Bài giảng Sinh học đại cương A2 - Chương 12: Sinh vật sơ hạch và siêu khuẩn

PHẦN III  ĐA DẠNG SINH HỌC Giảng viên : NGÔ THANH PHONG BỘ MÔN SINH HỌC – KHOA KHOA HỌC SINH GIỚI CHIA THÀNH 5 GIỚI Sinh vật sơ hạch Nguyên sinh vật Nấm Thực vật Động vật CHƯƠNG 12  SINH VẬT SƠ HẠCH  VÀ SIÊU KHUẨN Giảng viên : NGÔ THANH PHONG BỘ MÔN SINH HỌC – KHOA KHOA HỌC NỘI DUNG CHƯƠNG 12 I. SINH VẬT SƠ HẠCH II. SIÊU KHUẨN (VIRUS) SINH VẬT SƠ HẠCH I. SINH VẬT SƠ HẠCH NHÓM SINH VẬT XƯA NHẤT HIỆN DIỆN KHẮP NƠI KHÔNG CÓ MÀNG NHÂN VÀ CÁC BÀO QUAN CŨNG KHÔNG CÓ MÀNG VI KHUẨN, VI KHUẨN LAM , MYCOPLASMA, VI KHUẨN CỔ 1. VI KHUẨN 1. VI KHUẨN ĐẶC ĐIỂM CHUNG Sinh vật sơ hạch , đơn bào Kích thước : 1-3 μ m Hình dạng : cầu ( coccus ), que ( bacillus ), phẩy , xoắn  diplococcus , streptococcus, staphylococcus 1. VI KHUẨN 1. VI KHUẨN ( tt ) VÁCH TẾ BÀO Cấu tạo bằng peptidoglycan ( murein )  Glycocalyx ( chuỗi đường đa ) Vách tế bào  Gram + và Gram – (Hans Christian Gram  PP nhuộm Gram) VK Gram – : lớp ngoài có nhiều lipopolysaccharide 1. VI KHUẨN ( tt ) PP nhuộm Gram Penicilline  ức chế thành lập murein  Diệt VK Gram + Christian violet Vi khuẩn Tím  Gram + Rượu Safranin/Fuchsin Đỏ  Gram – 1. VI KHUẨN ( tt ) CHẤT NGUYÊN SINH Chất biến dưỡng : Glycogen Một số hạt dự trữ , tinh thể lưu huỳnh ADN đơn/đôi dạng vòng , plasmid 1. VI KHUẨN ( tt ) SINH SẢN Phân đôi kiểu trực phân Thành lập bào tử Tiếp hợp 1. VI KHUẨN ( tt ) CỬ ĐỘNG Chiên mao Vi nhung mao ( pili ) Trượt trên bề mặt giá thể 1. VI KHUẨN ( tt ) KHÁC BIỆT SINH HÓA VK DỊ DƯỠNG  Hoại sinh  Ký sinh VK TỰ DƯỠNG  Quang dưỡng (O 2 ↑ hoặc không )  Hoá dưỡng 1. VI KHUẨN ( tt ) VI KHUẨN THẬT VÀ VI KHUẨN CỔ VK THẬT VK CỔ  Vách tế bào không peptidoglycan  Kỵ khí  sinh methane  Sống ở môi trường khắc nghiệt ( Nhiệt độ sôi , môi trường rất mặn , rất acid) 2. VI KHUẨN LAM 2. VI KHUẨN LAM Tổ chức : Đơn bào hoặc tộc đoàn Sinh sản : phân đôi , tảo đoạn , bì bào tử Cử động : Trượt , dợn sóng hay dao động Sắc tố : Diệp lục tố a và carotenoid , phycobilin (2 sắc tố xanh và 1 sắc tố đỏ ) Quang hợp : tạo oxy đầu tiên trên Trái đất 3. ẢNH HƯỞNG CỦA SINH VẬT SƠ HẠCH 3. ẢNH HƯỞNG CỦA SV SƠ HẠCH Ảnh hưởng có hại Gây bệnh cho thực vật , động vật và con người Ảnh hưởng có lợi Cố định đạm , khử amin , nitrite hóa , chu chuyển lưu huỳnh Tạo kháng sinh , lên men, phân huỷ dầu tràn Ứng dụng trong kỹ thuật di truyền 3. ẢNH HƯỞNG CỦA SV SƠ HẠCH II. SIÊU KHUẨN (VIRUS) II. SIÊU KHUẨN (VIRUS) 1. CẤU TRÚC Vỏ protein và lõi acid nhân (acid nucleic) 2. CÁC LOẠI SIÊU KHUẨN Tên siêu khuẩn theo mô hay cơ quan nhiễm Tên theo bệnh Tên theo loại sinh vật bị nhiễm ( ký chủ ) Tên theo loại acid nhân II. SIÊU KHUẨN (VIRUS) 3. SỰ XÂM NHIỄM CỦA SIÊU KHUẨN Sự xâm nhiễm vào tế bào thực vật Sự xâm nhiễm vào tế bào động vật Sự xâm nhiễm vào tế bào vi khuẩn 4. SỰ SINH SẢN CỦA SIÊU KHUẨN ADN ( đơn/đôi )  ADN  ARN m  Protein ADN + protein  SIÊU KHUẨN MỚI ARN -  ARN +  Protein ARN - + Protein  SIÊU KHUẨN MỚI ARN  ADN  ARN m  Protein ARN + Protein  SIÊU KHUẨN MỚI 5. TIỀN SIÊU KHUẨN LỘ TRÌNH SINH TAN Bộ gen của siêu khuẩn hòa nhập vào nhiễm sắc thể của tế bào chủ  Tiền siêu khuẩn ( dạng “ ngủ ” hoặc sinh sản nhưng không gây hại ) PHA TIÊU BÀO Sinh sản tạo nhiều siêu khuẩn mới  phá vỡ tế bào chủ 5. TIỀN SIÊU KHUẨN BỆNH Ở NGƯỜI BỆNH Ở ĐỘNG VẬT Cảm lạnh , cúm , bại liệt , quai bị , thủy đậu , AIDS Bạch hầu (do VK Corynebacterium diphtheria + VR) Lở mồm long móng ở trâu bò Cúm gia cầm 6. CÁC BỆNH DO SIÊU KHUẨN BỆNH Ở THỰC VẬT Khảm thuốc lá , vàng trái đào , xoắn ngọn củ cải đường , hoại tử mô libe , bướu lồi CHÚC CÁC EM SINH VIÊN HỌC TỐT