Bài giảng Sinh học đại cương A2 - Chương 2: Sự sinh sản của thực vật có hoa

1 CHƯƠNG 2 GIẢNG VIÊN: NGÔ THANH PHONG TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KHOA HỌC – BỘ MÔN SINH HỌC SỰ SINH SẢN CỦA THỰC VẬT CÓ HOA 2 NỘI DUNG GIÁO TRÌNH I. SINH SẢN VÔ TÍNH II. SINH SẢN HỮU TÍNH III. SỰ PHÁT TÁN CỦA HỘT 3 SINH SẢN VÔ TÍNH 4 I. SINH SẢN VÔ TÍNH 1. SINH SẢN VÔ TÍNH Ở THỰC VẬT? 2. SINH SẢN VÔ TÍNH TRONG TỰ NHIÊN Từ một phần của cây mẹ → cây con → SSVT hay SINH SẢN DINH DƯỠNG - SSVT từ rễ, thân, lá SSVT từ phôi sinh dưỡng SSVT từ cầu hành 3. ỨNG DỤNG SSVT Ở TV TRONG NÔNG NGHIỆP - Giâm cành - Chiết cành Ghép cành - Cấy mô 5 I. SINH SẢN VÔ TÍNH (tt) HÌNH ẢNH SINH SẢN VÔ TÍNH Ở THỰC VẬT? 6 I. SINH SẢN VÔ TÍNH (tt) HÌNH ẢNH SINH SẢN VÔ TÍNH Ở THỰC VẬT? 7 II. SINH SẢN HỮU TÍNH 8 CHÚ Ý MỘT SỐ KHÁI NIỆM TRONG SSHT GIAI ĐOẠN GIAO TỬ THỰC VẬT – ĐƠN BỘI (n) SỰ XEN KẺ THẾ HỆ II. SINH SẢN HỮU TÍNH GIAI ĐOẠN BÀO TỬ THỰC VẬT – LƯỠNG BỘI (2n) HOA TRẦN, HOA ĐƠN PHÁI, HOA LƯỠNG PHÁI 9 II. SINH SẢN HỮU TÍNH (tt) TỔ CHỨC CỦA CƠ QUAN SINH SẢN HOA: CHỒI CÀNH PHÁT TRIỂN HẠN ĐỊNH, MANG CÁC LÁ BIẾN ĐỔI ĐỂ THỰC HIỆN CHỨC NĂNG SINH SẢN 10 1. TỔ CHỨC CỦA CƠ QUAN SINH SẢN (tt) CÁC THÀNH PHẦN CỦA HOA 11 CHỨC NĂNG CÁC THÀNH PHẦN CỦA HOA TRÀNG HOA : Nhiều cánh hoa → Bảo vệ, dẫn dụ côn trùng ĐÀI HOA : Nhiều lá đài → Bảo vệ, quang hợp 1. TỔ CHỨC CỦA CƠ QUAN SINH SẢN (tt) BỘ NHỤY ĐỰC : Nhiều tiểu nhụy (mỗi tiểu nhụy gồm chỉ nhụy và bao phấn) → Tạo giao tử đực BỘ NHỤY CÁI : 1 hay nhiều nhụy (mỗi nhụy có bầu noãn, vòi nhụy và nướm → Tạo giao tử cái, trái 12 2. QUANG KỲ VÀ SỰ TRỔ HOA 13 CHÚ Ý MỘT SỐ KHÁI NIỆM CÂY NGÀY DÀI: Trổ hoa vào mùa hè CÂY NGÀY NGẮN: Trổ hoa vào mùa xuân và thu 2. QUANG KỲ VÀ SỰ TRỔ HOA CÂY TRUNG TÍNH: Không bị ảnh hưởng ngày đêm 14 2. QUANG KỲ VÀ SỰ TRỔ HOA (tt) CÂY ĐÊM NGẮN 15 2. QUANG KỲ VÀ SỰ TRỔ HOA (tt) CÂY ĐÊM DÀI 16 2. QUANG KỲ VÀ SỰ TRỔ HOA (tt) CÂY NGÀY NGẮN 17 3. SỰ PHÁT SINH GIAO TỬ 18 3. SỰ PHÁT SINH GIAO TỬ a) SỰ PHÁT SINH GIAO TỬ ĐỰC: TRONG BAO PHẤN Mẫu bào giảm phân → Tứ bào tử → mỗi tứ bào tử có nhân n phân cắt → Hạt phấn 2 nhân (1 nhân sinh dục và 1 nhân sinh dưỡng) 19 3. SỰ PHÁT SINH GIAO TỬ (tt) 20 3. SỰ PHÁT SINH GIAO TỬ (tt) 21 3. SỰ PHÁT SINH GIAO TỬ (tt) b) SỰ PHÁT SINH GIAO TỬ CÁI: TRONG BẦU NOÃN Bào tử nang giảm phân → 4 đại bào tử đơn bội (3 hoại đi), có 1 phân cắt nhiều lần → Túi phôi có 7 tế bào với 8 nhân đơn bội 22 3. SỰ PHÁT SINH GIAO TỬ (tt) b) SỰ PHÁT SINH GIAO TỬ CÁI (tt): Túi phôi có 7 tế bào với 8 nhân đơn bội, bao gồm: 1 tế bào có 2 nhân cực 1 trứng ở đầu túi phôi 2 trợ cầu ở 2 bên trứng 3 đối cầu 23 4. SỰ THỤ PHẤN VÀ SỰ THỤ TINH 24 4. SỰ THỤ PHẤN VÀ SỰ THỤ TINH a) SỰ THỤ PHẤN Sự thụ phấn xãy ra khi hạt phấn rơi lên nướm của bộ nhụy cái Chú ý các khái niệm: Tự thụ phấn Thụ phấn chéo (giao phấn) Thụ phấn nhân tạo 25 a) SỰ THỤ PHẤN Động vật giúp thụ phấn 26 4. SỰ THỤ PHẤN VÀ SỰ THỤ TINH (tt) b) SỰ THỤ TINH Sau khi thụ phấn, hạt phấn nẩy mầm tạo ống phấn (nhân sinh dưỡng kéo dài ống phấn) vào túi phôi, nhân sinh dục phân cắt tạo 2 tinh trùng. Sự thụ tinh ở thực vật còn được gọi là thụ tinh “ đôi ” hay “ kép ”, gồm 2 quá trình diễn ra song song. 1 tinh trùng + Trứng → Hợp tử 2n → Phôi 1 tinh trùng + 2 nhân cực → Hợp tử 3n → Phôi nhủ Hột 27 5. SỰ PHÁT TRIỂN CỦA PHÔI, HỘT VÀ TRÁI 28 5. SỰ PHÁT TRIỂN PHÔI, HỘT VÀ TRÁI a) SỰ PHÁT TRIỂN CỦA PHÔI Hợp tử 2n phân cắt → Tế bào ngọn và tế bào gốc → Phôi và dây treo → Cây mầm (Chồi mầm, thân mầm, lá mầm và rễ mầm . b) SỰ PHÁT TRIỂN CỦA HỘT Khi phôi và phôi nhũ ngừng phát triển sẽ tạo thành hột trưởng thành, có vỏ hột bao bọc. 29 5. SỰ PHÁT TRIỂN PHÔI, HỘT VÀ TRÁI (tt) c) SỰ PHÁT TRIỂN TRÁI Trái được tạo thành do bầu noãn hoặc từ các thành phần khác của hoa CHÚ Ý MỘT SỐ KHÁI NIỆM + Quả đơn + Quả kép: Hợp quả (1 hoa có nhiều bầu noãn) và Đa quả (1 phát hoa có nhiều hoa) + Quả thật và Giả quả + Bầu noãn thượng – hạ - trung + Quả mập và quả khô 30 III. SỰ PHÁT TÁN CỦA HỘT 31 III. SỰ PHÁT TÁN CỦA HỘT SỰ PHÁT TÁN TỰ NHIÊN 32 III. SỰ PHÁT TÁN CỦA HỘT SỰ PHÁT TÁN TỰ NHIÊN 33 III. SỰ PHÁT TÁN CỦA HỘT (tt) SỰ PHÁT TÁN TỰ NHIÊN 34 III. SỰ PHÁT TÁN CỦA HỘT (tt) SỰ PHÁT TÁN TỰ NHIÊN 35 III. SỰ PHÁT TÁN CỦA HỘT (tt) SỰ PHÁT TÁN TỰ NHIÊN 36 III. SỰ PHÁT TÁN CỦA HỘT (tt) SỰ PHÁT TÁN TỰ NHIÊN 37 III. SỰ PHÁT TÁN CỦA HỘT (tt) SỰ PHÁT TÁN TỰ NHIÊN 38 III. SỰ PHÁT TÁN CỦA HỘT (tt) SỰ PHÁT TÁN TỰ NHIÊN 39 NHỮNG NỘI DUNG CHÍNH I. SỰ SINH SẢN VÔ TÍNH SSVT là gì? Ứng dụng trong nông nghiệp II. SỰ SINH SẢN HỮU TÍNH Các thành phần của hoa và chức năng; Quang kỳ; Sự phát sinh giao tử; Sự thụ phấn và thụ tinh; Các kiểu trái III. SỰ PHÁT TÁN CỦA HỘT Các nhân tố giúp hột phát tán