Giải pháp nâng cao thành tích chạy bền cho học sinh khối 8;9 trường THCS Thị trấn Mường Chà

A. Mục đích, sự cần thiết Giáo dục thể chất là một mặt của giáo dục toàn diện, đồng thời là một bộ phận không thể tách rời của sự nghiệp giáo dục của Đảng và nhà nước ta. Sự nghiệp giáo dục nói chung và giáo dục thể chất nói riêng đã góp phần hết sức quan trọng trong việc đào tạo thế hệ trẻ phát triển toàn diện, hoàn thiện về nhân cách, trí tuệ ,thể chất để phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước, giữ vững và tăng cường an ninh quốc phòng. Tầm quan trọng của TDTT thể hiện rõ trong tư tưởng và việc làm của Chủ Tịch Hồ Chí Minh – Người dạy: “Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời sống mới, việc gì cũng cần đến sức khỏe mới thành công”. Chỉ thị số 36 – CT/TW ngày 24 tháng 03 năm 1994 của BCH TW Đảng Cộng Sản Việt Nam về công tác TDTT trong giai đoạn mới đã khẳng định phương hướng “Phát triển TDTT là bộ phận quan trọng trong chính sách phát triển kinh tế – Xã hội của Đảng và nhà nước, nhằm bồi dưỡng và phát huy nhân tố con người, công tác TDTT phải góp phần tích cực nâng cao sức khỏe, giáo dục nhân cách, đạo đức, lối sống lành mạnh, làm phong phú đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân, nâng cao năng suất lao động của xã hội và năng lực chiến đấu của lực lượng vũ trang”. Trong cuộc sống hiện nay, vị trí công tác TDTT trong nhà trường càng được xác định theo đúng tầm quan trọng của nó. Thông qua giáo dục trong bộ môn thể dục, bồi dưỡng cho học sinh những đức tính dũng cảm, giúp học sinh biết được kĩ năng cơ bản để tập luyện giữ gìn sức khỏe, nâng cao thể lực, góp phần rèn luyện nếp sống lành mạnh, tác phong nhanh nhẹn, kỉ luật, thói quen tự giác tập luyện thể dục thể thao, giữ gìn vệ sinh. Có sự tăng tiến về thể lực, thi đạt tiêu chuẩn rèn luyện thân thể và thể hiện khả năng của bản thân về thể dục thể thao, biết vận dụng những điều đã học vào nếp sinh hoạt ở trong và ngoài nhà trường, góp phần chuẩn bị cho thế hệ trẻ có nếp sống, tác phong công nghiệp. Trong giáo dục thể chất, môn Điền kinh là nội dung cơ bản, là nền tảng để phát triển các tố chất thể lực cơ sở cho các môn thể thao khác. Trong đó nội dung chạy bền được giảng dạy xuyên suốt chương trình các khối lớp (từ lớp 6 đến lớp 9) của cấp THCS. Luyện tập chạy bền để phát triển sức bền với cự ly chạy thường 300m trở lên, học sinh phần lớn ngán ngại tập luyện chạy bền vì chạy bền có nội dung tập luyện tương đối đơn điệu, đòi hỏi năng lực, sức chịu đựng của người tập rất nhiều, vì phải hoạt động trên một đoạn đường dài, khả năng chống chịu mệt mỏi của cơ thể cao, quá trình tập luyện nhất thiết bản thân phải nỗ lực và cần có tính kiên nhẫn, bền bỉ, dẻo dai. Hiện nay do yêu cầu đổi mới phương pháp giảng dạy đòi hỏi học sinh phải chủ động sáng tạo tích cực, tự giác để tiếp thu tốt các bài học trên lớp nhằm nâng cao sức khoẻ, thể lực cho bản thân. Do vậy việc lựa chọn các phương pháp, các bài tập phù hợp với kiểu bài và phát huy được sự yêu thích môn học đối với học sinh là một vấn đề rất quan trọng nhảy cao là một nội dung cơ bản để phát triển các tố chất thể lực. Trước yêu cầu này đòi hỏi giáo viên lên lớp phải có những phương pháp giảng dạy, những bài tập hợp lí phù hợp với sách giáo khoa, phù hợp với lứa tuổi và đặc biệt là phát triển thành tích môn nhảy cao. Trường THCS Thị Trấn Mường Chà nằm trên địa bàn thị trấn Mường Chà, nền tảng thể lực của học sinh vẫn còn hạn chế. Đặc biệt thành tích môn Điền kinh (nội dung Chạy bền) của học sinh còn thấp so với thành tích chung của các trường trong huyện và của tỉnh Điện Biên. Xuất phát từ những lí do trên tôi mạnh dạn nghiên cứu và lựa chọn “Giải pháp nâng cao thành tích chạy bền cho học sinh khối 8;9 trường THCS Thị trấn Mường Chà” mà tôi đã áp dụng và theo dõi trong mấy năm gần đây. 1.2. Mục đích nghiên cứu đề tài.  Nếu chúng ta cho rằng môn Điền kinh là môn thể thao khá khô khan và đơn điệu thì trong đó chạy bền lại là nội dung mà người tập phải thật sự là những người ham thích và có ý chí kiên trì để có thể lặp lại những chu kỳ của bước chạy cho đến khi hoàn thành cự li. Tập luyện chạy bền đòi hỏi phải tiêu thụ nhiều năng lượng của cơ thể nên người tập cảm thấy mệt mõi nhiều và đặc biệt với lứa tuổi học sinh THCS nếu các em chưa thường xuyên tập luyện một môn thể thao nào đó thì có thể coi đây như là một việc làm nặng nhọc với các em. Nhằm giúp học sinh có góc nhìn thân thiện hơn và tiến đến có ý thức thường xuyên tập luyện chạy bền hằng ngày để rèn luyện thân thể; 100% học sinh đạt thành tích xếp loại “Đạt” hay nói cách khác là các em sẽ “Vượt lên chính mình” là điều mà những người dạy và học Chạy bền đều muốn có và đây cũng là mục đích mà đề tài này muốn nêu lên. 1.3. Nhiệm vụ, phạm vi và thời gian thực hiện. Để đạt được mục đích tìm hiểu và đánh giá của đề tài tôi xác định nhiệm vụ sau: Hiểu được nguyên nhân ảnh hưởng đến tính tích cực tập luyện chạy bền của học sinh và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của môn chạy bền. Thời gian thực hiện từ ngày 25/12/2013 đến ngày 11/03/2014. 1.4. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu. Nhằm đáp ứng nhu cầu công tác giáo dục thể chất toàn diện cho học sinh cấp THCS. Tiếp tục giữ vững và phát huy tinh thần tự giác, tích cực tập luyện bộ môn Điền kinh (nội dung chạy bền) trong giờ thể dục chính khóa cũng như tập luyện ngoại khóa của học sinh toàn trường nói chung và học sinh lớp 8;9 nói riêng tại trường THCS Thị trấn Mường Chà . Với tâm huyết của người làm công tác giáo dục thể chất trong nhà trường THCS buộc người giáo viên thể dục phải lỗ lực vượt qua mọi khó khăn để hoàn thành mục tiêu giáo dục sức khỏe cho học sinh thông qua tập luyện chạy bền. 1.5. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu - Lập kế hoạch chi tiết, khoa học phù hợp với các đối tượng học sinh. - Giáo viên phải nghiên cứu lựa chọn phương pháp thích hợp với thực tế giảng dạy. - Làm cho học sinh hiểu được lợi ích, tác dụng của môn học, với người bình thường ai cũng có thể tập được, phải thường xuyên tự giác tập. - Thường xuyên theo dõi, động viên các đối tượng học sinh, có lượng vận động phù hợp, đủ thời gian nghỉ ngơi sau khi chạy. - Phát huy ý thức tự giác tập luyện cùng với sự động viên của gia đình. - Có cách kiểm tra, đánh giá khoa học, đúng đắn. - Làm cho mọi người hiểu và tạo điều kiện thuận lợi trong công việc dạy và học chạy bền. Áp dụng tốt đề tài sẽ giáo dục cho học sinh tính tự giác tích cực, kiên nhẫn, vượt khó. Phong trào tập luyện chạy bền sẽ thực hiện thường xuyên, phát triển thêm sức bền cho các em từ đó nâng cao được thành tích chạy bền cho học sinh lớp 8; 9 nói riêng và học sinh toàn trường THCS Thị trấn Mường Chà nói chung. 2 . NỘI DUNG 2.1. Cơ sở lí luận: Ngày nay cùng với sự phát triển khoa học công nghệ và sự bùng nổ thông tin. Đảng và nhân dân chú trọng khởi xướng và lãnh đạo nhằm mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”.Yếu tố con người luôn chiếm vị trí hàng đầu, trong đó sức khoẻ của con người mới chiếm một vị trí thích đáng cần thiết để đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Một trong những mục tiêu cơ bản của thể dục thể thao TDTT là cũng cố tăng cường sức khoẻ và hoàn thiện thể chất con người cho quần chúng nhân dân, cho những người lao động. Vai trò của TDTT đối với đời sống đã trở nên cực kỳ quan trọng. Cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật đã tăng cường sự phát triển cơ sở vật chất kỹ thuật cho TDTT, cải tạo sức lao động và góp phần giải phóng lao động. Nhưng thảm hoạ lớn nhất của con người đó là sự “Đói vận động”, cong vẹo cột sống, các bệnh nghề nghiệp, tay chân teo dần, kéo theo sự suy thoái về trí tuệ con người ... Đến đây có vai trò quan trọng phục vụ cho sức khoẻ và có tác dụng chữa bệnh đem lại hiệu quả trong đời sống, lao động sản xuất . Khoa học cũng như thực tiễn đời sống xã hội đã chứng minh TDTT là một phương tiện tích cực nhất, chủ động nhất và có hiệu quả hết sức to lớn trong việc giữ gìn cũng cố và nâng cao sức khoẻ cho mọi người thuộc mọi lứa tuổi khác nhau mà đặc biệt là thế hệ trẻ, những người xây dựng và làm chủ đất nước trong tương lai. Trong sự nghiệp đổi mới của dân tộc ta. TDTT có một vị trí vô cùng quan trọng được Đảng và Nhà nước ta quan tâm. Điều này được thể hiện trong văn kiện hội nghị lần thứ 4 ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 7 (4-1-1993) đã nêu “Những quan điểm chỉ đạo lớn của Đảng và Nhà nước đổi mới công tác này được chăm lo phát triển sự nghiệp TDTT, coi đó là biện pháp hàng đầu để tăng cường sức khoẻ”. Nhân tố con người được Đảng và Nhà nước ta coi trọng, xem là vốn quý nhất trong xã hội. Nhất là trong giai đoạn hội nhập kinh tế quốc tế. Bác Hồ đã nói “Muốn xây dựng xã hội chủ nghĩa thì trước hết phải có con người xã hội chủ nghĩa”. Chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theo Quyết định số 16/2006/QĐ-BGD ĐT ngày 5/5/2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã nêu : "Phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc trưng môn học, đặc điểm đối tượng học sinh, điều kiện của từng lớp học, bồi dưỡng cho học sinh phương pháp tự học, khả năng hợp tác , rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú và trách nhiệm học tập của học sinh". Vậy ngay trong những bước đi ban đầu của thời kỳ quá độ hiện nay TDTT trước hết chủ yếu gắn với sự nghiệp đào tạo con người và phục vụ con người. Những năm gần đây Đảng và Nhà nước ta chú trọng và đầu tư phát triển TDTT cho quần chúng nhân dân và có những bước chuyển mạnh mẽ. Nghị quyết ban chấp hành TW IV khoá VII đã chỉ rõ “ Đổi mới phương pháp ở tất cả các cấp học, bậc học, kết hợp học với hành, học tập với lao động sản xuất, thực nghiệm và nghiên cứu khoa học, gắn nhà trường với xã hội, áp dụng những phương pháp giáo dục hiện đại, bồi dưỡng cho học sinh năng lực tư duy, sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề”. Nghị quyết TW II khoá VIII tiếp tục khẳng định “ Đổi mới phương pháp giáo dục đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học, đảm bảo điều kiện, thời gian tự học, tự nghiên cứu cho học sinh”. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI Nghị quyết số 29-NQ/TW) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. 2.2. Cơ sở thực tiễn. Năm học 2013 - 2014 là năm học tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh trong hoạt động học tập nhằm phù hợp với xu thế của thời đại. Vấn đề này đã đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với giáo viên THCS là phải đổi mới cách dạy ở nội dung chạy bền sao cho thích hợp với từng đối tượng học sinh để phát huy tính tích cực của học sinh. Thể lực của học sinh luôn là một vấn đề được đặc biệt quân tâm của giờ thể dục, là một tiêu chí đánh giá xếp loại học sinh. Tuy nhiên trong giờ dạy thể lực luôn gặp những hạn chế: - Học sinh chưa nhận thức tầm quan trọng của nội dung chạy bền nhằm nâng cao thể lực cho mình. Chạy bền là nội dung học rất dễ nhàm chán đối với học sinh hơn nữa chạy bền là một trong những nội dung đánh giá tiêu chuẩn RLTT với học sinh THCS. Hiện nay do yêu cầu đổi mới phương pháp giảng dạy đòi hỏi học sinh phải chủ động sáng tạo tích cực, tự giác để tiếp thu tốt các bài học trên lớp nhằm nâng cao sức khoẻ, thể lực cho bản thân. Do vậy việc lựa chọn bài tập phù hợp với kiểu bài và phát huy được sự yêu thích môn học đối với học sinh là một vấn đề rất quan trọng. Xuất phát từ những lí do trên đã thôi thúc tôi chọn sáng kiến “Giải pháp nhằm nâng cao thành tích chạy bền cho học sinh lớp 8;9” mà tôi đã áp dụng và theo dõi nhiều năm tại Trường THCS Thị trấn Mường Chà nơi tôi đang công tác. - Muốn học tốt các môn Thể dục thể chất nói chung và môn Điền kinh nói riêng. Đặc biệt là nội dung chạy bền để giúp các em phát triển đều đặn những nhóm cơ chủ yếu tạo điều kiện hình thành tư thế đứng đắn, điều chỉnh linh hoạt sự vận động của cơ thể trong quá trình học tập và luyện tập điền kinh: Phải nói đến môn chạy bền. Tại sao trong khi luyện tập học sinh thường sợ môn này? - Vì chạy bền khả năng duy trì hoạt động kéo dài, hoạt động với cường độ khác nhau. Do đó cần phải giúp các em giảm bớt lo sợ khi luyện tập chạy bền để các em thoải mái hưng phấn trong khi luyện tập tức là giúp các em phân biệt được sức bền chung và sức bền chuyên môn. Là một tố chất thể lực cần phải phân phối sức cho hợp lý trên toàn bộ cự ly cho phù hợp. - Học sinh các trường THCS, ngoài việc học tập các môn văn hóa để phát triển trí tuệ, thì việc học bộ môn Thể dục, tập luyện TDTT thường xuyên ở nhà, nhằm nâng cao sức khỏe chống lại bệnh tật và phục vụ lao động sản xuất. Đây là một nhu cầu không thể thiếu đối với bản thân của mỗi học sinh. - Thực hiện kế hoạch thường xuyên của ngành và kế hoạch cụ thể năm học của Nhà trường về giảng dạy bộ môn Thể dục chính khóa 2 tiết/tuần. - Nhiệm vụ dạy học chính trong môn chạy bền là rèn luyện kỹ thuật và rèn luyện sức bền cho học sinh, đồng thời phát hiện học sinh năng khiếu để bồi dưỡng. - Sân bãi tập luyện cơ bản có để học sinh thực hiện đảm bảo đủ cự ly quy định, phân phối thời gian giảng dạy chạy bền ở cuối tiết (khoảng 5-7 phút) đảm bảo lượng vận động cần thiết để phát triển sức bền. 2.3.Thực trạng 2.3.1. Thuận lợi. Việc phát huy tính tích cực của học sinh khối 9 trường THCS Thị trấn trong luyện tập chạy bền tương đối tốt. Giáo viên thể dục đã giúp các em hoàn thành mục tiêu môn học là: - Biết được một số kiến thức, kỹ năng cơ bản để tập luyện gìn giữ sức khoẻ và nâng cao thể lực. - Góp phần rèn luyện nếp sống lành mạnh, nhanh nhẹn, khéo léo, thói quen tự giác tập luyện TDTT, gìn giữ vệ sinh. - Có sự tăng tiến về thể lực, đạt tiêu chuẩn RLTT và thể hiện bản thân về TDTT. - Biết vận dụng những điều đã học vào nếp sống sinh hoạt ở trong và ngoài nhà trường . - Nhà trường, phụ huynh, chính quyền địa phương quan tâm rất lớn, đầu tư rất lớn đến phong trào thể thao của Trường, của địa phương. - Giáo viên yêu nghề, có trình độ chuyên môn thể dục thể thao đảm bảo các yếu tố để phát triển phong trào thể thao, giáo dục thể chất ở trong và ngoài nhà trường. - Điều kiện cơ sở vật chất dần dần được cải thiện (ví dụ: đường chạy bền quanh khu vực sân bóng chuyền đã được bê tông hóa, huyện đã có sân vận động và có đường chạy bao quanh sân...), học sinh, phụ huynh ngày càng nhìn nhận được tầm quan trọng của thể dục thể thao đối với cơ thể . 2.3.2. Khó khăn: - Cơ sở vật chất kỹ thuật không đáp ứng được yêu cầu của tiết dạy (như đường chạy hẹp, cua gấp...). - Thiết bị đồ dùng luyện tập còn thiếu, hay chất lượng kém . - Học sinh chưa phát huy tính tích cực và tự giác ở nội dung chạy bền do nhàm chán các bài tập đơn giản. * Với giáo viên: - Do điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường ảnh hưởng lớn đến việc áp dụng các đổi mới phương pháp dạy học vì thế còn nhiều hạn chế trong quá trình phát huy tính tích cực của học sinh trong luyện tập chạy bền . * Với học sinh: Đa số các em chưa ý thức cao việc luyện tập đặc biệt là môn chạy bền. Tài liệu tham khảo còn thiếu ảnh hưởng đến quá trình tập luyện và sự hứng thú luyện tập ở nội dung chạy bền. Đặc biệt tình trạng học sinh chưa đáp ứng được yêu cầu về thể lực vẫn còn nhiều. Trên thực tế tại Trường THCS Thị trấn học sinh luôn rất e ngại phải luyện tập chạy bền, đến kỳ kiểm tra lại cố quá sức nên cũng dễ xảy ra hiện tượng quá mệt thậm chí choáng ngất do đặc thù của bộ môn, vì thế vấn đề cần giải quyết là phải làm sao để cho học sinh có hứng thú và ham thích, biết cách luyện tập chạy bền. Từ những vấn đề trên tôi mạnh dạn đưa ra một số giải pháp sau. 2.4. Giải pháp - Để phát huy tính tích cực của học sinh trong dạy học môn chạy bền, GV phải dùng nhiều hình thức và biện pháp tập luyện khác nhau, có như vậy nội dung tập luyện sẽ bớt đơn điệu và gây hứng thú học tập cho học sinh. - Hình thức trò chơi vận động là một trong những hình thức đầu tiên có tác dụng kích thích tập luyện và phù hợp với tâm - sinh lý lứa tuổi học sinh cần được sử dụng nhiều (giáo viên nên thay đổi trò chơi dưới nhiều hình thức, tránh trường hợp lặp lại trò chơi, dễ gây nhàm chán trong học sinh). - Đối với trường không có đường chạy vì địa điểm chật hẹp nên sử dụng hình thức chạy tại chỗ, chạy trong khu vực quy định, chạy vòng số 8, chạy theo đường gấp khúc... với thời gian chạy tăng dần sau từng buổi tập. - Các trường có đường chạy dài nên sử dụng hình thức chạy lặp lại nhiều lần, chạy tốc độ trung bình 1,2 vòng, chạy biến tốc, cũng giúp cho việc nâng cao sức bền rất tốt cho người tập. Tuy nhiên cần phải đảm bảo nguyên tắc tăng dần cự ly chạy sau từng buổi tập, không nên cho chạy dài trong những buổi tập đầu. - Hình thức tập luyện chạy trên địa hình tự nhiên, đây là hình thức tập luyện chủ yếu, giáo viên có thể chủ động biến đổi địa hình, đường chạy. Tuy nhiên việc lựa chọn đường chạy nên tận dụng các địa hình có sẵn như chạy lên dốc, xuống dốc, hố nước hoặc làm các chướng ngại vật trên đường chạy để làm cho đường chạy phong phú nhằm phát huy tính tích cực chủ động của học sinh thông qua các loại hình tập luyện. - Tập chạy cự ly tương đương với cự ly kiểm tra theo từng nhóm sức khỏe, lứa tuổi dưới các hình thức thi đấu giữa các tổ, cá nhân. - Chương trình giảng dạy bộ môn thể dục mới do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định, chạy bền lấy việc phát triển sức bền cho học sinh là nhiệm vụ hàng đầu. Do vậy, việc rèn luyện chạy bền cho học sinh THCS cần được giáo viên xác định để lựa chọn nội dung, biện pháp luyện tập phù hợp, lượng vận động hợp lý, giúp học sinh rèn luyện thường xuyên. Có như vậy việc rèn luyện thể chất mới có hiệu quả và đảm bảo an toàn tuyệt đối trong tập luyện và kiểm tra. - Ngoài ra giáo viên cần cung cấp các kiến thức chuyên môn trong những thời gian nghỉ giữa các lần tập. Đó là: Kiến thức về các giai đoạn kỹ thuật chạy, phân phối sức khi chạy, giải thích các hiện tượng đau sóc, hiện tượng cực điểm, hiện tượng choáng, thở dốc và cách khắc phục. Nhắc nhở học sinh vận dụng tốt trong quá trình tập luyện trên lớp cũng như tự tập ở nhà. Để tránh nhàm chán, các biện pháp tập luyện cần được thay đổi thường xuyên qua các buổi tập, mỗi khi đưa ra biện pháp mới, giáo viên cần hướng dẫn cụ thể mục đích, yêu cầu đến cách tổ chức tập luyện cho học sinh ở trên lớp và bài tập bổ trợ thêm ở nhà. - Để nâng cao tính tích cực tự giác của học sinh trong tập luyện chạy bền người giáo viên cần quan tâm: Tìm đường chạy đủ độ dài, nếu đường vòng không nên ngắn quá (dưới 100m) làm học sinh ức chế khi phải chạy nhiều vòng. Đường chạy phải bằng phẳng để đảm bảo an toàn. - Phối hợp các hình thức tập luyện khác nhau: Trò chơi và các biện pháp phát triển thể lực. Luyện tập trên địa hình tự nhiên và các phần chạy theo cự ly quy định. Sự phong phú về hình thức và biện pháp tập luyện sẽ hạn chế bớt những ức chế khi thực hiện động tác. - Truyền thụ kiến thức xen kẽ giữa các lần tập sẽ giúp học sinh nhanh hồi phục và các tri thức cần thiết. - Ngay từ buổi tập đầu cần chú ý nhắc nhở học sinh trong suốt quá trình tập luyện phải mang giày vải (ba ta) nhầm hạn chế chấn thương TDTT. - Cần chú ý giáo dục tư tưởng, phẩm chất tâm lý cá nhân vì hạt nhân của giáo dục Cộng sản chủ nghĩa là giáo dục tư tưởng. Việc giáo dục tư tưởng phải gắn liền với giáo dục phẩm chất đạo đức và các phẩm chất tâm lý tập luyện chuyên môn, rất cần thiết cho học sinh THCS, những phẩm chất này, giúp học sinh tham gia tập luyện một cách tập trung, có mục đích, tự giác, bền bỉ. Chính vì thế, cấn giáo dục cho học sinh hiểu rằng: những người tập luyện tích cực, thường xuyên luôn là tấm gương sáng cho thanh thiếu niên tham gia tập luyện thể thao noi theo, và thông qua sự tập luyện xuất sắc của họ thì danh dự của họ được tôn vinh và được mọi người tôn trọng. - Hàng loạt các ảnh hưởng giáo dục sâu sắc gia đình, trường học, các tổ chức thiếu niên, nhi đồng đã tác động đến người tập. Như vậy việc phát triển các phẩm chất ý chí ngay từ buổi đầu tập luyện có một ý nghĩa to lớn, vì thế cần thiết phải phát triển và củng cố. - Trong quá trình giảng dạy giáo viên cần trang bị cho học sinh: tư thế thân người khi chạy, cách đặt chân chạm đất (nửa trước bàn chân) đánh tay cần phối hợp ăn nhịp với bước chạy của chân, hít thở khi chạy (thông thường cứ 3 bước hít vào, 3 bước thở ra. Lúc thở dốc thì 2 bước hít vào 2 bước thở ra, hít vào bằng mũi, thở ra bằng mồm). Yêu cầu giữ vững kỹ thuật trong điều kiện tập luyện. Bởi vậy việc phát triển sức bền và kỹ thuật luôn gắn bó với nhau. Trong mối quan hệ này, phải phát triển các khả năng phối hợp vận động cần thiết cho việc sử dụng kỹ thuật một cách hợp lý nhất. - Phát huy tích tích cực trong tập luyện phải cần thiết coi trọng việc phát triển các khả năng trí tuệ của mỗi học sinh, xem đây là một bộ phận quan trọng của quá trình giảng dạy. Mức độ yêu cầu về trí tuệ năng lực nhận thức ngày càng cao, do đó góp phần tích cực vào việc tự giác tích cực chủ động tập luyện. Năng lực trí tuệ của học sinh, không những ảnh hưởng đến quá trình tập luyện (đặc biệt với việc trang bị kiến thức kỹ thuật) mà còn thể hiện ở các năng lực tham gia trò chơi, ý thức cá nhân trong tập luyện, hạn chế chấn thương khi tham gia tập luyện của vận động viên. - Bên cạnh công tác chuẩn bị về mọi mặt, giáo viên khi giảng dạy chạy bền cần nghiên cứu trình độ phát triển, đặc điểm giới tính, lứa tuổi. - Liên hệ chặt chẽ với gia đình các em học sinh, để nắm bắt tâm lý, tính tình, sở thích, trạng thái và ý thức của từng đối tượng. - Cần thay đối cảnh quan, sân tập, lồng ghép các trò chơi phát triển thể lực chung, chuyên môn, tạo không khí hứng thú qua từng buổi tập. - Tập luyện TDTT nhưng cần thiết phải coi trọng học tập các môn văn hóa. - Đảm bảo nguồn năng lượng dự trữ đầy đủ, phân phối thời gian luyện tập và thời gian nghỉ hợp lý. Chú ý học sinh nữ những ngày ''bệnh'' không bố trí tập luyện. Trên cơ sở lý luận và thực tiễn tôi đã lựa chọn một số bài tập như sau : * Bài tập 1 : - Nhảy dây bền .(thời gian kéo dài tăng dần từ 2 phút -5 phút -7 phút ) - Tâng cầu .(thời gian kéo dài tăng dần từ 2 phút -5 phút -7 phút ) - Chạy đồng đều.(thời gian kéo dài tăng dần từ 2 phút -5 phút -7 phút ) * Bài tập 2 : - Chạy tiếp sức (15-20 mét theo nhóm ) - Chạy zic zăc (15-20 mét theo nhóm) - Chạy vượt chướng ngại vật (25-60 mét theo nhóm) - Chạy lặp lại cự ly (250-500 mét theo nhóm) * Bài tập 3 : Chạy tiếp sức vượt chướng ngại vật. Đi bộ hoặc chạy chậm 50-100 mét đầu tăng tốc độ ở cự ly 200mét và tăng tốc độ ở cự ly 200- 300mét (tuỳ thuộc vào thể lực của học sinh để phân phối bài tập hợp lý ). * Bài tập 4 : Tập chạy từ nhẹ đến nặng: những buổi tập đầu tiên cần chạy nhẹ nhàng với tốc độ chậm khoảng 2 – 3 phút hoặc 300 – 350mét, sau đó tăng dần thời gian , khoảng cách tốc độ lên một chút. Sau một số buổi tập khi cơ thể đã quen có thể nâng dần từng chỉ tiêu. * Bài tập 5 : Luyện tập chạy 100 mét đường thẳng và 200 mét đường vòng 1 đến 2 lần thời gian nghĩ 2 đến 3 phút .Sau đó nâng dần cự ly . * Bài tập 6: Chạy tại chổ gót chạm mông, chạy nâng cao đầu gối, chạy má ngoài theo nhịp vỗ tay của GV hoặc chạy theo thời gian quy định chừng 2 đến 3 phút sau đó nâng dần thời gian. * Bài tập 7 : Chạy theo nhóm sức khoẻ hoặc tự nguyện chạy theo nhóm khoảng 4 đến 5 học sinh một nhóm chạy bấm thành tích hoặc không bấm thành tích(500m-600m có thể động viên các em vượt thành tích hay cự ly đã quy định). * Bài tập 8 : Tập chạy tại chổ phối hợp với đánh tay,hơi thở và bước chạy (chia thành 2 nhóm hoặc chạy đồng loạt). * Bài tập 9 : Tập sức bền bằng đi bộ hoặc chạy trên địa hình tự nhiên theo sức khoẻ từ 300m nâng dần đến 500m, 600m, 700m , 800m.... hoặc tập theo thời gian từ 3 phút đến 8, 9 ,10, 12 , 20 .... phút. Chú ý chạy sát đường vòng hướng vào tâm chân trái thấp hơn chân phải khi chạy qua đường vòng và phân phối sức hợp lý khi chạy. * Bài tập 10 : Tập sức bền bằng các môn có tác dụng rèn luyện sức bền như: đi bộ thể thao, chạy cự li trung bình, chạy cự li dài. Cũng có thể tập các môn cầu lông, bóng đá, bóng chuyền * Bài tập 11 : Tập theo hình thức cá nhân hoặc theo nhóm tại chỗ hoặc di chuyển theo vòng số 8 khi đi bộ, chạy.... Ra bài tập về nhà, thời gian tập thích hợp vào buổi sáng sớm hoặc chiều tối . -Bài tập 12: Chạy theo tín hiệu còi, chuyển hướng chạy khi nghe tín hiệu nhằm phát huy tố chất thể lực và sự hứng thú luyện tập sức bền. -Bài tập 13: Nhóm bài tập thi đấu giữa các em học sinh trong Lớp, Trường, Huyện, Tỉnh (Thi chạy 400 mét, 800 mét,1500 mét, 3000m). Trên đây là 13 bài tập mà tôi đã tổ chức phỏng vấn được một số huấn luyện viên điền kinh và một số giáo viên giàu kinh nghiệm. 2.5. Kết quả đạt được Sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm tỷ lệ học sinh hiểu bài, tích cực tập luyện tăng lên, các em hứng thú và tích cực học tập hơn. 2.5.1. Về chất lượng đại trà: Thông qua chất lượng kiểm tra “Thường xuyên nội dung chạy bền (cự ly 500 mét)– Tiết 51 theo PPCT thể dục 9 và Tiết 52 theo PPCT thể dục 8” năm học 2012 – 2013 tại Trường THCS Thị trấn Mường Chà kết quả kiểm tra như sau: Khối THCS Kết quả xếp loại Đạt Chưa đạt SL % SL % 8 76 73 96.1% 3 3.9% 9 75 71 95% 4 5% Tổng 151 144 95.55% 7 4.45% Bảng 1: chất lượng kiểm tra chạy bền (500m) năm học 2012 – 2013 Ở đây tôi chỉ thu thập số liệu của 2 khối 8 - 9 vì ở 2 khối này việc rèn luyện thể lực là rất quan trọng đến sự phát triển của các em. Thông qua số liệu đó tôi nhận ra tỷ lệ học sinh loại Chưa Đạt là khá cao. Sau thời gian thực hiện đề tài, thông qua chất lượng kiểm tra “Thường xuyên nội dung chạy bền (cự ly 500 mét)– Tiết 51 theo PPCT thể dục 9 và Tiết 52 theo PPCT thể dục 8” năm học 2013 – 2014 tại Trường THCS Thị trấn Mường Chà kết quả kiểm tra như sau: Khối THCS Kết quả xếp loại Đạt Chưa đạt SL % SL % 8 106 106 100% 0 0% 9 74 74 100% 0 0% Tổng 180 180 100% 0 0% Bảng 2: chất lượng kiểm tra chạy bền (500m) năm học 2013 – 2014 Biểu đồ 1: So sánh tỉ lệ học sinh xếp loại Đạt, Chưa đạt năm học 2012 – 2013 và năm học 2013 - 2014 Qua “Biểu đồ 1” cho thấy trong năm học 2012 – 2013 tỉ lệ học sinh khối 8 và khối 9 đạt kết quả kiểm tra nội dung chạy bền xếp loại “Chưa đạt” khá cao. Sau khi thực hiện các giải pháp nâng cao thành tích chạy bền của đề tài thì năm học 2013-2014 100% học sinh đã đạt kết quả kiểm tra xếp loại “Đạt”. 2.5.2.Về thành tích học sinh giỏi: Các năm trước đây, tại các kì khảo sát thành tích HKPĐ môn Điền Kinh (nội dung chạy bền) do PGD&ĐT huyện Mường Chà tổ chức, các giải nhất nhì thường thuộc về các em học sinh tại các trường xã vùng sâu vùng xa. Trong những năm gần đây đều có học sinh giỏi môn Điền kinh (nội dung chạy bền) cấp huyện do phòng giáo dục và đào tạo tổ chức. Dưới đây là một số thành tích mà học sinh trường THCS Thị trấn Mường Chà đã đạt được tại HKPĐ cấp huyện do PGD&ĐT tổ chức ngày 7 – 8/01/2014. - Nội dung 800m: + Giải nhất: Hạng Thị Dùa – Học sinh lớp 8C, trường THCS Thị trấn + Giải nhì: Phạm Thanh Hồng – Học sinh lớp 9C, trường THCS Thị trấn + Giải ba: Tòng Thị Mai – Học sinh lớp 9C, trường THCS Thị trấn - Nội dung 1500m: + Giải nhất: Khoàng Văn Kiểu – Học sinh lớp 9A, trường THCS Thị trấn. 3.KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 3.1. Kết luận - Qua quá trình giảng dạy tại trường bản thân đã vận dụng tốt “Các giải pháp nhằm nâng cao thành tích chạy bền cho học sinh lớp 8;9”. Kết quả học sinh tham gia học tập bộ môn chạy bền phần lớn đều ham thích, tích cực tập luyện ở lớp và thường xuyên tập luyện ở nhà. Qua các kỳ kiểm tra bộ môn chạy bền tất cả các em học sinh đều đạt thành tích xếp loại “Đạt” và đạt Tiêu chuẩn RLTT. Ngoài ra các em còn vận động người thân trong gia đình tham gia tập luyện chạy bền nhằm nâng cao sức khỏe phục vụ học tập, lao động sản xuất đồng thời phòng chống bệnh tật. - Qua nhiều năm công tác ở trường giảng dạy môn thể chất cho học sinh đã phát hiện bồi dưỡng học sinh có năng khiếu ở môn điền kinh, nổi bật ở môn chạy bền có chiều hướng phát triển khá rõ. Cần có sự quan tâm của Ban Giám Hiệu nhà trường, đoàn thể hỗ trợ đầy đủ trang thiết bị trong giảng dạy ngày càng nhiều hơn, để hướng dẫn cho học sinh có tính sáng tạo trong học tập. - Bản thân luôn cố gắng làm đồ dùng dạy học đặc trưng cho từng môn học để học sinh có hướng phấn đấu ở bước đầu ngày càng hoàn chỉnh tốt hơn cho từng môn học. - Luôn trao đổi rút kinh nghiệm tiết dạy ở đồng nghiệp là chuyên môn để củng cố hoàn chỉnh kiến thức qua từng năm học. - Ngoài ra bản thân còn phải thu thập tài liệu sách báo, tranh ảnh, nghe đài, truy cập Internet để cập nhật tư liệu để đưa vào việc giảng dạy ngày càng phù hợp với thực tiễn - Muốn vậy bản thân phải không ngừng phấn đấu từng bước trong giảng dạy để phát hiện, bồi dưỡng những tài năng cho trường cũng là nguồn năng lực kế thừa cho huyện nhà để phát huy cao hơn nữa để bắt kịp sự tiến bộ thể dục thể thao của Huyện và Tỉnh bạn hướng dẫn học sinh và vân động người thân trong gia đình luôn tích cực tham gia phong trào rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại. 3.2. Kiến nghị - Điều kiện cải thiện sân bãi do sân bãi hiện không đáp ứng được nội dung chạy bền (đường chạy,dụng cụ luyện tập...), thường xuyên hội thảo chuyên đề bộ môn thể dục để giáo viên nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ. - Ban giám hiệu và Hội đồng giáo dục của nhà trường ủng hộ và tạo thêm điều kiện thuận lợi khi giáo viên thực hiện chương trình chạy bền. Gia đình và xã hội nên có cách nhìn chạy bền là môn học chính khoá theo chương trình của Bộ GD-ĐT nhằm rèn luyện sức khoẻ chứ không phải gây ra khó khăn trong việc học tập của học sinh. - Nhà trường, PGD&ĐT cần Quan tâm, đẩy mạnh hơn nữa, đầu tư hơn nữa đến lực lượng giáo viên Thể chất, các em học sinh VĐV điền kinh cấp Trường, cấp huyện, cải thiện điều kiện tập luyện (ăn uống, bồi dưỡng, giải thưởng) cho các vận động viên trẻ. Đối với Phòng GD và Sở có kế hoạch đầu tư, đào tạo hơn nữa, tổ chức nhiều giải thi đấu tạo điều kiền giao lưu học hỏi kinh nghiệm TDTT lẫn nhau để cùng nâng cao trình độ và gây sự hứng thú nhằm phát huy tính tích cực của học sinh THCS trong luyện tập chạy bền . - Đây là công trình nghiên cứu đầu tay của tôi trong điều kiện thời gian, kinh nghiệm còn hạn chế, tôi rất mong muốn nhận được sự góp ý và cộng tác giúp đỡ của các nhà chuyên môn để sáng kiến được hoàn thiện hơn .