Đề cương học phần nhập môn tài chính tiền tệ

Đ C NG H C PH N NH P MÔN TÀI CHÍNH TI N T 1.2 Ề ƯƠ Ọ Ầ Ậ Ề Ệ CH NG 1: NH NG V N Đ C B N V TI N T VÀ TÀI CHÍNHƯƠ Ữ Ấ Ề Ơ Ả Ề Ề Ệ 1.Tài li u tham kh oệ ả - Lý thuy t tài chính - ti n tế ề ệ, Nhà xu t b n Đ i h c Qu c gia Hà n i,ấ ả ạ ọ ố ộ PSG.TS Đinh Văn S n (2002), (ơ t trang 5 đ n trang 41; t trang127 - đ n trangừ ế ừ ế 145) - Lý thuy t Tài chính ế - H c vi n tài chính - PGS.TS. D ng Đăng Chinhọ ệ ươ (t trang 5 đ n trang 50)ừ ế - Nh p môn Tài chính ti n tậ ế ệ - Tr ng ĐH KTTP HCM, PGS.TS. S Đìnhườ ử Thành, TS Vũ Th Minh H ng. ị ằ (t trang 1 - đ n trang 23; t trang 24 - đ n trangừ ế ừ ế 44) 2. Yêu c uầ Sau khi nghiên c u ch ng này, yêu c u ng i h c c n n m đ c hai v nứ ươ ầ ườ ọ ầ ắ ượ ấ đ l n: ề ớ - Th nh tứ ấ : M t s v n đ c b n v ti n t nh : khái ni m, các hình tháiộ ố ấ ề ơ ả ề ề ệ ư ệ c a ti n t , các ch c năng, vai trò c a ti n t , ch đ l u thông ti n t , các y u tủ ề ệ ứ ủ ề ệ ế ộ ư ề ệ ế ố c u thành ch đ l u thông ti n t ...ấ ế ộ ư ề ệ - Th haiứ : M t s v n đ c b n v tài chính nh : Khái ni m tài chính, ộ ố ấ ề ơ ả ề ư ệ n iộ dung các quan h tài chính trong n n kinh t , b n ch t c a tài chính, các ch c năngệ ề ế ả ấ ủ ứ c a tài chính và h th ng tài chính trong n n kinh t qu c dân bao g m nh ngủ ệ ố ề ế ố ồ ữ khâu nào, đ c tr ng c b n c a t ng khâu c a h th ng tài chínhặ ư ơ ả ủ ừ ủ ệ ố 3. Tóm t t n i dung c b nắ ộ ơ ả * Nh ng v n đ c b n v ti n t : ữ ấ ề ơ ả ề ề ệ - Khái ni m v ti n t : ệ ề ề ệ + Theo quan đi m c a Mark:ể ủ + Theo quan đi m hi n đ i:ể ệ ạ - Các hình thái c b n c a ti n t :ơ ả ủ ề ệ + Hoá t : (Khái ni m, các hình thái hoá t : hoá t kim lo i và hóa t phi kimệ ệ ệ ệ ạ ệ lo i)ạ 1 + Tín t : (Khái ni m, các hình thái tín t : ti n kim lo i, ti n gi y, ti n ghiệ ệ ệ ề ạ ề ấ ề s , ti n đi n t )ổ ề ệ ử - Các ch c năng c a ti n tứ ủ ề ệ + Ch c năng th c đo giá trứ ướ ị + Ch c năng ph ng ti n trao đ i và thanh toánứ ươ ệ ổ + Ch c năng ph ng ti n c t tr giá trứ ươ ệ ấ ữ ị (M i ch c năng c a ti n t c n n m đ c n i dung c a ch c năng, đi uỗ ứ ủ ề ệ ầ ắ ượ ộ ủ ứ ề ki n th c hi n và tác d ng c a ch c năng đ t đó nh n bi t xem ch c năng nàoệ ự ệ ụ ủ ứ ể ừ ậ ế ứ c a ti n t là ch c năng quan tr ng nh t)ủ ề ệ ứ ọ ấ - Vai trò c a ti n t ủ ề ệ + Ti n t là ph ng ti n th c hi n các quan h xã h i và th c hi n m cề ệ ươ ệ ự ệ ệ ộ ự ệ ụ đích c a ng i s h u chúngủ ườ ở ữ + Ti n t là ph ng ti n đ m r ng, phát tri n s n xu t và trao đ i hàngề ệ ươ ệ ể ở ộ ể ả ấ ổ hóa + Ti n t là ph ng ti n đ th c hi n và m r ng các quan h h p tác qu cề ệ ươ ệ ể ự ệ ở ộ ệ ợ ố tế - Các ch đ l u thông ti n tế ộ ư ề ệ: + Khái ni m:ệ + Các y u t c b n c a ch đ l u thông ti n (b n v ti n, đ n v ti n,…)ế ố ơ ả ủ ế ộ ư ề ả ị ề ơ ị ề + Các ch đ l u thông ti n t (Ch đ l u thông ti n đ giá, ch đ l uế ộ ư ề ệ ế ộ ư ề ủ ế ộ ư thông ti n d u hi u)ề ấ ệ * Nh ng v n đ c b n v tài chính ữ ấ ề ơ ả ề - Nh ng ti n đ khách quan d n t i s ra đ i c a tài chính:ữ ề ề ẫ ớ ự ờ ủ + S ra đ i, t n t i và phát tri n c a s n xu t hàng hoá, ti n t ự ờ ồ ạ ể ủ ả ấ ề ệ + S ra đ i, t n t i và phát tri n c a Nhà n c ự ờ ồ ạ ể ủ ướ - B n ch t c a tài chínhả ấ ủ + N i dung các m i quan h kinh t thu c ph m trù tài chính (ộ ố ệ ế ộ ạ Các quan hệ tài chính gi a Nhà n c v i các ch th khác trong n n kinh t - xã h i, các quanữ ướ ớ ủ ể ề ế ộ h tài chính gi a các ch th v i nhau, các quan h tài chính trong n i b m t chệ ữ ủ ể ớ ệ ộ ộ ộ ủ th , các quan h tài chính qu c t )ể ệ ố ế 2 + B n ch t c a tài chính: (Tài chính là h th ng các quan h phân ph i d iả ấ ủ ệ ố ệ ố ướ hình thái giá tr , tài chính không ph i là ti n hay qu ti n t , tài chính không ph iị ả ề ỹ ề ệ ả là h th ng các lu t l v tài chính.)ệ ố ậ ệ ề => Khái ni m tài chính:ệ - Các ch c năng c a tài chính:ứ ủ + Ch c năng phân ph i (Khái ni m, đ i t ng, ch th , k t qu , đ c đi m,ứ ố ệ ố ượ ủ ể ế ả ặ ể quá trình phân ph i, ý nghĩa c a ch c năng)ố ủ ứ + Ch c năng giám đ c (Khái ni m, đ i t ng, ch th , k t qu , đ c đi m,ứ ố ệ ố ượ ủ ể ế ả ặ ể ý nghĩa c a ch c năng)ủ ứ (T n i dung c a 2 ch c năng này ng i h c ph i tìm ra đ c m i liên hừ ộ ủ ứ ườ ọ ả ượ ố ệ bi n ch ng gi a chúng)ệ ứ ữ - H th ng tài chínhệ ố + Khái ni m:ệ + C u trúc c a h th ng tài chính (theo đ c đi m ho t đ ng c a t ng lĩnhấ ủ ệ ố ặ ể ạ ộ ủ ừ v c tài chính thì h th ng tài chính bao g m 5 khâu c b n: ngân sách nhà n c, tàiự ệ ố ồ ơ ả ướ chính doanh nghi p, b o hi m, tín d ng, tài chính c a các t ch c kinh t - chínhệ ả ể ụ ủ ổ ứ ế tr - xã h i và các h gia đình. ị ộ ộ Có s đ minh h a cho m i quan h tài chính tr cơ ồ ọ ố ệ ự ti p và gián ti p gi a 5 khâu nàyế ế ữ ) CH NG 2: NGÂN SÁCH NHÀ N CƯƠ ƯỚ 1.Tài li u tham kh oệ ả - Lý thuy t tài chính - ti n tế ề ệ, Nhà xu t b n Đ i h c Qu c gia Hà n i,ấ ả ạ ọ ố ộ PSG., TS. Đinh Văn S n (2002), ơ (t trang 42- đ n trang 77)ừ ế - Lý thuy t Tài chínhế - H c vi n tài chính – PGS.TS. D ng Đăng Chinhọ ệ ươ (t trang 61 - đ n trang 104 )ừ ế - Nh p môn Tài chính ti n tậ ề ệ - Tr ng ĐH KTTP HCM, PGS.TS. S Đìnhườ ử Thành, TS Vũ Th Minh H ng ị ằ (t trang 193 - đ n trang229)ừ ế - Website c a B tài chính: ộ 2. Yêu c uầ 3 Ng i h c nghiên c u ch ng này c n n m đ c m t s n i dung c b nườ ọ ứ ươ ầ ắ ượ ộ ố ộ ơ ả c a khâu ch đ o trong h th ng tài chính nh : ngân sách nhà n c là gì, các đ củ ủ ạ ệ ố ư ướ ặ đi m và vai trò cúa NSNN. Tìm hi u v ho t đ ng c a NSNN bao g m 2 ho tể ể ề ạ ộ ủ ồ ạ đ ng là thu ngân sách và chi ngân sách, trong đó tìm hi u v c c u, các nhân tộ ể ề ơ ấ ố nh h ng và các nguyên t c thi t l p h th ng thu và t ch c chi NSNN cùngả ưở ắ ế ậ ệ ố ổ ứ m t s các v n đ liên quan đ n tình tr ng b i chi NSNN.ộ ố ấ ề ế ạ ộ 3. Tóm t t n i dung c b nắ ộ ơ ả * Nh ng v n đ chung v ngân sách nhà n cữ ấ ề ề ướ - Khái ni m: ệ - Đ c đi m c a NSNN:ặ ể ủ + Ho t đ ng c a NSNN g n li n v i quy n l c kinh t , chính tr c a nhàạ ộ ủ ắ ề ớ ề ự ế ị ủ n c, đ c nhà n c ti n hành trên c s lu t đ nh; ướ ượ ướ ế ơ ở ậ ị + Ho t đ ng thu chi c a NSNN g n ch t v i th c tr ng vi c th c hi n cácạ ộ ủ ắ ặ ớ ự ạ ệ ự ệ ch c năng, nhi m v c a nhà n c trong t ng th i kỳ;ứ ệ ụ ủ ướ ừ ờ + Ho t đ ng thu chi c a NSNN ch a đ ng các n i dung kinh t xã h i nh tạ ộ ủ ứ ự ộ ế ộ ấ đ nh, ch a đ ng nh ng quan h kinh t , quan h l i ích nh t đ nh, trong quan quanị ứ ự ữ ệ ế ệ ợ ấ ị h l i ích đó, l i ích qu c gia, l i ích t ng th bao gi cũng đ c đ t lên hàng đ uệ ợ ợ ố ợ ổ ể ờ ượ ặ ầ và chi ph i các l i ích khác; ố ợ + Ho t đ ng thu chi c a NSNN mang tính không hoàn tr tr c ti p là chạ ộ ủ ả ự ế ủ y u; NSNN mang tính k ho ch và cân đ i cao; ế ế ạ ố + Ho t đ ng thu chi c a NSNN g n ch t v i th c tr ng phát tri n c a n nạ ộ ủ ắ ặ ớ ự ạ ể ủ ề kinh t và s v n đ ng c a các ph m trù giá tr nh : giá c , lãi su t,…; ế ự ậ ộ ủ ạ ị ư ả ấ + Ho t đ ng thu chi c a NSNN th c ch t là s phân chia ngu n tài chínhạ ộ ủ ự ấ ự ồ qu c gia đ gi i quy t hài hoà các m i quan h v l i ích gi a các ch th trongố ể ả ế ố ệ ề ợ ữ ủ ể n n kinh t ề ế - Vai trò c a ngân sách nhà n c: ủ ướ + NSNN là công c huy đ ng ngu n tài chính đ đáp ng cho nhu c u chiụ ộ ồ ể ứ ầ tiêu c a nhà n c ủ ướ + NSNN là công c đi u ti t vĩ mô n n kinh t (đ nh h ng, hình thành cụ ề ế ề ế ị ướ ơ c u kinh t m i, kích thích s n xu t kinh doanh và ch ng đ c quy n; đi u ti t thấ ế ớ ả ấ ố ộ ề ề ế ị 4 tr ng, bình n giá c và ki m soát l m phát; đi u ti t thu nh p gi a các thànhườ ổ ả ể ạ ề ế ậ ữ ph n kinh t và các t ng l p dân c nh m đ m b o công b ng trong xã h i)ầ ế ầ ớ ư ằ ả ả ằ ộ * Thu Ngân sách nhà n cướ - Khái ni mệ - C c u thu NSNNơ ấ : + Theo n i dung kinh tộ ế + Theo tính ch t phát sinh ấ + Theo tính ch t cân đ i c a NSNNấ ố ủ - Các nhân t nh h ng đ n thu NSNNố ả ưở ế : + Thu nh p bình quân đ u ng iậ ầ ườ + Kh năng xu t kh u ngu n tài nguyên thiên nhiênả ấ ẩ ồ + T su t doanh l i c a n n kinh t ,ỷ ấ ợ ủ ề ế + T ch c b máy thu n pổ ứ ộ ộ + Kh năng trang tr i các kho n chi phí c a Nhà n c ả ả ả ủ ướ - Các nguyên t c thi t l p h th ng thu NSNNắ ế ậ ệ ố : + n đ nh và lâu dàiỔ ị + Đ m b o s công b ngả ả ự ằ + Rõ ràng và ch c ch nắ ắ + Đ n gi nơ ả + Phù h p v i thông l qu c tợ ớ ệ ố ế *Chi NSNN - Khái ni mệ - C c u chi NSNNơ ấ : + Theo n i dung kinh tộ ế + Theo tính ch t phát sinhấ + Theo m c đích chi tiêuụ - Các nhân t nh h ng đ n chi NSNNố ả ưở ế : + Ch đ xã h iế ộ ộ + S phát tri n c a l c l ng s n xu tự ể ủ ự ượ ả ấ + Kh năng tích lu c a n n kinh tả ỹ ủ ề ế 5 + Mô hình t ch c b máy qu n lý nhà n c và nh ng nhi m v mà nhàổ ứ ộ ả ướ ữ ệ ụ n c đ m nh n trong t ng th i kỳ,….ướ ả ậ ừ ờ - Các nguyên t c t ch c chi NSNNắ ổ ứ : + D a trên kh năng các ngu n thu đ ho ch đ nh chi tiêu; ự ả ồ ể ạ ị + Đ m b o yêu c u ti t ki m và hi u qu trong vi c b trí các kho n chiả ả ầ ế ệ ệ ả ệ ố ả tiêu c a NSNNủ + Tr ng tâm, tr ng đi mọ ọ ể + Nhà n c và nhân dân cùng làm trong vi c b trí các kho n chi c a ngânướ ệ ố ả ủ sách Nhà n c nh t là các kho n chi mang tính ch t phúc l i xã h iướ ấ ả ấ ợ ộ ; + Phân bi t rõ nhi m v phát tri n kinh t - xã h i c a các c p theo lu tệ ệ ụ ể ế ộ ủ ấ ậ pháp đ b trí các kho n chi cho thích h pể ố ả ợ ; + K t h p ch t ch các kho n chi ngân sách Nhà n c v i kh i l ng ti nế ợ ặ ẽ ả ướ ớ ố ượ ề t có m t trong l u thông và các ph m trù lãi su t, t giá h i đoái t o nên công cệ ặ ư ạ ấ ỉ ố ạ ụ t ng h p cùng tác đ ng đ n các v n đ c a kinh t vĩ mô ổ ợ ộ ế ấ ề ủ ế (Đ i v i m i nguyên t c c n phân tích n i dung và ý nghĩa c a m i ch cố ớ ỗ ắ ầ ộ ủ ỗ ứ năng) * B i chi NSNN: ộ - Khái ni m, ệ - Các lo i b i chi: B i chi c c u và b i chi chu kỳạ ộ ộ ơ ấ ộ - Các gi i pháp kh c ph c b i chi NSNN: Tăng thu, gi m chi; các gi i phápả ắ ụ ộ ả ả t o ngu n bù đ p thi u h t ạ ồ ắ ế ụ * H th ng NSNN và phân c p qu n lý ngân sách nhà n cệ ố ấ ả ướ CH NG ƯƠ 3: TÀI CHÍNH DOANH NGHI PỆ 1.Tài li u tham kh oệ ả - Lý thuy t tài chính - ti n tế ề ệ - Nhà xu t b n Đ i h c Qu c gia Hà n i,ấ ả ạ ọ ố ộ PSG., TS. Đinh Văn S n (2002), ơ (t trang 83 - đ n trang123)ừ ế - Lý thuy t Tài chínhế - H c vi n tài chính – PGS.TS. D ng Đăng Chinhọ ệ ươ (t trang 123 - đ n trang133)ừ ế 6 - Nh p môn Tài chính ti n tậ ề ệ - Tr ng ĐH KTTP HCM, PGS.TS. S Đìnhườ ử Thành, TS Vũ Th Minh H ng ị ằ (t trang 250 đ n trang279)ừ ế . 2. Yêu c uầ Ng i h c c n n m đ c nh ng v n đ c b n v tài chính doanh nghi p -ườ ọ ầ ắ ượ ữ ấ ề ơ ả ề ệ khâu c s c a h th ng tài chính nh : Khái ni m, đ c đi m và vai trò c a tàiơ ở ủ ệ ố ư ệ ặ ể ủ chính doanh nghi p. Tìm hi u và n m đ c m t s ho t đ ng ch y u c a tàiệ ể ắ ượ ộ ố ạ ộ ủ ế ủ chính doanh nghi p nh : Huy đ ng và s d ng v n, các v n đ c b n liên quanệ ư ộ ử ụ ố ấ ề ơ ả đ n thu nh p, chi phí và l i nhu n c a doanh nghi p.ế ậ ợ ậ ủ ệ 3. Tóm t t n i dung c b nắ ộ ơ ả - Khai niêm TCDŃ ̣ - Đăc điêm cua tai chinh doanh nghiêp̣ ̉ ̉ ̀ ́ ̣ + Tai chinh doanh nghiêp găn liên va phuc vu cho hoat đông san xuât kinh̀ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ doanh cua doanh nghiêp̉ ̣ + Tai chinh doanh nghiêp bi chi phôi b i tinh chât s h u vôn cua doanh̀ ́ ̣ ̣ ́ ở ́ ́ ở ữ ́ ̉ nghiêp̣ + Tai chinh doanh nghiêp bi chi phôi b i muc tiêu l i nhuâǹ ́ ̣ ̣ ́ ở ̣ ợ ̣ - Vai tro cua Tai chinh doanh nghiêp̀ ̉ ̀ ́ ̣ + Tai chinh doanh nghiêp la công cu khai thac, thu hut cac nguôn l c tai chinh̀ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ́ ́ ̀ ự ̀ ́ nhăm đap ng nhu câu vê vôn phuc vu cho hoat đông san xuât kinh doanh cua DǸ ́ ứ ̀ ̀ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ ̉ + Tai chinh doanh nghiêp thuc đây viêc s dung vôn tiêt kiêm va hiêu quà ́ ̣ ́ ̉ ̣ ử ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ̉ + Tai chinh doanh nghiêp la công cu đê điêu tiêt kich thich hoat đông kinh̀ ́ ̣ ̀ ̣ ̉ ̀ ́ ́ ́ ̣ ̣ doanh cua DN̉ + Tai chinh doanh nghiêp la công cu đê kiêm tra, giam sat moi hoat đông cuà ́ ̣ ̀ ̣ ̉ ̉ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ DN - Hoat đông cua TCDṆ ̣ ̉ + Huy đông va s dung vôn: Khái ni m vôn kinh doanh, cac đăc tr ng vạ ̀ ử ̣ ́ ệ ́ ́ ̣ ư ̀ nguôn hinh thanh cua vôn kinh doanh (̀ ̀ ̀ ̉ ́ vôn kinh doanh đ c huy đông t nh nǵ ượ ̣ ừ ữ nguôn naò ̀ ?) + Doanh thu, chi phi, l i nhuân cua doanh nghiêṕ ợ ̣ ̉ ̣ (Khai niêm, kêt câu cua doanh thu, chi phi, l i nhuân cua doanh nghiêp)́ ̣ ́ ́ ̉ ợ ̣ ̉ ̣ 7 CH NG 4: BAO HIÊMƯƠ ̉ ̉ 1.Tài li u tham kh oệ ả - Lý thuy t tài chính - ti n tế ề ệ - Nhà xu t b n Đ i h c Qu c gia Hà n i,ấ ả ạ ọ ố ộ PSG., TS. Đinh Văn S n (2002), ơ (t trang 185 - đ n trang 216)ừ ế - Lý thuy t Tài chínhế - H c vi n tài chính – PGS.TS. D ng Đăng Chinhọ ệ ươ (t trang 163 - đ n trang197)ừ ế - Nh p môn Tài chính ti n tậ ề ệ - Tr ng ĐH KTTP HCM, PGS.TS. S Đìnhườ ử Thành, TS Vũ Th Minh H ng ị ằ (t trang 387 đ n trang 393)ừ ế . - Lu t BHXH Vi t Nam năm 2006ậ ệ 2. Yêu c uầ Trong ch ng nay, yêu câu ng i h c tim hiêu vê m t khâu trung gian cua hêươ ̀ ̀ ườ ọ ̀ ̉ ̀ ộ ̉ ̣ thông tai chinh. Cu thê hiêu đ c bao hiêm la gi, s cân thiêt khach quan cua baó ̀ ́ ̣ ̉ ̉ ượ ̉ ̉ ̀ ̀ ự ̀ ́ ́ ̉ ̉ hiêm trong nên kinh tê, vai tro cua bao hiêm. Tim hiêu năm đ c môt sô vân đê liên̉ ̀ ́ ̀ ̉ ̉ ̉ ̀ ̉ ́ ượ ̣ ́ ́ ̀ quan đên 2 loai hinh bao hiêm đo la Bao hiêm kinh doanh va bao hiêm xa hôi nh :́ ̣ ̀ ̉ ̉ ́ ̀ ̉ ̉ ̀ ̉ ̉ ̃ ̣ ư Khái ni m, các đ c đi m và nguyên t c ho t đ ng, các y u t c b n c a h pệ ặ ể ắ ạ ộ ế ố ơ ả ủ ợ đ ng b o hi m kinh doanh, các ch đ c a b o hi m xã h i,...ồ ả ể ế ộ ủ ả ể ộ 3. Tóm t t nôi dung c banắ ̣ ơ ̉ * Nh ng v n đ chung v b o hi m: ữ ấ ề ề ả ể - Khái ni mệ - S c n thi t khách quan c a b o hi mự ầ ế ủ ả ể : + Xu t phát t nh ng r i ro trong cu c s ng con ng i; ấ ừ ữ ủ ộ ố ườ + Xu t phát t nh ng r i ro phát sinh trong lĩnh v c s n xu t kinh doanhấ ừ ữ ủ ự ả ấ + Xu t phát t vai trò th c hi n ch c năng qu n lý, đi u ti t vĩ mô c a Nhàấ ừ ự ệ ứ ả ề ế ủ n c trong n n kinh t th tr ngướ ề ế ị ườ : - Phân lo i b o hi m:ạ ả ể + Theo tính ch t ho t đ ngấ ạ ộ + Theo ph ng th c t n t i c a qu b o hi m:ươ ứ ồ ạ ủ ỹ ả ể 8 - Vai trò c a b o hi m:ủ ả ể + B o hi m góp ph n n đ nh s n xu t kinh doanh và n đ nh đ i s ng xãả ể ầ ổ ị ả ấ ổ ị ờ ố h i tr c nh ng r i ro b t ngộ ướ ữ ủ ấ ờ + B o hi m góp ph n thi t l p h th ng an toàn xã h i, h tr và th c hi nả ể ầ ế ậ ệ ố ộ ỗ ợ ự ệ các bi n pháp đ phòng, ngăn ng a h n ch t n th tệ ề ừ ạ ế ổ ấ + B o hi m góp ph n cung ng v n cho phát tri n kinh t xã h iả ể ầ ứ ố ể ế ộ * B o hi m kinh doanh (BHKD)ả ể - Khái ni mệ : - Đ c đi m: ặ ể + Tính ch t v a b i hoàn, v a không b i hoànấ ừ ồ ừ ồ + M c đích c a BHRR tr c h t là b i đ p b i th ng nh ng t n th t choụ ủ ướ ế ồ ắ ồ ườ ữ ổ ấ các đ i t ng đ c b o hi m khi x y ra s c b t ng nh ng bên c nh đó ho tố ượ ượ ả ể ả ự ố ấ ờ ư ạ ạ đ ng BHRR còn mang m c đích kinh doanh.ộ ụ + Vi c b i th ng t n th t th c t cho ng i tham gia b o hi m th ng r tệ ồ ườ ổ ấ ự ế ườ ả ể ườ ấ l n, l n h n r t nhi u l n so v i s ti n b o hi m phí đã đóng gópớ ớ ơ ấ ề ầ ớ ố ề ả ể . + Tính ch t b i hoàn c a BHKD là y u t không xác đ nh tr c v th iấ ồ ủ ế ố ị ướ ề ờ gian, không gian và quy mô c a nó ph thu c vào m c đ x y ra t n th t.ủ ụ ộ ứ ộ ả ổ ấ - Nguyên t c ho t đ ng c a BHKDắ ạ ộ ủ : + Nguyên t c ho t đ ng c a BHRR tr c h t là b o đ m quy n l i, l i íchắ ạ ộ ủ ướ ế ả ả ề ợ ợ c a ng i tham gia b o hi m.ủ ườ ả ể + Nguyên t c đ nh phí b o hi m ph i trên c s giá c a các r i ro.ắ ị ả ể ả ơ ở ủ ủ + Nguyên t c l y s đông bù s ítắ ấ ố ố + Nguyên t c sàng l c r i roắ ọ ủ + Các đ i t ng tham gia b o hi m ph i tham gia đóng b o hi m phí tr cố ượ ả ể ả ả ể ướ khi x y ra r i ro.ả ủ + Nh ng t n th t do ch quan, thi u tinh th n trách nhi m, không th c hi nữ ổ ấ ủ ế ầ ệ ự ệ đúng qui đ nh c a pháp lu t thì không đ c đ n bù.ị ủ ậ ượ ề - Các y u t c b n c a h p đ ng BHKD: ế ố ơ ả ủ ợ ồ Ng i b o hi m, ng i tham giaườ ả ể ườ 9 b o hi m, đ i t ng b o hi m, th i h n b o hi m, phí b o hi m, r i ro, tai n nả ể ố ượ ả ể ờ ạ ả ể ả ể ủ ạ b o hi m, m c đ b i th ng,…ả ể ứ ộ ồ ườ - Phân lo i BHKDạ + Theo đ i t ng b o hi mố ượ ả ể + Theo tính ch t ho t đ ngấ ạ ộ * B o hi m xã h i (BHXH)ả ể ộ - Khái ni m ệ - Đ c đi m:ặ ể + Ho t đ ng c a BHXH không mang tính ch t kinh doanh mà mang tínhạ ộ ủ ấ t ng h , tính c ng đ ng.ươ ỗ ộ ồ + Vi c phân ph i s d ng quĩ ệ ố ử ụ BHXH đ c chia làm hai ph n:ượ ầ + Ch đ BHXH liên quan ch t ch đ n vi c th c hi n chính sách kinh tế ộ ặ ẽ ế ệ ự ệ ế xã h i c a Nhà n c. ộ ủ ướ - Nguyên t c ho t đ ng c a BHXH: ắ ạ ộ ủ + BHXH là 1 quĩ t n t i và ho t đ ng đ c l p, thu chi quĩ ph i đ m b o cânồ ạ ạ ộ ộ ậ ả ả ả đ i, trong quá trình ho t đ ng ph i b o toàn và phát tri n quĩ đ đ m b o quy nố ạ ộ ả ả ể ể ả ả ề l i cho ng i lao đ ngợ ườ ộ . + Ng i lao đ ng mu n đ c h ng ch đ BHXH ph i có nghĩa v đóngườ ộ ố ượ ưở ế ộ ả ụ góp 1 ph n thu nh p vào quĩ BHXHầ ậ theo các ph ng th c thích h p (b t bu c hayươ ứ ợ ắ ộ th a thu n) th ng xuyên, đ u đ n trong nh ng năm tháng còn lao đ ngỏ ậ ườ ề ặ ữ ộ . + Qu BHXH ph i đ c nhà n c b o tr m i khi nhà n c có nh ng thayỹ ả ượ ướ ả ợ ỗ ướ ữ đ i v chính sách kinh t xã h i làm nh h ng t i cân đ i thu chi qu BHXHổ ề ế ộ ả ưở ớ ố ỹ - N i dung ho t đ ng c a BHXHộ ạ ộ ủ + Đ i t ng tham gia BHXH: b t bu c, t nguy nố ượ ắ ộ ự ệ + Ngu n hình thành qu BHXH: T ng i lao đ ng, ng i s d ng laoồ ỹ ừ ườ ộ ườ ử ụ đ ng, ngân sách nhà n c, ti n lãi t ho t đ ng đ u t , ….ộ ướ ề ừ ạ ộ ầ ư + S d ng qu : Chi tr ch đ , tr l ng cho b máy qu n lý, trích l p quử ụ ỹ ả ế ộ ả ươ ộ ả ậ ỹ d phòng, chi đ u t ,…ự ầ ư 10 CH NG 5: TIN DUNGƯƠ ́ ̣ 1.Tài li u tham kh oệ ả - Lý thuy t tài chính - ti n tế ề ệ - Nhà xu t b n Đ i h c Qu c gia Hà n i,ấ ả ạ ọ ố ộ PSG., TS. Đinh Văn S n (2002), ơ (t trang 158- đ n trang184)ừ ế - Lý thuy t Tài chínhế - H c vi n tài chính – PGS.TS. D ng Đăng Chinhọ ệ ươ (t trang 215 - đ n trang246)ừ ế - Nh p môn Tài chính ti n tậ ề ệ - Tr ng ĐH KTTP HCM, PGS.TS. S Đìnhườ ử Thành, TS Vũ Th Minh H ng ị ằ (t trang 64 đ n trang110)ừ ế . 2. Yêu câù Sau khi nghiên c u ch ng nay, sinh viên cân năm đ c môt sô vân đê cứ ươ ̀ ̀ ́ ượ ̣ ́ ́ ̀ ơ ban vê m t khâu trung gian ti p theo c a h th ng tài chính - tin dung, cu thê: hiêủ ̀ ộ ế ủ ệ ố ́ ̣ ̣ ̉ ̉ đ c thê nao la tin dung, cac đăc đi m va vai tro cua tin dung trong nên kinh tê. Timượ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ể ̀ ̀ ̉ ́ ̣ ̀ ́ ̀ hiêu vê cac hinh th c tin dung chu yêu trong nên kinh tê nh tin dung ngân hang, tin̉ ̀ ́ ̀ ứ ́ ̣ ̉ ́ ̀ ́ ư ́ ̣ ̀ ́ dung th ng mai va môt sô hinh th c tin dung khac. Môt sô vân đê liên quan đên laị ươ ̣ ̀ ̣ ́ ̀ ứ ́ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̀ ́ ̃ suât tin dung nh khai niêm, cac loai lai suât va nh ng nhân tô anh h ng đên laí ́ ̣ ư ́ ̣ ́ ̣ ̃ ́ ̀ ữ ́ ̉ ưở ́ ̃ suât tin dunǵ ́ ̣ 3. Tóm t t nôi dung c banắ ̣ ơ ̉ * Nh ng v n đ chung v tín d ng:ữ ấ ề ề ụ - Khái ni mệ - Đ c đi m c a tín d ng: ặ ể ủ ụ + Trong quan h tín d ng có s tách r i quy n s h u và quy n s d ngệ ụ ự ờ ề ở ữ ề ử ụ v nố + Phân ph i tín d ng mang tính ch t hoàn trố ụ ấ ả + Giá c c a tín d ng là lo i giá c đ c bi tả ủ ụ ạ ả ặ ệ - Phân lo i tín d ngạ ụ + Theo ch th c a tín d ngủ ể ủ ụ + Theo đ i t ng c p tín d ng ố ượ ấ ụ + Theo th i h n c p tín d ngờ ạ ấ ụ + Theo c ch đ m b o c a tín d ngơ ế ả ả ủ ụ + Theo ph m vi phát sinh quan h tín d ng ạ ệ ụ 11 - Vai trò c a tín d ng: ủ ụ + Tín d ng góp ph n tái s n xu t m r ng n n kinh tụ ầ ả ấ ở ộ ề ế + Tín d ng là công c đi u ti t vĩ mô c a nhà n c, góp ph n đi u ch nh vàụ ụ ề ế ủ ướ ầ ề ỉ n đ nh c c u n n kinh t đ phát tri n ổ ị ơ ấ ề ế ể ể + Tín d ng góp ph n quan tr ng vào quá trình ti t ki m chi phí l u thôngụ ầ ọ ế ệ ư c a xã h iủ ộ + Tín d ng góp ph n nâng cao đ i s ng ng i dân và th c hi n các chínhụ ầ ờ ố ườ ự ệ sách xã h i khác c a nhà n c ộ ủ ướ + Tín d ng góp ph n m r ng các quan h h p tác qu c tụ ầ ở ộ ệ ợ ố ế * Lãi su t tín d ngấ ụ - Khái ni mệ - Các lo i lãi su t tín d ngạ ấ ụ + Căn c vào ngu n hình thành: lãi su t huy đ ng và lãi su t cho vayứ ồ ấ ộ ấ + Căn c vào ph ng pháp tính lãi: lãi su t đ n và lãi su t képứ ươ ấ ơ ấ + Căn c vào giá tr th c: lãi su t th c và lãi su t danh nghĩaứ ị ự ấ ự ấ - Các nhân t nh h ng đ n lãi su t tín d ngố ả ưở ế ấ ụ + Cung c u v n trên th tr ngầ ố ị ườ + L m phátạ + Chính sách c a nhà n củ ướ + R i ro và kỳ h n c a tín d ngủ ạ ủ ụ + ….. * M t s hình th c tín d ng ch y u trong n n kinh t ộ ố ứ ụ ủ ế ề ế - Tín d ng th ng m iụ ươ ạ - Tín d ng ngân hàng ụ - Tín d ng nhà n c ụ ướ - Tín d ng thuê mua ụ (Đ i v i m i hình th c tín d ng, c n ph i nghiên c u khái ni m và các đ cố ớ ỗ ứ ụ ầ ả ứ ệ ặ đi m c b n c a chúng đ t đó có c s đ phân bi t chúng v i nhau)ể ơ ả ủ ể ừ ơ ở ể ệ ớ CH NG 6: TÀI CHINH QUÔC TÊƯƠ ́ ́ ́ 12 1.Tài li u tham kh oệ ả - Lý thuy t tài chính - ti n tế ề ệ - Nhà xu t b n Đ i h c Qu c gia Hà n i,ấ ả ạ ọ ố ộ PSG., TS. Đinh Văn S n (2002), ơ (t trang 217 - đ n trang 247)ừ ế - Lý thuy t Tài chínhế - H c vi n tài chính – PGS.TS. D ng Đăng Chinhọ ệ ươ (t trang 323 - đ n trang 379)ừ ế - Nh p môn Tài chính ti n tậ ề ệ - Tr ng ĐH KTTP HCM, PGS.TS. S Đìnhườ ử Thành, TS Vũ Th Minh H ng ị ằ (t trang 404 đ n trang 456)ừ ế . 2. Yêu câù Yêu câu sinh viên nghiên c u đê hiêu đ c môt sô vân đê cu thê vê quan hề ứ ̉ ̉ ượ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̀ ̣ tai chinh quôc tê, cac đăc tr ng cua no, vai tro cua tai chinh quôc tê đôi v i nên kinh̀ ́ ́ ́ ́ ̣ ư ̉ ́ ̀ ̉ ̀ ́ ́ ́ ́ ớ ̀ tê, đông th i tim hiêu môt sô quan hê tai chinh quôc tê nh đâu t tr c tiêp, đâu t́ ̀ ờ ̀ ̉ ̣ ́ ̣ ̀ ́ ́ ́ ư ̀ ư ự ́ ̀ ư gian tiêp va viên tr không hoan lai.́ ́ ̀ ̣ ợ ̀ ̣ 3. Tóm t t nôi dung c banắ ̣ ơ ̉ * M t s v n đ chung v tài chính qu c t ộ ố ấ ề ề ố ế - Khái ni mệ , - Đ c tr ng c a tài chính qu c tặ ư ủ ố ế + Tài chính qu c t ch u nh h ng r t l n b i r i ro h i đoái và r i roố ế ị ả ưở ấ ớ ở ủ ố ủ chính trị + S thi u hoàn h o c a th tr ng nh h ng l n đ n tài chính qu c t .ự ế ả ủ ị ườ ả ưở ớ ế ố ế + Môi tr ng qu c t m ra nhi u c h i đ phát tri n tài chính qu c tườ ố ế ở ề ơ ộ ể ể ố ế - Vai trò c a tài chính qu c tủ ố ế + Tài chính qu c t t o đi u ki n thu n l i cho các qu c gia hoà nh p vàoố ế ạ ề ệ ậ ợ ố ậ n n kinh t th gi i.ề ế ế ớ + Tài chính đ i ngo i góp ph n nâng cao hi u qu s d ng các ngu n l c tàiố ạ ầ ệ ả ử ụ ồ ự chính trên toàn c uầ * Các quan h tài chính qu c t ch y uệ ố ế ủ ế + Đ u t tr c ti p ầ ư ự ế + Đ u t gián ti pầ ư ế + Vi n tr qu c t không hoàn l iệ ợ ố ế ạ 13 + Các quan h tài chính qu c khácệ ố (V i m i quan h tài chính qu c t c n nghiên c u: khái ni m; các hìnhớ ỗ ệ ố ế ầ ứ ệ th c đ u t ; nh h ng tích c c và tiêu c c c a m i quan h tài chính qu c t )ứ ầ ư ả ưở ự ự ủ ỗ ệ ố ế * M t s t ch c tài chính qu c tộ ố ổ ứ ố ế: IMF, WB, ADB,… (quá trình ra đ i vàờ phát tri n, m c đích ho t đ ng, m i quan h v i Vi t Nam ,…)ể ụ ạ ộ ố ệ ớ ệ 14