Bài giảng Tài chính quốc tế - Bài 4 Mối quan hệ giữa LP – LS & TG

Khoa Tài Chính Doanh Nghiệp Moái quan heä giöõa LP – LS & TG LYÙ THUYEÁT NGANG GIAÙ SÖÙC MUA (PPP) Moät trong nhöõng lyù thuyeát noåi tieáng nhaát vaø gaây nhieàu tranh caõi nhaát trong taøi chính quoác teá. Lyù thuyeát ngang giaù söùc mua phaân tích moái quan heä giöõa laïm phaùt vaø tyû giaù hoái ñoaùi, bao goàm 2 hình thöùc: 1. Ngang giaù söùc mua tuyeät ñoái 2. Ngang giaù söùc mua töông ñoái NGANG GIAÙ SÖÙC MUA TUYEÄT ÑOÁI Hình thöùc Ngang giaù söùc mua tuyeät ñoái coøn ñöôïc goïi laø Luaät moät giaù. Luaät moät giaù ñöôïc xaây döïng döïa treân giaû ñònh thò tröôøng caïnh tranh hoaøn haûo.  Không có chi phí giao dịch, chi phí vận tải  Hoạt động thương mại tự do, không có sự can thiệp của chính phủ bằng các hàng rào thuế quan, bảo hộ mậu dịch ... THÒ TRÖÔØNG CAÏNH TRANH HOAØN HAÛO Hình thức tuyệt đối (luật một giá) cho rằng giá cả của các sản phẩm giống nhau của hai nước khác nhau sẽ bằng nhau khi được tính bằng một đồng tiền chung. Và nếu có một sự chênh lệch trong giá cả khi được tính bằng một đồng tiền chung thì mức cầu sẽ dịch chuyển để các giá cả này trở nên cân bằng. NGANG GIAÙ SÖÙC MUA TUYEÄT ÑOÁI NGANG GIAÙ SÖÙC MUA TÖÔNG ÑOÁI Hình thức tương đối của lý thuyết Ngang giá sức mua giải thích cho khả năng bất hoàn hảo của thị trường như chi phí vận chuyển, thuế quan và hạn ngạch Hình thức này cho rằng do các điều kiện bất hoàn hảo của thị trường nên giá cả của những sản phẩm giống nhau ở các nước khác nhau sẽ không nhất thiết bằng nhau khi được tính bằng một đồng tiền chung. Theo hình thức này, tỷ lệ thay đổi trong giá cả sản phẩm sẽ phần nào giống nhau khi được tính bằng một đồng tiền chung, miễn là chi phí vận chuyển và các hàng rào mậu dịch không thay đổi. Chỉ số giá được tính dựa trên một “rổ hàng hóa”, rổ hàng hóa này bao gồm các sản phẩm chủ yếu của một nền kinh tế. NGANG GIAÙ SÖÙC MUA TÖÔNG ÑOÁI Nếu gọi ef là phần trăm thay đổi trong tỷ giá giao ngay tương lai của đồng ngoại tệ t tt f S SS e   1 St+1 > St  ef > 0 : ngoại tệ tăng giá St+1 < St  ef < 0 : ngoại tệ giảm giá NGANG GIAÙ SÖÙC MUA TÖÔNG ÑOÁI Theo lý thuyết ngang giá sức mua, phần trăm thay đổi giá trị của đồng ngoại tệ sẽ thay đổi để duy trì ngang giá trong chỉ số giá cả mới của cả hai nước.     1 -1 1 h f h f f I e I I I      NGANG GIAÙ SÖÙC MUA TÖÔNG ÑOÁI Phaân tích ngang giaù söùc mua baèng ñoà thò -4 I h – I f (%) -2 -4 2 4 Ñöôøng ngang giaù söùc mua %  trong tyû giaù giao ngay ñoàng ngoaïi teä A B  2 4 C  D  Söùc mua haøng nöôùc ngoaøi taêng Söùc mua haøng nöôùc ngoaøi giaûm Duøng Ngang giaù söùc mua ñeå döï baùo tyû giaù              1 I1 I1 1S)e(1SS f h tft1t Coâng thöùc gaàn ñuùng laø:   fht1t II1SS  Tyû giaù hoái ñoaùi thöïc Tyû giaù thöïc laø moät chæ soá cuûa söùc mua khi chuyeån ñoåi ñoàng noäi teä ra ngoaïi teä. Söùc mua phaûn aùnh giaù trò cuûa haøng hoùa nöôùc ngoaøi coù theå mua. * / t t h f S S P P  S t : Tyû giaù giao ngay cuûa ngoaïi teä so vôùi noäi teä P h : Chæ soá giaù trong nöôùc P f : Chæ soá giaù nöôùc ngoaøi TẠI SAO PPP KHÔNG DUY TRÌ LIÊN TỤC ? Kiểm soát của Chính phủ  Các rào cản thương mại: hạn ngạch, thuế quan, cấm nhập khẩu, trợ giá, phá giá  Các rào cản tài chính: đánh thuế trên vốn đầu tư, không cho đầu tư  Các chính sách: quản lý ngoại hối, tỷ giá hối đoái TẠI SAO PPP KHÔNG DUY TRÌ LIÊN TỤC ? Lãi suất tương đối của hai quốc gia Quốc gia nào có lãi suất thực cao sẽ thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài lớn, dẫn đến cầu nội tệ tăng và kết quả là đồng nội tệ tăng giá. TẠI SAO PPP KHÔNG DUY TRÌ LIÊN TỤC ? Thu nhập tương đối Người dân có thu nhập cao thường có xu hướng tiêu dùng hàng ngoại làm cho cầu ngoại tệ tăng và đồng ngoại tệ tăng giá. TẠI SAO PPP KHÔNG DUY TRÌ LIÊN TỤC ? Kỳ vọng thị trường Những tin đồn, những dự đoán trên thị trường đôi khi có tác động rất lớn vì niềm tin của các nhà đầu cơ, đầu tư thường có hiệu ứng lây lan, tạo ra những cú sốc trên thị trường. Tuy nhiên, những yếu tố này tăng nhanh và cũng giảm rất nhanh. TẠI SAO PPP KHÔNG DUY TRÌ LIÊN TỤC ? Không có hàng hóa thay thế hàng nhập khẩu Trong trường hợp này, nếu lạm phát nước ngoài cao hơn, người tiêu dùng vẫn tiếp tục phải sử dụng hàng nước ngoài mặc dù giá cao hơn, và đồng ngoại tệ có thể không sụt giá như lý thuyết ngang giá sức mua dự kiến. TẠI SAO PPP KHÔNG DUY TRÌ LIÊN TỤC ? Sự khác biệt trong rổ hàng hóa tiêu chuẩn Chi phí vận chuyển làm sai biệt mối quan hệ giữa giá hàng hóa và tỷ giá Một số hàng hóa không thể tham gia giao thương quốc tế (nontradable good) Sự khác biệt về thói quen tiêu dùng dẫn đến sự khác biệt về trọng số và rổ hàng hóa tiêu chuẩn giữa các quốc gia KẾT LUẬN  Lý thuyết ngang giá sức mua (PPP) tập trung nghiên cứu mối quan hệ giữa lạm phát và tỷ giá hối đoái của 2 quốc gia Sự khác biệt về lạm phát sẽ dẫn đến một điều chỉnh tương ứng trong tỷ giá hối đoái: đồng tiền của nước có lạm phát cao sẽ giảm giá với tỷ lệ bằng chênh lệch lạm phát NGANG GIÁ LÃI SUẤT KHÔNG PHÒNG NGỪA (UIP) HIỆU ỨNG FISHER QUỐC TẾ (IFE)  Lý thuyết UIP sử dụng lãi suất để giải thích tại sao tỷ giá hối đoái thay đổi theo thời gian.  Lý thuyết UIP có liên quan mật thiết với lý thuyết ngang giá sức mua vì lãi suất thường có mối quan hệ với tỷ lệ lạm phát.  Hiệu ứng Fisher: Chênh lệch lãi suất giữa các quốc gia có thể là kết quả chênh lệch trong lạm phát. NGANG GIÁ LÃI SUẤT KHÔNG PHÒNG NGỪA Đầu tư vào bất kỳ quốc gia nào, lãi suất đạt được cũng sẽ như nhau bởi vì nếu có sự chênh lệch lãi suất giữa hai quốc gia thì sự chênh lệch này sẽ được bù đắp bởi sự thay đổi tỷ giá hối đoái. Tỷ suất sinh lợi thực sự của các nhà đầu tư khi đầu tư vào chứng khoán, thị trường tiền tệ nước ngoài tùy thuộc không chỉ vào lãi suất nước ngoài (if) mà còn vào phần trăm thay đổi trong giá trị của ngoại tệ (ef). Công thức tính tỷ suất sinh lợi thực sự (đã điều chỉnh theo tỷ giá hối đoái) gọi là tỷ suất sinh lợi có hiệu lực:   1 1 1f fr i e    NGANG GIÁ LÃI SUẤT KHÔNG PHÒNG NGỪA Theo lý thuyết UIP, tỷ suất sinh lợi từ đầu tư trong nước tính trung bình sẽ bằng tỷ suất sinh lợi có hiệu lực từ đầu tư nước ngoài. Tức là: r = i h   1 1 1f f f hr i e i         1 1 1 h f h f f i e i i i       NGANG GIÁ LÃI SUẤT KHÔNG PHÒNG NGỪA  Khi ih > if thì ef > 0 nghĩa là đồng ngoại tệ sẽ tăng giá khi lãi suất nước ngoài thấp hơn lãi suất trong nước.  Khi ih < if thì ef < 0 nghĩa là đồng ngoại tệ sẽ giảm giá khi lãi suất nước ngoài cao hơn lãi suất trong nước. NGANG GIÁ LÃI SUẤT KHÔNG PHÒNG NGỪA Đồ thị đường ngang giá lãi suất không phòng ngừa UIP ih - if -5 -3 -1 1 -1 %  trong tyû giaù giao ngay cuûa ñoàng ngoaïi teä Ñöôøng UIP 1 3 5 -3 -5 3 5 P M Q N TẠI SAO UIP KHÔNG LUÔN LUÔN ĐÚNG? • Do UIP căn cứ trên lý thuyết ngang giá sức mua, nhưng ngang giá sức mua không duy trì liên tục nên UIP cũng không luôn luôn đúng • Do những rào cản về đầu tư (kiểm soát vốn của Chính phủ, chính sách thuế) Moái quan heä giöõa laïm phaùt, laõi suaát vaø tyû giaù Tyû giaù kyø haïn Phaàn buø hoaëc Chieát khaáu Cheânh leäch laïm phaùt Tyû giaù hoái ñoaùi kyø voïng Cheânh leäch laõi suaát Ngang giaù laõi suaát (IRP) Hieäu öùng Fisher Ngang giaù LS khoâng phoøng ngöøa (UIP) PPP