Chế độ song bản vị

I. Ch đ song b n vế ộ ả ị 1. Khái ni m.ệ Ch đ song b n v (b n v song song): Là ch đ hai b n v mà trong đó quy đ nhế ộ ả ị ả ị ế ộ ả ị ị t l trao đ i gi a ti n vàng và ti n b c trong l u thông ph thu c vào giá tr th c tỷ ệ ổ ữ ề ề ạ ư ụ ộ ị ự ế c a l ng vàng và l ng b c ch a trong hai đ ng ti n đó quy t đ nh. Do đó, giá củ ượ ượ ạ ứ ồ ề ế ị ả hàng hóa và d ch v trên th tr ng t t nhiên đ c th hi n b ng ch hai lo i giá c :ị ụ ị ườ ấ ượ ể ệ ằ ỉ ạ ả Giá c tính b ng ti n vàng và giá c tính b ng ti n b c. Hai lo i giá c này s thayả ằ ề ả ằ ề ạ ạ ả ẽ đ i theo s thay đ i t giá gi a kim l i vàng và kim lo i b c hình thành t phát trên thổ ự ổ ỷ ữ ạ ạ ạ ự ị tr ng, vì v y giá c hàng hóa và d ch v s b h n lo n và d n đ n s h n lo n c aườ ậ ả ị ụ ẽ ị ỗ ạ ẫ ế ự ỗ ạ ủ th tr ng.ị ườ 2. Hình th c.ứ - Ch đ b n v song song: ti n đúc b ng vàng và ti n đúc b ng b c đ c l uế ộ ả ị ề ằ ề ằ ạ ượ ư thông t do theo giá th tr ng. ). Ví d : năm 1792, 1 ự ị ườ ụ USD vàng b ng 1.603 gam vàngằ ròng; 1 USD b c b ng 24,06 gam b c ròng. Do đó, tr ng l ng 1 USD b c b ng 15ạ ằ ạ ọ ượ ạ ằ l n tr ng l ng 1 USD vàng. Ch đ này t ng đ c áp d ng Anh, ầ ọ ượ ế ộ ừ ượ ụ ở Hoa Kỳ tr cướ th k 19.ế ỷ - Ch đ b n v kép: ti n đúc b ng vàng và ti n đúc b ng b c đ c l u thông theoế ộ ả ị ề ằ ề ằ ạ ượ ư t giáỷ 3. Đ c đi m:ặ ể - M i ng i đ c t do đúc ti n vàng và ti n b c.ọ ườ ượ ự ề ề ạ - Ti n vàng và ti n b c đ c t do l u thông trong ph m vi qu c gia và gi a cácề ề ạ ượ ự ư ạ ố ữ qu c gia v i nhau.ố ớ * u – nh c đi m c a ch đ song b n v : Ư ượ ể ủ ế ộ ả ị + u đi m : Ư ể - Thúc đ y th ng m i qu c t di n ra nhanh chóng. ẩ ươ ạ ố ế ễ - Trong l u thông hàng hoá, vi c s d ng ch đ song b n v có nhi u ti n b h nư ệ ử ụ ế ộ ả ị ề ế ộ ơ so v i ớ th i kỳ n n kinh t đ i chác hi n v t. ờ ề ế ổ ệ ậ + Nh c đi m : ượ ể - Nhà n c khó ki m soát l ng vàng, b c c a m i qu c gia. ướ ể ượ ạ ủ ỗ ố - Hai th c đo giá tr , hai h th ng giá c còn gây tr ng i trong vi c tính toán vàướ ị ệ ố ả ở ạ ệ l u ư thông hàng hoá. ** Quy lu t Gresham:ậ “ti n x u tr c xu t ti n t t ra kh i l u thông”. T c là,ề ấ ụ ấ ề ố ỏ ư ứ ti n nào có giá tr danh nghĩa th p h n giá tr th c c a nó trên th tr ng d n d n bề ị ấ ơ ị ự ủ ị ườ ầ ầ ị quét kh i l u thông, nh ng ch cho th ti n có giá tr danh nghĩa l n h n giá tr th cỏ ư ườ ỗ ứ ề ị ớ ơ ị ự t c a nó. N u trong l u thông ch còn m t kim lo i gi vai trò làm ti n t thì đi u đóế ủ ế ư ỉ ộ ạ ữ ề ệ ề cũng có nghĩa là ch đ song b n v k t thúc nh ng ch cho m t ch đ b n v m i. ế ộ ả ị ế ườ ỗ ộ ế ộ ả ị ớ 1 4. S s p đ c a ch đ song b n v :ự ụ ổ ủ ế ộ ả ị T cu i nh ng năm 1860, các m b c đ c ph t hi n nhi u, vi c khai thác hangừ ố ữ ỏ ạ ượ ạ ệ ề ệ lo t khi n b c tr nên m t giá so v i vàng, do đó nhi u qu c gia không còn s d ngạ ế ạ ở ấ ớ ề ố ử ụ b c làm b n v cho đ ng ti n qu c gia n a, ch đ song b n v b c đ u s p đ . M tạ ả ị ồ ề ố ữ ế ộ ả ị ướ ầ ụ ổ ặ khác, t i M , sau s gián đo n do cu c n i chi n năm 1861, vào năm 1879, chính phạ ỹ ự ạ ộ ộ ế ủ chính th c tuyên b không chuy n đ i ti n ra b c n a mà ch chuy n đ i ra vàng. Chứ ố ể ổ ề ạ ữ ỉ ể ổ ế đ song b n v s p đ , hình thành ch đ b n v vàng c di nộ ả ị ụ ổ ế ộ ả ị ổ ể II. Ch đ b n v vàng c đi nế ộ ả ị ổ ể 1. Khái ni m: ệ Ch đ b n v vàng là ch đ ti n t , trong đó vàng đóng vai trò là v t ngang giáế ộ ả ị ế ộ ề ệ ậ chung và là c s c a toàn b ch đ l u thông ti n t .ơ ở ủ ộ ế ộ ư ề ệ 2. Nguyên t c c b n :ắ ơ ả - T giá c a các đ ng ti n đ c xác đ nh b i m t kh i l ng vàng nh t đ nh. Hayỷ ủ ồ ề ượ ị ở ộ ố ượ ấ ị nói m t cách khác m i chính ph n đ nh giá vàng theo đ ng ti n qu c gia, đ ng th iộ ỗ ủ ấ ị ồ ề ố ồ ờ s n sàng không h n ch mua và bán vàng t i m c giá đã đ nh. Ví d , t i M , giá 1 troyẵ ạ ế ạ ứ ị ụ ạ ỹ ounce vàng nguyên ch t (480grains) là $20.67, do đó, s đúc ti n c a M s n sàng vàấ ở ề ủ ỹ ẵ không h n ch mua vàng vào và bán vàng ra m c giá này.ạ ế ở ứ - T giá h i đoái gi a các đ ng ti n đ c xác đ nh d a trên nguyên t c ngang giáỷ ố ữ ồ ề ượ ị ự ắ vàng. T c là thông qua giá vàng đ c n đ nh tính b ng các đ ng ti n này. Ví d , 1ứ ượ ấ ị ằ ồ ề ụ ounce vàng nguyên ch t Anh có giá là ₤4.24 và M là $20.67, t đó suy ra t giáấ ở ở ỹ ừ ỷ h i đoái s là $4.87/ ₤ ($20.67/₤4.24). T giá $4.87/₤ đ c duy trì t năm 1880 đ nố ẽ ỷ ượ ừ ế 1914. - D i ch đ b n v vàng, NHTW luôn ph i duy trì m t l ng vàng d tr trongướ ế ộ ả ị ả ộ ượ ự ữ m i quan h tr c ti p v i s ti n phát hành. Ti n do NHTW phát hành đ c “đ mố ệ ự ế ớ ố ề ề ượ ả b o b ng vàng 100%” và ti n đ c chuy n đ i t do không h n ch ra vàng. K t quả ằ ề ượ ể ổ ự ạ ế ế ả là, kh năng thay đ i cung ng ti n chính là s thay đ i l ng ti n có s n trong tayả ổ ứ ề ự ổ ượ ề ẵ nh ng ng i c trú. Chúng ta có th nh n ra r ng, vai trò c a NHTW trong ch đữ ườ ư ể ậ ằ ủ ế ộ b n v vàng là mua vàng t ng i c trú và thông qua đó phát hành ti n ra l u thông.ả ị ừ ườ ư ề ư Nh v y, vô hình chung ch đ b n v vàng đã h n ch s năng đ ng c a NHTWư ậ ế ộ ả ị ạ ế ự ộ ủ trong vi c đi u ti t l ng ti n l u thông.ệ ề ế ượ ề ư - Vàng có th đ c xu t kh u hay nh p kh u không h n ch , đ c t do mua bánể ượ ấ ẩ ậ ẩ ạ ế ượ ự trên th tr ng th gi i. Do vàng đ c chu chuy n t do gi a các qu c gia, cho nên tị ườ ế ớ ượ ể ự ữ ố ỷ giá trao đ i th c t trên th tr ng t do không bi n đ i đáng k so v i b n v vàng,ổ ự ế ị ườ ự ế ổ ể ớ ả ị b i l t t c đ u đ c quy ra vàng.ở ẽ ấ ả ề ượ 3. Ho t đ ng kinh t vĩ mô d i ch đ b n v vàng:ạ ộ ế ướ ế ộ ả ị - T giá trên th tr ng ngo i h i dao đ ng không đáng k xung quanh m c t giáỷ ị ườ ạ ố ộ ể ứ ỷ trên c s b n v vàng. Biên đ dao đ ng c a t giá vào kho ng 1% xung quanh m cơ ở ả ị ộ ộ ủ ỷ ả ứ t giá trên c s b n v vàng t ng đ ng v i chi phí chuyên ch và b o hi m khiỷ ơ ở ả ị ươ ươ ớ ở ả ể chuyên ch vàng gi a các qu c gia. Hành đ ng kinh doanh chênh l ch t giá làm tăngở ữ ố ộ ệ ỷ 2 cung b ng Anh trên th tr ng ngo i h i, d n đ n b ng Anh gi m xu ng , có xuả ị ườ ạ ố ẫ ế ả ả ố h ng tr v m c t giá trên c s b n v vàng. Do B ng Anh đ nh giá cao nên cácướ ở ề ứ ỷ ơ ở ả ị ả ị nhà nh p kh u M s thanh toán nh p kh u t Anh b ng cách v n chuy n vàng sangậ ẩ ỹ ẽ ậ ẩ ừ ằ ậ ể Anh ,và các nhà nh p kh u Anh s thanh toán nh p kh u t M b ng cách chuy nậ ẩ ẽ ậ ẩ ừ ỹ ằ ể b ng Anh ra đô la M . Đi u này làm tăng cung b ng Anh trên th tr ng ,làm cho b ngả ỹ ề ả ị ườ ả Anh gi m giá.ả - H th ng b n v vàng v nguyên t c , duy trì s n đ nh cán cân thanh toán trongệ ố ả ị ề ắ ự ổ ị dài h n. Đ i v i qu c gia thâm h t cán cân thanh toán, xu t hi n dòng vàng ch y ra,ạ ố ớ ố ụ ấ ệ ả l ng ti n l u thông gi m. Tác đ ng làm giá và ti n l ng trong n c gi m.(thi uượ ề ư ả ộ ề ươ ướ ả ế m t l ng ti n m t đ mua hàng hoá, làm cho hàng hoá b gi m giá ). Ti n l ngộ ượ ề ặ ể ị ả ề ươ gi m khi hàng hoá tiêu dùng gi m, tác đ ng làm cho lãi su t l i tăng (do thi u ti nả ả ộ ấ ạ ế ề mua hàng và h ph i đ n ngân hàng đ vay, cho nên lãi su t lúc này s tăng lên). Giáọ ả ế ể ấ ẽ và l ng trong n c gi m có tác đ ng làm cho hàng hóa r h n ,nh p kh u gi m,ươ ướ ả ộ ẻ ơ ậ ẩ ả xu t kh u tăng. Lãi su t tăng có th thu hút v n ch y vào, cán cân thanh toán đ c c iấ ẩ ấ ể ố ả ượ ả thi n và tr v tr ng thái cân b ng. Đ i v i các qu c gia th ng d cán cân thanh toán,ệ ở ề ạ ằ ố ớ ố ặ ư xu t hi n dòng vàng ch y vào làm l ng ti n l u thông tăng . Tác đ ng làm giá vàấ ệ ả ượ ề ư ộ ti n l ng tăng . Giá và ti n l ng tăng tác đ ng làm cho hàng hoá đ t h n, xu t kh uề ươ ề ươ ộ ắ ơ ấ ẩ gi m và nh p kh u tăng. Lãi su t gi m kích thích lu ng v n ch y ra, gi m th ng dả ậ ẩ ấ ả ồ ố ả ả ặ ư cán cân thanh toán, cán cân thanh toán có xu h ng tr v tr ng thái cân b ng.ướ ở ề ạ ằ 4. u – nh c đi m c a ch đ b n v vàng:Ư ượ ể ủ ế ộ ả ị * u đi m:Ư ể - Giúp cho th ng m i và đ u t th gi i phát tri n và h ng th nh. Đi u này đ cươ ạ ầ ư ế ơ ể ư ị ề ượ ch ng minh trong th i kỳ 1880-1914, v i hang rào th ng m i vàng đ c g b hoànứ ờ ớ ươ ạ ượ ỡ ỏ toàn và ki m soát ngo i h i , chu chuy n v n ít khi đ c áp d ng c ng v i vi c khôngể ạ ố ể ố ượ ụ ộ ớ ệ có m t s phá giá hay nâng giá nào gi a các đ ng ti n c a các qu c gia l n trên thộ ự ữ ồ ề ủ ố ớ ế gi i đã gi ps cho th tr ng v n qu c t phát tri n v i trung tâm là Londonớ ư ị ườ ố ố ế ể ớ - Khuy n khích phân công lao đ ng qu c t , giúp gia tăng phúc l i th gi i. Trongế ộ ố ế ợ ế ớ ch đ b n v vàng, các nhà đ u t g n nh đ c d m b o ch c ch n tr c nh ngế ộ ả ị ầ ư ầ ư ượ ả ả ắ ắ ướ ữ r i ro v t giá, đi u này khi n cho th ng m i và đ u t th gi i phát tri n, lu ngủ ề ỷ ề ế ươ ạ ầ ư ế ớ ể ồ v n l u chuy n t do gi a các qu c gia đ tìm ki m l i nhu n cao nh tố ư ể ự ữ ố ể ế ợ ậ ấ - C ch đi u ch nh ván vân thanh toán v n hành tr n tru. V i c ch dòng vàng –ơ ế ề ỉ ậ ơ ớ ơ ế giá c , nh ng b t cân đ i trong cán cân thanh toán c a các qu c gia s t đ ng đ cả ữ ấ ố ủ ố ẽ ự ộ ượ đi u ch nh v tr ng thái cân b ng.ề ỉ ề ạ ằ - Mâu thu n quy n l gi a các qu c gia ít khi x y ra vì có s tác đ ng c a c chẫ ề ợ ữ ố ả ự ộ ủ ơ ế dòng vàng- giá c nên nh ng thâm h t hay th ng d trong cán cân thanh toán c a m tả ữ ụ ặ ư ủ ộ qu c gia đ c đi u ch nh m t cách t đ ng theo quan h cung c u ph bi nố ượ ề ỉ ộ ự ộ ệ ầ ổ ế * Nh ng h n ch c a ch đ b n v vàng:ữ ạ ế ủ ế ộ ả ị - N n k nh t ph i tr i qua s b t n. C ch đi u ch nh cán cân thanh toán qu cề ị ế ả ả ự ấ ổ ơ ế ề ỉ ố t thông qua s thay đ i m c giá c , lãi su t, thu nh p và th t nghi p.ế ự ổ ứ ả ấ ậ ấ ệ 3 - Qu c gia có thâm h t cán cân thanh toán qu c t ph i tr i qua th i kỳ kinh tố ụ ố ế ả ả ờ ế đình đ n, t l th t nghi p cao; trong khi đó, qu c gia có th ng d cán cân thanh toánố ỷ ệ ấ ệ ố ặ ư l i tr i qua th i kỳ l m phát.ạ ả ờ ạ - Nh ng phát hi n m i v các m vàng có th xu t hi n b t c lúc nào, và làữ ệ ớ ề ỏ ể ấ ệ ấ ứ nguyên nhân làm tăng cung ti n và tăng t l l m phát m t cách đ t bi n.ề ỷ ệ ạ ộ ộ ế - nh ng qu c gia khan hi m vàng thì cung ng ti n s h n ch và tr thànhỞ ữ ố ế ứ ề ẽ ạ ế ở nguyên nhân kìm hãm tăng tr ng kinh t .ưở ế 5. S s p đ c a ch đ b n v vàng:ự ụ ổ ủ ế ộ ả ị Nguyên nhân sâu xa d n t i s s p đ c a ch đ b n v vàng c đi n chính làẫ ớ ự ụ ổ ủ ế ộ ả ị ổ ể nh ng h n ch trong chính b n thân nó. T đ u th k XX, đ chu n b chi n tranh vàữ ạ ế ả ừ ầ ế ỉ ể ẩ ị ế c tái thi t sau chi n tranh, h mua quá nhi u hàng hóa, vũ khí đ n m c không còn đả ế ế ọ ề ế ứ ủ vàng đ tr và ph i phát hành ti n gi y nhi u h n là gi i h n đ c b o đ m b ngể ả ả ề ấ ề ơ ớ ạ ượ ả ả ằ vàng, đ t c c vào k t c c chi n tranh và thu b i th ng chi n tranh nh n c Đ cặ ượ ế ụ ế ồ ườ ế ư ướ ứ đã làm trong Chi n tranh Pháp-Ph 1870. Đ u tiên, chính ph các n c l n ra s c tíchế ổ ầ ủ ướ ớ ứ tr vàng, đình ch đ i ti n ngân hàng l y vàng, đình ch xu t kh u vàng, th c hi n chữ ỉ ổ ề ấ ỉ ấ ẩ ự ệ ế đ b o h m u d ch... Ch ng h n nh Ngân hàng Anh không đ i ti n ra vàng k tộ ả ộ ậ ị ẳ ạ ư ổ ề ể ừ năm 1914. Cho đ n cu i Th chi n, n c Anh ban hành hàng lo t các quy đ nh sế ố ế ế ướ ạ ị ử d ng “ti n lu t đ nh” nh n p thu , tr tr c p xã h i, thu chi chính ph … Tuy nhiên,ụ ề ậ ị ư ộ ế ả ợ ấ ộ ủ hi u qu c a các chính sách y không nh mong mu n vì các chính ph ph i chi tiêuệ ả ủ ấ ư ố ủ ả quá nhi u. L ng ti n m t in ra quá nhi u làm xu t hi n l m phát v i quy mô kh ngề ượ ề ặ ề ấ ệ ạ ớ ủ khi p, nh siêu l m phát Đ c v i t l l m phát 1000% và sau 2 năm giá c hàngế ư ạ ở ứ ớ ỷ ệ ạ ả hóa tăng 30 t l n. Bên c nh đó, lu ng vàng di chuy n gi a các n c không đ ng đ u,ỷ ầ ạ ồ ể ữ ướ ồ ề 2/3 l ng vàng trên th gi i t p trung vào 5 n c l n là Anh, M , Pháp, Đ c, Nga, cònượ ế ớ ậ ướ ớ ỹ ứ d vàng các n c khác s t gi m nghiêm tr ng làm m t kh năng chuy n ti n gi y raự ướ ụ ả ọ ấ ả ể ề ấ vàng. Ch đ b n v vàng c đi n s p đ , sau h n 40 năm đem l i s th nh v ng choế ộ ả ị ổ ể ụ ổ ơ ạ ự ị ượ các n cướ III H th ng tài chính – ti n t gi a 2 cu c chi n tranh th gi i:ệ ố ề ệ ữ ộ ế ế ớ 1. Hoàn c nh:ả Cùng v i s s p đ c a ch đ b n v vàng c đi n, l u thông ti n t gi a cácớ ự ụ ổ ủ ế ộ ả ị ổ ể ư ề ệ ữ n c g p nhi u khó khăn. Đ có m t ch đ ti n t n đ nh, hàng lo t các c g ngướ ặ ề ể ộ ế ộ ề ệ ổ ị ạ ố ắ c a các n c trong th p niên 1920 đ quay tr l i b n v vàng mà đi đ u là M nămủ ướ ậ ể ở ạ ả ị ầ ỹ 1919. Anh qu c, v i s t v n c a các nhà kinh t h c b o th , đ ng b ng tr l iỞ ố ớ ự ư ấ ủ ế ọ ả ủ ồ ả ở ạ b n v vàng năm 1925 d i th i B tr ng Tài chính Winston Churchill dù ông làmả ị ướ ờ ộ ưở vi c này m t cách mi n c ng. B t k giá vàng cao h n và l m phát nghiêm tr ng sauệ ộ ễ ưỡ ấ ể ơ ạ ọ Th chi n th nh t ch m d t ch đ b n v vàng, Churchill đã tr l i b n v vàngế ế ứ ấ ấ ứ ế ộ ả ị ở ạ ả ị m c tr c chi n tranhTi p theo đó là Th y Sĩ, Pháp và các qu c gia B c Âu khác cũngứ ướ ế ế ụ ố ắ l n l t khôi ph c l i ch đ b n v vàng. ầ ượ ụ ạ ế ộ ả ị Tuy nhiên, h u h t các n c lúc b y gi không còn đ vàng đ ch đ b n vầ ế ướ ấ ờ ủ ể ế ộ ả ị vàng theo ki u c đi n mà ph i th c hi n ch đ b n v vàng m i, không tr n v nể ổ ể ả ự ệ ế ộ ả ị ớ ọ ẹ 4 hay còn g i là ch đ b n v vàng b c t xén. Ch đ b n v vàng m i bao g m ch đọ ế ộ ả ị ị ắ ế ộ ả ị ớ ồ ế ộ b n v vàng thoi và ch đ b n v h i đoái vàng. ả ị ế ộ ả ị ố 2. Ch đ b n v vàng thoi:ế ộ ả ị Ch đ b n v vàng thoi hay hay là ch đ kim đ nh b n v (gold bullion stardand),ế ộ ả ị ế ộ ị ả ị theo ch đ này ti n gi y không đ c t do đ i ra ti n vàng mà ph i có m t kh iế ộ ề ấ ượ ự ổ ề ả ộ ố l ng ti n gi y nh t đ nh m i đ i đ c m t thoi vàng. Ch đ b n v vàng thoi thiượ ề ấ ấ ị ớ ổ ượ ộ ế ộ ả ị hành Anh năm 1925, mu n đ i ti n gi y l y vàng ph i đ i ít nh t 1500 b ng Anh, ở ố ổ ề ấ ấ ả ổ ấ ả ở Pháp năm 1928 con s t i thi u này là 225.000 Franc.ố ố ể 3. Ch đ b n v h i đoái vàng:ế ộ ả ị ố Ch đ b n v h i đoái vàng hay là ch đ kim hoàn b n v (gold exchangeế ộ ả ị ố ế ộ ả ị stardand). Đ y là ch đ trong đó ti n gi y không đ c đ i tr c ti p ra vàng, mu nấ ế ộ ề ấ ượ ổ ự ế ố chu n đ i ra vàng ph i thông qua m t đ ng ti n trung gian khác. Thông th ng đ ngể ổ ả ộ ồ ề ườ ồ ti n trung gian là đ ng ti n mình có quan h chuy n đ i ra vàng.ề ồ ề ệ ể ổ 4. Nh c đi m c a ch đ b n v vàng m i:ượ ể ủ ế ộ ả ị ớ - V n mang nh ng nh c đi m c a ch đ b n v vàng c đi nẫ ữ ượ ể ủ ế ộ ả ị ổ ể - Áp d ng ch đ b n v vàng m i mang l i nh ng l i ích nh t đ nh cho các n cụ ế ộ ả ị ớ ạ ữ ợ ấ ị ướ nh Anh làm chính ph Anh l m d ng quy n phát hành B ng Anh khi n đ ng B ngư ủ ạ ụ ề ả ế ồ ả Anh liên t c b kh ng ho ng và m t uy tínụ ị ủ ả ấ Nh ng n l c nh m quay tr l i v i th i b n v vàng sau Th chi n I đã khôngữ ỗ ự ằ ở ạ ớ ờ ả ị ế ế đ c qu n lý đúng cách v i vi c tái áp d ng t l trao đ i nh th i tr c chi n tranhượ ả ớ ệ ụ ỷ ệ ổ ư ờ ướ ế m t s n c m c cho có s xu t hi n c a l m phát, t l trao đ i th p h n ở ộ ố ướ ặ ự ấ ệ ủ ạ ỷ ệ ổ ấ ơ ở nh ng n c khác và s kìm hãm nh ng c ch đi u ch nh c n thi t.ữ ướ ự ữ ơ ế ề ỉ ầ ế  Theo các nhà nghiên c u thì đây là b c lùi c a h th ng ti n t TBCN: s liênứ ướ ủ ệ ố ề ệ ự k t gi a vàng và ti n gi y đã tr nên lõng l o, trong ch đ b n v vàng gián ti pế ữ ề ấ ở ẽ ế ộ ả ị ế ng i ta th y s xu t hi n c a hi n t ng l m phát.ườ ấ ự ấ ệ ủ ệ ượ ạ 5. S s p đ c a ch đ b n v vàng m iự ụ ổ ủ ế ộ ả ị ớ Cu c kh ng ho ng kinh t th gi i 1929-1933 làm cho hàng ngàn ngân hàng b pháộ ủ ả ế ế ớ ị s n và hàng lo t ngân hàng r i vào th kh ng ho ng, d n t i tâm lý lo s c a côngả ạ ơ ế ủ ả ẫ ớ ợ ủ chúng, làn sóng đ i ti n gi y l y vàng dâng lên ào t khi n các ngân hàng không cònổ ề ấ ấ ạ ế đ vàng đ đáp ng nhu c u chuy n đ i. Nh ng n c gi nhi u GBP (đ ng đ u làủ ể ứ ầ ể ổ ữ ướ ữ ề ứ ầ Pháp) đã dùng GBP đ săn vàng c a Anh làm cho d tr vàng c a Anh c n d n. Đ nể ủ ự ữ ủ ạ ầ ế ngày 21/09/1931, Ngân hàng Anh ph i đình ch đ i ti n gi y l y vàng, tuyên b ch mả ỉ ổ ề ấ ấ ố ấ d t ch đ b n v vàng thoi. Không săn đ c vàng c a Anh, các n c chuy n sang sănứ ế ộ ả ị ượ ủ ướ ể vàng c a M . Ch trong m t th i gian ng n, M m t luôn 20% d tr vàng, M ph iủ ỹ ỉ ộ ờ ắ ỹ ấ ự ữ ỹ ả tuyên b ch m d t ch đ b n v vàng vào năm 1933. Và các qu c gia khác cũng l nố ấ ứ ế ộ ả ị ố ầ l t bu c ph i t b nó trong th i gian Đ i kh ng ho ng nh Th y Đi n năm 1929,ượ ộ ả ừ ỏ ờ ạ ủ ả ư ở ụ ể B vào tháng 3/1935, Pháp, Hà Lan, Th y Sĩ vào tháng 10/1936… ở ỉ ở ụ Ngay t khi ra đ i, ch đ b n v vàng m i đã b c l tính ch t không n đ nh nênừ ờ ế ộ ả ị ớ ộ ộ ấ ổ ị khi cu c đ i kh ng ho ng kinh t th gi i 1929-1933 bùng n đã th t s phá s p hộ ạ ủ ả ế ế ớ ổ ậ ự ậ ệ 5 th ng ti n t d a trên b n v vàng thoi và b n v h i đoái vàng. Đ n đây, ch đ b nố ề ệ ự ả ị ả ị ố ế ế ộ ả v vàng m i hoàn toàn s p đ d i m i hình th c. ị ớ ụ ổ ướ ọ ứ 6