Bệnh thận do sốt rét

BEÄNH THAÄN DO SOÁT REÙT Visith Sitprija, MD, PhD Queen Saovabha Memorial Institute & King Chulalongkorn Memorial Hospital BEÄNH THAÄN DO SOÁT REÙT Toång quan Sinh lyù beänh Beänh hoïc Laâm saøng TYÛ LEÄ MÔÙI MAÉC BEÄNH SOÁT REÙT Soá ca laâm saøng 300-500106/naêm Chaâu Phi nhieät ñôùi 90% Töû vong 1.5-2.7106/naêm NHIEÃM PLASMODIUM ÔÛ NGÖÔØI P. falciparum P. malariae P. vivax P. ovale SINH LYÙ BEÄNH CUÛA SOÁT REÙT Bieán ñoåi ôû maøng Vieâm Thay ñoåi huyeát ñoäng hoïc Ñaùp öùng mieãn dòch NHÖÕNG BIEÁN ÑOÅI ÔÛ MAØNG Noát phoàng Taïo hình aûnh hoa hoàng Dính teá baøo Giaûm khaû naêng bieán daïng cuûa hoàng caàu Thay ñoåi lieân quan tính thaám vaø söï vaän chuyeån qua maøng Toån thöông maøng CAÙC THUÏ THEÅ CHO HOÀNG CAÀU BÒ KYÙ SINH Thrombospondin ICAM-1 CD36 VCAM-1 E-SELECTIN Chondroitin sulfate-A KHAÙNG NGUYEÂN CUÛA KYÙ SINH TRUØNG Pfemp Pf 332 Glycosyl-phosphatidyl inositol (GPI) Sequestrin Protein giaøu Histidine Rifins Rosettins Khaùng nguyeân beà maët hoàng caàu bò nhieãm hình nhaãn Ptotein soác nhieät TLPT 70 kDa vaø 78 kDa GPI Teá baøo ñôn nhaân Caùc phaân töû keát dính qua trung gian Cytokines Vieâm Thay ñoåi huyeát ñoäng hoïc Caùc chaát trung gian vaø cytokines tieàn vieâm TNF  IL 1,2 vaø 6 Norepinephrine Angiotensin II Endothelin II Kinins Leukotriene Prostaglandins Nitric oxide Arginine vasopressin Möùc ñoä naëng cuûa soát reùt HC bò kyù sinh Nheï 5% CAÙC YEÁU TOÁ KHOÂNG ÑAËC HIEÄU Caùc goác töï do Boå theå Caùc phaân töû keát dính Taêng ñoä nhôùt maùu Ñoâng maùu noäi maïch Taùn huyeát noäi maïch Xuaát huyeát Giaûm theå tích Myoglobin nieäu PHENOXYBENZAMINE/ STC SÔÙM Taêng löôïng nöôùc tieåu Taêng Na nieäu Taêng GFR ÑAÙP ÖÙNG MIEÃN DÒCH Theå dòch Qua trung gian teá baøo Lieân quan Th1 vaø Th2 Beänh sinh hoïc cuûa vieâm caàu thaän do soát reùt Qua trung gian phöùc hôïp mieãn dòch VCT taïi choã Cô cheá töï mieãn Dinh döôõng Nhieãm truøng Plasmodium falciparum Phaûn öùng mieãn dòch HC bò kyù sinh Dính teá baøo taïo hoa hoàng GPI vaø CD14 Taêng baét giöõ APR vaø NSF Cytokines phaân töû keát dính - Giaûm theå tích vaø - Taùn huyeát Hoùa chaát trung gian Giaûm töôùi maùu moâ nhieãm toan - Taêng ñoä nhôùt maùu - Vaøng da - Ñoâng maùu SVR  RVR  löu löôïng maùu thaän noäi maïch - Soát - ROS Hoaïi töû oáng thaän Vieâm vi caàu thaän phöùc hôïp mieãn dòch Giaûi phaãu beänh thaän trong beänh soát reùt Vieâm vi caàu thaän Hoaïi töû oáng thaän Vieâm thaän keõ Bieåu hieän laâm saøng Thay ñoåi caën laéng nöôùc tieåu Tieåu ñaïm nheï Hoäi chöùng vieâm thaän Hoäi chöùng thaän hö Tieåu huyeát saéc toá Tieåu Myoglobin Thay ñoåi nöôùc – ñieän giaûi Suy thaän caáp Suy thaän maõn Nhöõng thay ñoåi nöôùc- ñieän giaûi trong soát reùt Haï Na maùu Taêng Na maùu Haï K maùu Taêng K maùu Haï Ca maùu Haï P maùu Haï Mg maùu Giaûm ñaùp öùng vôùi taûi nöôùc Ña nieäu Theå tích tuaàn hoøan bình thöôøng Overman vaø cs, 1949 Sitprija vaø cs, 1967 Chongsuphajaisiddhi vaø cs, 1971 Sitprija vaø cs, 1995 Taêng theå tích tuaàn hoøan Malloy vaø cs, 1967 Sitprija vaø cs, 1995 Giaûm theå tích tuaàn hoøan Feldman vaø Murphy, 1945 Miller vaø cs, 1965 Chongsuphajaisiddhi vaø cs, 1971 Sitprija vaø cs, 1971 Haï Na maùu trong soát reùt 67% beänh nhaân Khoâng trieäu chöùng Lieân quan soá löôïng kyù sinh truøng GFR bình thöôøng hay giaûm nheï Giaûm ñaùp öùng taûi nöôùc trong 20% Thôøi gian: vaøi ngaøy Nguyeân nhaân haï Na maùu Taêng ADH Giaûm nhaäp Na Maát Na Taùi ñieàu chænh thuï theå thaåm thaáu Taêng nöôùc oxy hoaù Doøng Na ñi vaøo trong teá baøo Ñaùp öùng vôùi truyeàn nöôùc Giaûm 10 – 40% Bình thöôøng 60 – 90% Ñaùp öùng vôùi truyeàn nöôùc NWL DWL P NE 20424 61498 <0.001 (pg/ml) PRA 1.40.3 5.81.0 <0.001 (ng/ml/h) AVP 0.710.1 1.860.32 <0.001 (pg/ml) Sitprija vaø cs, 1996 Möùc ñoä Huyeát ñoäng hoïc Chöùc naêng nhieãm truøng Nheï Giaõn maïch nheï Chöùc naêng Taêng theå tích tuaàn hoøan thaän bình thöôøng Huyeát ñoäng hoïc thaän vaø heä thoáng bình thöôøng Trung bình Giaõn maïch nhieàu hôn Giaûm ñaùp öùng Taêng chæ soá tim vôùi taûi nöôùc Taêng theå tích tuaàn hoøan Thay ñoåi lieân quan tính chaát doøng maùu nheï Huyeát ñoäng hoïc thaän giaûm Naëng Taêng tính thaám maïch maùu Suy thaän Thay ñoåi lieân quan tính chaát doøng Suy ña cô quan maùu roõ Giaûm theå tích tuaàn hoøan Huyeát ñoäng hoïc thaän giaûm hôn Taêng Na maùu trong soát reùt Hieám Ñaùi thaùo nhaït Lôïi tieåu thaåm thaáu Tieân löôïng xaáu Haï K maùu Soát reùt nheï tôùi trung bình Kieàm hoâ haáp Maát K Thieáu K Taêng K maùu khoâng STC Taùn huyeát noäi maïch Ly giaûi cô Toån thöông teá baøo nhieàu Haï Ca maùu Xuaát ñoä 4 – 35% Lieân quan soá löôïng kyù sinh truøng  Ca- ATPase  Na-K ATPase  PTH   hydroxylase Interleukin-1 Haï P maùu Xuaát ñoä 43 – 60% Lieân quan kyù sinh truøng trong maùu Taêng PO4 teá baøo Noàng ñoä PO4 nieäu thay ñoåi Kieàm hoâ haáp Quinine -insulin Suy thaän caáp trong soát reùt Soát reùt falciparum Kyù sinh truøng trong maùu nhieàu Soát 4-10 ngaøy Taùn huyeát noäi maïch Myoglobin nieäu Vaøng da taéc maät Taêng dò hoaù Thôøi gian – vaøi ngaøy tôùi vaøi tuaàn Töû vong 10% Ñieàu trò beänh thaän do soát reùt Caùc thuoác choáng soát reùt Truyeàn dòch Furosemide- dopamine Loïc thaän Thay maùu CVVH Ñieàu trò choáng soát reùt Quinidine-7 ngaøy 20 mg/kg TM trong 4 giôø 10 mg/kg TM moãi 8 giôø 600 mg 3/ngaøy uoáng Artesunate- 4 ngaøy 120 mg TM sau ñoù 60 mg/ngaøy Artemeter- 4 ngaøy 160 mg TB sau ñoù 80 mg/ngaøy Tieân löôïng xaáu trong soát reùt Kyù sinh truøng trong maùu nhieàu Nhieãm toan axít lactic Ñaùi thaùo nhaït Toån thöông ña cô quan