Bài giảng Quyền lực của nhà lãnh đạo - Bùi Quang Xuân

Q UYỀN LỰC CỦA NHÀ LÃNH ĐẠO TS. BÙI QUANG XUÂN HV CHÍNH TRỊ HÀNH CHINH QUỐC GIA ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ ĐỒNG NAI KHOA QUẢN TRỊ DNTU CÂU HỎI KHỞI ĐỘNG ĐIỀU GÌ KHIẾN CHO MỘT MỆNH LỆNH ĐƯỢC THỰC THI? BÙI QUANG XUÂN QUYỀN LỰC CỦA NHÀ LÃNH ĐẠO MỘT SỐ KHÁI NIỆM LIÊN QUAN 1.1 NGUỒN GỐC CỦA QUYỀN LỰC SỰ ẢNH HƯỞNG 1.2 1.3 TÀI LIỆU THAM KHẢO Nghệ thuật lãnh đạo – TS.Nguyễn Hữu Lam NXB Giáo Dục – 2007. Nghệ thuật lãnh đạo – Auren Uris – NXB Thông tin Leadership in Organizations – Gary A.Yukl – Prentice Hall International Editions, 2005 Nghệ thuật lãnh đạo – TS. Bùi Quang Xuân – NXB Tổng hợp Đồng Nai 2015 Phát triển kỹ Năng lãnh đạo – John C.Maxwell NXB Thống kê, 2007 Lãnh đạo và bản chất của lãnh đạo là gì? « Nếu như bạn muốn đóng một con tàu, đừng bắt những người đàn ông đi thu gỗ, phân chia công việc và ra lệnh. Thay vào đó, hãy dạy họ biết khao khát biển khơi mênh mông và vô tận » Phân tích, chứng minh Antoine de Saint – Exupery (1900-1944, Pháp) nói  : 6 YẾU TỐ HÀNH ĐỘNG CỐT LÕI CHO NGƯỜI LÃNH ĐẠO Antoine de Saint – Exupery đã nêu 03 yếu tố hành động cốt lõi cho người lãnh đạo là tầm nhìn , tạo nguồn cảm hứng và ảnh hưởng đến nhân viên của họ, khiến nhân viên tự nguyên thực hiện nhiệm vụ . 7 Tầm nhìn : Người lãnh đạo nêu nhiệm vụ nhân viên  là phải  ra biển khơi , khao khát biển khơi . Tạo nguồn cảm hứng : Tạo cho nhân viên niềm khao khát và cảm giác hạnh phúc khi được ra biển khơi mênh mông và vô tận. Cảm giác sung sướng và ngất ngây. Nhân viên sẳn sàng và quyết tâm chinh phục biển khơi bất cứ lúc nào. Họ sẽ cảm thấy mất niềm vui khi chậm và không được ra biển . Ảnh hưởng Từ yêu tha thiết biển khơi, những người  nhân viên mạnh mẽ tự giác lên rừng đốn gỗ và làm mọi thứ để đóng cho được con tàu bảo đảm ra biển càng nhanh, càng sớm giành  được thắng lợi cho tổ chức. Lãnh đạo và bản chất của lãnh đạo là gì? LÃNH ĐẠO ? 12 Quá trình và hoạt động của người lãnh đạo Dựa vào một sức ảnh hưởng nào đó Người lãnh đạo có thể là cá nhân, hay tổ chức. Để chỉ huy, hướng dẫn người bị lãnh đạo Thực hiện mục tiêu đã định. LÃNH ĐẠO Là tác động , làm thay đổi quan niệm, thái độ của người khác làm việc tốt hơn. Là chỉ dẫn , ra lệnh người khác làm theo công việc đã giao. Là quá trình gây ảnh hưởng đến hoạt động của cá nhân nhằm thực hiện một mục tiêu. Lãnh đạo là hoạt động gây ảnh hưởng đến con người để họ phấn đấu tự nguyện cho các mục tiêu của tổ chức . Là hoạt động xây dựng đường lối, chiến lược, chính sách, tầm nhìn, Tạo được nguồn cảm hứng, Tác động & gây ảnh hưởng cho tổ chức đi theo đường lối, chiến lược, chính sách, tầm nhìn tổ chức đó. BẢN CHẤT LÃNH ĐẠO 14 NHÀ LÃNH ĐẠO PHẢI; Tầm nhìn : là hình ảnh của chiến lược, sứ mạng của tổ chức ở tương lai. Tạo nguồn cảm hứng : Xây dựng được tầm nhìn cho tổ chức, người lãnh đạo phải khơi dậy cảm hứng cho người dưới quyền thực hiện và làm theo tầm nhìn, sứ mạng của tổ chức. Ảnh hưởng : Không thể là nhà lãnh đạo, khi không ảnh hưởng được đến cấp dưới. 15 2- NHÀ LÃNH ĐẠO ĐÓNG NHỮNG VAI TRÒ GÌ ? NGƯỜI DẪN ĐƯỜNG HUẤN LUYỆN VIÊN THỦ LĨNH BOSS THẦN TƯỢNG CEO NGƯỜI THẦY MẪU MỰC TÁC NHÂN XÚC TÁC NGƯỜI TRUYỀN LỬA NHẠC TRƯỞNG TS. BÙI QUANG XUÂN HV CHÍNH TRỊ - HÀNH CHÍNH QUYỀN LỰC LÀ GÌ ? QUYỀN con người có được quyền khi nhu cầu của anh ta được người khác thừa nhận. LỰC là nói tới sức mạnh, là khả năng người khác, hoặc giữ cho bản thân mình không biến đổi trong tương tác với người khác. QUYỀN LỰC LÀ GÌ ? Là năng lực của chủ thể trong việc ảnh hưởng tới đối tượng. Là khả năng (tiềm năng) gây ảnh hưởng đến người khác VẬY Q UYỀN LỰC LÀ GÌ ? Là năng lực của chủ thể ảnh hưởng đến đối tượng Là năng lực của con người để sai khiến một đối tượng thực hiện một nhiệm vụ theo yêu cầu của chủ thể Là năng lực của một chủ thể trong việc tác động, ảnh hưởng đến một đối tượng, làm cho đối tượng phải thực hiện một hành vi, một nhiệm vụ nhằm thỏa mãn yêu cầu của chủ thể BÙI QUANG XUÂN VẬY Q UYỀN LỰC LÀ GÌ ? Khả năng yêu cầu người khác thực hiện công việc hoặc khả năng ảnh hưởng đến người khác Quyền lực bao gổm: Quyền lực vị trí/chức vụ Quyền lực mối quan hệ Quyền lực cá nhân Q UYỀN LỰC LÀ GÌ ? BÙI QUANG XUÂN CƠ SỞ QUYỀN LỰC 1. Vị trí của chủ thể trong một tổ chức Cơ sở 2. Cá nhân, bao gồm kỹ năng, quyền lực phẩm chất đạo đức chủ thể 3. Họat động chính trị của chủ thể Quản lý là sử dụng quyền lực theo nguyên tắc, chuẩn mực nhất định để thưc hiện công việc/mục tiêu của bộ phận QUAN HỆ GIỮA QUẢN LÝ & Q UYỀN LỰC QUYỀN LỰC & ẢNH HƯỞNG Bất cứ ai cũng có khả năng nắm giữ quyền lực & tạo ảnh hưởng đến người khác Q UYỀN LỰC CỦA NHÀ LÃNH ĐẠO CHỨC DANH PHẦN THƯỞNG CHUYÊN GIA GIÁ TRỊ CỦA CÁ NHÂN CƯỠNG CHẾ 5 QUYỀN LỰC CỦA NHÀ LÃNH ĐẠO QUYỀN LỰC & ẢNH HƯỞNG Bất cứ ai cũng có khả năng nắm giữ quyền lực & tạo ảnh hưởng đến người khác Hãy suy nghĩ về những người có quyền lực & ảnh hưởng đối với bạn. Họ đã xử dụng những loại quyền lực nào ? TS. BÙI QUANG XUÂN HV CHÍNH TRỊ - HÀNH CHÍNH QUYỀN LỰC CỦA BẠN NẰM Ở ĐÂU ? Nguồn gốc của quyền lực và Sự ảnh hưởng quyền lực của nhà lãnh đạo CHÚNG TA CÙNG CHIA SẺ Chúng ta cùng chia sẻ Lãnh đạo có cần tới quyền lực không? là sự sở hữu Quyền điều hành, Uy quyền, Ảnh hưởng lên những người khác. CẦN TƠI VÌ LẼ QUYỀN LỰC LÃNH ĐẠO CÓ CẦN TỚI QUYỀN LỰC KHÔNG? Mức độ quyền lực mà một lãnh đạo cần tới để đạt được mục tiêu được xác định bởi chính các mục tiêu mà họ cần đạt tới. Một số lãnh đạo, chẳng hạn như các nguyên thủ quốc gia có cả ba yếu tố trên, trong khi những người khác, chẳng hạn như Mahatma Gandhi có thể chỉ có một thứ: đó là sự ảnh hưởng. CÁC YẾU TỐ TẠO NÊN QUYỀN LỰC LÀ GÌ ? 1. QUYỀN LỰC VỊ TRÍ 2. QUYỀN LỰC CÁ NHÂN 3. QUYỀN LỰC CHÍNH TRỊ 1.VỊ TRÍ -----> Quyền hạn chính thức, kiểm sóat quá trình họat động trong tổ chức như nguồn lực, khen thưởng.. 2.CÁ NHÂN ----> Trình độ chuyên môn, giao tiếp tác phong, mối quan hệ. 3. CHÍNH TRỊ -----> Thể chế hóa chính sách, liên minh, liên kết, Quyền được kiểm soát tất cả các lĩnh vực của tổ chức Do quan hệ giao tiếp và quen biết Quyền kiểm soát và phân phối thông tin 1. QUYỀN LỰC VỊ TRÍ Quyền kiểm soát môi trường làm việc của tổ chức Quyền hạn do hệ tổ chức quy định chính thức Do uy tín của bản thân và phẩm chất cá nhân. 2. QUYỀN LỰC CÁ NHÂN Quyền được khen thưởng và trừng phạt Do năng lực kinh nghiệm bản thân 3. QUYỀN LỰC CHÍNH TRỊ Quyền kiểm soát quá trình ra quyết định Quyền liên kết giữa các cá nhân và các tổ chức khác Quyền thể chế hóa các quy định và các quyết định Quyền hợp tác , liên minh CÁC NGUYÊN TÁC SỬ DỤNG QUYỀN LỰC  Quyền lực thường chứa trong nó sự phủ định phản kháng.  Quyền lực chỉ được sử dụng có hiệu quả một khi nó phù hợp với phong cách của người lãnh đạo và mục đích lãnh đạo. Người lãnh đạo càng có nhiều khả năng vận dụng khai thác những nguồn gốc này thì khả năng thành công càng nhiều . CÁC NGUYÊN TÁC SỬ DỤNG QUYỀN LỰC Nhận thức về cơ sở quyền lực ảnh hưởng tới việc tăng cường quyền lực cá nhân. Quyền lực bị ảnh hưởng bởi sự khéo léo vận dụng những cơ sở này. Quyền lực không có giới hạn . CÁC NGUYÊN TÁC SỬ DỤNG QUYỀN LỰC Quyền lực được thể hiện ở hành động và người lãnh đạo là người hành động. Người có khả năng ảnh hưởng đến người khác, chi phối được nhiều hướng sự việc nhằm đạt kết quả thì người đó sẽ có nhiều người đi theo. Và đó là người lãnh đạo . Ảnh hưởng là sự tác động của một chủ thể đến một đối tượng. Trong đó, chủ thể là người tác động, đối tượng là người chịu sự tác động SỰ ẢNH HƯỞNG CHỦ THỂ ĐỐI TƯỢNG CHỦ THỂ ĐỐI TƯỢNG SỰ ẢNH HƯỞNG Là toàn bộ các biện pháp do một nhóm người hoặc nhiều cá nhân thực hiện Nhằm tạo ra những thay đổi thái độ, hành vi của một hoặc nhiều cá nhân khác. Thực chất , ảnh hưởng của lãnh đạo là sự tác động từ bên này đến bên khác . SỰ ẢNH HƯỞNG ĐẶC TÍNH CỦA QUYỀN LỰC 1.Chủ thể tùy nghi sử dụng với từng đối tượng 2.Quyền lực mạnh hay yếu tùy thuộc vào nhận thức của đối tượng 3.Quyền lực tồn tại trong một tổ chức và mức độ quyền lực do tổ chức đó quyết định QUYỀN LỰC CỦA NGƯỜI LÃNH ĐẠO ĐẾN TỪ ĐÂU? Có năm nguồn cơ bản tạo ra quyền lực người lãnh đạo, đó là Quyền lực khen thưởng, Quyền lực cưỡng ép, Quyền lực pháp lý, Quyền lực nhân cách Quyền lực chuyên gia. Mục tiêu của việc gây ảnh hưởng Đạt được sự giúp đỡ Giao việc cho người khác Hoàn thành thực hiện nhiệm vụ Tạo ra sự thay đổi CHIẾN LƯỢC GÂY ẢNH HƯỞNG NHẰM TẠO QUYỀN LỰC CHO NGƯỜI LÃNH ĐẠO Mục tiêu của việc gây ảnh hưởng Đạt được sự giúp đỡ Giao việc cho người khác Hoàn thành thực hiện nhiệm vụ Tạo ra sự thay đổi CHIẾN LƯỢC GÂY ẢNH HƯỞNG NHẰM TẠO QUYỀN LỰC CHO NGƯỜI LÃNH ĐẠO Sự tích cực nhiệt tình tham gia Sự tuân thủ phục tùng Sự kháng cự chống lại K ẾT QUẢ CỦA VIỆC GÂY ẢNH HƯỞNG K ẾT QUẢ CỦA VIỆC GÂY ẢNH HƯỞNG   Sự tích cực nhiệt tình tham gia: đối tượng đồng ý về những hoạt động yêu cầu của chủ thể, sẵn sàng tham gia một cách tích cực K ẾT QUẢ CỦA VIỆC GÂY ẢNH HƯỞNG   Sự tuân thủ phục tùng: đối tượng thực hiện những yêu cầu của chủ thể song không nhất trí với chủ thể về điều phải làm; thực hiện nhiệm vụ với sự lãnh đạm, thờ ơ hơn là sự tích cực nhiệt tình K ẾT QUẢ CỦA VIỆC GÂY ẢNH HƯỞNG   Sự kháng cự chống lại: đối tượng không thực hiện mà chống lại các yêu cầu của chủ thể biểu hiện là chán nản, buồn rầu, bất mãn trì hoãn, đình công trì hoãn Các chiến lược ảnh hưởng của nhà lãnh đạo? Cho các đối tượng khác nhau 2. THƯƠNG LƯỢN G 6. THAM KHẢO CẤP TRÊN 5. LIÊN MINH 1. THÂN THIỆN 7. TRỪNG PHẠT 3. ĐƯA RA LÝ DO 4. QUYẾT ĐOÁN CHIẾN LƯỢC GÂY ẢNH HƯỞNG CỦA NHÀ LÃNH ĐẠO CHIẾN LƯỢC GÂY ẢNH HƯỞNG Chiến lược thân thiện: gây thiện cảm với người khác để họ có cách nghĩ tốt về ta. Chiến lược thương lượng: thương lượng giải quyết vấn đề trên cơ sở “ hai bên cùng có lợi”. Chiến lược đưa ra lý do: Đưa ra các thông tin, chứng cớ,... để bào chữa và thuyết phục ý kiến của mình . CHIẾN LƯỢC GÂY ẢNH HƯỞNG Chiến lược quyết đoán: đưa ra các quyết định táo bạo khi gặp khó khăn. Chiến lược tham khảo cấp trên: ghi nhận và xin ý kiến cấp dưới. Chiến lược liên minh: Sử dụng người khác nhằm tạo uy tín cho mình. Chiến lược trừng phạt: rút bớt đặc quyền, đặc lợi, quyền hạn,... của một số đối tượng trong trường hợp cần thiết . 1. Chiến lược thân thiện Người lãnh đạo thân thiện, gần gủi cấp dưới, kỹ năng quan hệ của người lãnh đạo là hiệu quả. Chiến lược nầy được mọi người yêu thích, nhưng nếu lạm dụng quá mức chiến lược nầy thì người khác sẽ nghi ngờ động cơ của lãnh đạo. 2.Chiến lược mặc cả (trao đổi ) Tôi cho anh cái nầy, anh cho tôi lại cái khác. Cần lưu ý rằng mình cho người khác cái không quan trọng đối với mình nhưng quan trọng đối với người khác và nhận lại cái quan trọng đối với mình. 3.Chiến lược đưa ra lý do Chứng minh được với cấp dưới rằng việc nầy là khách quan, không chỉ là yêu cầu của lãnh đạo mà còn là yêu cầu của tình huống, yêu cầu của tổ chức, 4.Chiến lược quyết đoán Biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau liên quan đến luật lệ, quy định, quy chế, những cam kết, những thỏa thuận đã thống nhất. Chiến lược nầy được chấp hành,phục tùng nhưng sự nhiệt tình, tích cực, chủ động cần phải để ý. 5. Chiến lược tham khảo cấp trên Căn bản của chiến lược tranh thủ sự ủng hộ của cấp trên. Sử dụng chiến lược nầy thường xuyên sẽ dễ gây hậu quả mâu thuẫn các mối quan hệ khác. Sử dụng chiến lược nầy để đối phó với cấp trên của mình có nghĩa là  “ qua mặt lãnh đạo của mình”, thì hậu quả thường rất xấu. Nếu sử dụng với cấp dưới thường xuyên thì biểu hiện đó là người bất tài, dễ bị xem thường. 6.Chiến lược liên minh Xây dựng hệ thống ủng hộ từ hai hệ thống quyền lực chính thức và không chính thức. Mặt trái của chiến lược nầy tạo ra phe nhóm, bè phái, mất đoàn kết nội bộ, 7.Chiến lược trừng phạt Áp dụng cho đối tượng sẽ mất quyền tự do hành động, mất đi quyền lợi, đối với cấp dưới. Không hỗ trợ cấp trên, thậm chí báo cáo những mặt tiêu cực lên cấp lãnh đạo cao hơn . TS. BÙI QUANG XUÂN