Bài giảng Quản trị chất lượng - Chương 4: Một số phương pháp, kỹ thuật và công cụ quản trị chất lượng

11 Chöông 4 MOÄT SOÁ PHÖÔNG PHAÙP, KYÕ THUAÄT VAØ COÂNG CUÏ QUAÛN LYÙ CHAÁT LÖÔÏNG 2 I. CAÙCH THÖÙC GIAÛI QUYEÁT MOÄT VAÁN ÑEÀ CHAÁT LÖÔÏNG (tr.140) 2 1 7 6 5 4 3 3 CAÙCH THÖÙC GIAÛI QUYEÁT MOÄT VAÁN ÑEÀ CHAÁT LÖÔÏNG Quan saùt X. ñònh vaán ñeà Keát luaän Tchuaån hoùa Kieåm tra Haønh ñoäng Phaân tích 4 II. NHOÙM CHAÁT LÖÔÏNG 1. KHAÙÙÙÙI NIEÄÄÄÄM NHOÙÙÙÙM CHAÁÁÁÁT LÖÔÏÏÏÏNG (NCL) (tr.147) Nhoùm chaát löôïng:
Nhoùm nhoû (3, 5, 7 – 10)
Coâng vieäc nhö nhau, töông töï, lieân quan
Taäp hôïp laïi moät caùch töï nguyeän
Thöôøng xuyeân gaëp gôõ
Moái quan taâm chung: coâng vieäc 5 2. SÖÏ CAÀN THIEÁT COÙ NCL TRONG QLCL 2.1. Hôïp taùc giaûi quyeát vaán ñeà coù nhieàu lôïi theá: Coù theå giaûi quyeát ñöôïc nhieàu loaïi v/đ hôn Truïc traëc ñöôïc trình baøy cho nhieàu ngöôøi ña daïng hôn veà kieán thöùc, kyõ naêng vaø kinh nghieäm. Nhöõng vaán ñeà vöôït quaù phaïm vi phoøng ban hoaëc caùc giôùi haïn chöùc naêng coù theå ñöôïc xöû lyù deã hôn. Caùc kieán nghò deã ñöôïc thöïc hieän hôn laø nhöõng yù kieán caù nhaân. 6 Kieán thöùc, kinh nghieäm, thoâng tin ña daïng hôn, ñaày ñuû hôn  Vaán ñeà ñöôïc xem xeùt toaøn dieän hôn, coù nhieàu phöông aùn hôn  Giaûm thieåu ñöôïc söï ruûi ro cuûa giaûi phaùp Naâng cao tính phaùp lyù cuûa giaûi phaùp Giaûi quyeát vaán ñeà chaát löôïng – nhaát thieát phaûi coù söï hôïp taùc 27 2.2. Nhaân vieân seõ ñöôïc ñoäng vieân ñeå luoân caûi tieán chaát löôïng coâng vieäc neáu phöông phaùp quaûn lyù thích hôïp: Söï cam keát cuûa laõnh ñaïo veà caûi tieán chaát löôïng. Caùch tieáp caän laøm cho toå vieân haøi loøng hôn vaø naâng cao tinh thaàn cuûa hoï. “Baàu khoâng khí” chaát löôïng cuûa toå chöùc. Giaûi quyeát caùc vaán ñeà veà chaát löôïng baèng söï hôïp taùc.  QUAÛN LYÙ TREÂN TINH THAÀN NHAÂN VAÊN 8 3. MUÏC TIEÂU CUÛA HOAÏT ÑOÄNG NCL  Xaây döïng moâi tröôøng laøm vieäc thuaän lôïi: taïo quan heä thaân thieän, caûi thieän haønh vi giao tieáp.  Reøn luyeän kyõ naêng laøm vieäc theo toå, nhoùm - hoã trôï nhau cuøng phaùt trieån.  Naâng cao trình ñoä laøm vieäc cuûa nhaân vieân  Huy ñoäng nguoàn nhaân löïc  Naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa toå chöùc 9 4. TOÅ CHÖÙC HOAÏT ÑOÄNG NCL.  CÔ CAÁU TOÅ CHÖÙC NCL BAN LAÕNH ÑAÏO BAN ÑIEÀU HAØNH TRÖÔÛNG NHOÙM NHOÙM VIEÂN Ñieàu phoái vieân caáp thaáp Ñieàu phoái vieân Chuû tòch hay Giaùm ñoác chöông trình 10  HOAÏT ÑOÄNG CUÛA NCL Ñöa ra caùc vaán ñeà Phaân tích caùc vaán ñeà, döï aùn Trieån khai caùc caùch giaûi quyeát Baùo caùo vôùi laõnh ñaïo Ban laõnh ñaïo xem xeùt, chaáp thuaän, theo doõi 11  ÑAÙNH GIAÙ HOAÏT ÑOÄNG NCL + Soá buoåi hoïp/ thaùng + Tæ leä ngöôøi tham döï + Soá löôïng vaán ñeà ñöa ra vaø ñöôïc giaûi quyeát + Soá löôïng baùo caùo trình leân caáp treân 12 5. TÌNH HÌNH AÙP DUÏNG NHOÙM CHAÁT LÖÔÏNG TAÏI MOÄT SOÁ NÖÔÙC CHAÂU AÙ - THAÙI BÌNH DÖÔNG (tr.163) 4001985Srilanca Haøng ngaøn nhoùm1982Aán Ñoä 139.5001981Singapore 2.5241981Malaysia 156 coâng ty coù NCL1980Philippines Haøng ngaøn nhoùm1980Indonesia 1.520.0001978Trung Quoác Haøng ngaøn nhoùm1974Thaùi Lan 117.406 (1,1 trieäu ngöôøi)1970Haøn Quoác 18.5001967Ñaøi Loan 398.497 (3,1 trieäu ngöôøi)1960Nhaät Baûn SOÁ NCL ÑAÕ ÑAÊNG KYÙNAÊM BAÉT ÑAÀUNÖÔÙC 313 6. NHÖÕNG BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM CUÛA HOAÏT ÑOÄNG NCL  Söû duïng phöông phaùp thoáng keâ.  Ñoäng cô thuùc ñaåy cuûa nhoùm taùc ñoäng leân caùc nhoùm vieân.  Söï an taâm vôùi coâng vieäc. VIEÄT NAM: 1995 12/ 1998 2000 14 III. TAÁN COÂNG NAÕO (NAÕO COÂNG) (Brainstorming) 1. KHAÙI NIEÄM (tr.164) Taán coâng naõo laø moät doøng yù töôûng khoâng haïn cheá do moät nhoùm ñöa ra, laø kyõ thuaät ñeå laøm baät ra nhöõng suy nghó saùng taïo cuûa moïi ngöôøi, nhaèm taïo ra vaø laøm saùng toû moät danh muïc caùc yù kieán, giaûi quyeát moät vaán ñeà. 15 2. TAÙC DUÏNG  Löïa choïn chuû ñeà vôùi söï nhaát trí cuûa caùc thaønh vieân.  Xaùc ñònh nguyeân nhaân coù theå cuûa vaán ñeà.  Xaùc ñònh nhöõng giaûi phaùp phuø hôïp cho vaán ñeà vaø caùc cô hoäi tieàm taøng ñeå caûi tieán chaát löôïng 3. CAÙC BÖÔÙC THÖÏC HIEÄN:  Chuaån bò: Thoâng baùo chuû ñeà cho caùc thaønh vieân (tröïc quan)  Ñoùng goùp: Thu thaäp caùc yù kieán (nguyeân taéc)  Laøm saùng toû: Ñaùnh giaù caùc yù kieán vaø tìm ra giaûi phaùp cho vaán ñeà. 16 4. CAÙC NGUYEÂN TAÉC:  Taïo baàu khoâng khí töï do, cho moïi ngöôøi cô hoäi ñöôïc noùi.  Ghi laïi taát caû caùc yù kieán.  Khoâng pheâ bình, chæ trích caùc yù kieán.  Khoâng baét buoäc chöùng minh, giaûi thích caùc yù kieán.  Moãi ngöôøi coù yù kieán rieâng vaø khoâng haïn cheá yù kieán.  Keát hôïp vaø phaùt huy yù kieán cuûa ngöôøi khaùc. 17 IV. KIEÅM SOAÙT QUAÙ TRÌNH BAÈNG THOÁNG KEÂ (tr.166) SPC (STATISTICAL PROCESS CONTROL) SQC (STATISTICAL QUALITY CONTROL) SPC laø vieäc aùp duïng phöông phaùp thoáng keâ ñeå thu thaäp, trình baøy, phaân tích caùc döõ lieäu moät caùch ñuùng ñaén, chính xaùc vaø kòp thôøi nhaèm theo doõi, kieåm soaùt, caûi tieán quaù trình hoaït ñoäng baèng caùch laøm giaûm tính bieán ñoäng cuûa quaù trình. 18 Caùc loaïi nguyeân nhaân gaây bieán ñoäng:  Loaïi thöù nhaát: do bieán ñoåi ngaãu nhieân voán coù cuûa quaù trình phuï thuoäc vaøo maùy moùc, thieát bò, coâng ngheä vaø caùch ño.  Loaïi thöù hai: do nhöõng nguyeân nhaân ñaëc bieät thieát bò ñieàu chænh khoâng chính xaùc, nguyeân vaät lieäu sai, maùy moùc bò hö, coâng nhaân thao taùc khoâng ñuùng 419 AÙp duïng SPC giuùp giaûi quyeát nhieàu vaán ñeà: Taäp hôïp soá lieäu deã daøng.  Xaùc ñònh ñöôïc vaán ñeà.  Phoûng ñoaùn, nhaän bieát caùc nguyeân nhaân  Loaïi boû nguyeân nhaân.  Ngaên ngöøa caùc sai loãi.  Xaùc ñònh hieäu quaû cuûa caûi tieán. 20 7 COÂNG CUÏ THOÁNG KEÂ CÔ BAÛN 1. PHIEÁU KIEÅM TRA (Check sheets) * Thu thaäp döõ lieäu Thöïc chaát cuûa vieäc thu thaäp soá lieäu laø vaän duïng caùc kyõ thuaät thoáng keâ ñeå thu thaäp, saép xeáp, toùm taét vaø trình baøy caùc döõ kieän laøm cô sôû naém ñöôïc thöïc traïng chaát löôïng. 21 Ñeå thu thaäp ñöôïc döõ lieäu:  Xaùc ñònh roõ caùc muïc tieâu: * Kieåm soaùt vaø ñieàu khieån quaù trình hoaït ñoäng * Phaân tích söï khoâng phuø hôïp * Kieåm tra CLSP  Phaân vuøng döõ lieäu: Chia döõ lieäu thaønh caùc nhoùm nhoû döïa treân nhöõng yeáu toá nhaát ñònh  Ñaûm baûo ñoä tin caäy cuûa döõ lieäu: ñoä tin caäy cuûa pheùp ño khi thu thaäp, xöû lyù döõ lieäu  Xaùc ñònh caùc phöông phaùp ghi döõ lieäu thích hôïp: saép xeáp moät caùch khoa hoïc, theo moät thöù töï ñeå thuaän tieän cho caùc quaù trình sau 22 * Phieáu kieåm tra Khaùi nieäm: Phieáu kieåm tra laø moät bieåu maãu ñaõ in saün nhöõng yeâu caàu kieåm tra + Höôùng daãn coâng vieäc + Ñeå coù theå ghi vaøo deã daøng vaø roõ reät + Giuùp ngöôøi ñoïc deã hieåu 23 * Phieáu kieåm tra (tieáp) Taùc duïng: thu thaäp vaø ghi cheùp döõ lieäu moät caùch tröïc quan, nhaát quaùn, saép xeáp döõ lieäu moät caùch khoa hoïc, deã söû duïng vaø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc phaân tích. 24 * Phieáu kieåm tra (tieáp) Caùc böôùc cô baûn: Böôùc 1: Xaùc ñònh daïng phieáu, thieát keá maãu phieáu Böôùc 2: Kieåm tra tính hôïp lyù cuûa maãu phieáu, thöû nghieäm tröôùc Böôùc 3: Xem xeùt, söûa ñoåi, ban haønh bieåu maãu chính thöùc 525 PHIEÁU KIEÅM TRA CAÙC DAÏNG KHUYEÁT TAÄT Teân ñôn vò saûn xuaát: Ngaøy, thaùng: Teân saûn phaåm: Teân phaân xöôûng: Giai ñoaïn saûn xuaát: kieåm tra cuoái Ca saûn xuaát: Loaïi khuyeát taät: roã, nöùt, khoâng Teân kieåm tra vieân: hoaøn chænh, sai hình daïng, Loâ soá: Toång soá SP kieåm tra: 2.500 Leänh saûn xuaát: Ghi chuù: Kieåm tra 100% Soá ñôn haøng: 26 Loaïi khuyeát taät Roã beà maët Nöùt Khoâng hoaøn chænh Sai hình daïng Khuyeát taät khaùc Soá saûn phaåm sai hoûng Daáu hieäu kieåm nhaän IIIII IIIII IIIII IIIII I IIIII IIIII IIII IIIII IIIII II IIIII II III IIIII IIIII IIIII IIIII IIIII IIIII IIIII IIIII IIIII IIIII IIIII II Taàn soá 21 14 12 7 3 57 27 PHIEÁU KIEÅM TRA SAI LOÃI KHI SAO CHUÏP MOÃI LOAÏI SAI LOÃI ÖÙNG VÔÙI NGUYEÂN NHAÂN Nguyeân nhaân sai loãi Loaïi sai loãi Maát trang Baûn chuïp bò môø Maát hình Khoâng xeáp thöù töï Toång soá Keït maùy Ñoä aåm Boä phaän ñieàu chænh möïc Tình traïng baûn goác Nguyeân nhaân khaùc Toång soá Ngöôøi kieåm tra: Ñòa ñieåm: Ngaøy: Caùch kieåm tra: 28 PHIEÁU KIEÅM TRA SÖÏ PHAÂN BOÁ QUAÙ TRÌNH SX Chæ tieâu Ñoä leäch KIEÅM TRA Taàn suaát5 10 15 - 9 - 8 - 7 - 6 X 1 - 5 X X 2 - 4 X X X X 4 - 3 X X X X X X 6 - 2 X X X X X X X X X 9 - 1 X X X X X X X X X X X 11 830 0 X X X X X X X X X X X X X 13 + 1 X X X X X X X X X X 10 + 2 X X X X X X X X 8 + 3 X X X X X X X 7 + 4 X X X X X 5 + 5 X X 2 + 6 X 1 + 7 X 1 + 8 + 9 Toång soá maãu: 80 29 2. BIEÅU ÑOÀ PARETO (Pareto charts) Khaùi nieäm: Bieåu ñoà Pareto laø moät ñoà thò hình coät chæ roõ vaán ñeà naøo caàn ñöôïc giaûi quyeát tröôùc. 47.40 92.10 100.00 79.00 64.50 0 10 20 30 40 50 60 70 A B C D E 0 20 40 60 80 100 30  Taùc duïng:  Giuùp phaùt hieän caù theå quan troïng nhaát.  Xeáp haïng nhöõng cô hoäi caûi tieán.  Caùc böôùc cô baûn ñeå söû duïng bieåu ñoà:  Böôùc 1: Xaùc ñònh caùc vaán ñeà caàn ñieàu tra vaø caùch thu thaäp döõ lieäu.  Böôùc 2: Thu thaäp döõ lieäu.  Böôùc 3: Laäp baûng döõ lieäu bieåu ñoà Pareto.  Böôùc 4: Veõ bieåu ñoà Pareto.  Böôùc 5: Xaùc ñònh caùc caù theå quan troïng nhaát ñeå caûi tieán chaát löôïng. 631 Töø caùc phieáu kieåm tra daïng khuyeát taät => BAÛNG GHI DÖÕ LIEÄU Thôøi gian töø 01/01 ñeán 31/01 Soá SP kieåm tra: 10000 caùi K. taät ôû boä phaän +Vaøo vai +Vaøo coå +Laøm tuùi +L` khuy +Leân lai +Khaùc Ghi döõ lieäu Toång 75 87 23 30 40 25 ä û ä ä ø ø å ø ù â ù (trang 175) Ví duï veà bieåu ñoà Pareto: 32 BAÛNG DÖÕ LIEÄU CHO BIEÅU ÑOÀ PARETO Kyù hieäu k.taät Khuyeát taät ôû boä phaän Soá SP bò kh. taät (caùi) Taàn soá tích luõy kt(caùi) Tæ leä khuyeát taät (%) Taàn soá tích luõy kt (%) 87 31,1 31,1 162 26,8 57,9 202 A B C D E F Vaøo coå Vaøo vai Leân lai Løm khuy Laøm tuùi Khaùc 232 257 280 72,1 82,9 91,1 100 87 75 40 30 23 25 Toång coäng 280 14,3 10,7 8,2 8,9 100 33 87 75 40 30 23 25 31.1% 57.9% 72.1% 82.9% 91.1% 100.0% 0 50 100 150 200 250 A B C D E F 0.0% 20.0% 40.0% 60.0% 80.0% 100.0% 80 - 20 34 PARETO VEÀ MÖÙC KHOÂNG PHUØ HÔÏP THEO CAÙC ÑIEÀU KHOAÛN CUÛA ISO 9002: 1994 (Ñieàu tra taïi coâng ty X) 65 60 55.6 50 41.8 41.7 38 35 35 26.7 26 25.7 18.3 12 8.6 0 012 23 33 43 51 58 65 72 78 83 88 93 96 98 100 100 100 0 10 20 30 40 50 60 4.3 4.2 0 4.6 4.1 1 4.1 4 4.1 4.2 4.1 3 4.1 7 4.1 8 4.9 4.5 4.1 0 4.1 6 4.1 5 4.8 4.1 2 ÑIEÀU KHOAÛN CUÛA ISO 9002 (1 00 -M q) % 0 20 40 60 80 100 % tí ch lu õy 35 3. BIEÅU ÑOÀ PHAÂN BOÁ (histograms) (bieåu ñoà phaân boá maät ñoä, bieåu ñoà phaân boá taàn suaát, bieåu ñoà coät) Moät soá khaùi nieäm  Söï thay ñoåi (bieán thieân) vaø phaân boá Caùc giaù trò ôû moät taäp soá lieäu naøo ñoù luoân coù söï bieán thieân (thay ñoåi). Caùc soá lieäu tuaân theo moät luaät phaân boá nhaát ñònh naøo ñoù. 36  Caùc taäp hôïp vaø maãu. Taäp hôïp laø toaøn boä caùc SP (thöïc theå) ñöôïc xem xeùt. Loâ laø moät löôïng xaùc ñònh caùc SP (thöïc theå) ñöôïc saûn xuaát (thöïc hieän) trong moät ñieàu kieän ñöôïc coi laø ñoàng nhaát. Maãu laø moät hay moät soá SP (caù theå) laáy ra töø moät taäp hôïp (loâ) ñeå cung caáp thoâng tin veà taäp hôïp (loâ) vaø coù theå duøng laøm cô sôû quyeát ñònh veà taäp hôïp hay quaù trình SX ra taäp hôïp (loâ) ñoù. 737 Phöông phaùp laáy maãu ngaãu nhieân => maãu ngaãu nhieân Côõ maãu lôùn Saûn xuaát Loâ Loâ Haønh ñoäng Maãu Laáy maãu Haønh ñoäng Ño löôøng Soá lieäu Soá lieäu Ño löôøngLaáy maãu Maãu 38 Bieåu ñoà phaân boá: Taàn soá Giaù trò ño 39 Khaùi nieäm: Bieåu ñoà phaân boá laø bieåu ñoà coät duøng ñeå ño taàn soá xuaát hieän moät vaán ñeà naøo ñoù, cho ta thaáy roõ hình aûnh söï thay ñoåi, bieán ñoäng cuûa moät taäp döõ lieäu Taùc duïng: + Trình baøy kieåu bieán ñoäng + Thoâng tin tröïc quan veà dieãn bieán cuûa quaù trình + Kieåm tra, ñaùnh giaù khaû naêng caùc yeáu toá ñaàu vaøo + Kieåm soaùt quaù trình, phaùt hieän sai soùt. 40  Caùc böôùc cô baûn ñeå söû duïng bieåu ñoà phaân boá: - Thu thaäp giaù trò caùc soá lieäu (n) n ≥ 50 - Tính toaùn caùc ñaëc tröng thoáng keâ. - Thieát laäp bieåu ñoà phaân boá. Ñaùnh daáu truïc hoaønh theo thang giaù trò soá lieäu, truïc tung theo thang taàn soá. Veõ caùc coät töông öùng vôùi caùc giôùi haïn cuûa nhoùm (lôùp, khoaûng), chieàu cao cuûa coät töông öùng vôùi taàn soá cuûa nhoùm (lôùp, khoaûng). 41 Nhoùm (lôùp, khoaûng) (k) 5 - 15 BÑD BÑT Ñoä roäng cuûa nhoùm (h) Taàn soá Giaù trò ño Ñoä roäng cuûa toaøn boä döõ lieäu (R) 42 Soá lôùp (soá nhoùm) laø moät soá nguyeân (k) k khoâng neân nhoû hôn 5 hoaëc lôùn hôn 20 TÖÔNG QUAN GIÖÕA LÖÔÏNG SOÁ LIEÄU VAØ SOÁ LÔÙP n≈k 10 - 20> 250 7 - 12100 – 250 6 - 1050 - 100 5 - 7< 50 Soá lôùpSoá löôïng soá lieäu 8433,473,543,483,413,473,473,443,343,453,41 3,413,493,483,543,543,463,453,463,483,52 3,563,523,463,483,463,523,503,563,503,48 3,523,463,603,683,503,483,513,463,543,40 3,463,313,483,453,523,383,473,593,633,59 3,463,303,433,463,343,523,403,323,483,48 3,463,523,463,483,443,453,503,443,523,55 3,463,463,483,503,443,453,493,473,373,42 3,383,563,503,463,483,473,523,503,563,48 3,563,443,493,523,433,423,503,483,463,56 PHIEÁU KIEÅM TRA BEÀ DAØY CUÛA KHOÁI KIM LOAÏI (mm) 44 CAÙC BÖÔÙC XAÂY DÖÏNG BIEÅU ÑOÀ PHAÂN BOÁ: Böôùc 1: # Ñeám soá caùc döõ lieäu, kyù hieäu laø n n = 100 # Xaùc ñònh giaù trò max vaø giaù trò min trong baûng soá lieäu xmax = 3,68 xmin = 3,30 45 Böôùc 2: # Xaùc ñònh ñoä roäng cuûa toaøn boä soá lieäu, R R = xmax - xmin = 3,68 – 3,30 = 0,38 # Tính soá nhoùm (lôùp), kyù hieäu k 042,0 110 38,0 1k Rh = − = − = k = n = 100 = 10 # Tính ñoä roäng cuûa nhoùm (lôùp), kyù hieäu h laøm troøn h = 0.05 038,0 10 38,0 === k Rh 46 Böôùc 3: Xaùc ñònh giaù trò giôùi haïn cuûa caùc nhoùm (lôùp): bieân ñoä döôùi (BÑD) vaø bieân ñoä treân (BÑT) * Tính cho nhoùm (lôùp) ñaàu tieân: BÑD = xmin - h/2 = 3,30 - 0,05/2 = 3,275 BÑT = xmin + h/2 = 3,30 + 0,05/2 = 3,325 hay: BÑT = BÑD + h = 3,275 + 0,05 = 3,325 47 * Tính cho nhoùm (lôùp) thöù hai: BÑD nhoùm thöù hai = BÑT cuûa nhoùm 1 = 3,325 hay: BÑD = xmin + h/ 2 = 3,30 + 0,05/2 = 3,325 BÑT nhoùm hai = BÑD + h = 3,325 + 0,05 = 3,375 hay: BÑT = xmin + 3h/ 2 = 3,30 + 3.0,05/2 = 3,375 48 * Tính cho caùc lôùp coøn laïi ñeán khi : BÑT cuûa lôùp cuoái phaûi lôùn hôn giaù trò lôùn nhaát cuûa baûng soá lieäu. * Tính giaù trò trung bình cuûa caùc nhoùm Keát quaû böôùc 3 ñöôïc neâu trong baûng 949 GIAÙ TRÒ BIEÂN ÑOÄ CUÛA CAÙC LÔÙP 3,653,625 - 3,6758 3,603,575 - 3,6257 3,553,525 - 3,5756 3,503,475 - 3,5255 3,453,425 - 3,4754 3,403,375 - 3,4253 3,353,325 - 3,3752 3,303,275 - 3,3251 Giaù trò trung bìnhGiaù trò bieân ñoäLôùp 3,703,675 - 3,7259 50  Böôùc 4: Laäp baûng taàn soá Xeáp caùc döõ lieäu, töø ñaàu cho ñeán cuoái vaøo caùc nhoùm. Döõ lieäu ñoù rôi vaøo nhoùm naøo thì ñaùnh daáu moät vaïch  BAÛNG TAÀN SOÁ 51 1I3,703,675 - 3,7259 1I3,653,625 - 3,6758 3III3,603,575 - 3,6257 10IIIII IIIII3,553,525 - 3,5756 38 IIIII IIIII IIIII IIIII IIIII IIIII IIIII III 3,503,475 - 3,5255 32IIIII IIIII IIIII IIIII IIIII IIIII II3,453,425 - 3,4754 8IIIII III3,403,375 - 3,4253 3III3,353,325 - 3,3752 3III3,303,275 - 3,3251 Taàn soá (f) Daáu hieäu taàn soáTrung taâm lôùp Giôùi haïn lôùp STT lôùp 52 Böôùc 5: Veõ bieåu ñoà phaân boá taàn soá (bieåu ñoà coät) Böôùc 6: Theå hieän giôùi haïn yeâu caàu kyõ thuaät leân treân bieåu ñoà 53 0 10 20 30 40 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 Beà daøy (mm) T aàn so á 3,275 3,325 3,375 3,425 3,475 3,525 3,575 3,625 3,675 3,725 54 CAÙCH ÑOÏC BIEÅU ÑOÀ PHAÂN BOÁ Caùch thöù nhaát: daïng phaân boá cuûa BÑ MOÄT SOÁ DAÏNG BIEÅU ÑOÀ PHAÂN BOÁ CÔ BAÛN a/ Daïng chuaån (thöôøng) b/ Daïng raêng löôïc c1/ Daïng leäch traùi c2/ Daïng leäch phaûi 10 55 d1/ Doác ñöùng veà traùi d2/ Doác ñöùng veà phaûi e/ Cao nguyeân f/ Hai ñænh g/ Hai ñænh taùch rôøi 56  Caùch thöù hai: so saùnh söï phaân boá cuûa bieåu ñoà vôùi caùc caùc giôùi haïn yeâu caàu kyõ thuaät: Caùc tröôøng hôïp thoûa maõn caùc yeâu caàu: Caùc tröôøng hôïp khoâng thoûa maõn caùc yeâu caàu: SL SU a) SL SU b) SL SU c) SL SU d) SL SU e) SL SU f) 57 4. BIEÅU ÑOÀ KIEÅM SOAÙT (Control charts) Khaùi nieäm: Bieåu ñoà kieåm soaùt laø daïng ñoà thò coù moät ñöôøng taâm ñeå chæ giaù trò trung bình cuûa quaù trình vaø hai ñöôøng song song treân vaø döôùi ñöôøng taâm bieåu hieän giôùi haïn kieåm soaùt treân vaø giôùi haïn kieåm soaùt döôùi cuûa quaù trình. 58 Soá ño 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Soá maãu Vöôït ngoaøi giôùi haïn Giôùi haïn treân (GHT) (UCL) Ñöôøng trung taâm (TT) (CL) Giôùi haïn döôùi (GHD) (LCL) 59 VÍ DUÏ: PHIEÁU KIEÅM SOAÙT CHÆ TIEÂU TROÏNG LÖÔÏNG (trang 183) Böôùc 1: Thu thaäp soá lieäu  Thu thaäp khoaûng 100 soá lieäu, chia thaønh 20 hay 25 nhoùm nhoû, moãi nhoùm 4, 5 soá lieäu.  Chuù yù khi chia nhoùm: + Laøm sao trong moãi nhoùm caùc soá lieäu ñoàng daïng (theo cuøng moät ñaëc tính kyõ thuaät). + Khi khoâng coù lyù do kyõ thuaät ñeå chia nhoùm thì chia nhoùm caùc soá lieäu theo thöù töï luùc thu thaäp. + Côõ moät nhoùm thöôøng töø 2 ñeán 10 soá lieäu.  Trong VD naøy chia n = 5; k = 25. 60 Böôùc 2: Tính giaù trò trung bình moãi nhoùm Böôùc 3: Tính giaù trò trung bình toaøn boä. n x...xx x n21 +++ = 6,35 5 2035443247x =++++= n laø côõ moät nhoùm – VD vôùi nhoùm 1: k x...xxx n21 +++= k laø soá caùc nhoùm xphaûi laáy 2 soá leû so vôùi caùc giaù trò ño ñöôïc 86,29 25 2,28...5,296,35x =+++= 11 61 Böôùc 4: Tính R- ñoä roäng cuûa maãu (khoaûng sai bieät) R = Giaù trò max cuûa nhoùm - Giaù trò min cuûa nhoùm Ñoái vôùi nhoùm 1: R = 47 – 20 = 27 Böôùc 5: Tính trung bình cuûa khoaûng (chia toång soá caùc giaù trò R cuûa moãi nhoùm cho soá nhoùm k) k R...RR R k21 +++ = R phaûi laáy 2 soá leû so vôùi giaù trò ñaõ ño ñöôïc 44,27 25 27...1827R =+++= 62 Bieåu ñoà kieåm soaùt RAXUCL 2+= X Ñöôøng taâm: 86,29X = Giôùi haïn treân UCL = 29,86 + 0,577 x 27,44 = 45,69 Giôùi haïn döôùi LCL RAXLCL 2−= = 29,86 - 0,577 x 27,44 = 14,03 Böôùc 6: Tính ñöôøng kieåm soaùt 63 Böôùc 7: Veõ caùc ñöôøng kieåm soaùt Böôùc 8: Chaám caùc ñieåm Böôùc 9: Ghi caùc kyù hieäu caàn coù 0 10 20 30 40 50 1 4 7 10 13 16 19 22 25 64 Taùc duïng: + Döï ñoaùn, ñaùnh giaù söï oån ñònh cuûa quaù trình + Kieåm soaùt, xaùc ñònh khi naøo caàn ñieàu chænh quaù trình + Xaùc ñònh söï caûi tieán cuûa moät quaù trình. 65 Quaù trình ôû traïng thaùi khoâng oån ñònh: - Moät soá ñieåm vöôït ra ngoaøi caùc ñöôøng giôùi haïn - Coù nhöõng daáu hieäu baát thöôøng, duø caùc ñieåm ñeàu naèm trong ñöôøng giôùi haïn kieåm soaùt. Caùch ñoïc bieåu ñoà kieåm soaùt: Quaù trình ôû traïng thaùi oån ñònh khi: - Toaøn boä caùc ñieåm treân bieåu ñoà ñeàu naèm trong hai ñöôøng giôùi haïn kieåm soaùt cuûa bieåu ñoà - Caùc ñieåm lieân tieáp treân bieåu ñoà coù söï bieán ñoäng nhoû. 66 MOÄT SOÁ DAÁU HIEÄU BAÁT THÖÔØNG Baûy ñieåm lieân tuïc veà moät beân Baûy ñieåm lieân tuïc ñi leân 10/ 11 ñieåm veà moät beân Höôùng chaïy xuoáng maïnh 12 67 AÙp saùt caùc ñöôøng giôùi haïn Tính chu kyø 68 5. BIEÅU ÑOÀ TAÙN XAÏ (PHAÂN TAÙN) (Scatter diagrams)ï  Khaùi nieäm: Bieåu ñoà taùn xaï laø moät kyõ thuaät ñoà thò ñeå nghieân cöùu moái quan heä giöõa hai caëp döõ lieäu  Taùc duïng: Phaùt hieän vaø trình baøy caùc moái quan heä giöõa hai boä soá lieäu coù lieân heä. 69 MOÄT SOÁ DAÏNG BIEÅU ÑOÀ TAÙN XAÏ AÙnh saùng N an g su aát MOÁI QUAN HEÄ THUAÄN MAÏNH Ñ oä be àn Tieáng oàn MOÁI QUAN HEÄ NGHÒCH MAÏNH 70 Trình ñoä hoïc vaán Ñ oä bo ùng KHOÂNG COÙ QUAN HEÄ Khoái löôïng 1 m2 vaûi C ha átl öô ïng co âng vi eäc MOÁI QUAN HEÄ CONG Ñoä tuoåi N an g su aát MOÁI QUAN HEÄ NGHÒCH YEÁUMOÁI QUAN HEÄ THUAÄN YEÁU Ñoä tuoåiT ha ønh tíc h th eå th ao 71 6. BIEÅU ÑOÀ NHAÂN QUAû (Cause - and - effect diagrams) Khaùi nieäm: Bieåu ñoà nhaân quaû laø Bieåu ñoà theå hieän moái quan heä giöõa moät keát quaû vaø caùc yeáu toá nguyeân nhaân. Taùc duïng: + Lieät keâ vaø phaân tích caùc moái lieân heä nhaân quaû. + Ñònh roõ nhöõng nguyeân nhaân caàn xöû lyù tröôùc. + Ñaøo taïo, huaán luyeän caùn boä kyõ thuaät vaø kieåm tra. + Naâng cao söï hieåu bieát, gaén boù giöõa caùc thaønh vieân. 72 KEÁT QUAÛ NGUYEÂN NHAÂN CAÁP 0 Nguyeân nhaân caáp 1 Nguyeân nhaân caáp 2 Nguyeân nhaân caáp 3 13 73 Chaát löôïng Photocopy keùm Giaáy Copy Möùc ñoä theå hieän Thôøi gian baûo quaûn Phöông phaùp baûo quaûn Thôøi gian baûo quaûn Möùc ñoä môùi Chaát löôïng giaáy Möùc ñoä troän Möïc Cheá ñoä ban ñaàu Ñoä khoâng lieân keát Nhieãm baån Thôøi gian khoâ Ñoä baån cuûa baêng Moâi tröôøng Maùy copy Copy Ñoä baån cuûa baøn Ñoä trong Baûn goác Cong Ñoä beàn CL giaáy Ñoä saéc neùt Ñoä cöùng cuûa buùt chì Aùp löïc vieát Toác ñoä Giôø laøm vieäc Ñoä baån ñeøn Ñieàu kieän cuoán Xöû lyù vaän haønh Vaät lieäu Maùy moùc Nguyeân nhaân 74 Keát quaû traän ñaáu theå thao NGUYEÂN NHAÂN Kyõ thuaätChieán löôïc Söùc khoûeTinh thaàn 75 7. LÖU ÑOÀ (BIEÅU ÑOÀ TIEÁN TRÌNH) (The flowcharts) Khaùi nieäm: Bieåu ñoà tieán trình laø moät daïng bieåu ñoà moâ taû moät quaù trình baèng caùch söû duïng nhöõng hình aûnh hoaëc nhöõng kyù hieäu kyõ thuaät.  Taùc duïng: § Moâ taû quaù trình hieän haønh. Giuùp ngöôøi tham gia hieåu roõ quaù trình, xaùc ñònh coâng vieäc caàn söûa ñoåi, caûi tieán ñeå hoaøn thieän quaù trình. § Giuùp caûi tieán thoâng tin ñoái vôùi moïi böôùc cuûa QT. § Thieát keá quaù trình môùi. 76  Caùc böôùc thöïc hieän bieåu ñoà tieán trình (LÑ): + Xaùc ñònh söï baét ñaàu vaø keát thuùc cuûa quaù trình + Xaùc ñònh caùc böôùc trong quaù trình ñoù + Thieát laäp döï thaûo LÑ ñeå trình baøy quaù trình ñoù + Xem xeùt laïi döï thaûo LÑ cuøng vôùi nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán quaù trình ñoù + Thaåm tra, caûi tieán LÑ döïa treân söï xem xeùt laïi + Ñeà ngaøy laäp LÑ ñeå tham khaûo vaø söû duïng trong töông lai Bieåu ñoà tieán trình (löu ñoà) ñöôïc xaây döïng vôùi caùc kyù hieäu deã nhaän ra: 77 Böôùc quaù trình Quyeát ñònh Baét ñaàuBaét ñaàu Ñaùnh giaù Chôø Löu tröõ Vaên baûn Höôùng tieán trình Keânh thoâng tin Ñieåm noái tieáp 78 LÖU ÑOÀ QUAÙ TRÌNH PHOTOCOPY MOÄT TAØI LIEÄU Baét ñaàu Chôø laáy Keát thuùc Nhaäp soá caàn copy vaøo oå Nhaän taøi lieäu Copy Ñoùng gaùy caùc taøi lieäu Maùy laøm vieäc oån Ñoùng gaùy baûn photo Coù Coù Khoâng Khoâng Söûa loãi 14 79 LÖU ÑOÀ QUAÙ TRÌNH CHUYEÅN COÂNG VAÊN ÑI Dieãn giaûiTT Coâng vaên (A) ñöôïc soaïn thaûo xong 2 Ñöa A cho thö kyù3 Thö kyù ñöa A cho ngöôøi ñaùnh maùy 4 A ñöôïc chôø ñeå ñaùnh maùy5 A ñöôïc ñaùnh maùy xong6 A ñöôïc kieåm tra7 Baét ñaàu1 80 DIEÃN GIAÛILÖU ÑOÀTT LÖU ÑOÀ QUAÙ TRÌNH 81 V. PHÖÔNG PHAÙP 5S KAIZEN – 5S 1. KHAÙI NIEÄM: 5S laø chöông trình ñöôïc aùp duïng trong caùc toå chöùc nhaèm xaây döïng neà neáp, taùc phong cho ngöôøi lao ñoäng; caûi thieän ñieàu kieän lao ñoäng vaø khoâng khí laøm vieäc trong taäp theå, hoaøn thieän moâi tröôøng laøm vieäc. 82  Saøng loïc - Seiri: Saøng loïc vaø loaïi boû nhöõng thöù khoâng caàn thieát taïi nôi laøm vieäc.  Saép xeáp - Seiton: Saép xeáp moïi thöù ngaên naép, traät töï ñeå deã tìm, deã söû duïng.  Saïch seõ - Seiso: Veä sinh saïch seõ.  Saên soùc - Seiketshu: Saên soùc, giöõ gìn veä sinh nôi laøm vieäc = caùch lieân tuïc laøm Seiri, Seiton, Seiso.  Saün saøng - Shitsuke: Taïo thoùi quen töï giaùc laøm vieäc theo phöông phaùp ñuùng. 2. NOÄI DUNG CUÛA 5S: 83 3. TAÙC DUÏNG CUÛA 5S:  PHAÀN CÖÙNG: Moâi tröôøng laøm vieäc + Nôi laøm vieäc saïch seõ, ngaên naép hôn + Caùc hoaït ñoäng deã daøng hôn, an toaøn hôn  PHAÀN MEÀM: Neà neáp, taùc phong, tính caùch + Moïi ngöôøi coù yù thöùc hôn, coù kyû luaät hôn + Thuùc ñaåy phaùt huy nhieàu saùng kieán hôn + CB CNV töï haøo veà nôi laøm vieäc cuûa mình. 84 4 yeáu toá thöïc hieän thaønh coâng 5S:  Ban laõnh ñaïo luoân cam keát vaø hoã trôï.  Thöïc hieän 5S baét ñaàu baèng ñaøo taïo, huaán luyeän.  Moïi ngöôøi töï nguyeän tham gia thöïc hieän 5S.  Laëp laïi voøng 5S vôùi tieâu chuaån cao hôn. 15 85 5S Xaây döïng tinh thaàn Kaizen cho moïi ngöôøi ñeå: § Naâng cao naêng suaát (P) § Naâng cao chaát löôïng (Q) § Giaûm cho phí (C) § Giao haøng ñuùng haïn (D) § An toaøn cho con ngöôøi (S) 86 VI. SO SAÙNH THEO CHUAÅN MÖÙC (LAÄP CHUAÅN ÑOÁI SAÙNH - BENCHMARKING) 1. Khaùi nieäm: So saùnh theo chuaån möùc laø tieán haønh so saùnh chaát löôïng caùc SP, DV, quaù trình vôùi caùc SP, DV, quaù trình daãn ñaàu ñöôïc coâng nhaän. 87 2. Taùc duïng:  Phaân tích vò theá caïnh tranh cuûa mình so vôùi ñoái thuû  Xaùc ñònh caùc muïc tieâu vaø thöù töï öu tieân chuaån bò caùc keá hoaïch nhaèm ñaït lôïi theá caïnh tranh treân thò tröôøng  Thoâng qua vieäc so saùnh - coù theå hoïc hoûi kinh nghieäm cuûa ñoái thuû, tìm cô hoäi caûi tieán chaát löôïng. 88 3. Caùc loaïi chuaån ñoái saùnh:  Chuaån ñoái saùnh noäi boä.  Chuaån ñoái saùnh vôùi beân ngoaøi.  Chuaån ñoái saùnh chöùc naêng.  Chuaån ñoái saùnh veà tính caïnh tranh.  Chuaån ñoái saùnh veà quaù trình.  Chuaån ñoái saùnh veà keát quaû hoaït ñoäng.  Chuaån ñoái saùnh chieán löôïc.  Chuaån ñoái saùnh toång quaùt. 89 4. Caùc böôùc cô baûn thöïc hieän chuaån ñoái saùnh:  Chuaån bò.  Thöïc hieän. Hoaøn thieän. 90 VII. PHAÂN TÍCH KIEÅU SAI HOÛNG VAØ TAÙC ÑOÄNG CUÛA NOÙ – FMEA (Failure Mode and Effect Analysis) 16 91 Khaùi nieäm: FMEA laø phöông phaùp phoøng ngöøa döïa treân vieäc nghieân cöùu, nhaän daïng nhöõng tình traïng hoûng tieàm naêng vaø taùc ñoäng cuûa chuùng; ñöa ra nhöõng bieän phaùp giaûm caùc taùc ñoäng ñoù. 92 2. Nhöõng böôùc phaân tích FMEA: (1) Xaùc ñònh SP, chi tieát, boä phaän cuûa SP hoaëc caùc coâng ñoaïn cuûa qui trình. (2) Lieät keâ moïi loaïi hoûng coù theå xaûy ra ñoái vôùi moãi SP, chi tieát, coâng ñoaïn. (3) Ghi ra taùc ñoäng cuûa moãi loaïi hoûng ñoái vôùi toaøn boä chöùc naêng cuûa SP hoaëc heä thoáng. (4) Lieät keâ caùc nguyeân nhaân coù theå vôùi moãi loaïi hoûng 93 (5) Ñaùnh giaù caùc loaïi hoûng theo thang töø 1 - 10:  O xaùc suaát xaûy ra ñoái vôùi moãi loaïi hoûng  S möùc hoaëc tính nghieâm troïng cuûa tình traïng hoûng.  D Khaû naêng phaùt hieän hoûng Giaù trò 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 O Khaû naêng xaûy ra thaáp Haàu nhö chaéc chaén seõ xaûy ra S Khoâng nghieâm troïng, chæ gaây raéc roái nhoû Hoûng hoaøn toaøn, an toaøn baáp beânh D Deã phaùt hieän Khoâng chaéc phaùt hieän ñöôïc 2. Nhöõng böôùc phaân tích FMEA (tieáp): 94 (6) Tính tích soá phaân haïng saûn phaåm (Chæ soá ñoä nghieâm troïng): RPN = S x O x D (7) Neâu ngaén goïn nhöõng bieän phaùp caàn thieát  Phoøng ban, caù nhaân chòu traùch nhieäm  Thôøi haïn döï kieán phaûi hoaøn thaønh. 95 VD PHAÂN TÍCH KIEÅU SAI HOÛNG & TAÙC ÑOÄNG – FMEA 96 Teân S.phaåm B.phaän Q.trình Loaïi hoûng coù theå Taùc ñoäng cuûa hoûng Nguyeân nhaân - gaây hoûng O S D R P N Bieän phaùp (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) ÑOÙNG GOÙI 96 Ban t hanh tra taêng cöô øng kieåm tra taïi choã 315 Ñöa vaøo heä thoáng daùn nhaõn caûi tieán toát hô n Queân daùn nhaõn hieäu Nhaõn hieäu khoâng ñuùng Thuøng ñöïng haøng sai Cung caáp sai chi tieát Seõ göûi nhaàm chi tieát Khaùch haøng khoâng nhaän Sai soùt cuûa ngöôøi vaän haønh Sai soùt cuûa ngöôøi phuï traùch Sai soùt cuûa ngöôøi phuï traùch 2 8 6 5 7 9 2 5 6 60 Khoâng coùbieän p haùp