Giải pháp xác định điểm cân bằng cung - Cầu và dự báo hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp kinh doanh hàng hóa, dịch vụ trong thời kỳ hội nhập toàn cầu - Nguyễn Thị Hằng

Nguyễn Thị Hằng và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 98(10): 75 - 78 75 GIẢI PHÁP XÁC ĐỊNH ĐIỂM CÂN BẰNG CUNG - CẦU VÀ DỰ BÁO HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP KINH DOANH HÀNG HÓA, DỊCH VỤ TRONG THỜI KỲ HỘI NHẬP TOÀN CẦU Nguyễn Thị Hằng* Trường Đại học Công nghệ Thông tin & Truyền thông - ĐH Thái Nguyên TÓM TẮT Trong hoạt động kinh doanh, một trong những nhiệm vụ vô cùng quan trọng đối với bất cứ doanh nghiệp nào đó là vấn đề lợi nhuận. Để đạt lợi nhuận tối đa, trước hết hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp phải có lãi. Để có lãi, các doanh nghiệp cần phải xây dựng các chiến lược kinh doanh. Thực tế, để xây dựng được chiến lược kinh doanh, cần phải khảo sát và xác định nhu cầu của người mua về các sản phẩm của doanh nghiệp, từ đó hình thành chiến lược cung ứng sản phẩm phù hợp. Như vậy, việc xây dựng chiến lược kinh doanh là xác định điểm cân bằng giữa Cung - Cầu về sản phẩm và dự báo hoạt động kinh doanh nhằm đạt được mức tối đa hóa lợi nhuận. Bài bào này ứng dụng công nghệ thông tin vào xây dựng giải pháp xác định điểm cân bằng Cung - Cầu và vận dụng vào dự báo hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp sản xuất trong thời kỳ hội nhập toàn cầu. Trong đó, bài báo lựa chọn một đơn vị kinh doanh cụ thể để thực nghiệm là hoạt động cung - cầu máy tính tại Công ty TNHH PC-New Thái Nguyên. Từ khóa: Phát triển, Cung, cầu, cân bằng cung – cầu, kinh doanh, doanh nghiệp. GIỚI THIỆU* Hiện nay, hai yếu tố có thể đảm bảo cho sự cân bằng kinh tế đó chính là cung và cầu. Việc điều tra mức cung và cầu thị trường luôn là yếu tố hàng đầu để quyết định quy mô sản xuất, bán hàng, phân phối sản phẩm của doanh nghiệp. Vì thế, bài toán cung – cầu đã, đang là đề tài nghiên cứu của nhiều nhà kinh tế. Tuy nhiên, công việc nghiên cứu hiện nay vẫn áp dụng một cách thủ công, lý thuyết và chưa có công cụ để mô phỏng. Do vậy, để nắm bắt được sự vận động của hai yếu tố này, phải mất rất nhiều thời gian. Do đó, việc áp dụng yếu tố công nghệ để mô phỏng bài toán cung cầu nhằm chỉ ra sự vận động của hai yếu tố cung - cầu trên thị trường là điều cần thiết. Đó là công cụ hữu hiệu giúp các cá nhân, tổ chức cũng như doanh nghiệp có thể áp dụng để đưa ra cách ứng xử phù hợp với thị trường, cải thiện sự phát triển của nền kinh tế, góp phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển nhanh và bền vững. BÀI TOÁN CUNG – CẦU Trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, mọi quyết định đều bắt nguồn từ yêu cầu của thị trường. Do vậy, nghiên cứu thị trường là công việc đầu tiên trong hoạt động kinh tế. Trong * Tel: 0987 118078, Email: nthang@ictu.edu.vn quá trình vận hành của nền kinh tế, các biến động về giá thường xuyên xảy ra. Chẳng hạn, khi một đợt lạnh đổ vào bang Florida (Hoa Kỳ), gây ra tình trạng mất mùa cam, vì vậy giá nước cam tăng trong các siêu thị trên toàn quốc. Hay mỗi khi thời tiết vào mùa hè ấm lên ở bang New Englan (Hoa Kỳ), giá thuê phòng khách sạn ở vùng Caribê lập tức suy giảm. Hoặc khi một cuộc chiến tranh bùng nổ ở Trung Đông, giá xăng ở Mỹ tăng và giá xe Cadillac cũng giảm xuống, Những biến cố này có điểm chung là đều cho thấy sự vận hành của cung và cầu. Cung và cầu là hai thuật ngữ mà các nhà kinh tế sử dụng thường xuyên nhất trong kinh tế học. Chúng quyết định lượng của mỗi hàng hóa được sản xuất ra và giá mà nó được bán trên thị trường. Nếu muốn biết một biến cố hoặc chính sách ảnh hưởng tới nền kinh tế như thế nào, trước hết phải xem nó ảnh hưởng tới cung và cầu ra sao. Lý thuyết về cung và cầu nghiên cứu hành vi của người bán và người mua, cũng như sự tương tác giữa họ với nhau. Nó chỉ ra cách thức quyết định giá cả của cung và cầu trong nền kinh tế thị trường, cũng như giá cả đến lượt nó lại phân bổ các nguồn lực khan hiếm của xã hội ra sao cho các thành viên trong xã hội. Khái niệm cung và cầu được dùng để chỉ hành vi của con người khi họ tương tác với Nguyễn Thị Hằng và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 98(10): 75 - 78 76 nhau trên thị trường. Về bản chất, cầu (demand) được hiểu là số lượng hàng hóa hoặc dịch vụ mà người mua có khả năng và sẵn sàng mua ở các mức giá khác nhau trong một thời gian nhất định, với điều kiện thu nhập, giá hàng hoá liên quan... không đổi. Việc nghiên cứu cầu nhằm mục đích tìm hiểu nhu cầu, nguyện vọng, mong muốn hay sự khao khát của khách hàng và đó sẽ là chìa khoá để mở ra một thị trường đầy tiềm năng khác cho các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh. Còn cung (supply) là tổng số hàng hoá có ở thị trường hoặc có khả năng thực tế cung cấp cho thị trường, là số hàng hoá, dịch vụ mà người bán muốn bán và sẵn sàng bán ở các mức giá khác nhau vào những thời điểm nhất định. Quy mô cung phụ thuộc vào các yếu tố như số lượng, chất lượng các yếu tố sản xuất, chi phí sản xuất [2]. Nghiên cứu về cung sẽ giúp ta biết được giá cả và sản lượng hàng hóa thực tế được cung cấp trên thị trường. Cung và cầu có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, tác động qua lại lẫn nhau trên thị trường. Cầu xác định khối lượng, cơ cấu của cung về hàng hoá: Hàng hoá nào có cầu thì mới được cung ứng sản xuất; hàng hoá nào tiêu thụ được nhiều (cầu lớn) thì sẽ được cung ứng nhiều và ngược lại. Đối với cung thì cung cũng tác động, kích thích cầu: Những hàng hoá được sản xuất phù hợp với nhu cầu, thị hiếu tiêu dùng sẽ được ưa thích, bán chạy hơn, làm cho cầu của chúng tăng lên. Vì vậy, trong quá trình kinh doanh, công việc đầu tiên của các nhà điều hành doanh nghiệp là tìm cách tiếp cận nhu cầu thị trường. Đó là việc thu thập thông tin về nhu cầu của khách hàng, xu hướng tiêu dùng của họ, số lượng hàng hóa cần mua để qua đó có thể tung sản phẩm mới hoặc cải tiến sản phẩm hiện hữu nhằm có thể đáp ứng tốt hơn nhu cầu của thị trường, củng cố vị trí của mình trên thị trường. Do đó, đối với các doanh nghiệp, trước khi quyết định thâm nhập một thị trường, tung ra một sản phẩm mới, hoặc thực hiện một chiến dịch quảng bá truyền thông, hay quyết định điều chỉnh một trong các yếu tố chiêu thị như tăng - giảm giá, thay đổi bao bì sản phẩm, tái định vị v.v..., họ đều thực hiện nghiên cứu thị trường để thấy được nhu cầu của người tiêu dùng trước khi xây dựng kế hoạch kinh doanh chi tiết. GIẢI PHÁP XÁC ĐỊNH ĐIỂM CÂN BẰNG CUNG - CẦU VÀ DỰ BÁO HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT, KINH DOANH Bài báo xây dựng chương trình mô phỏng và xác định mô hình đường cung, cầu và sự cân bằng Cung - Cầu dựa vào công cụ lập trình Visual Basic. Đồng thời, đưa ra ứng dụng vào việc dự báo hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp trong nền kinh tế hiện nay. Đồ thị hàm cầu Trên cơ sở nghiên cứu về cầu, ta xây dựng hàm cầu với dạng tổng quát: QD = a – bP. Trong đó: QD là lượng cầu, a là hệ số biểu thị lượng cầu khi P= 0, b là hệ số biểu thị mối quan hệ giữa giá và lượng cầu, P là giá của hàng hóa [1]. Dựa vào công thức trên, ta sẽ xây dựng mô hình đường cầu với các tham số đầu vào là hệ số a và b, còn đầu ra là lượng cầu QD, giá hàng hóa P, đồ thị SD biểu thị mối quan hệ giữa giá hàng hóa P và lượng cầu Q. Đồ thị hàm cung Hàm cung có dạng tổng quát: Qs = c+dP. Trong đó: QS là lượng cung, P là giá của hàng hóa, c là hệ số biểu thị mối quan hệ giữa giá và lượng cung [1]. Dựa vào công thức trên, ta sẽ xây dựng mô hình đường cung với các tham số đầu vào là hệ số c và hệ số d, còn đầu ra là lượng cung QS, giá hàng hóa P, đồ thị S biểu thị mối quan hệ giữa giá hàng hóa P và lượng cung Q. Đồ thị cân bằng giữa đường cung và cầu Khi cung bằng cầu, ta có điểm cân bằng thị trường. Điểm cân bằng thị trường là điểm lý tưởng mà ở đó cả giá cả và lượng hàng hóa, dịch vụ cung – cầu đều cân bằng. Trong đó, giá cân bằng là mức giá mà tại đó lượng cầu đúng bằng lượng cung. Giá cân bằng = Giá cung = Giá cầu (P* = PS = PD). Lượng cân bằng là lượng hàng hóa hoặc dịch vụ mà người ta sẵn sàng mua hoặc người bán sẵn sàng bán tại điểm giá cân bằng. Lượng cân bằng = Lượng cung = Lượng cầu (Q* = QS = QD) [2]. Dựa vào các yếu tố trên ta sẽ xác định được các tham số đầu vào là hàm cầu và hàm cung, còn các tham số đầu ra là đồ thị hàm cung và đồ thị hàm cầu. Khi hai đồ thị này cắt nhau ta sẽ xác định được điểm cân bằng giữa cung và cầu, đó chính là điểm cân bằng thị trường với mức giá cân bằng và mức sản lượng cân bằng. Nguyễn Thị Hằng và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 98(10): 75 - 78 77 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Thông qua việc nghiên cứu cơ sở lập trình và tìm hiểu mô hình cung – cầu, tác giả đã xây dựng chương trình thực nghiệm cụ thể. Bằng cách ứng dụng ngôn ngữ lập trình Visual Basic, chương trình ứng dụng đã thiết kế nên các giao diện cơ bản. Hình 1. Giao diện mô hình cung - cầu Sau khi nhập các tham số đầu vào là các hệ số c (với giá trị là 2), d (với giá trị là 5), mức giá P (có giá trị lần lượt là 10, 20, 28, 40, 30), thực hiện lệnh tính QS, ta sẽ biết được mức sản lượng cung ứng hàng hóa của doanh nghiệp ra thị trường với kết quả lượng cung có giá trị lần lượt bằng 52, 102, 142, 202, 152 (hình 2). Hình 2. Giao diện nhập hàm cung Sau đó, thực hiện lệnh vẽ đồ thị hàm cung, chương trình sẽ xuất ra kết quả (hình 3) Hình 3. Giao diện đồ thị hàm cung Quan sát vào đường cung, ta biết được lượng hàng hóa mà các doanh nghiệp muốn bán tại các mức giá khác nhau, trong một khoảng thời gian nhất định. Tương tự như vậy đối với hàm cầu, ta cũng tiến hành nhập các tham số đầu vào là các hệ số a (với giá trị là 200), b (với giá trị là 2), mức giá P (giá trị lần lượt là 20, 50, 100, 28), sau đó thực hiện lệnh tính QD, vẽ đồ thị, ta sẽ thu được kết quả như hình 4 (lượng cầu đạt giá trị 160, 100, 0, 144), hình 5 (đồ thị hàm cầu). Hình 4. Giao diện nhập hàm cầu Hình 5. Giao diện đồ thị hàm cầu Ở hình 5, ta có đường cầu thị trường. Nhìn vào đường cầu này, ta sẽ biết được lượng hàng hóa mà người tiêu dùng muốn mua tại các mức giá khác nhau trong một khoảng thời gian nhất định. Sau khi có các kết quả về hàm cung, hàm cầu và biểu diễn kết hợp hàm cung – cầu trên cùng một đồ thị, ta sẽ xác định được trạng thái cân bằng thị trường (hình 6). Trạng thái cân bằng thị trường đạt được tại điểm E (đạt giá trị 28,285). Tại trạng thái này, lượng cung sẽ tương ứng với lượng cầu, không có hiện tượng dư thừa cũng như thiếu hụt về hàng hóa, dịch vụ. Nguyễn Thị Hằng và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 98(10): 75 - 78 78 Hình 6. Giao diện đồ thị cân bằng cung - cầu Các doanh nghiệp sẽ căn cứ vào trạng thái cân bằng thị trường để đưa ra được mức sản lượng hợp lý. Đó chính là mức sản lượng mà doanh nghiệp sản xuất ra sẽ gần với mức sản lượng cân bằng. Với mức sản lượng này, doanh nghiệp sẽ không xảy ra tình trạng dư thừa hay thiếu hụt hàng hóa, từ đó xây dựng được chiến lược trong việc phát triển sản xuất, kinh doanh của mình. KẾT LUẬN Trong thực tiễn sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, việc nghiên cứu cung – cầu để dự đoán trạng thái cân bằng hoặc gần với mức cân bằng về hàng hóa, dịch vụ là rất cần thiết. Điều đó sẽ giúp họ điều tiết hoạt động sản xuất, kinh doanh của mình để việc cung ứng sản phẩm không vượt quá xa so với mức tiêu thụ của thị trường. Trước khi quyết định sản xuất sản phẩm để cung ứng ra thị trường, doanh nghiệp cần xác định được nhu cầu tiêu thụ của khách hàng. Từ việc dự kiến mức cầu hàng hóa, doanh nghiệp sẽ xác định lượng cung sản phẩm sao cho lượng dư thừa không quá lớn, mà lại không xảy ra tình trạng thiếu hụt hay khan hiếm hàng hóa. Việc mô phỏng hai yếu tố cung – cầu về hàng hóa, dịch vụ để xác định trạng thái cân bằng thị trường bằng phương pháp này sẽ giúp các doanh nghiệp vừa tiết kiệm thời gian, vừa mang lại kết quả khả quan trong việc dự đoán được mức sản lượng đầu ra hợp lý, mang lại hiệu quả kinh tế cao trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1]. Nguyễn Văn Dần, (2009), Giáo trình Kinh tế vi mô, Nhà xuất bản Lao động Xã hội. [2]. Phí Mạnh Hồng, (2008), Giáo trình Kinh tế vi mô, Nhà xuất bản Đại học Kinh tế quốc dân. [3]. David Begg, Stanley Fischer, Rudiger Dornbush, (2007), Kinh tế học, Nhà xuất bản Thống kê. [4]. N. Gregory Mankiw, (2006), Nguyên lý kinh tế học, Nhà xuất bản Thống kê. [5]. Paul A.Samuelson and William.Nordhaus, (2000), Kinh tế học, Nhà xuất bản Thống kê. SUMMARY SOLUTIONS TO DETERMINATION OF SUPPLY – DEMAND BALANCE POINT AND FORECASTING PRODUCTION AND BUSINESS ACTIVITIES OF ENTERPRISES OF GOODS AND SERVICES DURING THE GLOBAL INTEGRATION Nguyen Thi Hang* College of Information Technology and Communication - TNU In business, one of the crucial target for any interprises is profit. To achieve maximum benefit, first of all, business activities must be profitable. To be profitable, businesses need to build the business strategy. In fact, to build business strategy, it is necessary to investigate and determine the needs of consumers, thus forming suitable supply-demand strategies. Therefore, the business strategy is to determine the equilibrium between supply and demand of products and forecast business activities in order to achieve maximum profit. This paper presents application of information technology in building solutions to determine equilibrium and apply on the demand and supply forecasting operations of the manufacturing enterprises in global integration period. In particular, a specific business unit to supply and demand as empirical work in Co. PC-New Thai Nguyen was selected as the studied subjects. Key words: development, supply, demand, balancing the supply – demand, business. Ngày nhận bài: 28/9/2012, ngày phản biện: 13/10/2012, ngày duyệt đăng:12/11/2012 * Tel: 0987 118078, Email: nthang@ictu.edu.vn