Các lý thuyết chính về phát triển và tăng trưởng kinh tế

Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 1 10/29/2004 1 Baøi ø 1 &øø 2: Caùcù Lyù thuyeát ù á Chính veàà Taêngê tröôûngû vaøø Phaùtù trieånå Kinh teáá 10/29/2004 2 Caâu hoûiâ û Taêng tröôûng kinh teá?ê û á Phaùt trieån kinh teá?ù å á Taêng tröôûng khaùc phaùt trieån kinh teá?ê û ù ù å á Phaùt trieån kinh teá beàn vöõng?ù å á à õ Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 2 10/29/2004 3 10/29/2004 4 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 3 10/29/2004 5 Taêngê tröôûngû gaànà ñaâyâ Sau 1820: Daânâ soáá theáá giôùi:ù 5 laànà . Saûnû löôïngï löông thöïc:ï 40 laànà . Saûnû löôïngï löông thöïcï ñaàuà ngöôøi:ø 8 laànà . Taêngê tröôûngû chaämä laïiï töøø sau 1973, nhanh hôn vaøo nhöõngø õ naêmê 1990 vaøø… 10/29/2004 6 Moätä soáá caâuâ hoûiû Taïiï sao moätä soáá quoácá gia taêngê tröôûngû raátá nhanh trong khi caùcù nöôùcù khaùcù raátá chaämä ? Lieäu nöôùc ngheøo seõ ñuoåi kòp nöôùc giaøu? Caùch thöùc ä ù ø õ å ù ø ù ù naøo?ø Baèngè caùchù naøoø moätä soáá nöôùcù Ñoângâ AÙ Ù raátá ngheøoø töông ñoáiá nhöõngõ naêmê 1960 ñaõõ taêngê tröôûngû cöïcï nhanh vaøø baété kòp nhoùmù caùcù nöôùcù thu nhaäpä vöøaø vaøø cao trong 30 naêmê ? Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 4 10/29/2004 7 Moät soá caâu hoûiä á â û Böùc tranh kinh teá theá giôùi trong 25-50 naêm ñaàu cuûa thieân nieân kyû môùi? Nguy cô, ñe doaï vaø truïc traëc môùi coù theå laø gì? Laøm theá naøo ñeå giaûi quyeát caùc vaán naïn naøy? 10/29/2004 8 Moätä soáá caâuâ hoûiû Phaùùt trieåån beààn vöõngõ trong moäät theáá giôùùi naêngê ñoääng: Thay ñoååi theåå cheáá, taêngê tröôûûng vaøø chaáát löôïïng cuoääc soááng-WDR 2003. Caûûi thieään caùùc dòch vuïï ñeåå phuïïc vuïï ngöôøøi ngheøøo – WDR 2004. Muïcï tieâuâ phaùtù trieånå KT-XH Vieätä Nam ñeáná 2010. Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 5 10/29/2004 9 Caùc giai ñoaïn khaùc nhau PTKTù ï ù 1950 – 68: Taêng tröôûng vaø HÑH (CNN) 1968 - 85: Taêng tröôûng vaø coâng baèng 1985 - 99: An ninh löông thöïc, môû cöûa vaø minh baïch 2000 - 25: TCHù vaø coäng ñoàng daân toäc 10/29/2004 10 Toaøn caàu hoaùø à ù 1870-1914: ngoaïi thöông vaø ñaàu tö. 1914-1945: theá chieán vaø suy thoaùi. 1945-1980: buøng noå ngoaïi thöông, chöa noåi baät doøng voán vaø di daân. 1980-nay: coâng ngheä sinh hoïc, ñieän töû vaø thoâng tin, thöông maïi töï do vaø di chuyeån nhanh cuûa doøng voán, lao ñoäng. Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 6 10/29/2004 11 Hoäiä nhaäpä kinh teáá Möùcù ñoää caùcù neànà KT rieângâ leûû lieânâ keátá laïiï Æ neànà KT chung. Hoäiä nhaäpä hoaønø toaønø khi caùcù neànà KT naøyø hoaïtï ñoängä nhö chæ laøø moätä . Thöông maïiï quoácá teáá vaøø doøngø voáná di chuyeånå laømø taêngê tính hoäiä nhaäpä kinh teáá. 10/29/2004 12 Soáá lieäuä 2002, WDR-WB 2004 Daân soá (trieäu ngöôøi) GNI (tyû ñoâ la) GNI ñaàu ngöôøi (ñoâ la) GNI-PPP (tyû ñoâ la) GNI ñaàu ngöôøi-PPP (ñoâ la) gGDP (%) 2001-2002 Theá giôùi 6201 31484 5080 46952 7570 1,7 TN thaáp 2495 1072 430 5092 2040 4,1 TN vöøa 2742 5033 1840 15431 5630 3,2 TN cao 965 25384 26310 26622 27590 1,3 Myõ 288 10110 35060 10110 35060 2,3 Singapore 4 86,1 20690 96 23090 2,2 Thaùi Lan 62 122,2 1980 411 6680 5,2 Vieät Nam 81 34,9 430 180 2240 7,1 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 7 10/29/2004 13 Soáá lieäuä 2002, WDR-WB 2004 Thu nhaäpä thaápá : ≤ 735$ Thu nhaääp trung bình: 736$ - 9075$ Thu nhaääp cao: ≥ 9076$ 10/29/2004 14 Ví duïï 1960 1975 1990 Ghi chuù Chæ soá GDP 100 317 1006 20% ngheøo nhaát 2 6,3 20,1 g = 8% naêm khoâng phaân phoái laïi Chæ soá GDP 100 135 182 20% ngheøo nhaát 8 10,8 14,5 g = 2% naêm khoâng phaân phoái laïi Î Taêng tröôûng giuùp caûi thieän thu nhaäp vaø ñoùi ngheøo Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 8 10/29/2004 15 Bao giôø ñuoåi kòp?ø å 10 naêm 20 naêm 30 naêm 40 naêm 2% 1,2 1,5 1,8 2,2 4% 1,5 2,2 3,2 4,8 6% 1,8 3,2 5,7 10,3 8% 2,2 4,7 10,1 21,7 10% 2,6 6,7 17,4 45,3 10/29/2004 16 Taêng tröôûng kinh teá ê û á Söï taêng leân cuûa thu nhaäp quoác daân hay thu nhaäp quoác daân bình quaân ñaàu ngöôøi. Taêng phuùc lôïi cuûa con ngöôøi (tuoåi thoï, giaùo duïc, dinh döôõng…). Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 9 10/29/2004 17 Phaùt trieån kinh teáù å á “Ngöôøi ta phaûi ñònh nghiaõ laïi söï phaùt trieån laø söï taán coâng vaøo nhöõng caùi xaáu chuû yeáu cuûa theá giôùi ngaøy nay: suy dinh döôõng, beänh taät, muø chöõ, nhöõng khu nhaø oå chuoät, thaát nghieäp vaø baát coâng. Neáu ño baèng tyû leä taêng tröôûng, söï phaùt trieån quaû laø moät thaønh coâng lôùn. Nhöng neáu xeùt treân khiaù caïnh coâng aên vieäc laøm, coâng lyù vaø xoaù ñoùi giaûm ngheøo thì laïi laø moät thaát baïi hay chæ thaønh coâng moät phaàn” Paul Streeten 10/29/2004 18 Phaùt trieån kinh teáù å á “.. khoâng theå xem söï taêng tröôûng kinh teá nhö moät muïc ñích cuoái cuøng. Caàn phaûi quan taâm nhieàu hôn ñeán söï phaùt trieån cuøng vôùi vieäc caûi thieän cuoäc soáng vaø neàn töï do maø ta ñang höôûng” – Amrtya Sen. Quan ñieåm phaùt trieån theo moâ hình 5 truïc: ñaïo ñöùc tinh thaàn, xaõ hoäi, chính trò, kinh teá vaø vaät chaát cuøng vôùi moâ hình 4E (Evolution, Equity, Efficiency, Equilibrium) - Peter Calkins. Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 10 10/29/2004 19 Taêng tröôûng vaø phaùt trieån beàn vöõngê û ø ù å à õ "Quaù trình phaùt trieån beàn vöõng khoâng phaûi laø moät khaùi nieäm tröøu töôïng… maø mang moät boä maët con ngöôøi qua hình aûnh caùc noâng daân ngaøy caøng phaûi ñi xa hôn ñeå kieám thöùc aên vaø cuûi ñoát, hoaëc nhöõng cö daân caùc khu oå chuoät vôùi nhöõng ñieàu kieän veä sinh beânh hoaïn, hoaëc nhöõng ngöôøi lao ñoäng trong nhöõng khu thò töù ñaày oâ nhieãm vaø ñaày ngöôøi“ Kofi Annan, 2002 10/29/2004 20 Taêngê tröôûngû vaøø phaùtù trieånå beànà vöõngõ “Chaùùu ñi laááy nöôùùc moäät ngaøøy boáán laààn baèèng moäät caùùi voøø ñaáát nung coùù söùùc chöùùa 20 lít. Ñoùù laøø moäät coângâ vieääc naëëng nhoïïc!… Chaùùu chöa bao giôøø ñöôïïc ñeáán tröôøøng vì chaùùu phaûûi giuùùp meïï trong coângâ vieääc giaëët giuõõ ñeåå kieáám ñuûû tieààn… Nhaøø cuûûa chaùùu khoângâ coùù buoààng taéém… Neááu coùù theåå ñöôïïc thay ñoååi cuoääc ñôøøi, chaùùu thöïïc söïï muoáán ñöôïïc ñeáán tröôøøng vaøø coùù theâmâ quaààn aùùo”. Elma Kassa, moäät em gaùùi 13 tuoååi ñeáán töøø Addis Ababa Eâtiopiaâ WDR, 2004, trang 1 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 11 10/29/2004 21 Taêngê tröôûngû vaøø phaùtù trieånå beànà vöõngõ "Phaùt trieån beàn vöõng laø phaùt trieån ñaùp öùng vôùi nhöõng nhu caàu cuûa hieän taïi maø khoâng phöông haïi ñeán khaû naêng ñaùp öùng cuûa caùc theá heä sau vôùi nhöõng vaán ñeà cuûa theá heä naøy" Hoäi nghò Rio de Janeiro, 1992 10/29/2004 22 Phaùtù trieånå beànà vöõngõ Phaùtù trieånå beànà vöõng:õ laøø taêngê tröôûngû ñöôïcï duy trì maøø khoângâ laømø giaûmû tröõõ löôïngï caùcù nguoànà löïcï hieäuä quaûû. Æ nguïï yù: ñaàuù à tö thay theáá voáná vaátá chaátá vaøø nhaânâ löïcï hao moønø vaøø coønø taïoï ra coângâ ngheää môùiù (thay theáá vaøø taêngê cöôøngø nguoànà löïcï hieäuä quaûû). Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 12 10/29/2004 23 Muïcï tieâuâ phaùtù trieånå kinh teáá Taêngê tröôûngû GDP Taêngê thu nhaäpä bình quaânâ ñaàuà ngöôøiø Phaùtù trieånå beànà vöõngõ Giaûmû ngheøoø Phaùtù trieånå con ngöôøiø ….??? 10/29/2004 24 Caùcù nhoùmù lyùù thuyeátá 1. Taêng tröôûng coå ñieån. 2. Taêng tröôûng tuyeán tính 3. Thay ñoåi cô caáu 4. Phuï thuoäc quoác teá 5. Hoài sinh taân coå ñieån 6. Taêng tröôûng môùi Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 13 10/29/2004 25 Lyùù thuyeátá taêngê tröôûngû coåå ñieånå Nguoààn: (1) K vaøø L; (2) caûûi thieään hieääu quaûû keáát hôïïp K vôùùi L qua CMH vaøø caûûi tieáán kyõõ thuaäät; vaøø (3) ngoaïïi thöông (môûû roääng thò tröôøøng vaøø taêngê cöôøøng taùùc ñoääng cuûûa hai yeááu toáá treânâ ). Taêngê tröôûûng: “traïïng thaùùi phaùùt trieåån khoângâ ngöøøng”. Lôïïi nhuaäänÆ tieáát kieääm vaøø tích luõyõ voáán Æ taêngê tröôûûng, nhu caààu lao ñoääng vaøø löïïc löôïïng lao ñoääng taêngê leânâ Æ hoaïït ñoääng saûûn xuaáát. 10/29/2004 26 Yùù töôûngû caùcù nhoùmù lyùù thuyeátá qua caùcù thaäpä nieânâ Thaäpä nieânâ 1950 vaøø 1960 Taêngê tröôûngû tuyeáná tính (Linear stages of growth model). Phaùtù trieånå kinh teáá : tieáná trình goàmà moätä chuoãiã caùcù giai ñoaïnï taêngê tröôûngû kinh teáá thaønhø coângâ theo ñoùù taátá caûû caùcù nöôùcù ñi qua. Nöôùcù ñaõõ phaùtù trieånå (ñaõõ qua) vaøø nöôùcù ñang phaùtù trieån å (tieáp theo).á Tieátá kieämä , ñaàuà tö vaøø vieänä trôïï raátá caànà thieát,á ñaëcë bieätä ôûû caùcù nöôùcù ñang phaùtù trieånå . Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 14 10/29/2004 27 Yùù töôûngû caùcù nhoùmù lyùù thuyeátá qua caùcù thaäpä nieânâ Thaäpä nieânâ 1970 Thay ñoåiå cô caáuá (structural change) vaøø lyùù thuyeátá phuïï thuoäcä (dependence theories). • LT thay ñoåiå cô caáuá : LT kinh teáá + phaânâ tích TK Æ dieãnã taûû thay ñoåiå cô caáuá Æ taïoï ra vaøø duy trì taêngê tröôûngû kinh teáá. • LT phuïï thuoäcä : khoângâ nhaáná maïnhï taêngê tröôûngû kinh teáá maøø baønø veàà raøngø buoäcä chính trò (trong vaøø ngoaøi)ø ñoáiá vôùiù phaùtù trieånå . 10/29/2004 28 Yùù töôûngû caùcù nhoùmù lyùù thuyeátá qua caùcù thaäpä nieânâ Thaäpä nieânâ 1980 vaøø ñaàuà 1990 Hoàià sinh taânâ coåå ñieånå (Neoclassical counterrevolution) Nhaáná maïnhï vai troøø thò tröôøngø töïï do, môûû cöûaû vaøø tö nhaânâ hoùaù . Pheâ phaùn söï canâ ù ï thieäpä vaøø raøngø buoäcä quaùù möùcù cuûaû chính phuû.û Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 15 10/29/2004 29 Yùù töôûngû caùcù nhoùmù lyùù thuyeátá qua caùcù thaäpä nieânâ Hieänä nay Keátá hôïpï vaøø phaùtù trieånå caùcù nhoùmù lyùù thuyeátá töøø thaäpä nieânâ 1950 10/29/2004 30 Lyùù thuyeátá taêngê tröôûngû tuyeáná tính Tieáná trình phaùtù trieånå kinh teáá = moätä loaïtï caùcù thaønhø coângâ trong taêngê tröôûngû . Tieátá kieämä , ñaàuà tö vaøø vieänä trôïï nöôùcù ngoaøiø raátá caànà thieát.á Nhaáná maïnhï vai troøø tích luõyõ voán.á Sau WWII, keá hoaïch Marshall bôm voán khoång loà taùi thieát Chaâu AÂu, caùc nöôùc ñang phaùt trieån baét ñaàu quan taâm ñeán vaät chaát hoùa nhöng khoâng coù khung phaân tích vaø khaùi nieäm veà tieán trình taêng tröôûng kinh teá ôû caùc nöôùc noâng nghieäp truyeàn thoáng (ñaëc tröng: khoâng coù cô caáu kinh teá roõ raøng) Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 16 10/29/2004 31 Lyù thuyeát taêng tröôûng tuyeán tínhù á ê û á 1. Naêm giai ñoaïn ê ï (Walt W. Rostow) • 1960: “The Stages of Economic Growth” 2. Harrod-Domar • Harrod (1939) + Domar (1947) • “The One-Gap Model” 3. Nhaänä xeùtù 10/29/2004 32 Walt Whitman Rostow vôùiù moââ hình 5 giai ñoaïn ï Caùcù quoác gia, theo thôøi gian á ø Æ qua 5 giai ñoaïïn: 1. Xaõ hoäi truyeàn õ ä à thoángá 2. Chuaånå bò ñieàu kieän tieàn caát à ä à á caùnhù 3. Caátá caùnhù 4. Noãã löïc tröôûng ï û thaønhø 5. Tieâuâ duøng khoái löôïng ø á ï lôùnù Î Nöôùcù phaùtù trieån:å qua caátá caùnhù . Î Nöôùcù ñang phaùt ù trieån:å xaõõ hoäiä truyeànà thoáng (hoáá á caùchù taøiø chính vaøø khaûû naêngê ñaàuà tö).ïï Î Vai troøø ngaønhø ñi ñaàuà (coângâ nghieäpä ) taêngê tröôûngû nhanh vaøø naêngê ñoängä nhaát.á Î Vai troøø S vaøø I. Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 17 10/29/2004 33 Chìa khoùaù cuûaû moââ hình: Giai ñoaïnï caátá caùnhù Ñaëcë ñieåm:å 9 Ñaàuà tö haïï taàng (giaoà thoâng),â tyûû leää S vaøø I 5 – 10%. 9 Naêngê suaátá NN taêngê maïnhï . 9 Khaûû naêngê nhaäpä khaåuå MMTB. 9 Coângâ nghieäpä cheáá taïoï phaùtù trieånå maïnhï . 9 Phaùtù trieånå theåå cheáá vaøø khu vöïcï saûnû xuaátá hieänä ñaïiï . Giai ñoaïnï caátá caùnh:ù (theo Rostow) 9 Anh (1783-1802), Phaùpù (1830-1860), Myõõ (1843- 1860), Nhaätä (1878-1900), Canada (1896-1914) 10/29/2004 34 Chuaånå bò tieáná tôùiù tröôûngû thaønhø ¾ Taêngê saûnû löôïngï >> taêngê daânâ soáá. ¾ Tyûû leää I töøø 10-20%. ¾ Tröôûngû thaønhø vaøø caátá caùnhù khoaûngû 60 naêmê . ¾ Vaøoø ¼ cuoáiá TK 19, ñöôøngø saété phaùtù trieånå , tieápá theo laøø ngaønhø theùpù , ñoùngù taøuø , hoùaù chaátá , ñieänä töûû… Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 18 10/29/2004 35 Tröôûngû thaønhø -Tieâuâ duøngø khoáiá löôïngï lôùnù Khoângâ ngöøngø taêngê tröôûngû Æ ñaïtï traïngï thaùiù tröôûngû thaønhø + tieâuâ duøngø khoáiá löôïngï lôùnù (coùù theåå keùoù daøiø haøngø traêmê naêmê ). Tröôûngû thaønhø seõõ khoângâ coùù thay ñoåiå cô caáuá toácá ñoää nhanh. 10/29/2004 36 Walt W. Rostow: 5 giai ñoaïnï ¾ Khoùù phaânâ bieätä vaøø ñònh nghóa töøngø giai ñoaïnï . ¾ Chæ nhaán maïnh taêng tröôûng (phaùt trieån?).á ï ê û ù å ¾ Nhaán maïnh vai troø vieän trôï vaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi á ï ø ä ï ø à ù ø ñ/v theá giôùi á ù thöùù ba. ¾ Khoâng chuù yù quan heä chính â ù ù ä trò - kinh teá giöõa á õ nöôùc phaùt trieånù ù å - nöôùcù chaämä phaùt trieån (ngaên trôû ù å ê û phaùt ù trieånå ). ¾ Theåå cheáá vaøø quan heää quoácá teáá vöôïtï khoûiû kieåmå soaùtù cuûaû nöôùcù ñang phaùtù trieånå . ¾ Thöïcï chaát:á (Lieânâ Xoââ, Vieätä Nam). Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 19 10/29/2004 37 Moââ hình Harrod-Domar Haäu Keynes, thònh haønh 1950s, 1960s Æ nöôùc ñang phaùt trieån g = (s/v) - d = ∆Y/Y (g = s/k?) v = K/Y : COR v = ∆K/ ∆Y : ICOR ∆K = sY - dK. • Caànà S ( + vieänä trôïï + doøngø taøiø chính khaùcù ) Æ I. • S, I caøøng caoÆ g caøøng lôùùn. 10/29/2004 38 Chæ soáá ICOR cuûaû moätä soáá quoácá gia (a) Giai ñoaïnï 85-90 Nguoànà : Tính toaùnù töøø soáá lieäuä cuûaû WDI 2002, NHTG 1961-70 1971-80 1981-90 1991-00 United States 4,99 6,26 6,09 5,76 Japan 3,39 7,60 7,29 20,19 Indonesia 2,54 2,85 4,54 6,26 India 4,19 6,72 3,94 4,30 China 7,29 5,88 3,84 3,81 Vietnam 3,22 (a) 3,27 Argentina 5,76 8,84 -12,46 3,93 Brazil 3,22 2,74 13,24 7,70 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 20 10/29/2004 39 Harrod-Domar S, I, thu hhaäp, saûn ä û löôïng ï Æ taêngê tröôûng oån û å ñònh + toaøn duïng ø ï (TBCN phaùt ù trieån).å AÙpÙ duïngï cho ngaønhø , khu vöïc,ï neànà kinh teáá. Phöông phaùp ñôn giaûn tìm quan heä voán vaø ù û ä á ø taêng tröôûng nöôùc ñang phaùt trieån:ê û ù ù å – Ñaàuà tö öu tieân:â ICOR thaáp, g caoá – Böôùc chuyeån n/c Twoù å -gap model (Sd &FE)ÆFE?Æ ISI Æ truïïc traëëc ISI Æ khoùù khaên ê BOP 10/29/2004 40 Pheâ phaùn moâ â ù â hình TTTT Ñònh cheá, cô caáu,..nhö nhau ôû moïi nöôùc (?) á á û ï ù chuyeån höõu hieäu voán thaønh saûn å õ ä á ø û löôïng (?).ï Khaû naêng kieåm soaùt moâi tröôøng beân û ê å ù â ø â ngoaøiø . Caùc giaû ñònh khaùc nhö K/L khoâng ñoåi (?).ù û ù â å K/Y (COR, ICOR) raátá khaùcù nhau giöõaõ caùcù nöôùcù (taïiï sao?) Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 21 10/29/2004 41 Caùcù moââ hình thay ñoåiå cô caáuá 9Giaûiû thích tieáná trình nöôùcù ñang phaùtù trieånå chuyeånå cô caáu:á kinh teáá noângâ nghieäpä truyeànà thoángá Æ kinh teáá coângâ nghieäpä . 9MH hai khu vöïcï thaëngë dö lao ñoängä (W Arthur Lewis) vaø MHø caùcù moââ thöùcù phaùtù trieånå (Hollis Chenery). 10/29/2004 42 Caùcù moââ hình thay ñoåiå cô caáuá Taêngê tröôûngû k/v naøyø coùù lieânâ heää k/v khaùcù (Caùchù maïngï CN vaøø NN). Ñoùngù goùpù töøngø k/v thay ñoåiå theo thôøiø gian (CN- NN-DV). Phaùiù cô caáuá : phoåå bieáná ôûû Chaâuâ Myõõ La Tinh nhöõngõ naêmê 40, 50, 60: 1. Khoângâ tieápá caänä theo Taânâ coåå ñieånå (moââ hình hoùaù , khaùiù nieämä bieânâ , giaùù caûû…). 2. Tin vaøoø cô caáuá vaøø thay ñoåiå cô caáuá Æ caààn chính saùùch chuûû ñoääng (ISI Æ lôïïi theáá so saùùnh môùùi). Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 22 10/29/2004 43 Caùc moâ hình thay ñoåi cô caáuù â å á Lyù thuyeát ù á cuûaû W Arthur Lewis MH hai k/v thaëngë dö lao ñoäng cuûa Lewis ä û (MPLNN=0) & MH hai k/v taân coå â å ñieånå (MPLNN>0) Thay ñoåi cô caáu vaø caùc moâ thöùc phaùt trieånå á ø ù â ù ù å Phöông thöùc thay ñoåi cô caáu cuûa Hollis ù å á û Chenery Nhaänä xeùtù 10/29/2004 44 Moââ hình hai khu vöïcï thaëngë dö lao ñoängä cuûaû W Arthur Lewis Thay ñoåiå cô caáuá : neànà KT noângâ nghieäpä truyeànà thoángá Æ XH coângâ nghieäpä , hieänä ñaïiï vaøø ñoââ thò hoùaù . K/v truyeànà thoángá : • Haømø sx: lao ñoäng ä - yeáuá toáá ñaàuà vaøoø duy nhaátá . • Caùcù yeáuá toáá khaùcù (caûû coângâ ngheä) ä coáá ñònh. • Thaëngë dö lñ vaøø lñ di chuyeånå (ñeán MPLá NN=0). • Traûû coângâ theo möùcù saûnû phaåmå trung bình. • (hình veõõ) Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 23 10/29/2004 45 W. Arthur Lewis Moââ hình thaëngë dö lao ñoängä hai khu vöïcï Pheââ phaùn:ù 9Toaønø duïngï vaøø haápá thu lñ trong k/v hieänä ñaïiï & thaëngë dö lñ NN khaùcù thôøiø ñieåmå . 9Baátá caânâ xöùngù cô caáuá ngaønhø vaøø cô caáuá lñ. 9Coângâ ngheä thaâm duïng voán khaùc thaâm duïng ä â ï á ù â ï lñ. 9Haønh vi ñaàu tö hay caát giöõ lôïi ø à á õ ï nhuaänä . 9Thaátá nghieäpä xaûyû ra ngay caûû thaønhø thò vaøø noângâ thoânâ . 9Tieàn löông à thaønhø thò taêngê ngay caûû khi coùù thaátá nghieäpä . 9Naêngê suaát bieân baèng 0?á â è 10/29/2004 46 Caùcù moââ thöùcù phaùtù trieånå vaøø chuyeånå ñoåiå cô caáuá Hollis Chenery (1) Dòch chuyeån sx NN sang CN (DV)(lao ñoäng vaø saûn phaåm), Tích luõy ñeàu voán vaät chaát vaø nhaân löïc, Thay ñoåi cô caáu caàu tieâu duøng (LTTPÆ haøng hoùa cheá bieán vaø dòch vuï ña daïng), Phaùt trieån thaønh thò vaø ngaønh coâng nghieäp ñoâ thò cuøng di daân töø trang traïi, thò traán nhoû, Thay ñoåi qui moâ gia ñình vaø taêng daân soá, Thay ñoåi thöông maïi quoác teá (WTO, thoûa öôùc vuøng). Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 24 10/29/2004 47 Lieäuä coùù moätä kieåuå hình thoângâ thöôøngø ? (Chenery & Syrquin, Patterns of Development, 1975. 10/29/2004 48 Chuyeånå ñoåiå cô caáuá : Noângâ nghieäpä (WB Development Indicators 2002- Tính toùan cuûa FETP) 0 10 20 30 40 50 60 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 GDP b/q ñaàu ngöôøi (USD - giaù 1995) T yû tr oïn g no âng n gh ie äp tr on g G D P (% ) Haøn Quoác (1960-1980) Malaysia (1960-1990) Thaùi Lan (1960-2000) Indonesia (1960-2000) AÁn Ñoä (1960-2000) Trung Quoác (1960-2000) Vieät Nam (1985-2000) Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 25 10/29/2004 49 Chuyeånå ñoåiå cô caáuá : Coâângââ nghieäpä (WB Development Indicators 2002- Tính toùan cuûa FETP) 0 10 20 30 40 50 60 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 GDP b/q ñaàu ngöôøi (USD - giaù 1995) T yû tr oïn g co âng n gh ie äp tr on g G D P (% ) Haøn Quoác Malaysia Thaùi LanIndonesia AÁn Ñoä Trung Quoác Vieät Nam 10/29/2004 50 Hollis Chenery (2) Ñieåmå gioáng nhau á (thôøiø kyø chuyeån ø å tieáp):á ¾ Thay ñoåi caàu tieâu duøng khi thu nhaäp taêng. ¾ Taêng saûn löôïng hay thu nhaäp ñaàu ngöôøi caàn tích luõy voán vaät chaát vaø con ngöôøi. ¾ Khaû naêng tieáp caän coâng ngheä töông töï. ¾Môû cöûa vaø tieáp caän ngoaïi thöông. Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 26 10/29/2004 51 Hollis Chenery (3) Ñieåmå khaùc nhau giöõa ù õ caùc nöôùcù ù : ¾ Muïïc tieâu xaõ hoäi khi choïn chính saùch ¾ Vò trí ñòa lyù vaø taøi nguyeân thieân nhieân ¾ Daân soá vaø ñoä lôùn quoác gia ¾ Tieáp caän ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø ngoaïi thöông ¾ Voán vaät chaát vaø con ngöôøi - caàn thieát nhöng chöa ñuû ¾ Chuyeån ñoåi - theå cheá, cô caáu coâng nghieäp vaø cô caáu KTá ¾ Khaùc bieät cuûa caùc yeáu toá gioáng nhau theo thôøi gian 10/29/2004 52 Caùcù lyùù thuyeátá veàà söïï phuïï thuoäcä quoácá teáá Vôõõ moängä veàà caùcù giai ñoaïnï taêngê tröôûngû vaøø chuyeånå ñoåiå cô caáuá (1970s). UÛngÛ hoää cuûaû caùcù nhoùmù choángá xu höôùngù TCH (1980s & 1990s). Cho raèngè nöôùcù ñang phaùtù trieånå : •Bò troùiù chaët/baoë vaâyâ bôûiû söïï cöùngù nhaécé cuûaû kinh teáá, chính trò vaøø theåå cheáá (trong vaøø ngoaøi).ø •Bò thoángá trò vaøø phuïï thuoäcä nöôùcù phaùtù trieånå Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 27 10/29/2004 53 Caùc lyù thuyeát veà söï phuï thuoäc ù ù á à ï ï ä quoác teáá á ¾ MH phuïï thuoäcä MH phuï thuoäc taân thuoäc ï ä â ä ñòa (neocolonial dependence model) MH cô cheá sai á laàmà (false paradigm model) Luaän ñeà phaùt trieån nhò ä à ù å nguyeânâ (duallistic development model) ¾ Nhaänä xeùtù 10/29/2004 54 Moâ hình phuï thuoäc taân thuoäc â ï ä â ä ñòa Caùc quan heä:ù ä • Giaøuø -Ngheøoø • Phaùt trieånù å -Keùm phaùt trieånù ù å • Baát bình ñaúngá ú • Trung taâm â - Ngoaïi viï Æ song haønhø , phuïï thuoäcä vaøø khoù bieán ù á maátá . Truïcï traëcë laøø do chính saùchù nöôùcù phaùtù trieånå . Keùmù phaùtù trieånå laøø hieänä töôïngï keùoù theo töøø beânâ ngoaøiø . Thieáuá I, S vaøø giaùoù duïcï laøø raøngø buoâcâ beânâ trong. Nöôùcù ngheøoø phuïï thuoäcä nöôùcù giaøuø - chuyeânâ boácá loätä vaøø khoângâ phoáiá hôïpï . (Töïï do maäuä dòch, chính saùchù thieânâ leächä cho MNCs) Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 28 10/29/2004 55 Moâ hình cô cheá sai laàmâ á à Keùm phaùt trieån do ù ù å caùcù chuyeânâ gia quoácá teáá: ¾ Coá vaán sai, khoâng phuø hôïpá á â ø ï ¾ Khoâng am â hieåuå ¾ Thieânâ leächä , phuïcï vuïï quyeànà lôïiï caùcù nhoùmù quyeànà löïcï trong vaøø ngoaøiø nöôùcù • Stiglitz: the IMF has followed a “one size fits all” approach 10/29/2004 56 Luaän ñeà phaùt trieån nhò nguyeânä à ù å â ¾ Öu vieät vaø thöù caáp cuøng toàn ä ø ù á ø à taïiï – Nöôùcù giaøuø -nöôùcù ngheøoø – Ngöôøiø giaøuø -ngöôøiø ngheøoø – Phaùtù trieånå -keùmù phaùtù trieånå – Toátá -xaáuá – … ¾ Söïï toàn taïi naøy khoù dung hoaøà ï ø ù ø ¾ Coù xu höôùng gia taêng coá höõuù ù ê á õ ¾ Öu vieät khoâng theå keùo thöù caápä â å ù ù á Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 29 10/29/2004 57 Caùcù lyùù thuyeátá veàà söïï phuïï thuoäcä quoácá teáá – keátá luaänä cuûaû moââ hình ¾ Thò tröôøngø khoângâ hoaïtï ñoängä toátá . ¾ Caùcù nöôùcù phaùtù trieånå khoângâ phaûiû laøø moââ hình. ¾ Quaùù nhieàuà maátá caânâ baèngè quyeànà löïcï quoácá teáá. ¾ Caànà caûiû caùchù caênê baûnû vaøø trieätä ñeåå theåå cheáá, kinh teáá vaøø chính tròÆ phaùù boûû söïï maátá caânâ baèngè quyeànà löïcï phaïmï vi toaønø caàuà . 10/29/2004 58 Pheâ phaùnâ ù Khoâng giaûi thích caùch thöùc caùc quoác gia phaùt ñoäng vaø duy trì phaùt trieån (baøi hoïc cuûa 4 con hoå). Kinh nghieäm phaùt trieån bò troän laãn (Chaâu Phi vaø Ñoâng AÙ). Taïo phaân cöïc quyeàn löïc treân theá giôùi. Khoâng thuùc ñaåy caûi caùch theå cheá, chính trò, kinh teá (quoác gia, theá giôùi) vaø taïo ra chuû nghóa baûo hoä ngoaïi thöông. Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 30 10/29/2004 59 Söïï hoàià sinh lyùù thuyeátá taânâ coåå ñieånå Tieápá caänä : 1. Thò tröôøngø töïï do (Free market approach): khoângâ caànà can thieäpä cuûaû chính phuûû. 2. Löïaï choïnï coângâ coängä (Public choice approach): can thieäpä cuûaû chính phuûû laøø khoângâ toátá . 3. Phoáiá hôïpï thò tröôøngø (Market-friendly approach): thò tröôøngø khoângâ hoaønø haûoû : thieáuá thoângâ tin, ngoaïiï taùcù trong vieäcä taïoï ra kyõõ naêngê , lôïiï theáá kinh teáá theo qui moââÆ yùù töôûûng lyùù thuyeáát taêngê tröôûûng noääi sinh 10/29/2004 60 Söï hoài sinh lyù thuyeát taân coå ñieånï à ù á â å å ¾ Hoàià sinh tö duy taân coå â å ñieånå Can thieäpä quaùù möùcù (sôûû höõuõ nhaøø nöôùcù , raøoø caûnû ngoaïiï thöông vaøø ñaàuà tö…) Chính saùchù ñònh giaùù khoângâ ñuùngù (Æ phaânâ phoáiá nguoànà löïcï khoângâ hieäuä quaûû) … Æ keùùm phaùùt trieåån ¾ Baèngè chöùngù taêngê tröôûngû (KT ñoùng/môû)ù û ¾ YÙ Ù nghóa: Caànà cho pheùpù thò tröôøngø hoïatï ñoängä , töïï do caïnhï tranh, vai troøø tö nhaânâ , môûû cöûaû thöông maïiï , chaøoø ñoùnù ñaàuà tö nöôùcù ngoaøi…ø Æ taêngê tröôûûng nhanh hôn ¾ Nhaänä xeùtù Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 31 10/29/2004 61 Söï hoài sinh taân coå ñieånï à â å å Phöông phaùp thò tröôøng töï do laäp luaän raèng rieâng caùc thò tröôøng khoâng thoâi ñaõ laø hieäu quaû. Caïnh tranh neáu khoâng hoaøn haûo thì cuõng höõu hieäu; coâng ngheä saün coù vaø khoâng toán chi phí haáp thu; thoâng tin hoaøn haûo vaø khoâng toán chi phí thu thaäp. Nhö vaäy, baát kyø söï can thieäp naøo cuûa chính phuû vaøo neàn kinh teá theo ñònh nghiaõ cuõng coù theå laøm boùp meùo vaø phaûn taùc duïng. Do vaäy, chính phuû chæ neân can thieäp ôû moät möùc ñoä toái thieåu vaøo caùc hoaït ñoäng kinh teá. 10/29/2004 62 Söï hoài sinh taân coå ñieånï à â å å Lyù thuyeát choïn löïa coâng coäng phuû nhaän vai troø cuûa caùùc chính phuû. Hoï laäp luaän raèng caùc nhaø chính trò, coâng chöùc, coâng daân vaø nhaø nöôùc haønh ñoäng chæ treân quan ñieåm lôïi ích caù nhaân. Haäu quaû roøng chaúng nhöõng laøm phaân boå sai caùc nguoàn löïc vaø giaûm suùt töï do caù nhaân. Chính phuû chæ neân taäp trung vaøo caùc hoaït ñoäng veà an ninh, quoác phoøng. Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 32 10/29/2004 63 Söï hoài sinh taân coå ñieånï à â å å ¾ Phöông phaùp cuûa WB-IMF: chính phuû ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho söï vaän haønh caùc thò tröôøng thoâng qua can thieäp vaøo nhöõng truïc traëc khoâng hoaøn haûo toàn taïi treân thò tröôøng ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån, ñaëc bieät trong lónh vöïc ñieàu phoái ñaàu tö vaø baûo veä moâi tröôøng cuõng nhö oån ñònh kinh teá vó moâ. Ngoaøi ra, caùc ñònh cheá nhaèm vaøo söï phaùt trieån beàn vöõng cuõng nhö laøm theá naøo ñeå baûo ñaûm quyeàn lôïi cho ngöôøi ngheøo. 10/29/2004 64 Söïï hoàià sinh taânâ coåå ñieånå – Nhaänä xeùtù ¾ Nhaøø nöôùcù vaøø thò tröôøngø boåå sung cho nhau. ¾ Phaùtù trieånå beànà vöõngõ coùù nhieàuà muïcï tieâuâ . ¾ Chính saùchù phaùtù trieånå lieânâ heää chaëtë cheõõ vôùiù nhau. ¾ Vai troøø chính phuû û - caànà thieátá nhöng khoângâ coùù khuoânâ maãuã chung. ¾ Nhaänä thöùcù vaøø caûiû caùchù - quan troïngï nhö caùcù chính saùchù . Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 33 10/29/2004 65 Toaønø caàuà hoùaù : All together or not at all Horst Kohler, IMF-25/9/2003 We want to give greater emphasis to the domestic factors for economic growth, that is the social conditions and the small and medium-sized enterprises that create jobs…The motto of “More market, less government” is also too simplistic…Markets that operate smoothly need a government with a light touch, but above all one that works. They therefore need a government that can organize public services, such as law and order or a properly functioning fiscal administration. 10/29/2004 66 Lyù thuyeát taêng tröôûng môùiù á ê û ù ¾ MH Solow(1956) (y=Y/L, k=K/L, y = f(k)…) 1. Khaécé phuïcï nhöôïcï ñieåmå H-D: COR khoângâ ñoåiå 2. Soá dö Solow a = gá Y - wK gK - wL gL 3. Tieáná boää coângâ ngheää: bieáná ngoïaiï sinh ¾ MH taêngê tröôûng noäi û ä sinh vaøø vai troøø chính saùchù ¾ Taàm quan troïng cuûa caùc giaû ñònh cô baûnà ï û ù û û ¾ Nhaänä xeùtù (Xem toùm taét moâ hình)ù é â Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 34 10/29/2004 67 Chính saùch chính phuû :ù û Thuùc ñaåy phaùt trieån coâng ù å ù å â ngheää Giaûm chuû nghóa baûo hoäû û û ä Giaûm tyû leä ñaùnh thueáû û ä ù á Tö nhaân hoùaâ ù Chính saùch coâng nghieäpù â ä Chính saùch coù theå taêng taêng ù ù å ê ê tröôûng ñaàu ngöôøiû à ø Taêng tröôûng keùo theo taêng ê û ù ê tröôûng cao hônû Toác ñoä taêng seõ coù tính gia á ä ê õ ù toác theo thôøi gianá ø Thu nhaäp cuûa nöôùc giaøu vaø ä û ù ø ø nöôùc ngheøo coù theå khoâng ù ø ù å â hoäi tuï ä ï Cung taïo ra caàuï à Coângâ ngheä chòu taùc ä ù ñoäng cuûa caùc chính ä û ù saùchù Lôïiï suaát taêng leân á ê â theo QMââ New Growth Theory: (LT taêng tröôûng môùi)ê û ù Moâ hình daøi haïn taäp â ø ï ä trung vaøo tieán boä ø á ä coâng ngheä vaø ngoaïi â ä ø ï thöông trong tieán á trình taêng tröôûngê û Chính phuû neân suû duïng û â û ï chính saùch tieát kieäm, ñaàu ù á ä à tö. Khoângâ gì coù theå ñöôïc ù å ï thöïc hieän ñeå taùc ñoäng ï ä å ù ä vaøo taêng tröôûng ñaàu ø ê û à ngöôøi trong daøi haïn. Neàn ø ø ï à kinh teá luoân coù xu höôùng á â ù ù tieán veà traïng thaùi döøngá à ï ù ø Neààn kinh teáá taêng trê öôûûng baèèng vôùùi tyûû leää taêng daân soê â áá Taêngê tröôûûng bình quaân â ñaààu ngöôøøi seõ laõ øø zero Tyûû leää taêng trê öôûûng giöõa caõ ùùc quoáác gia seõ hoõ ääi tuïï Cung xaùc ñònh bôûi ù û caùc YTSXù Cung taïo ra caàuï à Coâng ngheä laø bieán â ä ø á ngoaïi sinhï Naêng suaát bieân giaûm ê á â û daànà Lôïi suaát khoâng ñoåi ï á â å theo QMââ Solow Growth Model: (MH taêng tröôûng ê û Solow) Daøi haïn, moâ hình ø ï â traïng thaùi döøng taäp ï ù ø ä trung vaøo tyû leä tieát ø û ä á kieäm vaø ñaàu tö trong ä ø à tieán trình taêng á ê tröôûngû Aùp duïngù ïDöï ñoaùnï ùGiaû ñònhûMoâ hìnhâ Moââ hình daøiø haïnï 10/29/2004 68 Taêng tröôûng kinh teá vôùi moâ hình ê û á ù â Solow (y, k, y = f(k)…) y = A f(k) y = Y/L k = K/L Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 35 10/29/2004 69 Taêngê tröôûngû kinh teáá vôùiù moââ hình Solow (y, k, y = f(k)…) ¾ Hoäiä tuïï ñeáná traïngï thaùiù döøngø khi k khoângâ ñoåiå . ¾ Möùcù cuûaû traïngï thaùiù döøngø ñoàngà bieáná vôùiù tyûû leää tieátá kieämä vaøø nghòch bieáná vôùiù toácá ñoää taêngê daânâ soáá vaøø tyûû leää khaáuá hao. ¾ Vai troøø cuûaû tieáná boää coângâ ngheää: Khoângâ coùù taêngê tröôûngû trong daøiø haïnï neáuá khoângâ coùù tieáná boää coângâ ngheää. Tyûû leää taêngê tröôûngû ñöôïcï xaùcù ñònh bôûiû tyûû leää tieáná boää coângâ ngheää. Baèngè chöùngù caùcù neànà kinh teáá ñoùngù vaøø môûû. 10/29/2004 70 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 36 10/29/2004 71 10/29/2004 72 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 37 10/29/2004 73 Kinh teáá hoïcï taânâ coåå ñieånå vaøø moätä vaøiø nhaänä xeùtù ¾ Nhieàuà giaûû ñònh trong MH taânâ coåå ñieånå chöa thöïcï söïï toànà taïiï trong caùcù nöôùcù ñang phaùtù trieånå : Hoaïtï ñoängä vaøø toànà taïiï thò tröôøngø ñuùngù nghóa. Vaáná ñeàà ñoäcä quyeànà (vaøø caïnhï tranh). Sôûû höõuõ nhaøø nöôùcù vaøø toáiá ña hoùaù lôïiï nhuaänä . Thoângâ tin, ngoaïiï taùcù vaøø lôïiï theáá kinh teáá theo qui moââ. Phaùtù trieånå theåå cheáá trong nöôùcù vaøø hoøaø nhaäpä quoácá teáá. ¾ Do vaäyä , lyùù thuyeátá taânâ coåå ñieånå : • Cung caápá coângâ cuïï vaøø khung phaânâ tích. • Coønø haïnï cheáá trong vieäcä aùpù duïngï roängä raõiõ . 10/29/2004 74 Phöông trình haïch ï toaùnù taêng tröôûng ê û Solow Soá dö Solow a = gá Y - wK gK - wL gL ? Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 38 10/29/2004 75 Lyù thuyeát taêng tröôûng môùiù á ê û ù Moâ hình â Taêng tröôûng noäi sinhê û ä 10/29/2004 76 Caùcù moââ hình taêngê tröôûngû noäiä sinh Giaûiû thích thay ñoåiå coângâ ngheää. Tieáná boää coângâ ngheää: (hieåuå ñôn giaûnû ) Dòch chuyeånå haømø saûnû xuaátá . Söïï gia taêngê kyõõ naêngê , kieáná thöùcù thöïcï haønhø , yùù töôûngû môùiù , hieäuä quaûû laømø vieäcä vaøø saûnû xuaátá . Moââ hình: Moââ hình AK: y = Ak (moïiï yeáuá toáá saûnû xuaátá #øø voáná , tieáná boää coângâ ngheää - ngoaïiï taùcù ) Moââ hình R & D: coângâ ngheää nhö ‘bí quyeáát saûûn xuaáát’ bao goààm caûû cô sôûû tri thöùùc vaøø naêngê löïïc nghieânâ cöùùu vaøø trieåån khai Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 39 10/29/2004 77 10/29/2004 78 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 40 10/29/2004 79 10/29/2004 80 Chính saùch taêng tröôûng tieàm naêngù ê û à ê Ñaàu tö à cao, thuùc ñaåy phaùt minh coâng ngheä môùiù å ù â ä ù Chính saùch thuùc ñaåy Giaùo duïcù ù å ù ï Oån ñònh chính trò, chính saùch nhaát quaùnå ù á ù Chính saùch oån ñònh ADù å Phaùt trieån khu vöïc tö nhaânù å ï â Chính saùch coâng nghieäp thuùc ñaåy phaùt minh coâng ngheäù â ä ù å ù â ä Haï thaáp thueá suaátï á á á Tö nhaân hoaùâ ù Môû cöûa ngoaïi thöông…û û ï Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 41 10/29/2004 81 Toùm taétù é Moãi MH nhaán maïnh khía caïnh khaùc nhau. Khoâng coù MH duy nhaát vaø toát nhaát cho moïi quoác gia, qua moïi thôøi kyø. Baát doàng vaø tranh luaän taïo haáp daãn nghieân cöùu kinh teá hoïc phaùt trieån. 10/29/2004 82 Caùc moâ hình taêng tröôûng tuyeán tính Nhaán maïnh vai troø cuûa tieát kieäm vaø ñaàu tö ñoái vôùi taêng tröôûng. Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 42 10/29/2004 83 Moâ hình cuûa Lewis Taàm quan troïng cuûa söï lieân keát khu vöïc noâng nghieäp truyeàn thoáng vaø khu vöïc coâng nghieäp hieän ñaïi. 10/29/2004 84 Nghieân cöùu cuûa Chenery Chæ roõ nhöõng ñaëc ñieåm trong quaù trình phaùt trieån vaø chuyeån tieáp ôû caùc nöôùc ñaõ vaø ñang phaùt trieån nhaèm höôùng ñeán caùc baøi hoïc veà xu höôùng naøy cho caùc quoác gia khaùc nhau. Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 43 10/29/2004 85 Caùc moâ hình phuï thuoäc quoác teá Ñaët troïng taâm vaøo söï phuï thuoäc vaø tính deã bò toån thöông cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån ñoái vôùi caùc nöôùc coâng nghieäp vaø caùc toå chöùc quoác teá. 10/29/2004 86 Lyù thuyeát taân coå ñieån Vai troø cuûa phaân phoái vaø saûn xuaát hieäu quaû thoâng qua heä thoáng giaù caû vaø quyeàn sôû höõu. Söï khoâng höõu hieäu cuûa SOE vaø söï thaát baïi cuûa keá hoaïch phaùt trieån mang tính keá hoaïch hoaù taäp trung vaø heä thoáng giaù bò boùp meùo. Vai troø nhaø nöôùc caàn thieát cho söï thaønh coâng cuûa quaù trình phaùt trieån trong moät soá lónh vöïc. Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 44 10/29/2004 87 Lyù thuyeát taêng tröôûng môùi Taäp trung vaøo nguoàn löïc taêng tröôûng noäi sinh Æ giaûi thích nguyeân nhaân vaø kinh nghieäm taêng tröôûng daøi haïn ôû caû caùc nöôùc ñaõ vaø ñang phaùt trieån. Nhaán maïnh vai troø chính saùch chính phuû. 10/29/2004 88 Phaùtù trieånå Kinh teáá ôûû Ñ & ÑNAÙ:Ù Caùcù moââ hình thò tröôøngø cuõõ 1967-1997 Heää thoángá lyùù thuyeátá naøyø coùù vai troøø nhö theáá naøoø trong vieäcä giaûiû thích nhöõngõ noäiä dung tieápá theo cuûaû moânâ hoïcï ? Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, 2004-2005 Kinh tế phát triển I - Bài 1 & 2 Châu Văn Thành 45 10/29/2004 89 Böùcù tranh toångå quaùt ù Haïchï toaùnù taêngê tröôûngû Neáuá K, L khoângâ laøø nguyeânâ nhaânâ chuûû yeáu, yeáuá á toáá naøoø khaùcù ? OÅnÅ ñònh chính trò Khuyeáná khích toátá cho ñaàuà tö. Thay ñoåiå cô caáuá Chuyeånå voán á vaøø lao ñoäng ä Æ nôi naêngê suaátá cao nhaátá . Vaáná ñeàà cuûaû giaøuø coùù veàà nguoànà löïcï töïï nhieânâ Caênê beänhä Haøø Lan, tham nhuõngõ … 10/29/2004 90 Böùcù tranh toångå quaùtù Can thieäpä tröïcï tieápá cuûaû chính phuûû Moââ hình Trung Quoácá , Haønø Quoácá … Maâuâ thuaãnã saécé toäcä Moââ hình Malaysia, Indonesia. Heää thoángá taøiø chính Bong boùngù beåå vaøø hoaûngû loaïnï . Phaânâ phoáiá thu nhaäpä Ngheøoø khoåå aûnhû höôûngû taêngê tröôûngû ? Taêngê tröôûngû coùù laømø giaûmû ngheøoø ?