng (tÝnh theo byte/giê) . 8 (3600 . H . R) B­íc 5: Dù th¶o m« h×nh m¹ng B­íc nµy lµ b­íc thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc Kh¶o s¸t vÞ trÝ ®Æt c¸c tr¹m lµm viÖc, vÞ trÝ ®i ®­êng c¸p m¹ng, ­íc tÝnh ®é dµi, vÞ trÝ cã thÓ ®Æt c¸c repeater,... Lùa chän kiÓu LAN. Lùa chän thiÕt bÞ m¹ng, lªn danh s¸ch thiÕt bÞ. B­íc 6: §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu Môc ®Ých cña b­íc nµy lµ ®¸nh gi¸ xem dù th¶o thùc hiÖn trong b­íc 5 cã ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña ng­êi sö dông hay kh«ng. Cã thÓ ph¶i quay trë l¹i b­íc 5 ®Ó thùc hiÖn bæ sung söa ®æi, thËm chÝ ph¶i x©y dùng l¹i b¶n dù th¶o míi. §«i khi còng ph¶i ®èi chiÕu, xem xÐt l¹i c¸c chi tiÕt ë b­íc1. Cã nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau cÇn ®¸nh gi¸ vÒ kh¶ n¨ng thùc hiÖn vµ ®¸p øng nhu cÇu cña mét m¹ng, nh­ng ®iÒu quan träng tr­íc tiªn lµ thêi gian trÔ cña m¹ng (delay time) còng nh­ thêi gian håi ®¸p cña m¹ng (response time) v× thêi gian trÔ dµi còng cã nghÜa lµ thêi gian håi ®¸p lín §Ó tÝnh to¸n ®­îc delay time cã hai ph­¬ng ph¸p: Thùc nghiÖm: X©y dùng mét m¹ng thÝ nghiÖm cã cÊu h×nh t­¬ng tù nh­ dù th¶o. §©y lµ viÖc ®ßi hái cã c¬ së vËt chÊt, nhiÒu c«ng søc vµ tû mØ. M« pháng: Dïng c¸c c«ng cô m« pháng ®Ó tÝnh to¸n. Dïng ph­¬ng ph¸p nµy buéc ph¶i cã c«ng cô m« pháng, mµ c¸c c«ng cô m« pháng ®Òu rÊt ®¾t tiÒn B­íc 7: TÝnh to¸n gi¸ Dùa trªn danh s¸ch thiÕt bÞ m¹ng cã tõ b­íc 5, ë b­íc nµy nhãm thiÕt kÕ ph¶i thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc: Kh¶o s¸t thÞ tr­êng, lùa chän s¶n phÈm thÝch hîp. §«i khi ph¶i quay l¹i thùc hiÖn c¸c bæ sung, söa ®æi ë b­íc 5 hay ph¶i ®èi chiÕu l¹i c¸c yªu cÇu ®· ph©n tÝch ë b­íc 1. Bæ sung danh môc c¸c phô kiÖn cÇn thiÕt cho viÖc thi c«ng TÝnh to¸n nh©n c«ng cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn thi c«ng bao gåm c¶ nh©n c«ng qu¶n lý ®iÒu hµnh. Lªn b¶ng gi¸ vµ tÝnh to¸n tæng gi¸ thµnh cña tÊt c¶ c¸c kho¶n môc. B­íc 8: X©y dùng b¶ng ®Þa chØ IP LËp b¶ng ®Þa chØ network cho mçi subnet. LËp b¶ng ®Þa chØ IP cho tõng tr¹m lµm viÖc trong mçi subnet. B­íc 9: VÏ s¬ ®å r¶i c¸p S¬ ®å ®i c¸p ph¶i ®­îc thiÕt kÕ chi tiÕt ®Ó h­íng dÉn thi c«ng vµ lµ tµi liÖu ph¶i l­u tr÷ sau khi thi c«ng. CÇn ph¶i x©y dùng s¬ ®å tû mØ ®Ó ®¶m b¶o tÝnh thùc thi, tr¸nh tèi ®a c¸c söa ®æi trong qu¸ tr×nh thi c«ng. VÏ s¬ ®å m¹ng: vÏ s¬ ®å cña c¸c toµ nhµ vµ c¸c phßng sÏ ®i d©y, chi tiÕt tíi c¸c vÞ trÝ cña m¹ng trong c¸c phßng. Ph¶i tÝnh to¸n c¸c kho¶ng c¸ch tõ c¸c m¸y tÝnh ®Õn c¸c Hub hoÆc Switch vµ ®Õn c¸c m¹ng kh¸c. §Þnh ®­êng ®i cho c¸p: cã thÓ cµi ®Æt d©y m¹ng bªn trong c¸c bøc t­êng hay däc theo c¸c gãc t­êng. §Æt nh·n cho c¸c c¸p m¹ng: C¸c m¹ng kh«ng ph¶i lu«n ë tr¹ng th¸i tÜnh, c¸c thiÕt bÞ nèi víi m¹ng vµ c¸c kÕt nèi bÞ thay ®æi khi cÇn thiÕt vµ sù cè ®Þnh cña m¹ng bÞ thay ®æi. §Æt nh·n cho c¸p m¹ng ®Ó khi b¶n ®å m¹ng kh«ng cã gi¸ trÞ th× vÉn cã thÓ truy t×m vµ hiÓu cÊu tróc ®i d©y. Trong qu¸ tr×nh thi c«ng nÕu cã lý do b¾t buéc ph¶i söa ®æi ®­êng ®i c¸p th× ph¶i cËp nhËt l¹i b¶n vÏ ®Ó sau khi thi c«ng xong, b¶n vÏ thÓ hiÖn chÝnh x¸c s¬ ®å ®i c¸p m¹ng. Ch­¬ng 5. HÖ ®iÒu hµnh Windows 2000 Server I. Giíi thiÖu vÒ Windows 2000 server 1. WINDOWS 2000 SERVER Đây là phiên bản thay thế cho Windows NT Server 4.0, nó được thiết kế cho người dùng là những doanh nghiệp lớn, hướng phục vụ cho các “mạng lớn”. Nó thừa hưởng lại tất cả những chức năng của Windows NT Server 4.0 và thêm vào đó là giao diện đồ họa thân thiện với người sử dụng. 2. Các đặc trưng của Windows 2000 Có vài chức năng giúp đưa hệ điều hành mới nhất này vào được trong các doanh nghiệp lớn. Những thay đổi quan trọng nhất so với NT cũ gồm có: -     Active Directory -     Hạ tầng kiến trúc nối mạng TCP/IP đã được cải tiến -     Những cơ sở hạ tầng bảo mật dễ co giãn hơn -     Việc chia sẻ dùng chung các tập tin trở lên mạnh mẽ hơn so với hệ thống tập tin phân tán (Distributed File System) và dịch vụ sao chép tập tin (File Replication Service) -     Không lệ thuộc cứng nhắc vào các mẫu tự ổ đĩa nữa nhờ các điểm nối (junction point) và các ổ đĩa gắn lên được (mountable drive) -     Việc lưu trữ dữ liệu trực tuyến mềm dẻo, linh động hơn nhờ có tính năng Removable Storage Manager. II. Cµi ®Æt 1. Cµi ®Æt m¸y chñ ViÖc cµi ®Æt hÖ ®iÒu hµnh cã thÓ thùc hiÖn theo mét trong hai c¸ch ®ã lµ: cµi ®Æt n©ng cÊp tõ c¸c phiªn b¶n tr­íc cña Windows nh­ Win3.x, Win95, 98, NT v.v. hoÆc ta cã thÓ cµi míi tõ ®Çu. ë ®©y chóng ta lµm quen víi c¸ch cµi ®Æt míi tõ ®Çu. Qu¸ tr×nh cµi ®Æt Windows 2000 thùc tÕ ®­îc chia ra lµm 3 giai ®o¹n, giai ®o¹n ®Çu tiªn lµ qu¸ tr×nh tiÒn cµi ®Æt (preinstallation), giai ®o¹n tiÕp theo lµ cµi ®Æt trªn mµn h×nh v¨n b¶n (text - based setup), giai ®o¹n cuèi cïng lµ cµi ®Æt trªn mµn h×nh ®å ho¹ (graphical – based setup). *) Giai ®o¹n mét: Preinstallation §Ó b¾t ®Çu giai ®o¹n tiÒn cµi ®Æt Windows 2000, ta truy cËp vµo nguån cµi ®Æt vµo th­ môc I386, t¹i ®©y gâ lÖnh Winnt.exe hoÆc cã thÓ boot trùc tiÕp tõ CD ROM nÕu nh­ Bios cã hç trî. *) Giai ®o¹n hai: Text – base setup. Sau khi boot tõ CD ROM hoÆc dïng lÖnh th× mµn h×nh cµi ®Æt b¾t ®Çu hiÖn ra nh­ h×nh 5.1. H×nh 5.1. Mµn h×nh cµi ®Æt Ch­¬ng tr×nh cµi ®Æt sÏ x¸c ®Þnh c¸c thiÕt bÞ phÇn cøng cã trong hÖ thèng, trong giai ®o¹n nµy ch­¬ng tr×nh sÏ ®­a ra lêi nh¾c r»ng h·y Ên F6 nÕu b¹n cÇn cµi c¸c driver SCSI hoÆc RAID, nÕu trong m¸y cã c¸c thiÕt bÞ theo chuÈn nãi trªn th× nªn chó ý ®Õn lêi nh¾c ®ã, nÕu kh«ng ta chØ chê kho¶ng vµi gi©y th× lêi nh¾c sÏ kÕt thóc. TiÕp theo trong giai ®o¹n nµy sÏ b¾t ®Çu b»ng mét mµn h×nh th«ng b¸o ®Ó ta lùa chän (h×nh 5.2). Ta cã thÓ chän lùa cµi ®Æt Windows 2000 b»ng c¸ch Ên Enter hoÆc tho¸t ra b»ng c¸ch bÊm phÝm F3. H×nh 5.2. Mµn h×nh th«ng b¸o Sau khi Ên Enter ®Ó tiÕp tôc qu¸ tr×nh cµi ®Æt th× xuÊt hiÖn mµn h×nh 5.3. T¹i ®©y ch­¬ng tr×nh cho phÐp ta lùa chän ph©n khu ®Ó cµi ®Æt Windows 2000, ®ång thêi cho phÐp xo¸ ph©n khu cò hoÆc t¹o ra nh÷ng ph©n khu míi. H×nh 5.3. Lùa chän ph©n khu ®Ó cµi ®Æt Windows 2000 Sau khi ®· lùa chän ®­îc ph©n khu, ta cã thÓ lùa chän khu©n d¹ng cña hÖ thèng s¾p xÕp c¸c file trªn ®Üa ®ång thêi ®Þnh d¹ng l¹i ph©n khu ®ã, ë mµn h×nh 5.4. Ta cã 2 sù lùa chän lùa: HÖ thèng s¾p xÕp file kiÓu NTFS (New Technology File System) cña NT hoÆc hÖ thèng s¾p xÕp file theo kiÓu FAT (File Applocation Table) cña DOS. Lùa chän hÖ thèng x¾p xÕp file theo kiÓu NTFS nÕu ta cã ý ®Þnh nh»m t¨ng tÝnh b¶o mËt hoÆc kh«i phôc d÷ liÖu mét c¸ch dÔ dµng vµ sö dông dÞch vô Active Directory. MicroSoft khuyªn nªn sö dông hÖ thèng file NTFS h¬n FAT. V× NTFS cã tÝnh b¶o mËt vµ æn ®Þnh cao h¬n nhiÒu so víi FAT. MÆc dï vËy còng nªn c©n nh¾c ®Ó sö dông FAT nÕu muèn nh÷ng hÖ ®iÒu hµnh kh¸c cã thÓ truy nhËp ®­îc vµo nh÷ng ph©n khu nµy. H×nh 5.4. Lùa chän c¸ch s¾p xÕp hÖ thèng file khi cµi Windows 2000. Sau khi lùa chän c¸ch s¾p xÕp hÖ thèng file vµ ®Þnh d¹ng l¹i ph©n khu, ch­¬ng tr×nh cµi ®Æt b¾t ®Çu xao chÐp d÷ liÖu tõ CD ROM vµo mét th­ môc t¹m trªn æ cøng ®Ó cµi ®Æt Windows 2000 (h×nh 5.5). H×nh 5.5. Ch­¬ng tr×nh Setup xao chÐp file vµo ®Üa cøng. TÊt c¶ c¸c file sau khi ®­îc xao chÐp vµo mét th­ môc ®Ó cµi ®Æt, tr×nh cµi ®Æt sÏ tù ®éng khëi ®éng l¹i hÖ thèng (h×nh 5.6), vµ sau ®ã sÏ tiÕp tôc qu¸ tr×nh cµi ®Æt. H×nh5.6. HÖ thèng khëi ®éng l¹i ®Ó tiÕp tôc cµi ®Æt. *) Giai ®o¹n 3: Graphical – based setup. Sau khi hÖ thèng khëi ®éng l¹i th× qu¸ tr×nh cµi ®Æt chuyÓn sang chÕ ®é cµi ®Æt trªn mµn h×nh ®å ho¹ (Graphical – based setup) (h×nh 5.7). H×nh 5.7. Giai ®o¹n cµi ®Æt trong chÕ ®é ®å ho¹ Sau ®ã mµn h×nh “Welcome to the Windows 2000 setup Wizard” xuÊt hiÖn (h×nh 5.8). H×nh 5.8. Mµn h×nh cµi ®Æt b»ng Wizard KÝch vµo Next ®Ó tiÕp tôc, mµn h×nh 5.9 hiÖn ra, Windows tù ®éng dß t×m ph¸t hiÖn c¸c thiÕt bÞ trªn m¸y vµ tiÕn hµnh cµi ®Æt c¸c thiÕt bÞ phÇn cøng trªn hÖ thèng. H×nh 5.9. Cµi ®Æt c¸c thiÕt bÞ phÇn cøng KÝch vµo nót Next ®Ó tiÕp tôc, mµn h×nh 5.10 xuÊt hiÖn. T¹i ®©y cho phÐp ta lùa chän nh÷ng ®Þnh d¹ng nh­ d¹ng ký hiÖu sè, ®¬n vÞ tiÒn tÖ, d¹ng thøc ngµy th¸ng, giê phót, vµ kiÓu bµn phÝm sö dông. H×nh 5.10. Lùa chän thiÕt lËp Sau khi lùa chän khung héi tiÕp theo x¸c ®Þnh kiÓu cÊp phÐp (licesing) h×nh 5.11. Cã hai kiÓu Per Server vµ Per Seat. H×nh 5.11. X¸c lËp kiÓu cÊp phÐp TiÕp tôc lµ ®Õn phÇn x¸c ®Þnh tªn m¸y tÝnh (computer name) vµ mËt khÈu qu¶n trÞ viªn (administractor password) h×nh 5.12. H×nh 5.12. NhËp mËt khÈu cho ng­êi qu¶n trÞ m¹ng. Khung tho¹i Components Selection gióp ta chän nh÷ng thµnh phÇn dÞch vô bæ sung ®­îc ®ãng gãi trong Windows 2000 (h×nh 5.13). PhÇn nµy ta còng cã thÓ cµi ®Æt thªm vÒ sau b»ng c¸ch vµo môc Add/Remove Programs trong Control Panel. H×nh 5.13. Lùa chän nh÷ng thµnh phÇn cÇn cµi ®Æt Khung tho¹i kÕ tiÕp cho phÐp ta ®Þnh cÊu h×nh ngµy th¸ng, mói giê theo mÉu (h×nh 5.14). H×nh 5.14. ThiÕt lËp ngµy giê hÖ thèng vµ mói giê. Khung tho¹i Network Settings h×nh 5.15 cho phÐp lùa chän mét trong hai kiÓu cÊu h×nh m¹ng: Typical (th«ng th­êng) vµ Custom (theo lùa chän riªng). - KiÓu Typical gi¶ ®Þnh r»ng chØ cÇn dïng Client for MicroSoft Network, TCP/IP cã dïng c¸ch thøc x¸c ®Þnh ®Þa chØ DHCP Cho phÐp ®Þnh ®Þa chØ IP trªn m¹ng mét c¸ch tù ®éng. , vµ File and Print Sharing. - KiÓu Custom ta cã thÓ thªm vµo, bít ®i, hoÆc tuú biÕn c¸c giao thøc, phÇn mÒm nèi m¹ng ë m¸y kh¸ch, vµ c¸c dÞch vô. NÕu muèn Ên ®Þnh ®Þa chØ IP tÜnh, ta chän TCP/IP råi nh¾p nót Configure, sau khi nh¾p nót Add, ta sÏ ®­îc chän lùa Client, Protocol, hoÆc Service. H×nh 5.15. Mµn h×nh Network Setting T¹i mµn h×nh chän workgroup/domain h×nh 5.16 ta cã thÓ chän m¸y nµy ra nhËp mét nhãm c«ng t¸c hoÆc mét miÒn b»ng c¸ch chän c¸c nót t­¬ng øng råi gâ vµo tªn nhãm c«ng t¸c hoÆc tªn miÒn t­¬ng øng. NÕu chän ra nhËp mét miÒn th× ta ph¶i t¹o ra mét tµi kho¶n giµnh cho tªn m¸y. §Ó t¹o tµi kho¶n ta cã thÓ lµm b»ng hai c¸ch. - C¸ch 1: Chän nót Create Computer Account. Sau khi nh¾p OK ®Ó ra nhËp vµo mét miÒn, ta sÏ ®­îc yªu cÇu nhËp tªn mét tµi kho¶n ®Ó qu¶n trÞ vµ mËt khÈu t­¬ng øng, tµi kho¶n nµy ph¶i cã quyÒn h¹n Administractor hoÆc Account Operator. NÕu ®Þnh dïng tµi kho¶n tõ mét miÒn ®­îc uû quyÒn cña miÒn mµ ta ®Þnh ra nhËp, th× nhËp ®Çy ®ñ tªn miÒn vµ tªn tµi kho¶n theo d¹ng thøc DoMain/username. Nh­ thÕ sÏ th«ng b¸o cho m¸y DC DC – Domain Controller lµ nh÷ng m¸y cã chøc n¨ng xö lý viÖc ®¨ng nhËp vµ x¸c minh trong m¹ng x¸c minh vÒ vÞ trÝ tµi kho¶n ®ã sÏ ®­îc khëi sù tõ Server mµ ta ®ang cµi ®Æt. - C¸ch 2: Kh«ng chän nót Create Computer Account. Mµ dïng mét tµi kho¶n ®­îc t¹o tõ tr­íc. §Õn mµn h×nh Server Manager giµnh cho miÒn mµ ta muèn thªm Server nµy vµo ®ã råi chän Computer, Add to domain, hoÆc ®Õn mµn h×nh Active Dierectory Users and Computer råi chän New, Computer, chän NT Workstation or Server råi gâ vµo tªn cña m¸y ®ã. H×nh 5.16. Mµn h×nh chän workgroup/domain. Sau khi cho biÕt th«ng tin lùa chän vÒ Workgroup hoÆc Domain, Windows 2000 sÏ b¾t ®Çu tiÕn hµnh cµi ®Æt theo nh÷ng thµnh phÇn ®· ®­îc lùa chän h×nh 5.17. H×nh 5.17. Mµn h×nh Installing Components Sau ®ã lµ mµn h×nh 5.18 xuÊt hiÖn ®Ó hoµn thµnh qu¸ tr×nh cµi ®Æt H×nh 5.18. Windows kÕt thóc qu¸ tr×nh cµi ®Æt Cµi ®Æt kh«ng cÇn theo dâi. Cµi ®¨t kh«ng cÇn theo dâi chØ ®¬n gi¶n lµ ph­¬ng thøc cung cÊp c¸c c©u tr¶ lêi cho nh÷ng c©u hái cña qu¸ tr×nh cµi ®Æt tr­íc khi chóng ®­îc hái ®Ó tù ®éng ho¸ qu¸ tr×nh cµi ®Æt, cµi ®Æt kh«ng cÇn theo dâi nh»m tiÕt kiÖm thêi gian, c«ng søc. §Ó lµm ®­îc viÖc nay ta cã 2 c¸ch. Thø nhÊt thªm vµo c¸c tham biÕn dßng lÖnh sau Winnt.exe hoÆc Winnt32.exe. C¸c tham biÕn nµy chØ ra c¸ch ®Ó giai ®o¹n tiÒn cµi ®Æt ban ®Çu sao chÐp c¸c tËp tin vµ chuÈn bÞ m¸y ®Ó cµi ®Æt. Thø hai lµ, cung cÊp mét tËp tin tr¶ lêi (answer file) ®Ó tr×nh cµi ®Æt dïng ®Ó tr¶ lêi cho nh÷ng c©u hái vÒ c¸c thµnh phÇn cµi ®Æt cña Server vµ nh÷ng tuú trän trong giai ®o¹n Graphical – base setup. 2. Tù ®éng ho¸ b»ng c¸c tham biÕn dßng lÖnh. C¸c tham biÕn dßng lÖnh b¸o cho tr×nh cµi ®Æt biÕt c¸c tËp tin nguån cµi ®Æt ë ®©u, muèn cµi Windows 2000 Server vµo ®©u, tËp tin tr¶ lêi ph¶i ®­îc ®Æt ë ®©u, vµ nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt kh¸c ®Ó chuÈn bÞ cho viÖc cµi ®Æt. Còng cã tham biÕn dßng lÖnh ®Ó sao chÐp mét folder ®Ó bæ xung vµo nguån cµi ®Æt, ®Ó cã thÓ dïng ®­îc nh÷ng tËp tin ®ã khi cµi ®Æt. 3. Setup Manager Wizard. SMW – Setup Manager Winzard lµ mét ch­¬ng tr×nh cho phÐp ta t¹o ra c¸c tËp tin tr¶ lêi vµ tiÕn hµnh cµi ®Æt Windows 2000 Server (tøc Setupmgr.exe). §­îc t×m thÊy trong ch­¬ng tr×nh Win2000 Resource Kit Deployment Tool (tøc Deploy.cab trong th­ môc Support\Tools trªn ®Üa CD – ROM cµi ®Æt Win2000. Wizard nµy dÉn ta ®i qua tÊt c¶ nh÷ng c©u hái mµ ta cÇn ph¶i tr¶ lêi trong mét cuéc cµi ®Æt, vµ x©y dùng cho ta mét tËp tin tr¶ lêi. Mµn h×nh cµi ®Æt cña SMW h×nh 5.19 H×nh 5.19. Mµn h×nh cµi ®Æt SMW 4. X©y dùng tËp tin tr¶ lêi. Vµo lóc ch¹y SMW ta sÏ ®­îc hái mét trong 3 ®iÒu sau ®©y h×nh 5.20: X©y dùng mét tËp tin tr¶ lêi míi X©y dùng mét tËp tin tr¶ lêi theo cÊu h×nh hiÖn t¹i cña m¸y b¹n. Söa ®æi mét tËp tin tr¶ lêi cã s½n H×nh 5.20. Lùa chän kiÓu x©y dùng tËp tin Lùa chän mét mét môc thÝch hîp (gi¶ sö môc t¹o míi) sau ®ã Ên Next mµn h×nh 5.21 hiÖn ra cho phÐp chän lo¹i cµi ®Æt cÇn tù ®éng ho¸. H×nh 5.21. Lùa chän lo¹i cµi ®Æt. TiÕp theo lµ lùa chän hÖ ®iÒu hµnh mµ ta muèn cµi h×nh 5.22. ë ®©y ta cã thÓ chän t¹o tËp tin tr¶ lêi ®Ó cµi ®Æt Win 2000 Server hoÆc Pro. H×nh 5.22. Lùa chän hÖ ®iÒu hµnh cÇn t¹o Sau khi Ên next, mµn hinh 5.23 xuÊt hiÖn cho phÐp ta chØ ®Þnh c¸ch thøc mµ cuéc cµi ®Æt sÏ tiÕp diÔn, theo møc ®é nhËp liÖu cÇn cã tõ ng­êi sö dông. H×nh 5.23. ChØ ®Þnh c¸ch thøc cµi ®Æt ý nghÜa c¸c lùa chän: Provide defaults §iÒn vµo c¸c c©u tr¶ lêi mÆc ®Þnh, vµ ng­êi cµi ®Æt chØ ph¶i chÊp nhËn c¸c gi¸ trÞ mÆc ®Þnh ®ã hoÆc thay ®æi nÕu thÊy cÇn thiÕt. Fully automated §iÒn vµo tÊt c¶ c¸c c©u tr¶ lêi, vµ sau ®ã ®Ó cho ch­¬ng tr×nh tù ®éng cµi ®Æt hoµn toµn. Hide pages Ng­êi cµi ®Æt chØ cã thÓ cã c¬ héi t­¬ng t¸c víi tr×nh cµi ®Æt ë n¬i nµo ®· kh«ng cung cÊp th«ng tin. TÊt c¶ c¸c trang tho¹i mµ ®· ®­îc cung cÊp th«ng tin ®Òu ®­îc giÊu ®i. Read only Tuú chän nµy còng t­¬ng tù nh­ Hide page, chØ kh¸c lµ c¸c trang tho¹i trong khi cµi ®Æt vÉn sÏ ®­îc hiÓn thÞ, nh­ng ng­êi dïng kh«ng thay ®æi ®­îc gi¸ trÞ mÆc ®Þnh mµ ®· cung cÊp. GUI attended Víi tuú chän nµy chØ cã giai ®o¹n cµi ®Æt thø hai (text base setup) lµ ®­îc tù ®éng ho¸, giai ®o¹n thø ba (graphical based setup) sÏ gièng nh­ mét cuéc cµi ®Æt b×nh th­êng. 5. X©y dùng mét folder ph©n phèi Sau khi t¹o xong tËp tin tr¶ lêi, Setup Manager Winzard cÇn biÕt ta ®Þnh dïng nã nh­ thÕ nµo. Ta cã thÓ dïng chung nã víi nguån cµi ®Æt trªn CD – ROM Win2000 Server hoÆc x©y dùng mét folder ph©n phèi (distribution folder) h×nh 5.7. Mét folder ph©n phèi lµ mét nguån duy nhÊt nh­ng chøa ®ñ thø: C¸c tËp tin nguån cµi ®Æt, c¸c tËp tin tr¶ lêi kh«ng cÇn theo dâi, c¸c tËp tin l« ®Ó kÝch ho¹t cuéc cµi ®Æt víi c¸c tËp tin tr¶ lêi, c¸c OEM driver, vµ c¸c tËp tin riªng kh¸c mµ ta chän ®­a vµo ®ã. Kh¶o s¸t c¸c b­íc cÇn thiÕt ®Ó t¹o ra mét folder. §iÒu ®Çu tiªn cÇn lµm lµ ®Æt tªn cho folder ph©n phèi vµ chØ ra vÞ trÝ cña nã, nh­ minh ho¹ ë h×nh 6.23. Trong h×nh ®ã ta chän folder C:\W2k\disk vµ ®Ó cho nã ®­îc dïng chung víi tªn lµ w2kdisk. 6. B¾t ®Çu tiÕn hµnh cuéc cµi ®Æt kh«ng cÇn theo dâi. B©y giê tÊt c¶ nh÷ng g× cÇn lµm lµ sö dông tËp tin tr¶ lêi. §Ó b¾t ®Çu cuéc cµi ®Æt kh«ng cÇn theo dâi, ta chØ viÖc nèi liªn lac víi folder ph©n phèi hoÆc n¬i chøa c¸c tËp tin mµ ta ®· t¹o ra ë trªn. råi ch¹y Unattend.bat víi mét tham biÕn chøa tªn Server thÝch hîp. Thay v× dïng Unattend.bat, ta còng cã thÓ gäi ch¹y ch­¬ng tr×nh cµi ®Æt vµ tËp tin tr¶ lêi mét c¸ch thñ c«ng, sö dông tham biÕn dßng lÖnh /unattend:filename. VÝ dô ta cã mét æ ®Üa CD – ROM cµi Win2k trong æ F:, vµ mét kÞch b¶n cµi ®Æt kh«ng cÇn theo dâi tªn lµ Unattend.txt trong æ C:, ta cã thÓ b¾t ®Çu cuéc cµi ®Æt kh«ng cÇn theo dâi b»ng lÖnh sau. F:\I386\WINNT[32] /S:F:\I386 /unattend:C:\unattend.txt III. C¸c giai ®o¹n hËu cµi ®Æt. Sau khi hoµn thµnh 3 giai ®o¹n cµi ®Æt ®èi víi Windows 2000 Server, vÉn cßn vµi b­íc cÇn thùc hiÖn ®Ó ®Þnh cÊu h×nh lÇn cuèi ®Ó chuÈn bÞ cho nã ho¹t ®éng. Vµo lÇn khëi ®éng ®Çu tiªn, Server Configuration Winzard sÏ tù ®éng hiÖn lªn. Nã sÏ nhËn diÖn vµi b­íc cuèi cïng cÇn ph¶i hoµn tÊt. §Ó ®Þnh cÊu h×nh cho Server ta cÇn c¨n cø vµo nh÷ng thµnh phÇn m¹ng bæ sung mµ ta ®· cµi ®Æt. KiÓm tra l¹i Device Manager xem cã thµnh phÇn phÇn cøng nµo kh«ng ®­îc ph¸t hiÖn hoÆc kh«ng ho¹t ®éng hay kh«ng? Tr­íc khi hoµn tÊt viÖc cµi ®Æt ph¶i ®¶m b¶o mäi thiÕt bÞ phÇn cøng ho¹t ®éng mét c¸ch ®óng ®¾n. Ên ®Þnh cho Server mét ®Þa chØ TCP/IP (tÜnh hoÆc ®éng). Cµi ®Æt mét sè tiÖn Ých ®Ó qu¶n trÞ, vµ phÇn mÒm ®Ó sao l­u dù phßng d÷ liÖu. Ch¹y hÕt c¸c øng dông trong Control Panel ®Ó Ên ®Þnh tÊt c¶ cÊu h×nh cho Server. Khëi ®éng l¹i m¸y lÇn cuèi ®Ó ch¾c ch¾n hÖ thèng ch¹y æn ®Þnh