Bài giảng Quyền sở hữu trong tư pháp quốc tế

Svlaw.7forum.biz Page 1 CHÖÔNG I QUYEÀN SÔÛ HÖÕU TRONG TÖ PHAÙP QUOÁC TEÁ I Khaùi nieäm quyeàn sôû höõu trong tö phaùp quoác teá Cô sôû phaùp lyù Phaàn VII boä luaät daân söï 2005 Nghò ñònh 138/ Chính phuû Nghò quyeát 19/ Quoác hoäi Quan heä sôû höõu ñöôïc nghieân cöùu trong tö phaùp quoác teá laø quan heä coù yeáu toá nöôùc ngoaøi. Taïi Vieät nam, yeáu toá nöôùc ngoaøi ñöôïc xaùc ñònh döïa vaøo ñieàu 758 boä luaät daân söï 2005, bao goàm 3 yeáu toá  Chuû theå coù yeáu toá nöôùc ngoaøi ( ngöôøi nöôùc ngoaøi hay ngöôøi Vieät nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi, phaùp nhaân nöôùc ngoaøi, quoác gia khaùc )  Khaùch theå coù yeáu toá nöôùc ngoaøi ( Taøi saûn hay haønh vi lieân quan naèm ôû nöôùc ngoaøi )  Söï kieän phaùp lyù phaùt sinh hay thay ñoåi coù yeáu toá nöôùc ngoaøi ( söï kieän laøm phaùt sinh thay ñoåi chaám döùt quan heä xaûy ra ôû nöôùc ngoaøi ) Nguyeân nhaân  Khi vuï vieäc veà sôû höõu coù yeáu toá nöôùc ngoaøi laøm phaùt sinh tình traïng cô quan tö phaùp cuûa caùc quoác gia lieân quan ñeàu coù thaåm quyeàn xem xeùt vuï vieäc ñoù. Trong tröôøng hôïp naøy caàn phaûi xaùc ñònh toøa aùn naøo trong caùc toøa aùn coù lieân quan seõ coù thaåm quyeàn giaûi quyeát  Khi quan heä sôû höõu coù yeáu toá nöôùc ngoaøi laøm phaùt sinh tình traïng phaùp luaät cuûa hai hay caùc quoác gia lieân quan ñeàu coù theå ñöôïc aùp duïng ñeå ñieàu chænh quan heä ñoù  xung ñoät phaùp luaät : trong tröôøng hôïp naøy caàn phaûi xaùc ñònh heä thoáng phaùp luaät naøo trong caùc heä thoáng phaùp luaät lieân quan seõ ñöôïc aùp duïng  Vaán ñeà coâng nhaän vaø cho thi haønh baûn aùn daân söï cuûa toøa aùn nöôùc ngoaøi cuûa troïng taøi nöôùc ngoaøi  caùc vaán ñeà treân 1 maët ñöôïc ñieàu chænh bôûi phaùp luaät quoác teá, 1 maët ñöôïc ñieàu chænh bôûi phaùp luaät quoác gia.  Do ñoù ñoøi hoûi phaûi coù 1 ngaønh luaät ñaëc thuø ñeå ñieàu chænh caùc quan heä coù yeáu toá nöôùc ngoaøi, bao goàm caû quan heä sôû höõu Svlaw.7forum.biz Page 2 Khaùc vôùi tö phaùp quoác teá, luaät daân söï Vieät nam nghieân cöùu 3 noäi dung sau cuûa quyeàn sôû höõu noäi dung cuûa quyeàn sôû höõu : chieám höõu, söû duïng, ñònh ñoaït ñieàu kieän phaùt sinh thay ñoåi chaám döùt quyeàn sôû höõu caùc hình thöùc sôû höõu Thaåm quyeàn giaûi quyeát Thaåm quyeàn chung : ñieàu 410 boä luaät toá tuïng daân söï qui ñònh Chuù yù Vaán ñeà thaåm quyeàn giaûi quyeát khoâng lieân quan ñeán luaät noäi dung maø thuoäc phaïm vi qui ñònh cuûa luaät toá tuïng Thaåm quyeàn rieâng bieät : ñieàu 411 luaät toá tuïng daân söï qui ñònh 2 tröôøng hôïp Tranh chaáp lieân quan ñeán baát ñoäng saûn treân laõnh thoå Vieät nam : toøa aùn cuõng nhö phaùp luaät ñöôïc aùp duïng seõ laø Vieät nam Tranh chaáp phaùt sinh töø hôïp ñoàng vaän chuyeån  khoâng hôïp lyù Vuï aùn ly hoân vôùi coâng daân Vieät nam vaø coâng daân nöôùc ngoaøi II Giaæ quyeát xung ñoät phaùp luaät cuûa quyeàn sôû höõu 1 Nguyeân taéc chung trong vieäc giaûi quyeát xung ñoät phaùp luaät cuûa quyeàn sôû höõu Nguyeân taéc “ luaät nôi coù taøi saûn “ Maëc duø coøn coù quan ñieåm khaùc nhau nhöng phaùp luaät caùc nöôùc ñeàu thöøa nhaän aùp duïng nguyeân taéc “ luaät nôi coù taøi saûn “ ñeå giaûi quyeát xung ñoät phaùp luaät veà quyeàn sôû höõu. Do vaäy nguyeân taéc naøy giöõ vai troø quan troïng trong vieäc giaûi quyeát xung ñoät phaùp luaät veà quyeàøn sôû höõu Vai troø naøy theå hieän ôû caùc khía caïnh sau  Phaùp luaät caùc nöôùc ñeàu qui ñònh luaät nôi coù taøi saûn ñöôïc aùp duïng nhaèm ñieàu chænh ñieàu kieän phaùt sinh thay ñoåi chaám döùt quyeàn sôû höõu, noäi dung quyeàn sôû höõu  Vieät nam qui ñònh taïi ñieàu 766 khoaûn 1 luaät daân söï 2005 Tröôøng hôïp taøi saûn ñöôïc xaùc laäp hôïp phaùp treân cô sôû phaùp luaät cuûa 1 nöôùc, sau ñoù ñöôïc dòch chuyeån sang laõnh thoå cuûa nöôùc khaùc thì quyeàn sôû höõu cuûa chuû sôû höõu ñoái vôùi taøi saûn ñoù Svlaw.7forum.biz Page 3 ñöôïc phaùp luaät cuûa nöôùc sôû taïi thöøa nhaän vaø noäi dung cuûa quyeàn sôû höõu phaûi do phaùp luaät cuûa nöôùc sôû taïi qui ñònh  Luaät nôi coù taøi saûn ñöôïc ña soá caùc nöôùc aùp duïng nhaèm giaûi quyeát xung ñoät phaùp luaät veà ñònh danh taøi saûn Trong 1 soá heä thoáng phaùp luaät, luaät aùp duïng vôùi ñoäng saûn seõ khaùc vôùi luaät aùp duïng cho baát ñoäng saûn. Do vaäy caàn phaûi xaùc ñònh heä thoáng phaùp luaät ñöôïc söû duïng ñeå ñònh danh Haàu heát phaùp luaät caùc nöôùc ñeàu döïa vaøo tính chaát coù theå di dôøi cuûa taøi saûn ñeå ñònh danh laø ñoäng saûn hay baát ñoäng saûn. Tuy vaäy vaãn coù nhöõng khaùc bieät nhaát ñònh Ví duï Maùy bay, taøu thuûy coù theå ñöôïc xem laø baát ñoäng saûn YÙ cho raèng thuù röøng laø baát ñoäng saûn Maùy moùc noâng nghieäp coù theå xem laø baát ñoäng saûn Vieät nam qui ñònh vieäc ñònh danh taøi saûn taïi ñieàu 766 khoaûn 3 luaät daân söï Chuù yù Rieâng coäng hoøa Phaùp, luaät toøa aùn seõ ñöôïc aùp duïng ñeå ñònh danh taøi saûn 2 Caùc tröôøng hôïp ngoaïi leä khoâng aùp duïng nguyeân taéc “ nôi coù taøi saûn “  Taøi saûn trong lónh vöïc sôû höõu trí tueä : luaät ñöôïc aùp duïng laø luaät ôû quoác gia nôi caùc ñoái töôïng ñöôïc baûo hoä vì quyeàn sôû höõu trí tueä mang tính laõnh thoå Ví duï : Quyeàn taùc giaû, saùng cheá, kieåu daùng, nhaõn hieäu, chæ daãn ñòa lyù, Do taøi saûn trí tueä laø taøi saûn voâ hình neân quyeàn sôû höõu trí tueä mang tính laõnh thoå Chuù yù Veà nguyeân taéc, quyeàn taùc giaû seõ töï ñoäng phaùt sinh coøn vieäc ñaêng kyù baûn quyeàn chæ taïo ñieàu kieän thuaän tieän cho vieäc baûo veä quyeàn sôû höõu trí tueä khi coù tranh chaáp. Quyeàn taùc giaû bao goàm quyeàn dòch thuaät, quyeàn sao cheùp, quyeàn phaân phoái Svlaw.7forum.biz Page 4 Quan heä sôû höõu trí tueä raát phöùc taïp, lieân quan ñeán nhieàu lónh vöïc nhö thöông maïi, daân söï, haønh chính, hình söï,  Quyeàn sôû höõu trong lónh vöïc haøng khoâng daân duïng vaø trong lónh vöïc haøng haûi, ñaëc bieät taøu bieån vaø maùy bay. Phaùp luaät ñöôïc aùp duïng laø phaùp luaät cuûa nöôùc maø taøu bieån treo côø, maùy bay mang quoác tòch ( quoác gia nôi ñaêng kyù taøu bay ) Ví duï : ñieàu 4 luaät haøng khoâng qui ñònh nôi taøu bay mang quoác tòch  Taøi saûn thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa quoác gia ôû nöôùc ngoaøi  vì taøi saûn cuûa quoác gia ñöôïc höôûng quyeàn mieãn tröø cho neân veà nguyeân taéc, tranh chaáp lieân quan ñeán quyeàn sôû höõu cuûa quoác gia ñöôïc giaûi quyeát baèng con ñöôøng ngoaïi giao  Taøi saûn cuûa phaùp nhaân trong tröôøng hôïp phaùp nhaân toå chöùc laïi hoaït ñoäng hay bò ñình chæ hoaït ñoäng taïi nöôùc ngoaøi  ñoái vôùi nhöõng taøi saûn naøy, luaät ñöôïc aùp duïng laø luaät cuûa quoác gia maø phaùp nhaân mang quoác tòch 3 Taøi saûn treân ñöôøng vaän chuyeån Neáu taøi saûn ñang treân ñöôøng vaän chuyeån, töø nôi naøy sang nôi khaùc treân laõnh thoå cuûa 1 quoác gia  luaät nôi coù taøi saûn vaãn ñöôïc aùp duïng Neáu taøi saûn ñang treân ñöôøng vaän chuyeån, töø nôi naøy sang nôi khaùc treân laõnh thoå cuûa 2 quoác gia N, M coù chung ñöôøng bieân giôùi  luaät nôi coù taøi saûn vaãn ñöôïc aùp duïng ( do taïi ñieåm naøo phaùp luaät quoác gia N chaám döùt ñieàu chænh thì phaùp luaät quoác gia M seõ baét ñaàu ñieàu chænh ) Neáu taøi saûn ñang ñöôïc vaän chuyeån treân vuøng trôøi vuøng bieån quoác teá, hay quaù caûnh qua quoác gia thöù 3  phöùc taïp do tuøy theo quan ñieåm moãi nöôùc maø coù theå aùp duïng 1 trong caùc heä thoáng phaùp luaät sau ( do trong tröôøng hôïp naøy, taøi saûn khoâng coù quan heä gaén boù vôùi nôi coù taøi saûn )  Phaùp luaät cuûa nöôùc do caùc beân löïa choïn.  Phaùp luaät cuûa nöôùc nôi gôûi taøi saûn ñi Ví duï Luaät Nga Svlaw.7forum.biz Page 5  Phaùp luaät cuûa nôi cuûa nôi taøi saûn ñöôïc chuyeån ñeán Ví duï khoaûn 2 ñieàu 766 luaät daân söï Vieät nam  Phaùp luaät cuûa nöôùc maø phöông tieän vaän taûi mang quoác tòch neáu haøng hoùa ñöôïc vaän chuyeån baèng ñöôøng bieån quoác teá hay ñöôøng haøng khoâng quoác teá Ví duï Ñieàu 4 luaät haøng khoâng daân duïïng Vieät nam 2006  Phaùp luaät nôi coù taøi saûn  Phaùp luaät cuûa nöôùc nôi coù truï sôû toøa aùn coù thaåm quyeàn giaûi quyeát tranh chaáp 4 Qui ñònh cuûa phaùp luaät Vieät nam veà quyeàn sôû höõu cuûa ngöôøi nöôùc ngoaøi, ngöôøi Vieät nam ñònh cö taïi nöôùc ngoaøi Cô sôû phaùp lyù Ñieàu 81 hieán phaùp Ñieàu 761 khoaûn 2 Ñieàu 766 qui ñònh Quan heä sôû höõu cuûa ngöôøi nöôùc ngoaøi taïi Vieät nam ñoái vôùi taøi saûn taïi Vieät nam seõ chòu söï ñieàu chænh cuûa phaùp luaät Vieät nam theo nguyeân taéc luaät nôi coù taøi saûn Vieät nam tuy cam keát ñoái xöû nhö coâng daân nhöng trong thöïc teá vaãn coù söï haïn cheá raát lôùn trong lónh vöïc baát ñoäng saûn ( tuy trong lónh vöïc ñoäng saûn coù söï khaùc bieät raát nhoû ) 4 Quyeàn sôû höõu cuûa caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät nam : Ñöôïc phaùp luaät Vieät nam baûo veä, bao goàm  Bieân phaùp baûo ñaûm voán vaø taøi saûn cho caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi  Bieân phaùp baûo ñaûm quyeàn sôû höõu trí tueä cho caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi  Bieän phaùp baûo ñaûm thöïc hieän quyeàn naêng chuû sôû höõu Luaät nôi coù taøi saûn seõ ñöôïc aùp duïng CHÖÔNG 2 HÔÏP ÑOÀNG TRONG TÖ PHAÙP QUOÁC TEÁ Phaàn 7 boä luaät daân söï Svlaw.7forum.biz Page 6 Coâng öôùc Vieân 1980 cuûa LHQ veà buoân baùn haøng hoùa quoác teá ( chöông 4 ) I Hôïp ñoàng trong tö phaùp quoác teá 1 Khaùi nieäm hôïp ñoàng trong tö phaùp quoác teá Ví duï : Thöông nhaân A quoác tòch UÙc, coù vaên phoøng ñaïi dieän taïi Vieät nam, kyù hôïp ñoàng mua 1000 taán söõa nguyeân lieäu cuûa thöông nhaân B quoác tòch Vieät nam Neáu A khoâng thöïc hieän nghóa vuï hôïp ñoàng, B quyeát ñònh khôûi kieän ra toøa aùn Vieät nam  Toøa aùn Vieät nam coù thaåm quyeàn ñoái vôùi tranh chaáp. Cô sôû phaùp lyù laø ñieàu 410 khoaûn 2 ñieåm e luaät toá tuïng daân söï Vieät nam Neáu ñieåm e khoâng phuø hôïp, thaåm quyeàn giaûi quyeát tranh chaáp cuûa toøa aùn Vieät nam coù theå vieän daãn vaøo vieäc aùp duïng ñieåm a, b, d, ñ khoaûn 2 ñieàu 410 luaät toá tuïng daân söï Naêng löïc haønh vi daân söï cuûa thöông nhaân A ñöôïc xaùc ñònh theo khoaûn 1 ñieàu 762 ( do khoâng coù döõ kieän khaúng ñònh vieäc xaùc laäp hay thöïc hieän toaøn boä giao dòch taïi Vieät nam ) Neáu toøa aùn Vieät nam coù thaåm quyeàn thì heä thoáng phaùp luaät ñöôïc aùp duïng ñeå xaùc ñònh thôøi ñieåm vaø nôi giao keát hôïp ñoàng laø : Neáu thöông nhaân UÙc ñeà nghò giao keát hôïp ñoàng thì phaùp luaät UÙc ñöôïc aùp duïng. Nhöng neáu thöông nhaân Vieät nam ñeà nghò giao keát hôïp ñoàng thì phaùp luaät Vieät nam ñöôïc aùp duïng Chuù yù Phaùp luaät Vieät nam khoâng qui ñònh nhö theá naøo laø truï sôû chính Caùc beân thoûa thuaän choïn luaät cuûa UÙc trong khi toøa aùn Vieät nam ñöôïc xaùc ñònh coù thaåm quyeàn giaûi quyeát Luaät thöông maïi 2005 khoâng qui ñònh yeáu toá nöôùc ngoaøi do boä luaät daân söï 2005 ñaõ ñöa ra ñònh nghóa. Taïi Vieät nam, yeáu toá nöôùc ngoaøi ñöôïc xaùc laäp theo ñieàu 758 boä luaät daân söï 2005, caên cöù vaøo  Quoác tòch cuûa chuû theå  Söï kieän phaùp lyù laøm phaùt sinh, thay ñoåi, chaám döùt quan heä xaûy ra ôû nöôùc ngoaøi  Taøi saûn lieân quan ñeán quan heä naèm ôû nöôùc ngoaøi Svlaw.7forum.biz Page 7 Hôïp ñoàng trong tö phaùp quoác teá laø hôïp ñoàng daân söï coù yeáu toá nöôùc ngoaøi, coù theå chia ra 3 loaïi  Hôïp ñoàng thöông maïi quoác teá Ví duï Hôïp ñoàng baûo hieåm, hôïp ñoàng chuyeån giao coâng ngheä, hôïp ñoàng li xaêng  Hôïp ñoàng daân söï coù yeáu toá nöôùc ngoaøi Ví duï Hôïp ñoàng mua baùn nhaèm muïc ñích tieâu duøng caù nhaân  Hôïp ñoàng lao ñoäng coù yeáu toá nöôùc ngoaøi Phaûi phaân loaïi nhaèm xaùc ñònh  Thaåm quyeàn cuûa toøa aùn giaûi quyeát tranh chaáp lieân quan hôïp ñoàng ( nhöng khoâng xaùc ñònh thaåm quyeàn cuûa troïng taøi do ñoù laø caùc beân löïa choïn )  Heä thoáng phaùp luaät ñöôïc aùp duïng ñeå giaûi quyeát tranh chaáp phaùt sinh töø hôïp ñoàng coù yeáu toá nöôùc ngoaøi Khi nghieân cöùu veà hôïp ñoàng coù yeáu toá nöôùc ngoaøi, tö phaùp quoác teá chæ taäp trung vaøo 3 vaán ñeà  Thaåm quyeàn cuûa toøa aùn quoác gia ñoái vôùi caùc tranh chaáp phaùt sinh töø hôïp ñoàng coù yeáu toá nöôùc ngoaøi neáu nguyeân ñôn khôûi kieän traïi toøa aùn quoác gia  xaùc ñònh theo ñieàu 410, 411 boä luaät toá tuïng daân söï 2004  Heä thoáng phaùp luaät ñöôïc aùp duïng ñeå giaûi quyeát tranh chaáp phaùt sinh töø hôïp ñoàng coù yeáu toá nöôùc ngoaøi  giaûi quyeát xung ñoät phaùp luaät veà hôïp ñoàng  Coâng nhaän thi haønh baûn aùn, quyeát ñònh cuûa troïng taøi toøa aùn nöôùc ngoaøi taïi Vieät nam 1.2 Gæai quyeát xung ñoät phaùp luaät veà hôïp ñoàng 1.2.1 Tö caùch chuû theå cuûa caùc beân kyù keát hôïp ñoàng Moät trong caùc ñieàu kieän ñeå hôïp ñoàng coù hieäu löïc laø chuû theå giao keát hôïp ñoàng phaûi hôïp phaùp : chuû theå giao keát hôïp ñoàng phaûi hôïp phaùp phaûi coù naêng löïc haønh vi daân söï ñaày ñuû. Trong tröôøng hôïp beân giao keát hôïp ñoàng laø cô quan toå chöùc thì ngöôøi kyù keát hôïp ñoàng Svlaw.7forum.biz Page 8 phaûi coù thaåm quyeàn kyù keát theo qui ñònh cuûa phaùp luaät ñöôïc aùp duïng hay theo Naêng löïc haønh vi daân söï cuûa caù nhaân giao keát hôïp ñoàng ñöôïc xaùc ñònh theo phaùp luaät cuûa n öôùc n ôi n göôøi ñoù cö truù h ay phaùp luaät nöôùc nôi ngöôøi ñoù coù quoác tòch tuøy theo quan ñieåm cuûa moãi heä thoáng phaùp luaät Ví duï Anh Myõ aùp duïng luaät nôi cö truù, EU aùp duïng luaät quoác tòch Luaät Singapore qui ñònh coâng daân coù naêng löïc haønh vi daân söï phaûi ñuû 21 tuoåi trong khi luaät Vieät nam chæ qui ñònh ñuû 18 tuoåi Ñieàu 762 luaät daân söï Vieät nam xaùc ñònh naêng löïc haønh vi daân söï cuûa ngöôøi nöôùc ngoaøi baèng caùch keát hôïp caû 2 yeáu toá luaät quoác tòch vaø luaät nôi thöïc hieän giao dòch Chuù yù Ñoái vôùi ngöôøi khoâng coù quoác tòch hay coù 2 quoác tòch trôû leân, vieäc xaùc ñònh luaät aùp duïng phaûi caên cöù vaøo qui ñònh taïi ñieàu 760 luaät daân söï 2005 : phaùp luaät nôi cö truù hay nôi coù quan heä gaên boù veà quyeàn vaø nghóa vuï coâng daân 1.2.2 Gæai quyeát xung ñoät phaùp luaät veà hình thöùc cuûa hôïp ñoàng Moät soá quoác gia cho pheùp giao keát hôïp ñoàng mua baùn haøng hoùa quoác teá döôùi hình thöùc lôøi noùi hay haønh vi Ví duï Coâng öôùc Vieân 1980 qui ñònh chaáp nhaän hôïp ñoàng mua baùn haøng hoùa quoác teá döôùi hình thöùc khoâng phaûi baèng vaên baûn nhöng cuõng cho pheùp caùc quoác gia thaønh vieân baûo löu ñieàu khoaûn naøy Tuy vaäy xung ñoät veà hình thöùc trong thöïc teá ñöôïc giaûi quyeát khaù deã daøng : ña soá quoác gia aùp duïng luaät nôi giao keát hôïp ñoàng ñeå xaùc ñònh hình thöùc hôïp ñoàng ( do cho raèng khi kyù keát hôïp ñoàng caùc beân ñeàu phaûi nghieân cöùu phaùp luaät cuûa quoác gia sôû taïi ) Vieät nam qui ñònh taïi ñieàu 770 luaät daân söï 2005  seõ caên cöù vaøo nôi giao keát hôïp ñoàng : nhöng neáu hình thöùc phuø hôïp vôùi qui ñònh cuûa phaùp luaät Vieät nam thì vaãn coâng nhaän taïi Vieät Svlaw.7forum.biz Page 9 nam + hôïp ñoàng lieân quan ñeán vieäc xaây döïng nhaø cöûa, baát ñoäng saûn thì seõ aùp duïng luaät Vieät nam Ñieàu 4 khoaûn 2 luaät haøng khoâng daân duïng 2006 qui ñònh hình thöùc hôïp ñoàng lieân quan ñeán caùc quyeàn cuûa taøu bay phaûi tuaân theo qui ñònh cuûa nöôùc nôi giao keát hôïp ñoàng 1.2.3 Gæai quyeát xung ñoät phaùp luaät veà thôøi ñieåm vaø nôi giao keát hôïp ñoàng trong tröôøng hôïp giao keát vaéng maët Caùc hình thöùc giao keát Tröïc tieáp : thôøi ñieåm beân sau cuøng kyù vaøo hôïp ñoàng. Gían tieáp : Ví duï Coâng ty Myõ chaøo haøng “ 300 khaên quaøng baèng tô phuø hôïp cho caùc baø vôùi giaù USD100, FCA Paris “. Coâng ty Phaùp xaùc nhaän “ 300 khaên cho caùc baø. 50 xanh, ñoû vaø luïc ngoïc. 50 caùi vaøng, cam ñoû huyeát duï, göûi qua haøng khoâng Phaùp vôùi giaù USD100, FCA Paris” Hôïp ñoàng ñaõ ñöôïc kyù keát chöa ?  Do khoâng laøm thay ñoåi cô baûn noäi dung chaøo haøng neân xaùc nhaän cuûa coâng ty Phaùp coù theå ñöôïc xem laø xaùc nhaän giao keát hôïp ñoàng ( theo qui ñònh cuûa coâng öôùc Vieân ), neáu coâng ty Myõ khoâng phaûn ñoái. Coù 2 quan ñieåm cô baûn trong vieäc xaùc ñònh thôøi ñieåm vaø nôi giao keát hôïp ñoàng Thuyeát tieáp thu : thôøi ñieåm giao keát hôïp ñoàng laø thôøi ñieåm beân chaøo haøng nhaän ñöôïc traû lôøi xaùc nhaän cuûa beân ñöôïc chaøo haøng. Nôi giao keát hôïp ñoàng laø nôi cö truù cuûa beân chaøo haøng  Chaâu AÂu vaø Vieät nam aùp duïng Thuyeát toáng phaùt : thôøi ñieåm giao keát hôïp ñoàng laø thôøi ñieåm beân ñöôïc chaøo haøng gôûi traû lôøi chaáp nhaän kyù hôïp ñoàng cho beân chaøo haøng. Nôi giao keát hôïp ñoàng laø nôi cö truù cuûa beân ñöôïc chaøo haøng  Heä thoáng Anh Myõ aùp duïng Caùc quan ñieåm khaùc nhau cuûa caùc nöôùc ñaõ daãn ñeán vaán ñeà xung ñoät phaùp luaät veà thôøi ñieåm vaø nôi giao keát hôïp ñoàng trong tröôøng hôïp hôïp ñoàng ñöôïc giao keát vaéng maët. Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà treân, caùc nöôùc kyù caùc ñieàu öôùc quoác teá, trong ñoù xaùc ñònh nguyeân taéc xaùc ñònh thôøi ñieåm vaø nôi giao keát hôïp ñoàng trong tröôøng hôïp hôïp ñoàng Svlaw.7forum.biz Page 10 ñöôïc giao keát vaéng maët ( ví duï coâng öôùc Vieân aùp duïng quan ñieåm cuûa thuyeát tieáp thu ) Beân caïnh caùc ñieàu öôùc quoác teá, caùc nöôùc coøn qui ñònh theo phaùp luaät caùc nöôùc. Caùc nöôùc theo thuyeát tieáp thu, thôøi ñieåm vaø nôi giao keát hôïp ñoàng ñöôïc xaùc ñònh theo phaùp luaät cuûa nöôùc nôi cö truù cuûa caù nhaân hay nôi coù truï sôû chính cuûa phaùp nhaân laø beân ñeà nghò giao keát hôïp ñoàng Caùc nöôùc theo thuyeát toáng phaùt, thôøi ñieåm vaø nôi giao keát hôïp ñoàng ñöôïc xaùc ñònh theo phaùp luaät cuûa nöôùc nôi cö truù cuûa caù nhaân hay nôi coù truï sôû chính cuûa phaùp nhaân laø beân ñöôïc ñeà ngh ò giao keát h ôïp ñoàng Vieät nam qui ñònh taïi ñieàu 771 boä luaät daân söï : Khoaûn 1 Yeáu toá nôi cö truù hay nôi coù truï sôû chính Khoaûn 2 Yeáu toá quoác tòch 1.2.4 Gæai quyeát xung ñoät veà quyeàn vaø nghóa vuï cuûa caùc beân trong hôïp ñoàng Nguyeân taéc ñöôïc phaùp luaät Vieät nam vaø haàu heát phaùp luaät treân theá giôùi thöøa nhaän trong vieäc xaùc ñònh phaùp luaät aùp duïng ñeå ñieàu chænh quyeàn vaø nghóa vuï caùc beân trong hôïp ñoàng laø aùp duïng phaùp luaät cuûa n öôùc do caùc beân tho ûa th uaän löïa choïn. Taïi Vieät nam, quyeàn choïn luaät cuûa caùc beân trong quan heä hôïp ñoàng ñöôïc ghi nhaän taïi ñieàu 759 vaø ñieàu 769 boä luaät daân söï 2005, ñieàu 5 luaät thöông maïi, ñieàu 3 luaät haøng haûi vaø ñieàu 5 luaät ñaàu tö. Ñieàu 3 coâng öôùc Roâme 1980 cuõng qui ñònh töông töï, coâng öôùc Vieân 1980  phaùp luaät quoác teá cuõng nhö phaùp luaät quoác gia ñeàu qui ñònh töông töï, theå hieän söï toân troïng quyeàn töï do thoûa thuaän Ví duï : Coâng ty xuaát nhaäp khaåu Ñaéc laéc baùn 9,000 taán boät myø ñaõ giaønh quyeàn choïn taøu chuyeân chôû Ñieàu kieän ñeå luaät do caùc beân löïa choïn coù hieäu löïc  Vieäc choïn luaät khoâng traùi vôùi ñieàu öôùc quoác teá maø quoác gia cuûa caùc beân laø thaønh vieân Svlaw.7forum.biz Page 11 Ví duï Beân caïnh quyeàn töï do choïn luaät, ñieàu 3 coâng öôùc Roâme 1980 qui ñònh luaät cuûa nôi coù baát ñoäng saûn seõ ñöôïc aùp duïng ñeå ñieàu chænh quan heä hôïp ñoàng  Vieäc choïn luaät vaø vieäc aùp duïng heä thoáng phaùp luaät ñöôïc choïn khoâng traùi vôùi heä thoáng phaùp luaät quoác gia cuûa caùc beân. Taïi Vieät nam noäi dung naøy ñöôïc theå hieän ôû 2 noäi dung cô baûn Caùc beân chæ coù quyeàn choïn luaät ñeå ñieàu chænh caùc quan heä maø phaùp luaät Vieät nam cho pheùp choïn luaät Chuù yù : Hieän nay phaùp luaät Vieät nam khoâng cho pheùp choïn luaät ñeå ñieàu chænh thôøi ñieåm giao keát, tö caùch chuû theå, hình thöùc hôïp ñoàng. Nhöng ñieàu 759 cho pheùp choïn luaät nöôùc ngoaøi, ñieàu 766 cho pheùp xaùc ñònh quan heä quyeàn sôû höõu, ñieàu 5 luaät thöông maïi, ñieàu 3 luaät haøng haûi, ñieàu 5 luaät ñaàu tö cho lónh vöïc ñaàu tö. Vieäc aùp duïng hay haäu quaû cuûa vieäc aùp duïng heä thoáng phaùp luaät ñöôïc choïn khoâng ñöôïc traùi vôùi caùc nguyeân taéc cô baûn cuûa phaùp luaät Vieät nam  seõ bò töø choái aùp duïng nhaèm baûo löu traät töï coâng coäng Chuù yù Ñieàu 5 luaät thöông maïi qui ñònh noäi dung phaùp luaät ñöôïc choïn khoâng ñöôïc traùi vôùi phaùp luaät Vieät nam. Ñieàu 759 luaät daân söï qui ñònh vieäc choïn phaùp luaät khoâng ñöôïc traùi vôùi phaùp luaät Vieät nam  Luaät ñöôïc choïn phaûi laø luaät thöïc chaát  coù nghóa laø heä thoáng phaùp luaät do caùc beân löïa choïn phaûi coù caùc qui phaïm phaùp luaät thöïc chaát coù theå ñöôïc aùp duïng ñeå giaûi quyeát xung ñoät giöõa caùc beân Ví duï Coâng ty chaâu AÂu kyù hôïp ñoàng vôùi coâng ty Vieät nam , thoûa thuaän duøng luaät chaâu AÂu ñeå giaûi quyeát tranh chaáp. Thoûa thuaän naøy veà luaät thöïc chaát hay bao goàm caû luaät thöïc chaát vaø luaät xung ñoät ?  Döïa treân baûn chaát luaät xung ñoät + YÙ chí cuûa caùc beân trong hôïp ñoàng coù theå ñöa ra keát luaän thoûa thuaän naøy chæ laø thoûa thuaän söû duïng luaät thöïc chaát Svlaw.7forum.biz Page 12 Chuù yù Toøa aùn laø cô quan xeùt xöû nhaân danh nhaø nöôùc  caùc beân khoâng coù quyeàn choïn luaät toá tuïng. Nhöng tröôøng hôïp giaûi quyeát tranh chaáp baèng troïng taøi, thì caùc beân coù quyeàn choïn qui taéc toá tuïng ñeå aùp duïng  Vieäc choïn luaät khoâng nhaèm muïc ñích laån traùnh phaùp luaät  Phaûi coù thoûa thuaän cuûa caùc beân veà vieäc choïn luaät vaø thoûa thuaän ñoù phaûi döïa treân yù chí töï nguyeän cuûa caùc beân Caùc nguoàn luaät coù theå löïa choïn  Ñieàu öôùc quoác teá ( trong tröôøng hôïp quoác gia cuûa caùc beân chöa phaûi laø thaønh vieân )  chæ coù giaù trò phaùp lyù töông ñöông taäp quaùn quoác teá ( vaø noäi dung phaûi chöùa caùc qui phaïm phaùp luaät thöïc chaát ) Ví duï Coâng öôùc Vieân coù chöùa caùc qui phaïm phaùp luaät thöïc chaát neân coù theå ñöôïc choïn. Nhöng coâng öôùc Rome chæ qui ñònh vieäc choïn luaät ( qui phaïm xung ñoät ) neân khoâng theå ñöôïc choïn  Phaùp luaät quoác gia cuûa beân baùn, beân mua hay beân thöù ba  veà lyù thuyeát seõ döïa treân tính hieäu quaû vaø tính khaùch quan cuûa heä thoáng phaùp luaät ñoù nhöng trong thöïc teá thì khoâng phaûi vaäy  Taäp quaùn quoác teá Thôøi ñieåm choïn luaät aùp duïng coù theå laø tröôùc hay sau khi kyù keát hôïp ñoàng Chuù yù Vieäc caùc beân choïn luaät aùp duïng khoâng ñoàng nghóa vôùi vieäc caùc beân choïn cô quan coù thaåm quyeàn giaûi quyeát tranh chaáp. Vieäc caùc beân choïn cô quan coù thaåm quyeàn giaûi quyeát tranh chaáp khoâng ñoàng nghóa vôùi vieäc caùc beân choïn luaät aùp duïng Nhöng caùc vieäc caùc beân choïn cô quan coù thaåm quyeàn giaûi quyeát tranh chaáp laïi coù yù nghóa quan troïng ñeán vieäc choïn luaät aùp duïng do toøa aùn seõ caên cöù vaøo qui phaïm xung ñoät phaùp luaät trong ñieàu öôùc quoác teá maø quoác gia mình laø thaønh vieân hay qui phaïm xung ñoät phaùp luaät trong phaùp luaät quoác gia ñeå choïn luaät aùp duïng Ví duï Neáu caùc beân khoâng thoûa thuaän luaät aùp duïng, chæ choïn toøa aùn Phaùp seõ choïn luaät aùp duïng döïa treân caùc qui ñònh trong Svlaw.7forum.biz Page 13  ñieàu öôùc quoác teá ( caùc hieäp ñònh töông trôï tö phaùp )  hay phaùp luaät quoác gia Phaùp qui ñònh choïn phaùp luaät cuûa nôi coù moái quan heä gaén boù nhaát vôùi hôïp ñoàng Vieät nam qui ñònh choïn phaùp luaät cuûa nôi thöïc hieän hôïp ñoàng Trong tröôøng hôïp caùc beân trong hôïp ñoàng khoâng thoûa thuaän choïn luaät aùp duïng thì phuï thuoäc vaøo quan ñieåm cuûa töøng heä thoáng phaùp luaät maø luaät ñöôïc aùp duïng coù theå laø  Luaät cuûa nöôùc coù moái quan heä gaén boù nhaát trong hôïp ñoàng : Lieân minh chaâu AÂu (EU) vaø Anh Myõ aùp duïng nguyeân taéc naøy ( baát ñoäng saûn )  Luaät nôi thöïc hieän hôïp ñoàng : Vieät nam aùp duïng  Luaät nôi giao keát hôïp ñoàng : Italia,  caàn döïa vaøo toøa aùn coù thaåm quyeàn giaûi quyeát tranh chaáp Ñieàu öôùc quoác teá ( tröø Nga vaø Haøn quoác khoâng coù qui ñònh choïn luaät ) Chuù yù Ñieàu 769 luaät daân söï qui ñònh ngoaïi leä  Hôïp ñoàng coù ñoái töôïng laø baát ñoäng saûn  Hôïp ñoàng ñöôïc giao keát vaø thöïc hieän hoaøn toaøn taïi Vieät nam Trong phaùp luaät Vieät nam khoâng coù qui ñònh Tröôøng hôïp vieäc xaùc ñònh nôi thöïc hieän hôïp ñoàng, chæ coù qui ñònh xaùc ñònh nôi thöc hieän nghóa vuï chính cuûa hôïp ñoàng 1.2.5 Gæai quyeát xung ñoät phaùp luaät veà chuyeån dòch quyeàn sôû höõu vaø chuyeån dòch ruûi ro A Gæai quyeát xung ñoät phaùp luaät veà chuyeån dòch quyeàn sôû höõu Gæai quyeát xung ñoät phaùp luaät veà chuyeån dòch quyeàn sôû höõu hieän nay chæ ñöôïc qui ñònh trong phaùp luaät quoác gia  khoâng coù ñieàu öôùc quoác teá hay taäp quaùn quoác teá naøo ñieàu chænh vaán ñeà naøy B Gæai quyeát xung ñoät phaùp luaät veà chuyeån dòch ruûi ro Svlaw.7forum.biz Page 14 Ñöôïc ñieàu chænh bôûi  Ñieàu öôùc quoác teá : Ví duï ñieàu 67 ( hôïp ñoàng coù vaän chuyeån ngöôøi vaän chuyeån ñaàu tieân ), 68 ( baùn treân ñöôøng vaän chuyeån chuyeån ruûi ro khi kyù keát ) , 69 coâng öôùc Vieân 1980 cuûa UN veà hôïp ñoàng mua baùn haøng hoùa quoác teá  Taäp quaùn quoác teá : Ví duï Incoterm qui ñònh caùc thôøi ñieåm chuyeån dòch ruûi ro trong caùc ñieàu kieän giao haøng khaùc nhau laø khaùc nhau  Phaùp luaät quoác gia : II Quan heä boài thöôøng thieät haïi trong hôïp ñoàng coù yeáu toá nöôùc ngoaøi 1 Khaùi nieäm Laø quan heä boài thöôøng trong tö phaùp quoác teá laø quan heä boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng coù yeáu toá nöôùc ngoaøi ( xaùc ñònh theo ñieàu 758 boä luaät daân söï 2005 ) 2 Gæai quyeát xung ñoät phaùp luaät veà boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng Tuøy theo quan ñieåm caùc nöôùc, coù theå aùp duïng phaùp luaät cuûa nöôùc  Nôi xaûy ra haønh vi gaây thieât haïi : caùc nöôùc EU aùp duïng nguyeân taéc naøy tröôùc ngaøy 11/1/2009  Nôi phaùt sinh h aäu quaû cuûa haønh vi gaây thieät haïi : aùp duïng bôûi Phaùp, Myõ vaø caùc nöôùc trong EU sau ngaøy 11/1/2009 ( ngaøy luaät Rome 2 coù hieäu löïc treân toaøn EU )  Keát hôïp ñoàng thôøi caû 2 nguyeân taéc treân  ñieàu 773 boä luaät daân söï vaø ñieàu 4 luaät haøng khoâng daân duïng : toøa aùn coù quyeàn choïn luaät ( caùc beân coù quyeàn choïn hay khoâng thì luaät chöa qui ñònh ) Ngoaïi leä Tröôøng hôïp thieät haïi xaûy ra ôû vuøng bieån hay vuøng trôøi quoác teá thì luaät aùp duïng seõ laø luaät cuûa phöông tieän mang quoác tòch Tröôøng hôïp thieät haïi xaûy ra ngoaøi Vieät nam maø ngöôøi gaây thieät haïi vaø ngöôøi bò thieät haïi laø ngöôøi Vieät nam thì phaùp luaät aùp duïng seõ laø phaùp luaät Vieät nam Svlaw.7forum.biz Page 15 CHÖÔNG III THÖØA KEÁ TRONG TÖ PHAÙP QUOÁC TEÁ Phaàn 7 boä luaät daân söï Caùc hieäp ñònh töông trôï tö phaùp quoác teá I Khaùi nieäm thöøa keá trong tö phaùp quoác teá Luaät daân söï nghieân cöùu caùc lyù luaän chung : thöøa keá theo di chuùc, thöøa keá theo phaùp luaät, haøng thöøa keá, …  khaùc vôùi tö phaùp quoác teá Thöøa keá ñöôïc nghieân cöùu trong tö phaùp quoác teá laø thöøa keá coù yeáu toá nöôùc ngoaøi. Taïi Vieät nam, yeáu toá nöôùc ngoaøi trong caùc quan heä thöøa keá ñöôïc xaùc ñònh theo ñieàu 758 boä luaät daân söï, bao goàm 3 yeáu toá  Chuû theå  Caên cöù xaùc laäp phaùt sinh, thay ñoåi, chaám döùt quan heä xaûy ra ôû nöôùc ngoaøi Ví duï Ngöôøi Vieät nam ra nöôùc ngoaøi laøm vieäc, laäp di chuùc ñeå laïi taøi saûn ôû nöôùc ngoaøi cho ngöôøi thaân ôû Vieät nam. Phaùp luaät nöôùc ngoaøi qui ñònh raát khaùc nhau veà hình thöùc cuûa di chuùc neân phaùt sinh xung ñoät phaùp luaät  Taøi saûn lieân quan ñeán quan heä naèm ôû nöôùc ngoaøi Ví duï Ngöôøi Vieät nam hôïp taùc lao ñoäng vaø coù taøi saûn ôû Nga, neáu khoâng ñeå laïi di chuùc thì ngöôøi thöøa höôûng ôû Vieät nam seõ döïa vaøo luaät naøo ?  Phaùp luaät Vieät nam seõ ñöôïc aùp duïng ñeå xaùc ñònh naêng löïc laäp di chuùc. Neáu coâng daân ñoù coù 2 quoác tòch, thì do Vieät nam chæ xem ñoù laø ngöôøi Vieät nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi neân phaùp luaät Vieät nam vaãn ñöôïc aùp duïng  Hình thöùc di chuùc ñöôïc xaùc ñònh theo phaùp luaät Vieät nam hoaëc phaùp luaät Nga Khi nghieân cöùu quan heä thöøa keá coù yeáu toá nöôùc ngoaøi, tö phaùp quoác teá taäp trung vaøo 3 vaán ñeà cô baûn  Xaùc ñònh thaåm quyeàn cuûa toøa aùn quoác gia ñoái vôùi caùc vuï vieäc coù yeáu toá nöôùc ngoaøi Taïi Vieät nam thaåm quyeàn cuûa toøa aùn quoác gia ñoái vôùi caùc vuï vieäc coù yeáu toá nöôùc ngoaøi ñöôïc xaùc ñònh theo ñieàu 410 ( Svlaw.7forum.biz Page 16 thaåm quyeàn chung ) vaø ñieàu 411 ( thaåm quyeàn rieâng ) cuûa luaät toá tuïng daân söï  Xaùc ñònh heä thoáng phaùp luaät caàn ñöôïc aùp duïng nhaèm giaûi quyeát caùc vuï vieäc thöøa keá coù yeáu toá nöôùc ngoaøi  Coâng nhaän vaø thi haønh baûn aùn quyeát ñònh cuûa toøa aùn nöôùc ngoaøi veà caùc vuï vieäc thöøa keá coù yeáu toá nöôùc ngoaøi ( khoâng bao goàm quyeát ñònh cuûa troïng taøi do troïng taøi thöôøng khoâng coù thaåm quyeàn giaûi quyeát caùc vuï vieäc thöøa keá, daân söï. Ngoaïi leä laø troïng taøi Myõ coù thaåm quyeàn giaûi quyeát caùc vuï vieäc hoân nhaân gia ñình ) II Gæai quyeát xung ñoät phaùp luaät veà thöøa keá theo caùc ñieàu öôùc quoác teá maø Vieät nam laø thaønh vieân vaø phaùp luaät Vieät nam 1 Gæai quyeát xung ñoät phaùp luaät veà thöøa keá theo caùc hieäp ñònh töông trôï tö phaùp Vieäc gæai quyeát xung ñoät phaùp luaät veà thöøa keá theo caùc hieäp ñònh töông trôï tö phaùp ñeàu thöøa nhaän nguyeân taéc chung : coâng daân cuûa nöôùc kyù keát naøy ñöôïc höôûng taøi saûn vaø caùc quyeàn khaùc treân laõnh thoå cuûa nöôùc kyù keát kia theo cheá ñoä thöøa keá theo di chuùc vaø theo cheá ñoä thöøa keá theo phaùp luaät . Coâng daân cuûa beân kyù keát naøy coù quyeàn laäp di chuùc ñeå ñònh ñoaït taøi saûn cuûa mình coù treân laõnh thoå cuûa beân kyù keát kia. Quan ñieåm naøy döïa treân 2 nguyeân taéc cô baûn  Töï do di chuùc  Baûo veä quyeàn vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa caùc thaønh vieân trong gia ñình, ñaëc bieät laø phuï nöõ vaø treû em 1.1 Gæai quyeát xung ñoät phaùp luaät veà thöøa keá theo di chuùc Naêng löïc laäp thay ñoåi huûy boû di chuùc Vieäc xaùc ñònh naêng löïc laäp thay ñoåi huûy boû di chuùc ñöôïc xaùc ñònh theo phaùp luaät cuûa beân kyù keát maø ngöôøi ñeå laïi di chuùc laø coâng daân vaøo thôøi ñieåm laäp hay huûy boû di chuùc Hình thöùc cuûa di chuùc Do phaùp luaät cuûa beân kyù keát maø ngöôøi laäp di chuùc laø coâng daân vaøo thôøi ñieåm laäp di chuùc hay vaøo thôøi ñieåm ngöôøi ñoù cheát qui ñònh. Tuy nhieân di chuùc cuõng xem laø hôïp leä neáu ñaùp öùng yeâu caàu cuûa Svlaw.7forum.biz Page 17 phaùp luaät cuûa beân kyù keát nôi laäp di chuùc. Vaø nguyeân taéc xaùc ñònh luaät treân cuõng ñöôïc aùp duïng trong tröôøng hôïp huûy boû di chuùc  linh hoaït 1.2 Gæai quyeát xung ñoät phaùp luaät veà thöøa keá theo phaùp luaät Ñoái vôùi ñoäng saûn, phaùp luaät cuûa beân kyù keát maø ngöôøi ñeå laïi di saûn thöøa keá laø coâng daân vaøo thôøi ñieåm cheát seõ ñöôïc aùp duïng ñeå giaûi quyeát. Ñoái vôùi baát ñoäng saûn, phaùp luaät cuûa beân kyù keát nôi coù baát ñoäng saûn seõ ñöôïc aùp duïng ñeå giaûi quyeát Ví duï Ngöôøi hôïp taùc lao ñoäng taïi Nga, cheát khoâng ñeå laïi di chuùc  heä thoáng phaùp luaät di saûn seõ ñöôïc giaûi quyeát theo sau Baát ñoäng saûn ôû Vieät nam Phaùp luaät Vieät nam Baát ñoäng saûn ôû Nga Phaùp luaät Nga Ñoäng saûn Phaùp luaät Vieät nam Vieäc phaân chia ( ñònh danh ) ñoäng saûn, baát ñoäng saûn phaûi caên cöù vaøo phaùp luaät cuûa beân kyù keát nôi coù taøi saûn ñieàu chænh Theo qui ñònh cuûa caùc hieäp ñònh töông trôï tö phaùp, di saûn thöøa keá laø ñoäng saûn seõ thuoäc thaåm quyeàn giaûi quyeát cuûa cô quan tö phaùp cuûa beân kyù keát maø ngöôøi ñeå laïi di saûn laø coâng daân. Ñoái vôùi baát ñoäng saûn seõ thuoäc thaåm quyeàn giaûi quyeát cuûa cô quan tö phaùp cuûa beân kyù keát cuûa nôi coù baát ñoäng saûn  cho pheùp toøa aùn coù thaåm quyeàn söû duïng phaùp luaät cuûa chính nöôùc mình 2 Gæai quyeát xung ñoät phaùp luaät veà thöøa keá theo phaùp luaät Vieät nam 2.1 Gæai quyeát xung ñoät phaùp luaät veà di chuùc Thöøa keá theo di chuùc ñöôïc qui ñònh taïi ñieàu 768 boä luaät daân söï 2005 : naêng löïc laäp, thay ñoåi huûy boû di chuùc phaûi theo phaùp luaät cuûa nöôùc maø ngöôøi laäp di chuùc laø coâng daân Hình thöùc cuûa di chuùc phaûi tuaân theo phaùp luaät cuûa nöôùc nôi laäp di chuùc. Tuy nhieân nghò ñònh 138 CP qui ñònh neáu di chuùc cuûa coâng daân Vieät nam ñöôïc laäp ôû nöôùc ngoaøi maø ñaùp öùng caùc yeâu caàu cuûa phaùp luaät Vieät nam thì hình thöùc cuûa di chuùc ñoù cuõng ñöôïc coâng nhaän ôû Vieät nam Svlaw.7forum.biz Page 18 2.2 Gæai quyeát xung ñoät phaùp luaät veà thöøa keá theo phaùp luaät Hieän nay, phaùp luaät caùc nöôùc coù 2 quan ñieåm  Quan heä thöøa keá thuoäc veà quan heä nhaân thaân ( quan ñieåm 1 cheá ñònh thöøa keá  thuaät ngöõ khoâng chính xaùc, chæ söû duïng theo thoùi quen ) : khoâng phaân chia ñoäng saûn hay baát ñoäng saûn, chæ aùp duïng luaät nhaân thaân cuûa ngöôøi ñeå laïi di saûn ñeå ñieàu chænh  Quan heä thöøa keá thuoäc veà quan heä taøi saûn ( quan ñieåm 2 cheá ñònh thöøa keá ): phaân chia di saûn ra ñoäng saûn vaø baát ñoäng saûn  aùp duïng phaùp luaät nôi coù taøi saûn cho baát ñoäng saûn, aùp duïng phaùp luaät nhaân thaân cho ñoäng saûn : Vieät nam aùp duïng Vieäc gæai quyeát xung ñoät phaùp luaät veà thöøa keá theo phaùp luaät ôû Vieät nam ñöôïc qui ñònh taïi ñieàu 767 boä luaät daân söï 2005 : aùp duïng quan ñieåm 2 cheá ñònh thöøa keá Ñoäng saûn : aùp duïng phaùp luaät cuûa nöôùc maø ngöôøi laäp di chuùc laø coâng daân Baát ñoäng saûn : aùp duïng phaùp luaät cuûa nöôùc nôi coù taøi saûn 3 Gæai quyeát vaán ñeà di saûn khoâng ngöôøi thöøa keá 3.1 Gæai quyeát vaán ñeà di saûn khoâng ngöôøi thöøa keá theo phaùp luaät caùc nöôùc Tö caùch höôûng thöøa keá Khi ngöôøi cheát khoâng ñeå laïi di chuùc hay di chuùc voâ hieäu : khoâng coù ngöôøi thöøa keá hay ngöôøi thöøa keá töø choái nhaän di chuùc  taøi saûn seõ thuoäc veà nhaø nöôùc Phaùp luaät caùc nöôùc ñeàu qui ñònh di saûn khoâng ngöôøi thöøa keá thuoäc veà nhaø nöôùc, tuy nhieân phaùp luaät caùc nöôùc qui ñònh khaùc nhau veà tö caùch höôûng di saûn khoâng ngöôøi thöøa keá cuûa nhaø nöôùc.  Phaùp luaät cuûa haàu heát caùc nöôùc EU qui ñònh nhaø nöôùc höôûng di saûn khoâng ngöôøi thöøa keá vôùi tö caùch daân söï  phaûi thöïc hieän nghóa vuï cuûa ngöôøi cheát tröôùc khi ñöôïc höôûng taøi saûn  Phaùp luaät Hoa kyø, Phaùp qui ñònh nhaø nöôùc höôûng di saûn khoâng ngöôøi thöøa keá vôùi tö caùch chieám höõu taøi saûn voâ chuû  Svlaw.7forum.biz Page 19 khoâng phaûi thöïc hieän nghóa vuï cuûa ngöôøi cheát maø chæ ñôn thuaàn chieám höõu taøi saûn Quan ñieåm khaùc nhau giöõa caùc nöôùc ñaõ daãn ñeán vieäc giaûi quyeát di saûn khoâng ngöôøi thöøa keá coù yeáu toá nöôùc ngoaøi taïi caùc nöôùc laø khaùc nhau.  Caùc nöôùc theo quan ñieåm nhaø nöôùc höôûng di saûn khoâng ngöôøi thöøa keá vôùi tö caùch thöøa keá daân söï thì di saûn ñöôïc chia thaønh ñoäng saûn vaø baát ñoäng saûn : Ñoäng saûn thuoäc veà nhaø nöôùc maø ngöôøi ñeå laïi di saûn coù quoác tòch hay cö truù tuøy theo quan ñieåm cuûa moãi heä thoáng phaùp luaät. Baát ñoäng saûn thuoäc veà nhaø nöôùc nôi coù baát ñoäng saûn ñoù.  Vôùi quan ñieåm nhaø nöôùc höôûng di saûn khoâng ngöôøi thöøa keá vôùi tö caùch chieám höõu taøi saûn voâ chuû thì taøi saûn naèm taïi quoác gia naøo seõ thuoäc veà nhaø nöôùc nôi coù di saûn ñoù maø khoâng phaân chia di saûn ra ñoäng saûn vaø baát ñoäng saûn.  khoâng söû duïng qui phaïm phaùp luaät xung ñoät ñeå giaûi quyeát maø chæ söû duïng qui phaïm thöïc chaát nhaèm chæ ñònh tröïc tieáp chuû sôû höõu cuûa di saûn khoâng ngöôøi thöøa keá 3.2 Gæai quyeát di saûn khoâng ngöôøi thöøa keá theo ñieàu öôùc quoác teá maø Vieät nam kyù keát Nguyeân taéc ñöôïc thoáng nhaát ghi nhaän laø  Ñoái vôùi ñoäng saûn ; thuoâc veà nhaø nöôùc cuûa beân kyù keát maø ngöôøi ñeå laïi di saûn laø coâng daân  Ñoái vôùi baát ñoäng saûn : thuoäc veà nhaø nöôùc cuûa beân kyù keát nôi coù baát ñoäng saûn ñoù Vieäc phaân chia taøi saûn ra ñoäng saûn vaø baát ñoäng saûn trong tröôøng hôïp naøy phaûi tuaân theo phaùp luaät cuûa nöôùc nôi coù taøi saûn 3.3 Gæai quyeát di saûn khoâng ngöôøi thöøa keá theo phaùp luaät Vieät nam Ñieàu 767 boä luaät daân söï, theo ñoù  Baát ñoäng saûn thuoäc veà nhaø nöôùc nôi coù baát ñoäng saûn Svlaw.7forum.biz Page 20  Ñoäng saûn thuoäc veà nhaø nöôùc maø ngöôøi ñeå laïi di saûn coù quoác tòch tröôùc khi cheát Vieäc phaân chia taøi saûn ra ñoäng saûn vaø baát ñoäng saûn trong tröôøng hôïp naøy phaûi tuaân theo phaùp luaät cuûa nöôùc nôi coù taøi saûn Ñieàu 644 qui ñònh vieäc höôûng di saûn khoâng ngöôøi thöøa keá cuûa nhaø nöôùc theo tö caùch daân söï CHÖÔNG IV HOÂN NHAÂN GIA ÑÌNH Vaên baûn tham khaûo Nghò ñònh 68/ CP ngaøy 10/7/2002 Nghò ñònh 69/ CP ngaøy 21/7/2006 Nghò ñònh 138 / CP Luaät daân söï, toá tuïng daân söï Töï nghieân cöùu Quyeàn nhaân thaân Nhaän nuoâi con nuoâi I Khaùi nieäm hoân nhaân gia ñình coù yeáu toá nöôùc ngoaøi Cô sôû phaùp lyù Khoaûn 14 ñieàu 8 luaät hoân nhaân gia ñình Khoaûn 4 ñieàu 10 luaät hoân nhaân gia ñình Ñieàu 758 boä luaät daân söï Ñieàu 5 nghò ñònh 138 CP Hoân nhaân gia ñình Khoâng cho pheùp ly hoân, quyeàn vaø nghóa vuï Qui phaïm phaùp luaät xaùc ñònh Qui phaïm phaïm vi Qui phaïm heä thuoäc II Gæai quyeát xung ñoät veà keát hoân A Ñieàu kieän keát hoân Cô sôû phaùp lyù Svlaw.7forum.biz Page 21 Ñieàu 9 luaät hoân nhaân gia ñình qui ñònh veà ñieàu kieän keát hoân, ñieàu 10 luaät hoân nhaân gia ñình qui ñònh veà caùc ñieàu kieän caám keát hoân Ñoä tuoåi keát hoân taïi Vieät nam Nam 20 tuoåi ( 19 tuoåi + 1 ngaøy ) Nöõ 18 tuoåi ( 18 tuoåi + 1 ngaøy ) Caùc nöôùc treân theá giôùi qui ñònh raát khaùc nhau veà ñoä tuoåi keát hoân : Trung quoác ( Nam 22 tuoåi, nöõ 20 tuoåi ) Myõ ( nam 14 tuoåi, nöõ 12 tuoåi ) Anh ( nam 14 tuoåi, nöõ 14 tuoåi ) Phaùp ( nam 18 tuoåi, nöõ 16 tuoåi ) Xung ñoät phaùp luaät veà ñieàu kieän keát hoân Ñieàu 103 luaät hoân nhaân gia ñình giaûi quyeát xung ñoät veà ñieàu kieän keát hoân Vieäc keát hoân giöõa coâng daân Vieät nam vôùi ngöôøi nöôùc ngoaøi phaûi tuaân theo phaùp luaät cuûa nöôùc mình mang quoác tòch veà ñieàu kieän keát hoân Neáu ñaêng kyù keát hoân taïi Vieät nam thì phaûi tuaân theo ñieàu kieän keát hoân cuûa phaùp luaät Vieät nam  Neáu vieäc keát hoân coù yeáu toá nöôùc ngoaøi thì phaûi tuaân thuû phaùp luaät cuûa nöôùc maø mình mang quoác tòch cuõng nhö phaùp luaät nôi tieán haønh ñaêng kyù keát hoân Ví duï Nam Vieät nam 22 tuoåi thì ñuû ñieàu kieän keát hoân taïi Vieät nam laãn Trung quoác Nöõ Vieät nam 18 tuoåi neáu keát hoân taïi Trung quoác thì khoâng ñuû ñieàu kieän do phaûi tuaân thuû qui ñònh cuûa phaùp luaät Trung quoác veà ñoä tuoåi Sôû tö phaùp seõ chöùng nhaän vieäc ñaêng kyù keát hoân coù yeáu toá nöôùc ngoaøi Cô sôû phaùp lyù Phaùp luaät Vieät nam Ñieàu 103 luaät hoân nhaân gia ñình Ñieàu 10 nghò ñònh 68 10/72002 Ñieàu öôùc quoác teá Ñieàu 24 cuûa hieäp ñònh töông trôï tö phaùp Vieät nam – Nga Svlaw.7forum.biz Page 22 Vieät nam + Vieät nam Vieät nam + Nöôùc ngoaøi Nöôùc ngoaøi + Nöôùc ngoaøi Cô quan coù thaåm quyeàn ôû Vieät nam UBND caáp tænh Phaùp luaät Vieät nam UBND caáp tænh Ngöôøi Vieät nam tuaân theo luaät Vieät nam Ngöôøi nöôùc ngoaøi phaûi tuaân thuû luaät Vieät nam + luaät nöôùc ngoaøi UBND caáp tænh Ngöôøi nöôùc ngoaøi phaûi tuaân thuû luaät Vieät nam + luaät nöôùc ngoaøi Cô quan ngoaïi giao Vieät nam ôû nöôùc ngoaøi Chæ tuaân theo phaùp luaät cuûa Vieät nam Ngöôøi Vieät nam tuaân theo luaät Vieät nam Ngöôøi nöôùc ngoaøi phaûi tuaân thuû luaät Vieät nam + luaät nöôùc ngoaøi Khoâng ñieàu chænh Cô quan coù thaåm quyeàn ôû nöôùc ngoaøi Phaùp luaät Vieät nam Phaùp luaät nöôùc ngoaøi ( Neáu coâng daân Anh Myõ thì khoâng phaûi tuaân thuû luaät Anh Myõ do caên cöù vaøo nôi cö truù ) Ngöôøi Vieät nam tuaân theo luaät Vieät nam + luaät nöôùc ngoaøi Ngöôøi nöôùc ngoaøi phaûi tuaân thuû luaät nöôùc ngoaøi Ngöôøi nöôùc ngoaøi phaûi tuaân thuû luaät nöôùc ngoaøi Cô quan ngoaïi giao nöôùc ngoaøi ô Vieät nam Khoâng ñieàu chænh Ngöôøi Vieät nam tuaân theo luaät Vieät nam + luaät nöôùc ngoaøi Ngöôøi nöôùc ngoaøi phaûi tuaân Ngöôøi nöôùc ngoaøi phaûi tuaân thuû luaät nöôùc ngoaøi Svlaw.7forum.biz Page 23 thuû luaät nöôùc ngoaøi Ngöôøi ña quoác tòch  döïa vaøo khoaûn 2 ñieàu 760 boä luaät daân söï ñeå xaùc ñònh luaät phaûi tuaân thuû ÔÛ vuøng saâu vuøng xa khu vöïc bieân giôùi, UBND caáp xaõ seõ coù thaåm quyeàn cho pheùp keát hoân do ñieàu kieän ñöôøng saù xa xoâi, giao thoâng B Hình thöùc keát hoân Phaûi tuaân theo phaùp luaät cuûa nôi tieán haønh ñaêng kyù keát hoân Cô sôû phaùp lyù Ñieàu öôùc quoác teá : Ñieàu 24 khoaûn 2 hieäp ñònh töông trôï tö phaùp Vieät nam – Nga Phaùp luaät Vieät nam : Ñieàu 11 nghò ñònh 68 /CP  ñieàu 17, 19 qui ñònh veà thôøi gian Chuù yù Ñieàu 20 nghò ñònh 68 /CP cho pheùp thöøa nhaän hoân nhaân ñöôïc tieán haønh hôïp phaùp ôû nöôùc ngoaøi nhöng chöa tuaân thuû hình thöùc keát hoân cuûa phaùp luaät Vieät nam Tröôøng hôïp khoâng tuaân thuû ñieàu kieän keát hoân cuûa phaùp luaät Vieät nam ( ña theâ ) thì neân caân nhaéc vieäc chaáp nhaän tuøy theo muïc ñích cuï theå ( baûo löu traät töï coâng coäng haïn cheá ) Neáu nhaèm muïc ñích ly dò thì neân chaáp nhaän nhaèm baûo veä quyeàn vaø lôïi ích cho phuï nöõ, treû em ( caáp döôõng )  theå hieän giaùn tieáp ôû ñieàu 20 nghò ñònh 68 / CP Neáu chæ nhaèm ñöôïc xaõ hoäi thöøa nhaän vieäc keát hoân ña theâ thì khoâng neân chaáp nhaän Neáu vi phaïm ñieàu kieän keát hoân ( ñieàu 9 ) nhöng vaøo thôøi ñieåm yeâu caàu ñaõ khaéc phuïc ñöôïc thì coù theå ñöôïc xem xeùt chaáp nhaän  ñieàu 20 nghò ñònh 68 / CP Nhöng neáu vi phaïm ñieàu kieän caám keát hoân ( ñieàu 10 ) thì khoâng bao giôø ñöôïc xem xeùt Neáu bò töø choái cho pheùp keát hoân thì coù theå tieán haønh khieáu naïi theo thuû tuïc toá tuïng haønh chính Svlaw.7forum.biz Page 24 C Ly hoân Cô quan coù thaåm quyeàn Chæ coù toøa aùn coù thaåm quyeàn giaûi quyeát ly hoân Cô sôû phaùp lyù Ñieàu 8 khoaûn 8 luaät hoân nhaân gia ñình Vieät nam + Vieät nam Vieät nam + Nöôùc ngoaøi Nöôùc ngoaøi + Nöôùc ngoaøi Cô quan coù thaåm quyeàn ôû Vieät nam Toøa aùn nhaân daân tænh Cô quan ngoaïi giao Vieät nam ôû nöôùc ngoaøi Cô quan coù thaåm quyeàn ôû nöôùc ngoaøi Cô quan ngoaïi giao nöôùc ngoaøi ô Vieät nam Chuù yù Ñieàu 33 toá tuïng daân söï cho pheùp toøa aùn huyeän coù thaåm quyeàn, trong khi ñoù khoaûn 3 ñieàu 102 luaät hoân nhaân gia ñình chæ cho pheùp toøa aùn tænh  söï khaùc bieät Phaùp luaät Vieät nam khoâng cho pheùp uûy quyeàn ñeå ñaêng kyù keát hoân hay ly hoân nhöng trong thöïc tieãn vaãn cho pheùp uûy quyeàn ñeå tieán haønh ly hoân nhaèm baûo veä toát hôn quyeàn lôïi cuûa coâng daân Vieät nam Coâng nhaän ly hoân ôû nöôùc ngoaøi : khoaûn 2 ñieàu 20 qui ñònh Gæai quyeát xung ñoät phaùp luaät trong ly hoân : tham khaûo ñeà cöông