Các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc tài chính của các doanh nghiệp chế biển thủy sản Khánh Hòa

Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản - số 03/2008 54 CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CẤU TRÚC TÀI CHÍNH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP CHẾ BIẾN THỦY SẢN KHÁNH HÒA THE DETERMINANTS WHICH CAN INFLUENCE THE FINANCIAL STRUCTURE OF THE SEAFOOD PROCESSING COMPANIES IN KHANH HOA PROVINCE Nguyễn Thành Cường Khoa Kinh tế - Trường Đại học Nha Trang Tóm tắt Mục đích chủ yếu của bài viết này là phân tích cấu trúc tài chính và các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc tài chính của các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa, từ đó đưa ra một số đề xuất nhằm góp phần tái cấu trúc tài chính cho các doanh nghiệp hướng đến mục tiêu tối đa hóa giá trị doanh nghiệp. Từ khóa: Cấu trúc tài chính Abstract The principal objective of this article is to analyze the financial structure and the likely determinants which can influence the financial structure of the seafood processing companies, and then suggests some solutions to restructure the financial structure of the listed companies in Khanh Hoa province for the target to maximize firm value. I. ĐẶT VẤN ĐỀ Bất kỳ một doanh nghiệp nào khi hoạt động sản xuất kinh doanh đều hướng đến mục tiêu tối đa hóa giá trị doanh nghiệp. Để đạt được mục tiêu này, các doanh nghiệp phải thực hiện nhiều biện pháp, trong đó việc lựa chọn một cấu trúc tài chính hợp lý là một trong những biện pháp hết sức quan trọng và cần thiết. Vì vậy, mục đích của bài viết này là phân tích cấu trúc tài chính và xác định các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc tài chính của các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa để làm cơ sở khoa học cho việc tái cấu trúc tài chính của các doanh nghiệp nhằm góp phần làm giá trị doanh nghiệp. II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Để phân tích cấu trúc tài chính và xác định các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc tài chính của các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa, bài viết sử dụng kết hợp cả hai phương pháp định lượng và định tính. Theo cách tiếp cậm nghiên cứu định lượng, chúng tôi thu thập số liệu khảo sát thực tế của 22 doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa giai đoạn từ năm 2003 – 2007, sử dụng công cụ thống kê toán với sự hỗ trợ của các phần mềm EXCEL và SPSS, tiến hành chạy và kiểm định mô hình hồi quy các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc tài chính. Theo cách tiếp cận nghiên cứu định tính, dựa vào các cuộc phỏng vấn sâu với các chủ doanh nghiệp, chúng tôi làm rõ các định hướng và vai trò của các chính sách của Chính phủ, các tổ chức tín dụng, các chủ doanh nghiệp tác động đến việc xác lập cấu trúc tài chính của các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa. III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN Cấu trúc tài chính doanh nghiệp là một khái niệm đề cập đến việc mà một doanh nghiệp sử dụng nhiều nguồn vốn khác nhau để tài trợ cho tài sản của doanh nghiệp. Cấu trúc tài chính phản ánh cấu trúc tài sản, cấu trúc nguồn vốn và cả mối quan hệ giữa cấu trúc tài sản và nguồn vốn của doanh nghiệp. VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản - số 03/2008 55 Chỉ tiêu phản ánh cấu trúc tài chính là tỷ suất nợ. Kết quả nghiên cứu cho thấy đặc điểm cấu trúc tài chính và các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc tài chính của các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa như sau. 3.1. Đặc điểm cấu trúc tài chính của các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa: 3.1.1. Đặc điểm cấu trúc tài sản của các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa: Các chỉ tiêu phản ánh cấu trúc tài sản của doanh nghiệp bao gồm: Tỷ suất đầu tư dài hạn và tỷ suất đầu tư tài sản cố định. Kết quả nghiên cứu cho thấy các chỉ tiêu này đối với các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa được thể hiện qua hình sau đây: 26.60% 43.38% 21.17% 34.52% 33.86% 28.83%29.89% 19.06% 33.54% 25.54% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% Tỷ suất đầu tư dài hạn (%) 26.60% 43.38% 21.17% 34.52% 33.86% Tỷ suất đầu tư tài sản cố định (%) 25.54% 33.54% 19.06% 29.89% 28.83% Doanh nghiệp nhà nước Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài Công ty cổ phần Công ty TNHH và DNTN Bình quân toàn ngành Hình 1: Tỷ suất đầu tư các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa Qua hình 1 cho thấy, tỷ suất đầu tư dài hạn bình quân toàn ngành chế biến thủy sản Khánh Hòa giai đoạn 2003 – 2007 là 33,86%. Trong đó, các doanh nghiệp Nhà nước có tỷ suất đầu tư dài hạn là 26,60% thấp hơn trung bình ngành, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài cao hơn trung bình ngành đạt ở mức 43,38%, công ty cổ phần là 21,17% thấp hơn trung bình ngành, công ty TNHH và DNTN là 34,52% cao hơn trung bình ngành. Tỷ suất đầu tư tài sản cố định bình quân toàn ngành chế biến thủy sản Khánh Hòa là 28,83%. Trong đó, các doanh nghiệp Nhà nước có tỷ suất đầu tư dài hạn là 25,54% thấp hơn trung bình ngành, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài cao hơn trung bình ngành đạt ở mức 33,54%, công ty cổ phần là 19,06% thấp hơn trung bình ngành, công ty TNHH và DNTN là 29,89% cao hơn trung bình ngành. Nhìn chung, tỷ suất đầu tư dài hạn mà trong đó chủ yếu là đầu tư tài sản cố định của toàn ngành chế biến thủy sản Khánh Hòa giai đoạn 2003 – 2007 tương đối thấp. 3.1.2. Đặc điểm cấu trúc nguồn vốn của các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa: Cấu trúc nguồn vốn phản ánh cơ cấu tỷ lệ của các loại nguồn vốn hình thành nên vốn hoạt động của doanh nghiệp. Nguồn vốn có 2 bộ phận lớn là nguồn vốn chủ sở hữu và nguồn vốn nợ. Các chỉ tiêu phản ánh cấu trúc nguồn vốn của doanh nghiệp bao gồm: Tỷ suất nợ, trong đó có tỷ suất nợ ngắn hạn và tỷ suất nợ dài hạn; tỷ suất nợ trên vốn chủ sở hữu. Kết quả nghiên cứu cho thấy các chỉ tiêu này đối với các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa được thể hiện qua hình sau đây: Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản - số 03/2008 56 72.71% 49.02% 69.68% 53.76% 56.01% 52.01% 49.17% 66.03% 46.92% 68.63% 4.00%4.59%3.65%2.10%4.08% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Tỷ suất nợ (D/A) 72.71% 49.02% 69.68% 53.76% 56.01% Tỷ suất nợ ngắn hạn 68.63% 46.92% 66.03% 49.17% 52.01% Tỷ suất nợ dài hạn 4.08% 2.10% 3.65% 4.59% 4.00% Doanh nghiệp nhà nước Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài Công ty cổ phần Công ty TNHH và DNTN Bình quân toàn ngành Hình 2: Tỷ suất nợ của các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa Qua hình 2 cho thấy từ năm 2003 – 2007, tỷ suất nợ trung bình toàn ngành chế biến thủy sản Khánh Hòa là 56,01%. Phần lớn các doanh nghiệp sử dụng nợ ngắn hạn là chủ yếu, tỷ suất nợ ngắn hạn trung bình là 52,01%, tỷ suất nợ dài hạn trung bình là 4%. Nếu xem xét tỷ suất nợ của các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa dưới góc độ sở hữu, cho thấy các DNNN có tỷ suất nợ trung bình 72,71% cao hơn trung bình ngành; doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có tỷ suất nợ 49,02% thấp hơn so với trung bình ngành; các công ty cổ phần có tỷ suất nợ trung bình là 69,68% cao hơn so với trung bình ngành; công ty TNHH, DNTN có tỷ suất nợ trung bình là 53,76% thấp hơn so với trung bình ngành. Hầu hết các doanh nghiệp đều sử dụng nợ ngắn hạn là chủ yếu. Như vậy, nếu đứng trên góc độ sở hữu cho thấy, các DNNN, các công ty cổ phần duy trì một tỷ suất nợ cao hơn hay có khả năng vay nợ tốt hơn so với công ty TNHH, DNTN, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. 3.2. Kết quả nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc tài chính của các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa Trên cơ sở số liệu là các báo cáo tài chính của 22 doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa, chúng tôi đã tiến hành xử lý số liệu liên quan đến tỷ suất nợ và các nhân tố ảnh hưởng, sau đó sử dụng phần mềm SPSS để phân tích tương quan và hồi quy nhằm xác định sự ảnh hưởng của 8 nhân tố: quy mô doanh nghiệp, cấu trúc tài sản, khả năng sinh lời, rủi ro hoạt động, cơ hội tăng trưởng, lãi suất vay bình quân, thời gian hoạt động và hình thức sở hữu đến cấu trúc tài chính của các doanh nghiệp. Kết quả phân tích hồi quy bội giữa tỷ suất nợ và 8 nhân tố trên bằng phần mềm SPSS cho ở bảng sau: Bảng 1: Kết quả phân tích hồi quy bội Model R R Square Adjusted R Square F Sig. 1 0.799 0.639 0.597 15.425 0.000 2 0.798 0.637 0.600 17.048 0.000 3 0.796 0.634 0.601 18.874 0.000 4 0.794 0.631 0.601 21.139 0.000 5 0.792 0.627 0.600 23.965 0.000 6 0.786 0.619 0.596 27.296 0.000 Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản - số 03/2008 57 Qua bảng 1 cho thấy, theo phương pháp Backward, mô hình được xác định ở bước 6. Hệ số xác định của mô hình R2 giảm dần qua từng bước, ở bước 6 có R2 = 0.619 khẳng định sự phù hợp của mô hình. Hay nói cách khác, mô hình hồi quy này có thể giải thích 61,9% sự thay đổi của tỷ suất nợ. Qua 6 bước loại bỏ dần các biến độc lập ít có quan hệ với tỷ suất nợ. Lần lượt các biến bị loại bỏ như sau: X8 – Tuổi DN, X21 – Tỷ suất đầu tư dài hạn, X62 – Đòn bẩy tài chính và X32 – ROE, X7 – Hình thức sở hữu của DN. Như vậy, mô hình còn lại 6 biến là X11 – Tổng tài sản bình quân, X12 – VCSH bình quân, X22 – Tỷ suất đầu tư TSCĐ, X31 – ROA, X42 – Tốc độ tăng trưởng tài sản định gốc, X5 – Lãi suất vay bình quân. Thống kê F cao dần từ bước 1 đến bước 6 và ở bước 6 là 27.296, điều này khẳng định giả thiết về các hệ số hồi quy đồng thời bằng không đều bị bác bỏ. Với sig = 0.000, mô hình này có ý nghĩa thống kê. Từ kết quả phân tích mô hình hồi quy bội biểu diễn mối quan hệ giữa tỷ suất nợ và các nhân tố ảnh hưởng là: Y = 0.682 + 0.04 X11 – 0.015 X12 – 0.435 X22 + 0.447 X31 – 1.275 X5 + 0.075 X42 (Se) (0.047) (0.001) (0.002) (0.109) (0.106) (0.305) (0.026) t_stat 14.644 7.840 -7.187 -3.985 4.236 - 4.176 2.827 VIF 5.958 6.553 1.512 1.301 1.134 1.640 R2 = 0.619 _ 2R = 0.596 N=108 F = 27.296 Trong đó, X11 – tổng tài sản bình quân, X12 – vốn chủ sở hữu bình quân, X22 – tỷ suất đầu tư tài sản cố định, X31 – ROA, X42 – tốc độ tăng trưởng tài sản, X5 – lãi suất vay bình quân. Theo kết quả phân tích hồi quy tuyến tính bội xác định sự ảnh hưởng đồng thời của các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc tài chính của các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa giai đoạn 2003 – 2007 cho thấy: Các nhân tố thật sự có ảnh hưởng đến các tỷ suất nợ bao gồm: Quy mô doanh nghiệp (quy mô vốn), cấu trúc tài sản, khả năng sinh lời, cơ hội tăng trưởng, lãi suất vay bình quân. Tác động của từng nhân tố cụ thể đến cấu trúc tài chính của các doanh nghiệp CBTS Khánh Hòa như sau: • Chỉ tiêu có tác động mạnh nhất đến tỷ suất nợ chính là quy mô doanh nghiệp. Theo kết quả phân tích hồi quy, cả 2 chỉ tiêu đại diện cho nhân tố quy mô doanh nghiệp đều ảnh hưởng đến tỷ suất nợ. Tổng tài sản cho biết quy mô vốn của doanh nghiệp, còn tổng vốn chủ sở hữu cho biết giá trị của doanh nghiệp. Trong đó, tổng tài sản có quan hệ thuận chiều với tỷ suất nợ và vốn chủ sở hữu có quan hệ nghịch chiều với tỷ suất nợ. Điều này chứng tỏ rằng, các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa có giá trị tài sản lớn thì có khuynh hướng sử dụng nợ vay cao hơn các doanh nghiệp có giá trị tài sản thấp. Như vậy, có thể kết luận “Quy mô doanh nghi
p có quan h
thun chiu vi cu trúc tài chính”. Kết quả này phù hợp với kết luận của lý thuyết trật tự phân hạng, do thông tin bất cân xứng giữa các doanh nghiệp có quy mô khác nhau nên doanh nghiệp có quy mô càng lớn thì có khả năng vay nợ càng nhiều. • Nhân tố thứ 2 ảnh hưởng đến tỷ suất nợ đó là cấu trúc tài sản của doanh nghiệp. Theo kết quả phân tích hồi quy, chỉ tiêu đại diện cho nhân tố cấu trúc tài sản của doanh nghiệp ảnh hưởng đến tỷ suất nợ là tỷ suất đầu tư tài sản cố định, có quan hệ ngược chiều với tỷ suất nợ. Điều này chứng tỏ rằng, các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa khi thực hiện việc đầu tư vào tài sản cố định, các doanh nghiệp thận trọng Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản - số 03/2008 58 trong việc sử dụng nợ vay dài hạn để đầu tư và có khuynh hướng sử dụng vốn chủ sở hữu là chủ yếu. Kết quả này cho thấy, đây là một đặc trưng cơ bản của các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa trong việc sử dụng vốn vay nợ để đầu tư vào tài sản cố định và hoàn toàn phù hợp dự đoán. Như vậy có thể kết luận “Cu trúc tài sn có quan h
ngc chiu vi cu trúc tài chính”. • Nhân tố thứ 3 ảnh hưởng đến tỷ suất nợ đó là khả năng sinh lời. Theo kết quả phân tích hồi quy, chỉ tiêu đại diện cho nhân tố khả năng sinh lời ảnh hưởng đến tỷ suất nợ là tỷ suất lợi nhuận trước thuế và lãi vay trên tổng tài sản (ROA), có quan hệ thuận chiều với tỷ suất nợ. Điều này chứng tỏ rằng, các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa có khả năng sinh lời càng lớn có khuynh hướng sử dụng nợ vay cao hơn các doanh nghiệp có khả năng sinh lời thấp. Kết quả này phù hợp với kết luận của mô hình MM, doanh nghiệp có thể gia tăng việc sử dụng nợ cùng với sự gia tăng hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Trong trường hợp này, hiệu ứng của đòn cân nợ sẽ có tác dụng tích cực đối với doanh nghiệp. Như vậy có thể kết luận “Kh năng sinh l i có quan h
thun chiu vi cu trúc tài chính”. • Nhân tố thứ 4 ảnh hưởng đến tỷ suất nợ đó là lãi suất vay bình quân. Theo kết quả phân tích hồi quy, lãi suất vay bình quân có quan hệ ngược chiều với tỷ suất nợ. Điều này chứng tỏ rằng, các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa khi thực hiện việc vay nợ, doanh nghiệp quan tâm đến lãi suất vay nợ. Khi lãi suất vay nợ gia tăng thì khuynh hướng sử dụng vốn vay nợ của các doanh nghiệp có chiều hướng giảm dần, tức là làm hạn chế khả năng vay nợ của doanh nghiệp và hoàn toàn phù hợp với dự đoán. Như vậy có thể kết luận “T sut lãi vay có quan h
ngc chiu vi cu trúc tài chính”. • Nhân tố thứ 5 ảnh hưởng đến tỷ suất nợ đó là cơ hội tăng trưởng. Theo kết quả phân tích hồi quy, chỉ tiêu đại diện cho nhân tố cơ hội tăng trưởng ảnh hưởng đến tỷ suất nợ là tốc độ tăng trưởng tài sản định gốc, có quan hệ thuận chiều với tỷ suất nợ. Điều này chứng tỏ rằng, các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa có tốc độ tăng trưởng càng lớn có khuynh hướng sử dụng nợ cao hơn các doanh nghiệp có cơ hội tăng trưởng thấp. Kết quả này phù hợp với thực tế hiện nay, khi mà các doanh nghiệp đứng trước những cơ hội phát triển, hội nhập do xu hướng phát triển tích cực của nền kinh tế tạo ra, sẽ thúc đẩy doanh nghiệp tìm kiếm các nguồn vốn vay nợ bên ngoài để đầu tư khai thác cơ hội kinh doanh thuận lợi đó. Trong trường hợp này, hiệu ứng đòn cân nợ sẽ phát huy tác dụng tích cực làm tăng giá trị của doanh nghiệp. Như vậy có thể kết luận “Cơ h i tăng trng có quan h
thun chiu vi cu trúc tài chính”. IV. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ: Qua việc nghiên cứu cấu trúc tài chính và các nhân tố ảnh hưởng của các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa, chúng tôi có những kết luận sau đây: • Thứ nhất, kết quả nghiên cứu cho thấy, các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa sử dụng nợ ở mức khá cao, chủ yếu được tài trợ bằng nợ ngắn hạn. Giữa các loại hình sở hữu cũng có sự khác biệt trong việc sử dụng nợ. Các doanh nghiệp Nhà nước, công ty cổ phần sử dụng nợ nhiều hơn các công ty trách nhiệm hữu hạn, doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Điều này đã được giải thích bởi thuyết thông tin bất cân xứng. • Thứ hai, kết quả nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc tài chính của các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa cho thấy, có 5 nhân tố thật sự ảnh hưởng mạnh đến cấu trúc tài chính. Các nhân tố đó bao gồm quy mô doanh nghiệp, khả năng sinh lời, cơ hội tăng trưởng có quan hệ thuận chiều với cấu trúc tài chính; cấu trúc tài sản, lãi suất Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản - số 03/2008 59 vay bình quân có quan hệ nghịch chiều với cấu trúc tài chính. Kết quả này có thể kết luận cấu trúc tài chính của các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa đã được giải thích bằng thuyết trật tự phân hạng và mô hình MM. Từ kết quả nghiên cứu trên, chúng tôi có một số đề xuất mô hình tái cấu trúc tài chính cho các doanh nghiệp chế biến thủy sản Khánh Hòa hướng đến mục tiêu tối đa hóa giá trị doanh nghiệp như sau: Mô hình 1: Tái cấu trúc tài chính theo hướng sử dụng tỷ suất nợ trong khoảng từ 0% đến 20%: Mô hình này áp dụng cho các doanh nghiệp có hiệu quả kinh doanh rất thấp, đang ở trong tình trạng khó khăn, tài sản cố định lạc hậu, thị phần nhỏ và có khả năng cạnh tranh yếu. Cấu trúc tài chính thích hợp cho các doanh nghiệp này là tỷ suất nợ nên nhỏ hơn 20% để hạn chế hiệu ứng tiêu cực của đòn cân nợ và giảm áp lực về thanh toán các khoản nợ vay. Mô hình này được áp dụng cho các doanh nghiệp: Công ty Thủy Sản Hoằng Ký, Công ty TNHH GALLANT OCEAN Việt Nam, Công ty TNHH Khải Thông, Công ty TNHH Long Hương, Công ty TNHH Thương Mại Thiên Long, Công ty TNHH Thủy sản Hoàn Mỹ. Mô hình 2: Tái cấu trúc tài chính theo hướng sử dụng tỷ suất nợ trong khoảng từ 20% đến 40%: Mô hình này áp dụng cho các doanh nghiệp có thực trạng hoạt động bình thường, năng lực cạnh tranh trung bình, hiệu quả hoạt động kinh doanh thấp, sản phẩm của doanh nghiệp có chỗ đứng trên thị trường và có khả năng kiểm soát và mở rộng thị trường chưa cao. Các doanh nghiệp này nên sử dụng nợ với tỷ lệ nợ từ 20 đến 40 % là thích hợp. Mô hình này được áp dụng cho các doanh nghiệp: Công ty TNHH Hạnh Quyến, Công ty TNHH Nông Hải Sản Nha Trang, Công ty TNHH Thiên Anh, Cong ty TNHH Thịnh Hưng, Công ty TNHH Thủy Sản Vân Như, DNTN Chín Tuy, DNTN Việt Thắng. Mô hình 3: Tái cấu trúc tài chính theo hướng sử dụng tỷ suất nợ trong khoảng từ 40% đến 50%: Mô hình này áp dụng cho các doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh hiệu quả khá cao, khả năng cạnh tranh mạnh, thị phần lớn. Để phát huy hiệu ứng tích cực của đòn cân nợ và hạn chế rủi ro có thể xảy ra, thì các công ty này nên sử dụng nợ xoay quanh mức 50% là hợp lý nhất. Mô hình này được áp dụng cho các doanh nghiệp: Công ty TNHH Hải Vương, Công ty Cổ phần Nha Trang Seafoods - F17, Công ty Cổ Phần Thủy Sản 584 Nha Trang, Công ty Cổ Phần Thủy Sản Cam Ranh, Công ty TNHH Philips Seafood Việt Nam, Công ty TNHH Trúc An, Công ty TNHH Việt Long, Xí Nghiệp KT & DV Thủy Sản Khánh Hòa, Công ty TNHH Long Shin. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Nguyễn Hải Sơn (2001), Cấu trúc tài chính và các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc tài chính của các DN du lịch Thừa thiên Huế, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Đại học Đà Nẵng. 2. Hoàng Trọng – Chu Nguyễn Mộng Ngọc (2005), Phân tích dữ liệu nghiên cứu với SPSS, Nhà xuất bản thống kê, Thành phố Hồ Chí Minh. 3. Fakher Buferna and Kenbata Bangassa and Lynn Hodgkinson (2005), Determinants of Capital Structure: Evidence from Libya, Research paper series, University of Liverpool.