Cẩm nang Lối sống bền vững

Sản phẩm thuộc đề tài sinh viên NCKH cấp trường, 2020www.freepik.co m MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................................. 1 9 NỘI DUNG “LỐI SỐNG BỀN VỮNG” ................................................. 3 “HÔ BIẾN NGÔI NHÀ XANH” ........................................................................... 5 NƯỚC SẠCH KHÔNG PHẢI LÀ VÔ HẠN ........................................................ 10 VẬT DỤNG “100” TUỔI .................................................................................... 15 ĂN SẠCH, NẤU BỀN – CÓ NÊN THỬ? ........................................................... 22 CUỘC CHIẾN “TRỘM NHỰA” ......................................................................... 28 BỀN VỮNG TRONG TỪNG CHUYẾN ĐI ......................................................... 35 TÀI NGUYÊN CỘNG ĐỒNG – HELP ME! ........................................................ 40 MỞ CỬA! HÃY BƯỚC RA NGOÀI ................................................................... 46 Ý THỨC VÀ TẬN TÂM – THAY ĐỔI THẾ GIỚI............................................... 50 KẾT LUẬN ........................................................................................................... 56 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 58 LỜI MỞ ĐẦU • Mỗi ngày có tới 35 tấn rác đổ ra đại dương. (ELLE, 2019) • Đến năm 2050, đại dương sẽ chứa nhiều rác thải nhựa hơn cả cá. (ELLE, 2019) • 9 triệu người tử vong mỗi năm do ô nhiễm. (ELLE, 2019) • 325 triệu người bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm hiện nay. (ELLE, 2019) • Việt Nam thuộc top lười vận động nhất thế giới. (Tạp chí Y khoa The Lancet, 2019) 1Cẩm nang lối sống bền vững Chúng ta đang sống trong thời kì mà biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường đang từng bước phá vỡ khuôn khổ tự nhiên của thế giới, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tương lai nhân loại. Vì vậy, bảo vệ môi trường, sử dụng tiết kiệm nguồn tài nguyên và năng lượng, cải thiện hệ sinh thái, ăn uống xanh và phát triển bền vững đang dần được đưa vào các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và giáo dục nhằm hướng đến mục tiêu giúp Trái Đất phát triển bền vững. Để sứ mạng này được hoàn thành, mỗi người, đặc biệt là giới trẻ phải thay đổi lối sống của chính mình. Lối sống bền vững thường được giới thiệu đến các bạn trẻ thông qua các buổi báo cáo, tập huấn chuyên đề, các cuộc thi hay các hoạt động trải nghiệm thực tế tại các trường Cao đẳng, Đại học. Ngoài ra, các bạn cũng có thể tìm đọc thông tin về lĩnh vực này trên Internet hoặc một số đầu sách ngoài thị trường. Tuy nhiên, chúng tôi nhận thấy mức độ hệ thống thông tin của chúng chưa cao, đôi khi tính chất nội dung hướng đối tượng còn chung chung. LỜI MỞ ĐẦU Cẩm nang “Lối sống bền vững” được biên soạn là nỗ lực của nhóm nghiên cứu đến từ trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh với mong muốn cung cấp những gợi ý thực tế và hệ thống hơn về những hành động bền vững mà các bạn sinh viên có thể thực hiện được trong gia đình, nơi học tập, làm việc và sinh hoạt. Ngoài cẩm nang này, chúng tôi còn xây dựng một fanpage (www.facebook.com/ToisongxanhH4) kèm theo để các bạn có thể dễ tiếp cận và cập nhật thông tin nhiều hơn. 2Cẩm nang lối sống bền vững Nhóm nghiên cứu xin cảm ơn trường Đại học Sư phạm TP.Hồ Chí Minh đã hỗ trợ kinh phí thực hiện đề tài, quý Thầy/Cô khoa Khoa học Giáo dục đã tư vấn ý tưởng. Ngoài ra, nhóm cũng xin cảm ơn các bạn sinh viên trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh, trường Đại học Khoa học tự nhiên TP.Hồ Chí Minh, trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn TP. Hồ Chí Minh đã cung cấp những ý kiến quý báu. TP. HCM, tháng 3 năm 2020 Nhóm tác giả: Lê Nhật Hiển Phạm Thị Thu Hiền Nguyễn Thị Mỹ Hảo H ’Hải Hđơk NỘI DUNG LốiSốngBền Vững Vật dụng “100” tuổi Ăn sạch, Nấu bền – Có nên thử? Cuộc chiến “Trộm Nhựa” Bền vững trong từng chuyến đi Tài nguyên cộng đồng - Help me! Ý thức và tận tâm – Thay đổi thế giới “Hô biến ngôi nhà xanh” Nước sạch không phải là vô hạn Mở cửa! Hãy bước ra ngoài 3Cẩm nang lối sống bền vững Sustainable lifestyle 4Cẩm nang lối sống bền vững được xây dựng dựa trên các nguyên vật liệu thân thiện với môi trường, góp phần giảm thiểu các tác động xấu đến môi trường và giúp tăng cường các điều kiện về sức khỏe cho người cư ngụ. (“Ferrocement in Eco - Housing System”, 2014) 5 Ảnh: Gotrangtri.vn Cẩm nang lối sống bền vững 8Cẩm nang lối sống bền vững 6 2019  Mật độ dân số và nhà ở cao: • 26.870.079 hộ dân cư, tăng 4,4 triệu so với 2009; • 4800 hộ không có nhà.  Mật độ dân số Việt Nam: 290 người/ km2 • Hà Nội: 2398 người/ km2; • Hồ Chí Minh: 4363 người/ km2. (Tổng điều tra dân số và nhà ở, 2019)  TP. Hồ Chí Minh là đô thị đặc biệt nhưng diện tích cây xanh hiện nay chỉ là 1m/người, kém cả chuẩn đô thị loại V, thuộc nhóm các thành phố có mật độ cây xanh thấp nhất thế giới. (Theo quy định tại Quyết định 01/2006/QĐ-BXD ngày 5/1/2006 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng về tiêu chuẩn đất cây xanh công viên của đô thị) Tốc độ đô thị hóa chóng mặt, tỷ lệ tăng dân số đô thị trung bình hàng năm từ 2 - 3,4% khiến nhu cầu nhà ở ngày càng tăng, sức ép về nhà ở đè nặng lên các đô thị lớn. Hệ sinh thái của nhiều nhà ở đô thị không được đáp ứng về thẩm mỹ, an toàn, gây ảnh hưởng tới sức khỏe chủ nhân và tác động tới môi trường. Lời của Trái Đất Ảnh: www.freepik.com 9Tớ hành động Hạn chế sử dụng phương tiện kỹ thuật tiêu tốn năng lượng Hạn chế sử dụng sơn tẩy Mở cửa sổ, tận dụng năng lượng ngoài trời Trồng các loại cây xanh trong nhà Thường xuyên dọn dẹp vệ sinh nhà ở 7 10 Tớ hành động Trồng cây xanh, nuôi cá Tái sử dụng nước thải Dọn dẹp xung quanh nhà Hứng nước mưa tưới cây 8 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -- - - - - -  Tạo sự thoải mái, thoáng đãng, giảmthiểu căng thẳng, mệt mỏi,;  Giảm chi phí (xây dựng, vận chuyển vậtdụng, sửa chữa,);  Hạn chế tối đa các mầm bệnh nảy sinh ảnh hưởng sức khỏe, gây ô nhiễm không khí nhà ở. Môi trường và Xã hội  Tận dụng được các lợi thế của thiên nhiên như nắng, gió, cảnh quan, hệ động thực vật;  Giảm chất thải, Co2, khí thải độc hại thải ra môi trường;  Tiết kiệm và tận dụng nguồn tài nguyên thiên nhiên. Cá nhân 9 w w w .f re e p ik .c o m Cẩm nang lối sống bền vững Thật kỳ diệu không phải là Nước trên Trái Đất:• 97% là nước mặn • 3% là nước ngọt 10 Ảnh: www.freepik.com Cẩm nang lối sống bền vững Vài năm trở lại đây, viện Y học lao động và Vệ sinh môi trường báo cáo có đến hơn 17 triệu người tại Việt Nam chưa được tiếp cận với nước sạch. Khoảng 9.000 người tử vong mỗi năm do nguồn nước và vệ sinh kém. Khoảng 20.000 người mắc bệnh ung thư mới phát hiện mà một trong những nguyên nhân chính là do ô nhiễm nguồn nước. (Bộ Y tế và Bộ Tài nguyên & Môi trường,2018) Lời của Trái Đất Mức tiêu thụ nước trên toàn cầu dự đoán sẽ tăng 25% vào năm 2030. 2/3 lượng nước trên thế giới phục vụ cho nông nghiệp và 90% trong số ấy được sử dụng tại các nước đang phát triển. Một vòi nước rỉ lãng phí trung bình 120 lít nước mỗi ngày. 44% trẻ em bị nhiễm giun, 27% trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng tại Việt Nam do thiếu nước sạch và vệ sinh kém. Cẩm nang lối sống bền vững www.freepik.com 11 14 Tớ hành động Đảm bảo hệ thống Máy bơm nước Tắt nước khi không sử dụng Tái sử dụng nước cho trồng trọt Kiểm tra đường ống nước 12Cẩm nang lối sống bền vững Tớ hành động Tái sử dụng nguồn nước bể bơi, nước mưa vào việc cọ rửa sân, xe Phân loại quần áo để giặt chung Tắt vòi nước khi đang đánh răng, rửa mặt, tắm, Trồng các loại cây chịu hạn Điều chỉnh lượng nước, công suất máy giặt, máy rửa chén phù hợp Kiểm tra lại vòi nước sau khi sử dụng Phân loại thực phẩm để rửa chung tránh lãng phí nước 13Cẩm nang lối sống bền vững Chúng ta nhận được gì? Cá nhân Tiết kiệm nguồn nước và chi phí; Tiết kiệm điện năng và nhiệt năng dùng cho bơm và vận hành xử lý nước; Kéo dài tuổi thọ của các thiết bị cấp nước và thoát nước; Ngăn ngừa những rủi ro liên quan đến sức khỏe. Môi trường và Xã hội Đáp ứng đủ nguồn nước sạch cho nhu cầu sinh hoạt và trồng trọt; Giảm sử dụng quá nhiều nước mặt và nước ngầm; Làm chậm quá trình suy kiệt trữ lượng và chất lượng nguồn nước; Tăng cơ hội được sử dụng nước sạch cho nhiều người khác; Giảm vấn đề ô nhiễm nguồn nước trầm trọng; Duy trì môi trường thủy sinh lành mạnh cho sự sống. Thật kỳ diệu 14 Cẩm nang lối sống bền vững www.google.com “Ông Jim Williamson (người trong ảnh) đã sử dụng chiếc tủ lạnh mang nhãn hiệu L380 của hãng Electrolux hơn 77 năm”. (Theo Dailymail) 15 Cẩm nang lối sống bền vững 16 Ở nhà bạn, các vật dụng có tuổi thọ là bao lâu? Tuổi thọ của 1 chiếc Tivi từ 60.000 đến 100.000 giờ Tuổi thọ của lò vi sóng là 9 năm Tuổi thọ của tủ lạnh từ 9 – 13 năm Tuổi thọ bếp ga là 13 năm Kéo dài gấp đôi tuổi thọ của quần áo từ 1 thành 2 năm, bạn có thể giúp giảm 24% lượng khí thải mỗi năm. (Nguồn Tạp chí Phái đẹp ELLE) Lời của Trái Đất Cẩm nang lối sống bền vững 19 Tớ hành động Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng Cho vừa đủ quần áo vào máy giặt Thường xuyên kiểm tra đường ống dẫn nước máy giặt Đóng cửa máy giặt nhẹ nhàng 17 Tớ hành động Lựa chọn tủ lạnh có cấu tạo đơn giản Không đóng mở tủ lạnh nhiều khi không cần thiết Đặt vừa đủ thực phẩm vào tủ lạnh Vệ sinh tủ lạnh thường xuyên Lau bụi máy nén tủ lạnh Cọ rửa miếng đệm tủ lạnh Bọc các đồ tươi sống 18 Tớ hành động Điều chỉnh độ sáng Tivi Điều chỉnh độ tương phản Tắt Tivi khi không sử dụng Vệ sinh Tivi thường xuyên 19 Tớ hành động Lau sạch vết bẩn trên bếp gas Không để bếp gas ở không gian quá hẹp Khóa gas sau khi sử dụngLựa chọn đầu đốt phù hợp Dùng xà phòng vệ sinh khu vực phát lửa 20 Cá nhân Tiết kiệm tiền điện; Giảm chi phí sửa chữa và đầu tư mới vật dụng; Tăng hiệu quả sử dụng vật dụng; Bảo vệ sức khỏe. Môi trường và Xã hội Giảm nguồn rác thải gia dụng; Tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên; Giảm ô nhiễm không khí và ô nhiễm ánh sáng. Thật kỳ diệu 21Cẩm nang lối sống bền vững Ảnh: www.freepik.com Theo tiến sĩ Jaimon Kelly, đồng tác giả nghiên cứu tại Đại học Queensland (Úc) cho biết: chế độ ăn lành mạnh là chế độ mà phần lớn khẩu phần là rau củ, trái cây, đậu, các loại hạt, sữa ít béo, ngũ cốc, cá và ít ăn thịt đỏ, thịt chế biến, các món nhiều đường,muối. 22Cẩm nang lối sống bền vững Nấu nướng bền vững là việc sử dụng các dụngcụ và năng lượng nấu nướng xanh; giảm thiểu gây ô nhiễm môi trường, an toàn cho sức khỏe người ăn. www.freepik.co m Tính đến năm 2019, có khoảng 820 triệu người trên toàn thế giới đang chịu cảnh thiếu thốn lương thực, thực phẩm. (Theo "The ASEAN Post",2019) Chỉ có 22% các cộng đồng nông thôn, tính trung bình, có tiếp cận đến nấu ăn sạch. (Liên minh Bếp sạch Toàn cầu) Trên toàn cầu ước tính có đến 821 triệu người bị thiếu dinh dưỡng, gần 151 triệu trẻ em bị thấp còi và hơn 50 triệu trẻ em bị gầy còm. (Theo Báo cáo dinh dưỡng toàn cầu năm2018) Chất thải thực phẩm có thể tăng gần 1/3 vào năm 2030 khi hơn 2 tỷ tấn sẽ hết hạn. (Liên Hợp Quốc) Lời của Trái Đất 23Cẩm nang lối sống bền vững Ảnh: www.freepik.com Tớ hành động Lựa chọn thực phẩm theo mùa Ưu tiên chọn thực phẩm tươi sống Lựa chọn các loại thực phẩm địa phương Kiểm tra ngày sản xuất, hạn dùng Thêm rau quả nhiều màu sắc Chọn thực phẩm còn nguyên vẹn, màu sắc tự nhiên 24 Tớ hành động Tránh thực phẩm chế biến hoặc đóng gói sẵn Tránh ăn vào ban đêm Việc ăn trước máy tính sẽ rất có hại Dành thời gian thưởng thức bữa ăn Nếu đói hãy hoàn thành bữa ăn với rau củ quả Đặt chế độ ăn điều độ trong điều kiện cân bằng 25 Sử dụng các vật dụng nấu nướng phù hợp Tớ hành động Xây dựng công thức nấu ăn Sử dụng các loại bếp nấu sạch Sử dụng các dụng cụ nấu ăn bền đảm bảo Lên thực đơn nấu ăn cho cả tuần 26 Cá nhân Đảm bảo sức khỏe, cải thiện hệ tiêu hóa, giảm nguy cơ mắc các bệnh về ung thư; Tiết kiệm chi phí cho các dịch vụ y tế; Tiết kiệm chi phí mua thực phẩm; Cân bằng dinh dưỡng. Môi trường và Xã hội Tránh thải những hóa chất độc hại ra môi trường; Giảm khí thải CO2 gây biến đổi khí hậu; Giảm lượng rác vô cơ thải ra môi trường; Bảo vệ đất, nước ngầm từ những hóa chất và các chất kích thích tăng trưởng. Thật kỳ diệu www.freepik.com 27Cẩm nang lối sống bền vững Sản phẩm sinh thái là sản phẩm thân thiện với môi trường, đây là nhóm sản phẩm mà quá trình sản xuất, tiêu thụ và thải bỏ không ảnh hưởng tiêu cực đối với môi trường. (Tạp chí Môi trường) 28 www.freepik.co m Cẩm nang lối sống bền vững Lượng tiêu thụ nhựa tính trên đầu người ở Việt Nam qua mỗi năm đã tăng mạnh từ 3,8 kg lên mức 41,3 kg/người trong giai đoạn từ 1990 - 2018. Mỗi năm có hơn 1,8 triệu tấn rác thải nhựa được thải ra tại Việt Nam nhưng chỉ 27% trong số đó được tái chế. Mỗi năm Việt Nam xả ra đại dương 0,28 đến 0,73 triệu tấn rác thải nhựa (chiếm 6% toàn thế giới), đứng thứ 4 thế giới. Với rác thải sinh hoạt, mỗi ngày Việt Nam thải ra 120.000 tấn. Tốc độ gia tăng trung bình mỗi năm khoảng 12%. (Theo UNEP) 29 Lời của Trái Đất www.freepik.co m Cẩm nang lối sống bền vững Đến năm 2050, đại dương sẽ chứa nhiều rác thải nhựa hơn cả cá. (ELLE, 2019) Tớ hành động Sản phẩm đem đến các giải pháp an toàn đối với môi trường Sản phẩm được tạo ra từ các vật liệu thân thiện với môi trường Sản phẩm tạo ra một môi trường thân thiện Sản phẩm giảm tác động đến môi trường trong quá trình sử dụng Cẩm nang lối sống bền vững 30 Tớ hành động Một chiếc túi vải có thể đựng được - Rất nhiều thứ Chỉ cần giặt sạch sẽ là có thể tái sử dụng nhiều lần Chiếm ít diện tích khi gấp gọn 33Cẩm nang lối sống bền vững 31 Tớ hành động Chiếc quai này cực kì tiện lợi để cầm, treo xe và treo trên tường Gọn nhẹ, có thể tái sử dụng nhiều lần Quai vải có thể xem là một biến tấu thú vị của túi vải Đựng cà phê, trà sữa, nước cam và tất cả loại ly nước khác 33Cẩm nang lối sống bền vững 32 Tớ hành động Chỉ khoảng 10.000đ - 15.000đ cho một chiếc Ngoài ra còn có các sản phẩm từ tre khác: Ống hút, bàn chải, bút viết,... Ống hút tre có thể tái sử dụng nhiều lần 33Cẩm nang lối sống bền vững 33 34 Thật kỳ diệu Cá nhân • Giảm các tác nhân gây bệnh cho con người; • Tăng tính thẫm mĩ, đa phong cách. Môi trường và Xã hội • Giảm thiểu sử dụng năng lượng và tài nguyên thiên nhiên; • Phát triển các sản phẩm mới, thân thiện với môi trường hơn; • Hạn chế lượng chất thải; • Tạo sức ảnh hưởng, thu hút giới trẻ. Cẩm nang lối sống bền vững www.freepik.co m 35 Cẩm nang lối sống bền vững Theo số liệu thống kê của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, hiện cả nước có 3,7 triệu ô tô và 57 triệu xe máy đã đăng ký, mỗi ngày lại có thêm 850 ô tô và 9.000 xe máy đăng ký mới. Theo báo cáo về giám sát phát thải khí nhà kính của TP. HCM (2013) do JICA công bố: TP. HCM có nguồn phát thải khí nhà kính lớn với 38,5 triệu tấn CO2, chiếm khoảng 16% lượng phát thải quốc gia. Trong đó, phát thải khí nhà kính từ lĩnh vực giao thông đô thị chiếm đến 45%. Trong năm 2019, trên địa bàn cả nước xảy ra 17.626 vụ tai nạn giao thông, bao gồm 9.229 vụ tai nạn giao thông từ ít nghiêm trọng trở lên và 8.397 vụ va chạm giao thông, làm 7.624 người chết, 13.624 người bị thương và 8.528 người bị thương nhẹ. (Theo số liệu của Tổng Cục Thống kê,2019) Lời của Trái Đất 36 Cẩm nang lối sống bền vững www.freepik.co m Tớ hành động Hãy “Tìm bạn chung đường” cho chuyến đi của minh nhé! Giữ tay lái ổn định, không tăng giảm tốc độ đột ngột Hãy đi bộ, xe đạp khi có thể Thực hiện các biện pháp an toàn khi tham gia giao thông Chuyển từ các phương tiện cá nhân, nguy cơ tai nạn cao sang phương tiện công cộng Tránh đi lại trên đường vào giờ cao điểm Sử dụng công nghệ thông tin Internet, điện thoại thông minh 37 40 Thường xuyên bảo dưỡng xe (định kỳ 6 tháng/ lần) Sử dụng chức năng xe một cách thông minh Thay dầu nhớt mỗi 1500km - 2000km Khuyến khích sử dụng phương tiện giao thông nhiên liệu sạch Tớ hành động 38 Cá nhân Tăng cường và bảo vệ sức khỏe; Sử dụng thời gian hợp lý hơn ; Tiết kiệm chi phí: đổ xăng, gửi xe, sửa chữa, bảo dưỡng định kỳ. Môi trường và Xãhội Giảm nhu cầu sử dụng nhiên liệu hóa thạch; Giảm lượng khí thải độc hại ra môi trường; Giảm tắc nghẽn giao thông, khói bụi; Giúp đáng kể trong việc giảm tiếng ồn. 39 Thật kỳ diệu Ảnh: www.freepik.com Cẩm nang lối sống bền vững 40 Ả n h : w w w .f re e p ik .c o m Cẩm nang lối sống bền vững Tính đến cuối tháng 9/2018, trên toàn quốc có khoảng 18.173ATM và khoảng 294.500 POS (tăng tương ứng 4,5% và 13% so với cùng kỳ năm 2017) được lắp đặt. (Theo Thống kê Ngân hàng Nhà nước) Theo kế hoạch của UBND thành phố Hà Nội đến năm 2020 sẽ lắp đặt 1.000 máy bán hàng tự động tại những nơi công cộng tập trung dân cư đông đúc. Tính đến cuối năm 2018, TP.HCM hiện có 491,16 ha đất công viên (369 công viên bao gồm các công viên công cộng và các công viên trong khu ở), diện tích đất công viên đạt bình quân 0,49m2/người. (Theo Báo cáo của Sở Xây dựng TP.HCM) Do nhu cầu sử dụng các tài nguyên, dịch vụ cộng đồng của con người ngày càng tăng, các thiết bị, dịch vụ phục vụ cộng đồng xuất hiện ngày càng nhiều. Nhưng chúng đã thực sự được sử dụng một cách hợp lý và hiệu quả ? Lời của Trái Đất 41 Ảnh:Bing.com Tớ hành động Thực hiện các giao dịch thẻ trên cây ATM cùng loại để tránh phát sinh chi phí Liên kết với các ứng dụng ví điện tử - Hạn chế xuất hóa đơn Nắm được cách sử dụng trước khi dùng Tự bảo mật thông tin trong quá trình dùng Sử dụng đúng chức năng Quyết định trước số tiền cần rút Cẩm nang lối sống bền vững 42 Tớ hành động Xếp hàng khi mua Báo với bộ phận sửa chữa máy bán hàng khi xuất hiện các vấn đề phát sinh. Không bấm bừa bãi trên máy bán hàng Đọc kĩ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng Dùng tiền phẳng, ngay ngắn để giao dịch, tránh tốn thời gian và các sự cố ngoài ý muốn Cẩm nang lối sống bền vững 43 Tớ hành động Chấp hành các quy định tại công viên Sử dụng tiết kiệm nguồn năng lượng và dịch vụ Tận dụng công viên để học, vui chơi và rèn luyện thể dục thể thao Sử dụng đúng mục đích của công viên Sử dụng ghế, thiết bị ở công viên đúng chức năng, giữ gìn và không làm hư hỏng Cẩm nang lối sống bền vững 44 Cá nhân Tiết kiệm được thời gian, công sức; Tiết kiệm chi phí; Cải thiện sức khỏe, tinh thần; Nâng cao ý thức và trách nhiệm đối với cộng đồng. Môi trường và Xã hội Giảm nguồn nhân lực; Tiết kiệm tài nguyên; Giảm lượng chất thải, khí độc hại thải ra môi trường. Thật kỳ diệu Cẩm nang lối sống bền vững 45 46Ảnh: Bing.com Cẩm nang lối sống bền vững Thời lượng sử dụng mạng xã hội trong một ngày của giới trẻ Việt Nam trung bình là 7 giờ, khá cao so với khu vực và thế giới. (Báo Dân trí) Việt Nam thuộc top lười vận động nhất thế giới, chỉ hơn 15% dân số tập thể dục mỗi ngày. (Tạp chí Y khoa The Lancet (Anh)) 47 Đi bộ tự nhiên giúp tăng cường trí nhớ ngắn hạn, trong khi đó đi bộ ở những nơi khác không mang lại kết quả như vậy. Đi bộ trong tự nhiên làm tăng trí nhớ nhiều hơn là đi dạo trong môi trường đô thị. Một nghiên cứu chuyên sâu 280 người ở Nhật Bản đi đến kết luận, cùng với việc giảm nồng độ hooc môn gây căng thẳng 15%, việc đi bộ trong rừng còn giúp mạch trung bình giảm 4% và huyết áp hơn 2%. Lời của Trái Đất Ảnh: www.freepik.com Cẩm nang lối sống bền vững Tớ hành động Tham gia các câu lạc bộ đội nhóm về tình nguyện Đi dạo, chạy bộ trong tự nhiên 15 – 30 phút mỗi ngày Tổ chức các buổi tụ tập, họp nhóm ở công viên, thay vì các quán trà sữa, coffee Hạn chế thời gian ở trong nhà và sử dụng các thiết bị công nghệ Tận dụng không gian ngoài sân, ban công để tập các bài thể dục nhẹ nhàng Lựa chọn những hoạt động giải trí ngoài trời, vui chơi, dã ngoại, cắm trại, 48Cẩm nang lối sống bền vững Gắn kết với thiên nhiên; Cải thiện tinh thần: thư giãn, giảm bớt căng thẳng; Cải thiện trí nhớ; Giảm các nguy cơ về bệnh tật; Tiết kiệm tiền cho các hoạt động vô bổ khác. Tận dụng được không gian rộng lớn ngoài trời; Giảm thiểu tiêu tốn năng lượng khi ở nhà. Thật kỳ diệu 49Cẩm nang lối sống bền vững Bạn không thể trải qua một ngày mà không có sự tương tác với thế giới xung quanh. Điều bạn làmsẽ tạo ra sự khác biệt và chính bạn là người quyết định khác biệt nào bạn muốn có. - Jane Goodall - 50 Ảnh: www.freepik.com Cẩm nang lối sống bền vững Việc thay đổi lối sống hướng tới phát triển bền vững liên quan mật thiết đến nhận thức và thay đổi hành vi sử dụng sản phẩm của mỗi người. 3R là gì ? 51Cẩm nang lối sống bền vững REDUCE (Giảm thiểu) : Giảm thiểu lượng rác thông qua việc thay đổi lối sống và cách tiêu dùng, cải tiến các quy trình sản xuất, mua bán sạch. Mang theo túi khi đi mua sắm Tắt các thiết bị điện khi không sử dụng Nên mua thực phẩm đựng trong bao bì giấy; Nên mua loại pin có thể sạc nhiều lần để giảm pin phế thải; www.freepik.co m 52Cẩm nang lối sống bền vững www.freepik.co m REUSE (Tái sử dụng): là việc sử dụng lại các sản phẩm, hay một phần của sản phẩm cho chính mục đích cũ, hay cho một mục đích khác, sử dụng một sản phẩm nhiều lần cho đến hết tuổi thọ sản phẩm. Thu gom quần áo cũ để trợ giúp người nghèo Bìa của tạp chí, áp phích có thể được sử dụng để làm các giấy gói quà tặng www.freepik.co m 53Cẩm nang lối sống bền vững www.freepik.co m RECYCLE (Tái chế): bằng sự sáng tạo mà tận dụng những rác thải, vật liệu thải đi để làm ra các sản phẩm khác có ích. Vỏ chai có thể biến thành các chậu cây, ống cắmbút, ống tiết kiệm, bình cắm hoa Chiếc túi xinh xắn được tái chế từ vỏ, bao bì www.pinterest.co m 54Cẩm nang lối sống bền vững Ảnh: 24h.com Xác định mục tiêu theo nguyên tắc S – Specific - Cụ thể, dễ hiểu Đặt mục tiêu của mình thật rõ ràng, cụ thể và dễ hiểu để có thể hình dung ra nó hoặc phân mục tiêu thành những mục tiêu nhỏ để phấn đấu từ từ. (Ví dụ: Bạn muốn trồng cây để môi trường xanh và thoáng khí hơn,...). M – Measurable - Đo lường được Khi bạn đặt mục tiêu cá nhân bạn phải biết được mục tiêu của mình có đo lường được hay không, để xác định và đánh giá được việc thực hiện của mình. (Ví dụ: Mỗi ngày đặt ra 15 phút chạy bộ (dễ), mỗi ngày 1 tiếng (khó),...). A – Attainable - Có thể đạt được Mục tiêu phải nằm trong khả năng của bạn – bởi với một mục tiêu cao quá có thể làm cho bạn mệt mỏi và chán nản khi không đạt được điều đó. Bản thân bạn là người hiểu bạn nhất, nên hãy đưa ra mục tiêu phù hợp. R – Relevant - Thực tế Hành động phải phù hợp với mục tiêu ban đầu và mục tiêu dài hạn của bản thân. (Ví dụ: Bạn muốn chạy bộ nhưng có vấn đề về sức khỏe thì không nên chạybộ,...). T – Time - Bound: Thời gian hoàn thành Đặt ra thời gian, thời hạn cho từng mục tiêu. (Ví dụ: Trong 3 tuần đầu, mỗi ngày chạy bộ 15 phút; những tuần tiếp theo tăng lên cho phùhợp;...). 55 Cẩm nang lối sống bền vững 56 Ngoài những nội dung và cách hành động nêu trên, còn rất nhiều các giải pháp khác để có thể giúp bạn cải thiện lối sống của bản thân, hướng tới lối sống bền vững, thân thiện với môi trường. Hãy dành thời gian để tiếp tục tìm kiếm các thông tin, vận dụng vào học tập và đời sống các bạn nhé! Ảnh: www.freepik.com Cẩm nang lối sống bền vững 57 “Phần còn lại của thế giới có thể tiếp tục sống mà không có chúng ta. Nhưng chúng ta không thể tồn tại nếu thiếu đi chúng.” -SylviaA.Earle- #ELLEinspire Ảnh: Bing.com Cẩm nang lối sống bền vững 606 0 Tài liệu tham khảo 1. ELLE. (2019). Những sự thật về ô nhiễm môi trường. 2. Trung tâm Phát triển Sáng kiến Cộng đồng và Môi trường (C&E). (2015). Nghiên cứu Lối sống sinh thái của Sinh viên Việt Nam. 3. Trung tâm Phát triển Sáng kiến Cộng đồng và Môi trường (C&E). (2015). Sách hướng dẫn về lối sống sinh thái. 4. Viện dinh dưỡng Quốc gia. (2019). Chế độ ăn lành mạnh dựa trên thực phẩm lành mạnh. 58 post.naver.com