Con đường "ra biển" của thực phẩm Việt

Con đường "ra biển" của thực phẩm Việt Với ưu thế “có lợi cho sức khỏe”, ngành hàng thực phẩm của Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn vươn ra thế giới. Cơ hội Kết quả chương trình nghiên cứu và phân tích thị trường “Tiềm năng nhượng quyền thương mại các mô hình kinh doanh thực phẩm Đông Nam Á” (được phối hợp thực hiện bởi nhuongquyenvietnam.com - trang web về giao dịch nhượng quyền thương mại, Franchise Mind - công ty chuyên hỗ trợ các doanh nghiệp nhượng quyền thương mại trên thế giới, và TMA - Hiệp hội Quản trị doanh nghiệp Thái Lan) cho thấy, chưa bao giờ thực phẩm Việt lại đứng trước một cơ hội đầy đủ và to lớn để vươn ra thị trường thế giới như bây giờ. Theo ông Harish Babla, Giám đốc điều hành Franchise Mind, thực phẩm Việt Nam có 4 yếu tố cơ bản nhất: Có sự khác biệt rõ rệt trong văn hóa ẩm thực, tạo được ấn tượng tốt - là một món ăn cân bằng dinh dưỡng và bổ dưỡng, cách chế biến không phức tạp như các loại thức ăn khác, có thị trường nội địa to lớn làm hậu phương. Bốn yếu tố này hội đủ cho một mô hình kinh doanh khác biệt, hấp dẫn và dễ nhân rộng theo phương thức nhượng quyền thương mại. Đó chính là nền tảng cho các doanh nghiệp Việt vươn ra thế giới. Theo thống kê từ tạp chí Health của Mỹ, thực phẩm Việt đứng thứ 3 trong danh sách 10 thực phẩm dân tộc có lợi nhất cho sức khỏe (1. Thực phẩm Hy Lạp, 2. Thực phẩm tươi California, 3. Thực phẩm Việt Nam, 4. Thực phẩm Nhật Bản, 5. Thực phẩm Ấn Độ...). Các nhà hàng Việt thường chế biến nhiều món hải sản, trong cách chế biến dùng nhiều rau, đặc biệt là nhiều rau có mùi quế, bạc hà... làm cho các món ăn trở nên sang trọng và đặc trưng. Việc dùng nhiều rau trong món ăn là đặc trưng thương hiệu hàng đầu của thực phẩm Việt trên toàn thế giới, và nó đang trở thành một trào lưu. Theo nghiên cứu của tạp chí Asian Journal of Food and Agro tại Thái Lan, thực phẩm Việt luôn mang lại chú ý cho rất nhiều người tiêu dùng. Một cuộc điều tra trên 100 người tiêu dùng (56% nữ và 44 % nam; trong đó 33% tuổi từ 18 đến 24, 41% tuổi từ 25 đến 40, 19% tuổi từ 41 đến 55 và 7% tuổi từ 56 đến 69) tại hội chợ thực phẩm của trường Đại học Kasesart (Bangkok, Thái Lan) cho thấy sự yêu thích thực phẩm Việt rất đáng tự hào. 93% trong số họ thích món ăn Nhật Bản, 90% thích thưởng thức các món ăn Việt Nam, 81% thích thực phẩm Trung Quốc, thực phẩm Pháp và Ý cùng chiếm được sự yêu thích của 30% trong số họ. Điều đặc biệt là tất cả các fan hâm mộ thực phẩm Việt đều cho rằng, họ yêu các món ăn Việt Nam vì ngon miệng và bổ dưỡng, không quá béo, không quá cay..., nó là một sự cân bằng rất hợp lý. “Với xu hướng người tiêu dùng ăn vặt ngày càng nhiều cũng như họ quan tâm nhiều hơn đến các yếu tố sức khỏe trong thực phẩm, ngày càng nhiều “ông lớn” như McDonalds, Burger King, Webdys thay đổi thực đơn của mình. Họ cho vào đó nhiều món ăn vặt hải sản, xà lách và rau sống. Điều đó cho thấy họ có xu hướng chế biến thức ăn tương tự như thực phẩm Việt. Chưa bao giờ thực phẩm Việt có cơ hội trên thị trường thế giới to lớn như bây giờ, chưa bao giờ tình yêu thực phẩm Việt lại nhiều như lúc này”, ông Harish cho biết thêm. Công ty Mannys Place - công ty hàng đầu thế giới về nhượng quyền thương mại chuỗi nhà hàng hải sản - đang tìm đối tác nhượng quyền tại Việt Nam, và cũng từ cơ sở kinh doanh này sẽ thành lập chuỗi cung ứng xuất hải sản Việt Nam đến tận các bếp trong hệ thống nhà hàng của doanh nghiệp này trên toàn thế giới, vì thực phẩm Việt luôn được người tiêu dùng thế giới yêu thích. “Hiện nay, có rất nhiều chuỗi lớn ở châu Á mong muốn sở hữu một trong nhiều thương hiệu thực phẩm Việt để tạo nên sự khác biệt thuyết phục trong chiến lược chinh phục thị trường thế giới, Phở 24 là một điển cứu (case study) thú vị”, ông TK Lee - Giám đốc điều hành Asia Wide Franchise, đối tác tư vấn nhượng quyền cho các thương hiệu Việt Nam của nhuongquyenvietnam.com cho biết. Thử thách Thử thách lớn nhất của doanh nghiệp Việt Nam là quá ít kinh nghiệm tổ chức một hệ thống quản lý nhượng quyền thương mại chặt chẽ và khoa học, để nhanh chóng chinh phục thị trường nội địa và vươn ra thế giới. Ông Nanthorn Limtrakarn, Phó chủ tịch Hiệp hội quản trị Thái Lan cho rằng: “Đem thực phẩm Việt Nam đi chinh phục thế giới thì chỉ có chính doanh nghiệp Việt mới làm được, vì chỉ có họ mới có đủ tình yêu và niềm tự hào về những gì họ bán. Các doanh nghiệp thực phẩm Việt Nam đang đứng trước một cơ hội rất lớn, tuy nhiên nguy cơ bị “trễ tàu” dường như đang hiển hiện. Cái thiếu lớn nhất là chuyên môn và kinh nghiệm quản trị trong lĩnh vực nhượng quyền thương mại. Điều này có thể khắc phục một cách nhanh chóng nếu họ quyết tâm xây dựng hệ thống cùng với một nhà tư vấn nhượng quyền quốc tế. Điều còn lại là phải đi ra thế giới cùng với nhau, phải tạo nên một làn sóng. Phở, cà phê, món ăn Huế... phải là ngọn cờ đầu. Chinh phục thị trường gần như các nước Đông Nam Á, Trung Quốc trước, rồi vươn ra các thị trường khác. Nếu các doanh nghiệp Việt Nam có tầm nhìn và sự chuẩn bị cách đây 5 năm, thì bây giờ nhiều nhà hàng Thái, Trung Quốc, Nhật Bản phải ganh tỵ với sự phát triển của các bạn”. Tại các quốc gia khác như Thái Lan, Singapore, Malaysia, Phillipines hay Indonesia, chính phủ luôn hỗ trợ các doanh nghiệp mang thực phẩm của quốc gia mình chinh phục thị trường thế giới. Tại Malaysia, một thương hiệu thực phẩm nào có chiến lược vươn ra thế giới đều được hỗ trợ vốn vay thông qua Hiệp hội Nhượng quyền quốc gia với lãi suất bằng 0. Mặc dù các doanh nghiệp Việt Nam chưa có được các chính sách như vậy, nhưng nếu có chiến lược đi cùng nhau sẽ tiết kiệm được rất nhiều chi phí. “Các bạn đã có một văn hóa thực phẩm rất hài hòa (harmony), nếu các bạn có được một chiến lược hài hòa tương tự, không có lý do gì bạn không thành công”, ông Harish khẳng định. Điều kiện để thành công Để đảm bảo thành công khi nhượng quyền ra nước ngoài, các doanh nghiệp Việt Nam cần có những sự chuẩn bị thật cụ thể, từng bước triển khai để giảm thiểu rủi ro. Một số điều cần lưu ý: - Chọn đối tác nhượng quyền: Phương thức phổ biến trên thế giới hiện này là công ty nhượng quyền chọn một đối tác độc quyền tại một quốc gia nào đó để trao quyền đại diện thương hiệu của mình tại thị trường này, gọi là Đối tác nhận nhượng quyền độc quyền (Master Franchisee). Đây là việc rất quan trọng, cần kiên trì tìm hiểu, chọn lọc đúng đối tác - người có cùng đam mê với thương hiệu, có tính cam kết cao và đặc biệt chia sẻ về tầm nhìn phát triển của thương hiệu tại thị trường địa phương. Khi đối tác đã đáp ứng được điều kiện “chia sẻ” quan trọng này rồi, điều tiếp theo cần xem xét là kế hoạch kinh doanh cũng như kế hoạch tài chính của họ - phải hết sức rõ ràng và sẵn sàng cho việc kinh doanh. Chọn đúng đối tác, dự án đạt được 50% tiềm năng thành công. - Đảm bảo chất lượng sản phẩm và dịch vụ: Đảm bảo chất lượng và dịch vụ theo đúng tiêu chuẩn của doanh nghiệp đưa ra ban đầu là điều rất quan trọng trong kinh doanh nhượng quyền thương mại, vì người thực thi việc xây dựng tiêu chuẩn chất lượng đó tại địa phương chính là đối tác nhận nhượng quyền. Để thực hiện việc này một cách hoàn hảo cũng như có thể liên tục kiểm tra sau này, doanh nghiệp nhượng quyền cần thiết lập một cẩm nang hoạt động (Operational manual) càng chi tiết càng tốt. Đồng thời sau đó cần có chương trình đào tạo thật cụ thể đến đối tác nhận nhượng quyền. Doanh nghiệp đầu tư cho công việc này càng nhiều, lợi ích thương hiệu thu được về sau càng lớn. - Mở rộng càng nhanh càng tốt: Phát triển kinh doanh qua phương thức nhượng quyền thương mại chỉ có được khi có hiệu ứng chuỗi, vì đó là cách nhanh nhất, hiệu quả nhất để mang thương hiệu của mình đến khách hàng cũng như các đối tác nhận nhượng quyền tiềm năng khác. Doanh nghiệp nhượng quyền cần thảo luận kỹ với đối tác nhượng quyền về vị trí của cửa hàng cũng như kế hoạch chiếm lĩnh thị trường khu vực hay thành phố đã lựa chọn. Một khi xác định được khu vực cần chiếm lĩnh, cần mở nhiều cửa hàng càng nhanh càng tốt (dĩ nhiên số lượng cửa hàng tùy theo mô hình kinh doanh). Khi chiếm lĩnh một thị trường nhỏ, sẽ tạo ra một hiệu ứng tâm lý lớn giúp doanh nghiệp mở rộng đến các thị trường khu vực bên cạnh.