Chế độ tưới cho ngô

Chế độ tưới cho ngô Theo nhu cầu sinh lý nước của cây ngô, ngô cần ít nước ở thời kỳ sinh trưởng đầu và cần rất nhiều nước khi bắt đầu phân hoá cờ cho đến khi chín sữa. Nhưng nhìn chung, qua từng thời kỳ sinh trưởng, đảm bảo được nhu cầu độ ẩm đất thích hợp cho chúng thì có thể đạt được năng suất cao. - Độ ẩm đất thích hợp để ngô nảy mầm thường trên 65 % độ ẩm tối đa. Độ ẩm thấp , ngô kéo dài thời gian nảy mầm, nhưng độ ẩm cao, quá trình hô hấp của hạt cũng ức chế quá trình nảy mầm. + Trong vụ Đông Xuân giữ độ ẩm 70 – 80 % thì chỉ sau 6 ngày ngô đã mọc 100 %, độ ẩm 50 – 60 % là 9 ngày, độ ẩm 30 – 40 % là 12 ngày mới mọc và thời gian mọc kéo dài đến 15 ngày, độ ẩm 100 % sau 8 ngày ngô đã mọc nhưng sinh trưởng của rễ mầm không khoẻ như ở độ ẩm 70 – 80 %. + Khi gieo ngô, đất cần đủ độ ẩm, nếu độ ẩm đất thấp dưới 60 % thì cần phải tưới trước khi gieo bằng phương pháp tưới mưa nhân tạo hay tưới rãnh với khoảng cách bằng khoảng cách giữa hai hàng ngô (0,6 - 0,8 m), rãnh tưới được bố trí theo chiều dài của các hàng ngô để sau khi tưới nước thấm đều vào đất thì có thể cày rạch hàng gieo giữa các rãnh tưới. Trường hợp gieo bằng máy thì sau khi tưới nên bừa lại rồi mới gieo hạt. + Lượng nước tưới trước khi gieo thay đổi từ 250 - 350 m3/ha tuỳ theo tính chất đất để độ ẩm đất đạt đến 90 – 100 % độ ẩm tối đa. - Từ khi mọc đến 3 - 4 lá: ngô có khả năng chịu hạn. Nếu ở thời gian này đất có độ ẩm thấp, rễ ngô phát triển xuống sâu hơn, thuận lợi cho sự dinh dưỡng về sau. Hơn nữa đối với vụ Đông Xuân, nhiệt độ không khí còn thấp, ánh sáng ít, khả năng sinh trưởng và tích luỹ chất khô còn chậm, nhu cầu nước của cây ngô còn thấp, do đó không cần phải tưới. Trường hợp hạn kéo dài, trong suốt thời kỳ này không mưa và trước khi gieo độ ẩm đất trên dưới 65 % thì nên tưới vào lúc 3 lá để đảm bảo cho quá trình sinh trưởng dinh dưỡng được bình thường. Lượng nước tưới có thể từ 300 – 400 m3/ha để độ ẩm đất đạt 90–100%. - Thời kỳ 3 - 4 lá đến 7 - 8 lá: ngô bắt đầu sinh trưởng mạnh hơn. Độ ẩm đất thích hợp 70 – 80 %, độ ẩm đất ở thời kỳ này có ảnh hưởng lớn đến sinh trưởng của ngô về sau. Khi độ ẩm đất 50 – 60 % giảm năng suất ít hơn độ ẩm 30 – 40 % hay 90 – 100 %. Điều đó chứng tỏ rằng trong thời kỳ này cây ngô chịu hạn giỏi hơn chịu úng. Nhưng không có nghĩa là không cần nước, mà phải đảm bảo độ ẩm 70 – 80 % ngô mới phát triển bình thường. - Thời kỳ 7-8 lá đến 13 - 14 lá: nhu cầu nước và sinh trưởng của ngô tăng dần. Đây là thời kỳ đầu của quá trình phát dục, thời kỳ phân hoá cờ của ngô và cũng là thời kỳ cần cung cấp đầy đủ nước, dinh dưỡng để ngô tăng trưởng về số lượng, tạo điều kiện cho trổ cờ và phun râu tốt về sau. Trong thời kỳ này ngô dùng khoảng 20 % tổng lượng nước cần trong suốt quá trình sinh trưởng và lượng cần trung bình hàng ngày khoảng 35 – 38 m3/ha. Độ ẩm 70 - 80 % vẫn là giới hạn thích hợp nhất cho ngô ở thời kỳ này. Nếu độ ẩm giảm xuống 50 – 60 % hoặc giữ ở mức chứa ẩm tối đa 100 % thì sẽ gây tác hại lớn đến khả năng phát triển diện tích lá, tích luỹ chất khô và năng suất cuối cùng. - Từ khi ngô 13, 14 lá đến trổ cờ phun râu: đây là thời kỳ khủng hoảng nước của cây, lượng nước trong thời kỳ này chiếm hơn 60 % tổng lượng nước cần trong suốt quá trình sinh trưởng của nó. Tốc độ tăng trưởng chiều cao cây cũng rất nhanh, trung bình 5-6cm ngày và lượng chất khô tích luỹ khoảng 3 - 3,5 tạ/ha/ngày. Lượng nước cần trung bình hàng ngày cao nhất 65 – 70 m3/ha/ngày. Độ ẩm thích hợp từ 80 – 85 %. Thiếu nước trong thời kỳ này làm giảm năng suất nhiều hơn so với các thời kỳ trước. Đủ nước trong thời kỳ này có tác dụng tốt đến quá trình hình thành các cơ quan sinh sản, rút ngắn thời gian từ trổ cờ đến phun râu, làm cho quá trình thụ phấn thụ tinh được thuận lợi, bắp ngô nhiều hạt và ít bị hiện tượng “đuôi chuột”. Mặt khác, đây cũng là thời kỳ tích luỹ chất khô lớn nhất của cây ngô và có ý nghĩa quyết định đến hàm lượng các chất dinh dưỡng được tích luỹ vào hạt ở thời kỳ sau. - Từ lúc ngô thâm râu đến chín: nhu cầu nước của ngô giảm dần. Tuy nhiên, đất thiếu độ ẩm thì ảnh hưởng lớn đến quá trình vận chuyển các chất dự trữ vào hạt dẫn đến năng suất kinh tế thấp, tuy năng suất sinh vật học có thể lớn. Ngược lại nếu quá thừa độ ẩm, đất bảo hoà nước hay ngập nước thì quá trình hô hấp của cây ngô tăng lên rất mạnh nhưng quá trình quang hợp và vận chuyển vật chất vào bắp, hạt bị đình trệ, lá xanh trên cây héo nhanh chóng, cây ngô sớm bị chết và giảm năng suất nghiêm khối. Trong trường hợp đất thiếu độ ẩm thì năng suất ngô bị giảm ít hơn so với bị ngập. Giữ độ ẩm đất 50 – 60 % ở thời kỳ này làm giảm 9 % năng suất so với độ ẩm đất 70 – 80 %. Tóm lại, trong suốt quá trình sinh trưởng, cây ngô yêu cầu độ ẩm đất thích nằm trong giới hạn 70 – 85 %, thấp hoặc cao hơn giới hạn đó đều không thuận lợi cho dinh dưỡng, sinh trưởng của ngô. Ở khu vực Miền Trung, vào đầu vụ Đông Xuân từ tháng 12 đến tháng 3, lượng mưa tương đối lớn, từ 200 – 400 mm và mỗi tháng mưa chừng 10 - 13 ngày trong khi đó lượng bốc hơi chỉ từ 30 – 50 mm/tháng và độ ẩm không khí cao, chỉ số hạn < 1 hoặc xấp xỉ bằng 1. Do đó đất đủ ẩm không cần phải tưới cho ngô. Nhưng sang tháng 4, 5, 6 những đợt gió Lào dần dần xuất hiện đem theo thời tiết khô nóng, có những đợt gió Lào kéo dài 15 ngày đêm, độ ẩm không khí giảm xuống dưới 50 % và nhiệt độ không khí lên trên 35 0C. Trong thời gian này, hàng năm có 20 - 50 ngày khô nóng, có gió Lào. Vì vậy, lượng nước bốc hơi rất lớn, trung bình 80 - 160 mm/tháng nhất là trong tháng 6, 7. Lượng mưa trong thời gian này 5- - 150 mm/tháng nhưng phân bố không đều, thường là mưa rào và mỗi tháng có thể có từ 1 - 2 trận mưa. Ngô bị hạn đất và hạn không khí nghiêm khối ở thời kỳ trổ cờ, phun râu, chín sữa. Tưới nước cho ngô trong lúc này có ý nghĩa rất lớn, tạo điều kiện để giảm nhiệt độ, nâng cao độ ẩm không khí, làm giảm được nhu cầu bốc hơi mặt lá, đủ nước cho cây để tiến hành các hoạt động sinh lý bình thường, vận chuyển, tích luỹ chất dinh dưỡng vào hạt. Điều quan khối nhất là tưới nước để duy trì sự phát triển của cơ quan sinh sản, hạt phấn đủ sức sống, bắp ngô có thể phun râu và quá trình thụ phấn thụ tinh được thuận lợi (hạt phấn chỉ có thể nảy mầm tốt khi chứa hơn 60 % nước và nhiệt độ không khí < 35 0C, ẩm độ không khí trên 60 %). Trong điều kiện khí hậu miền Trung, tưới nước cho ngô lúc trổ cờ 10 - 15 ngày có tác dụng giúp cờ trổ đều, thời gian chênh lệch giữa trổ cờ và phun râu ngắn lại, giúp cho quá trình thụ tinh được dễ dàng và bắp ngô nhiều hạt. Tưới nước lúc chín sữa làm tăng khả năng tích luỹ đường bột vào hạt, cây ngô kéo dài sinh trưởng, khối lượng hạt và khối lượng bắp đều tăng.