Bài giảng Quản trị rủi ro - Chương 5: Phương pháp đo lường rủi ro - Võ Hữu Khánh

Chương 5:PHƯƠNG PHÁP ĐO LƯỜNG RỦI RONỘI DUNG1. TỔNG QUAN3. KẾT LUẬN2. BÀI TẬP CHƯƠNG1. TỔNG QUANNguồn dữ liệuPhương pháp đo lường rủi roƯớc lượng trực tiếp phân phối xác suất của tổng tổn thấtƯớc lượng gián tiếp phân phối xác suất của tổng tổn thấtĐặc tính của phân phối tổng tổn thấtNGUỒN DỮ LIỆUNguồn dữ liệu sử dụng trong đo lường rủi ro bao gồm:Nguồn dữ liệu thống kê Vd:số liệu thống kê về tổn thất hỏa hoạn trong 10 năm.Nguồn dữ liệu chủ quanVd:các số liệu kỹ thuật,tổ chức kinh tế được DN thu thập. PHƯƠNG PHÁP ĐO LƯỜNG RỦI RO Söû duïng thang ño aûnh höôûng, thang ño khaû naêng xaûy ra vaø saép xeáp öu tieân caùc ruûi ro Söû duïng phöông phaùp chuyeân gia ñeå ño löôøng caùc ruûi ro coù theå xaûy ra Ño löôøng ruûi ro nhaèm xaùc ñònh caùc ruûi ro caàn ñöôïc öu tieân kieåm soaùt vaø taøi trôï khi caàn thieát. Ño löôøng ruûi ro giuùp coâng ty nhaän roõ caùc ruûi ro coù lieân quan ñeán söï soáng coøn cuûa coâng ty.PHƯƠNG PHÁP ĐO LƯỜNG RỦI ROĐánh giáẢnh hưởng tiềm năngNghiêm trọngTất cả các mục tiêu đều không đạtNhiềuHầu hết các mục tiêu đều bị ảnh hưởngTrung bìnhMột số chỉ tiêu bị ảnh hưởng, cần có sự nỗ lực để điều điều chỉnhÍtCần ít nỗ lực để điều chỉnh các chỉ tiêuKhông đáng kểẢnh hưởng rất nhỏ, điều chỉnh bình thườngThang đo ảnh hưởngĐánh giáXác suấtHầu như chắc chắn xảy raCó thể xảy ra nhiều lần trong một nămDễ xảy racó thể xảy ra một lần/ nămCó thể xảy raCó thể xảy ra trong thời gian 5 nămKhó xảy raCó thể xảy ra trong thời gian 5- 10 nămHiếm khi xảy raCó thể xảy ra sau 10 nămThang đo khả năng xảy raẢnh hưởng/ Xác suất Không đáng kể ÍtTrung bìnhNhiềuNghiêm trọngHầu như chắc chắn xảy raTrung bìnhTrung bìnhCaoCao  Dễ xảy raThấpTrung bìnhTrung bìnhCao Có thể xảy raThấpTrung bìnhTrung bìnhCaoCao Khó xảy ra ThấpTrung bìnhTrung bìnhCaoHiếm khi xảy ra ThấpThấpTrung bìnhCao Sắp xếp thứ tự ưu tiên các rủi ro PHƯƠNG PHÁP ĐO LƯỜNG RỦI ROCác số liệu sử dụng để đo lường rủi ro gồm:Số liệu thống kê về: tỷ lệ sản phẩm hư hỏng, sai lỗi, khiếu nại của khách hàng, số công nhân bỏ việc, doanh thu hàng thángSố lượng thống kê về: lượng đơn hàng, mẫu mã phải sản xuất.Lưu đồ hoạt động của công ty.Các báo cáo tài chính của công ty ( ít nhất là 2 năm gần nhất)Thí duï: Ñaùnh gía ruûi ro cuûa coâng ty TNHH SX-KD maùy loïc nöôùc Tröôøng Tieàn.Thang ño aûnh höôûng: Xem: qtrr-PL-C3.xls2) Thang ño khaû naêng xaûy ra: Xem: qtrr-PL-C3.xls3) Saép xeáp caùc öu tieân xaûy ra. Xem:qtrr-PL-C3.xlsƯỚC LƯỢNG TRỰC TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤTThí dụ: Một công ty có số liệu tổn thất hỏa hoạn trong 20 năm được trình bày trong bảng 5.4 như sau: ( Xem trang 97 giáo trình)NămTổn thất hỏa hoạnNămTổn thất hỏa hoạnNăm Tổn thất hỏa hoạn196319641965196619671968196926000035000970004250008000180009000019701971197219731974197519768200038000350001320004900028000050001977197819791980198119824000010000140007600062000620000Vì các giá trị chính xác ở đây là không quan trọng,do đó ta có thể chia 20 quan sát thành các khoảng liên tục như trong bảng 5.5:ƯỚC LƯỢNG TRỰC TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤTKhoảng giá trịTần suấtTần suất tích lũy0 – 10.0003/20=0.150.1510.001 – 25.0002/20=0.10.2525.001 – 50.0005/20=0.250.550.001 – 75.0001/20=0.050.5575.001 – 100.0004/20=0.020.75100.001 – 250.0001/20=0.050.8250.001- 500.0003/20=0.150.95500.001 – 750.0001/20=0.051.00Giá trị tần suất có thể được sử dụng như xác suất ước lượng mức độ rủi ro nếu: Mẫu đủ lớn Các nhân tố kỹ thuật và kinh tế không thay đổi.Vaán ñeà ñaët ra ôû ñaây laø côõ maãu nghieân cöùuƯỚC LƯỢNG TRỰC TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤTƯỚC LƯỢNG GIÁN TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤTDo có nhiều doanh nghiệp không có khả năng ước lượng trục tiếp phân phối của tổng tổn thất vì sự hiện diện của các rủi ro là quá nhỏ =>sử dụng phương pháp ước lượng gián tiếpGiaû ñònh ñieàu kieän kinh teá trong töông lai gioáng nhö quaù khöù.Coâng thöùc tính taàn soá toån thaát coù hieäu chænh nhö sau:Trong ñoù:f a.i = taàn soá toån thaát coù hieäu chænhf r.j = Taàn soá toån thaát ôû naêm jVc = Giaù trò cuûa taøi saûn taïi möùc ruûi ro cuûa naêm goácVi = Giaù trò taøi saûn ôû möùc ruûi ro cuûa naêm iCoâng thöùc tính giaù trò toån thaát coù hieäu chænh nhö sau:Trong ñoù:S a.i = Giaù trò toån thaát coù hieäu chænh trong naêm iS r.j = Giaù trò toån thaát ôû naêm jPc = Chæ soá giaù ôû naêm goácPi = Chæ soá giaù ôû naêm iNămSố tổn thất Giá trị thực của TS khi có rủi roTần suất có hiệu chỉnhMức tổn thất giá trị hiện tạiChỉ số giá nămHiệu chỉnh mức tổn thất123456712345678120112311 tr.$1 tr.$1 tr.$1 tr.$1 tr.$2 tr.$2 tr.$2 tr.$24022231500600;1500-2500400;4000700;5000600;9000;16000700082848488909395100610714;1785,7-2840,9444;4444752;5376631;9474;168487000Bảng 5.6: Bảng hiệu chỉnh tần suất và mức tổn thấtƯỚC LƯỢNG GIÁN TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤTƯỚC LƯỢNG GIÁN TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤTTần số tổn thấtXác suấtMức tổn thấtXác suất012341/8=0.1251/8=0.1254/8=0.51/8=0.1251/8=0.1250 – 10001001 – 50005001 – 1000010001 – 2000020001 - 300006/13=0.463/13=0.233/13=0.231/13=0.080/13=0.0 1.000 1.000Bảng 5.7: Tần số có hiệu chỉnh và phân phối mức tổn thất.ƯỚC LƯỢNG GIÁN TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤTPHAÂN PHOÁI XAÙC SUAÁT CUÛA TOÅNG TOÅN THAÁT. Trong tröôøng hôïp xaùc suaát cuûa caùc toån thaát lôùn laø quaù nhoû vaø soá lieäu thoáng keá chæ coù trong moät vaøi naêm  vaán ñeà ño löôøng gaëp nhieàu trôû ngaïi. Neáu bieát ñöôïc daïng phaân phoái chuùng ta coù theå tính ñöôïc caùc thoâng soá cuûa phaân phoái töø soá lieäu cuûa maãu. Coù 3 phaân phoái thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå tính xaùc suaát cuûa tai naïn ruûi ro :ƯỚC LƯỢNG GIÁN TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤT    PHÖÔNG PHAÙP KEÁT HÔÏP. Sau khi ñaõ xaùc ñònh ñöôïc taàn soá vaø möùc toån thaát, ngöôøi ta keát hôïp 2 yeáu toá naøy trong baûng phaân phoái xaùc suaát cuûa toång toån thaát.Caùc phöông phaùp keát hôïp: Baûng keâ khai Phöông phaùp moâ phoûng ƯỚC LƯỢNG GIÁN TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤTPhöông phaùp baûng keâ khai. Phöông phaùp naøy chæ thöïc hieän ñöôïc khi taàn soá vaø möùc toån thaát coù soá nhoùm nhoû.Tần số tổn thấtXác suấtXS tích lũyMức tổn thấtĐiểm giữaXác suấtXS tích luỹ00.50.50-10005000.40.410.30.81001-500030000.30.720.21.05001-20000125000.20.9   20001-50000350000.11.0Bảng 5-9: Tần số và phân phối được sử dụng để kê khaiƯỚC LƯỢNG GIÁN TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤTƯỚC LƯỢNG GIÁN TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤTGiaû söû raèng : Khaû naêng soá toån thaát lôùn nhaát laø p Soá nhoùm möùc toån thaát laø qSoá toån thaát khaû naêng tìm ñöôïc seõ ñöôïc tính theo coâng thöùc:Thí duï: khaû naêng toån thaát lôùn nhaát = 2Soá nhoùm toån thaát q = 4 ( theo baûng 5.10 )  ta tính ñöôïc coù 21 toån thaát khaû naêng ñöôïc nhaän bieát.Soá TTToån thaát 1Toån thaát 2Toång T.ThaátTính xaùc suaát000.515005000.3*0.4=0.121300030000.3*0.3=0.09112500125000.3*0.2=0.06135000350000.3*0.1=0.03250050010000.2*0.4*0.4=0.03223000300060000.2*0.3*0.3=0.01821250012500250000.2*0.2*0.2=0.00823500035000700000.2*0.1*0.1=0.0022500300035000.2*0.4*0.3=0.024250012500130000.2*0.4*0.2=0.016250035000355000.2*0.4*0.1=0.008BAÛNG HOAÙN VÒ TOÅN THAÁTBaûng 5.10 Tổng tổn thất Xác suất00.55000.1210000.03230000.0935000.04860000.018125000.6130000.132155000.024250000.008350000.3355000.016380000.012475000.008700000.002 1.0Bảng 5-11:Phân phối tổng tổn thất từ bảng liệt kê.ƯỚC LƯỢNG GIÁN TIẾP PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CỦA TỔNG TỔN THẤTMô phỏngNếu tổn thất có thể xảy ra trong một năm hơi lớn và có nhiều trường hợp thiệt hại khác nhau thì đối với bài toán trên, nếu muốn áp dụng kỹ thuật mô phỏng để tìm phân phối của tổng tổn thất thì:Trước tiên ta sẽ phát ra số lần tổn thất trong một nămSau đó ta phát ra mấy mức độ thiệt hại tương ứng với số lần tổn thất phát ra ở bước trướcTính tổng tổn thấtLập lại quy trình trên một số tùy ý lần ta thu được phân phối của tổng tổn thất, số lần lập lại càng nhiều thì kết quả mô phỏng càng gần với tính toán lý thuyết. Dưới đây là kết quả mô phỏng của bài toán trênĐẶC TÍNH CỦA PHÂN PHỐI TỔNG TỔN THẤTNgười ta xét đặc trưng quan trọng của phân phối như trung bình, độ lệch chuẩn, hệ số biến thiên, hệ số lệchđể có một hình ảnh tổng quát về cách thức đại lượng đang xét lấy các giá trị thực tế như thế nào; đối với phân phối của tổng tổn thất không nằm ngoài thông lệ này.  2. BÀI TẬP CHƯƠNG 5Nguồn:baitapchuong53. KẾT LUẬN Dựa vào các phương pháp sử dụng trong đo lường xác suất phân phối cho từng loại tổn thất khác nhau có thể xuất hiện trong một DN mà việc ước tính phân phối tổn thất sẽ mang lại hiệu quả trong quản lý rủi ro. Mỗi doanh nghiệp đều phải đối mặt với nhiều loại rủi ro có ảnh hưởng đến chi phí DN. Mỗi loại rủi ro đều có thể được biểu hiện qua một phân phối xác suất.Tổng chi phí này bản thân nó được biểu hiện như một phân phối xác suất và được gọi là phân phối tổng tổn thất. Số liệu về tổng tổn thất phân phối và thành phần của nó có vai trò rất quan trọng trong quá trình ra quyết định tài trợ và giảm thiểu tổn thất tiềm năng của doanh nghiệpThank you