Bài giảng Những vấn đề cơ bản về phạm trù tài chính

CHƯƠNG 1  NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ PHẠM TRÙ TÀI CHÍNH NỘI DUNG Khái quát sự ra đời và phát triển của tài chính Bản chất của tài chính Chức năng của tài chính Hệ thống tài chính Khái quát sự ra đời và phát triển của tài chính Khái quát sự ra đời và phát triển của tài chính Tiền đề: nền sản xuất hàng hĩa – tiền tệ. Trong bối cảnh này, mỗi chủ thể muốn tồn tại và phát triển phải gắn liền với việc tạo lập và sử dụng ít nhất một quỹ tiền tệ Nguồn tài chính Khái niệm Phân loại Bản chất tài chính Bản chất của tài chính Nguồn tài chính Khái niệm: Theo nghĩa hẹp, nguồn tài chính là khối lượng tiền tệ cĩ tính lỏng cao được biểu hiện thơng qua các quỹ tiền tệ như: Quỹ tiền tệ tập trung của nhà nước Các quỹ tiền tệ của doanh nghiệp Các quỹ tiền tệ của các định chế tài chính Quỹ tiền tệ của các hộ gia đình và các tổ chức xã hội Khái niệm: Theo nghĩa rộng, nguồn tài chính là tồn bộ giá trị tài sản của xã hội, bao gồm: Tiền tệ Các tài sản khác nhưng cĩ khả năng tiền tệ hĩa dưới tác động của ngoại lực Nguồn tài chính Nguồn tài chính Phân loại: Bản chất tài chính Phản ánh các mối quan hệ kinh tế giữa các chủ thể với nhau trong quá trình tạo lập, phân phối và sử dụng các nguồn tài chính Xét về hình thức thì tài chính phản ánh các hoạt động thu chi tiền tệ Bản chất tài chính Huy động nguồn tài chính Phân bổ nguồn tài chính Kiểm tra tài chính Chức năng của tài chính Huy động nguồn tài chính Là quá trình tổ chức, khai thác các nguồn tài chính đáp ứng nhu cầu hoạt động nhằm thực hiện mục tiêu đã xác định Quá trình huy động nguồn tài chính cần đảm bảo mối quan hệ về lợi ích kinh tế và đảm bảo các yêu cầu về thời gian và tính pháp lí Phân bổ nguồn tài chính Là quá trình thiết lập kế hoạch sử dụng nguồn lực sẵn cĩ để đạt được các mục tiêu phát triển của các chủ thể kinh tế - xã hội. Nguồn lực cĩ hạn >< nhu cầu vơ hạn Yêu cầu: khả thi + lợi ích cao nhất * * Phân bổ nguồn tài chính Nguồn lực luôn có giới hạn so với nhu cầu Nhận xét: Nguồn lực phân bổ cho dự án A tăng thì phải giảm nguồn lực cho dự án B Nhu cầu B Đường giới hạn nguồn lực tài chính Nhu cầu A * * Phân bổ nguồn tài chính Tối ưu hóa sự phân bổ nguồn lực tài chính Nhu cầu B Đường đẳng dụng Điểm phân bổ nguồn lực tài chính tối ưu Nhu cầu A R F K Kiểm tra tài chính Kiểm tra tài chính là kiểm tra tất cả các quá trình huy động và phân bổ nguồn tài chính, thơng qua cơng tác kế hoạch hĩa và cơng tác kế tốn Mục đích: đảm bảo tính đúng đắn, hiệu quả và hiệu lực Đối tượng, chủ thể, phương pháp? Kiểm tra tài chính Phân loại: Thanh tra tài chính Kiểm tốn nội bộ Kiểm tốn độc lập Kiểm tốn nhà nước Đặc điểm: Thực hiện thơng qua các chỉ tiêu tài chính Cần được thực hiện thường xuyên Khái niệm hệ thống tài chính Đặc điểm các bộ phận của hệ thống tài chính Hệ thống tài chính Khái niệm hệ thống tài chính Khái niệm: hệ thống tài chính là một hệ thống gồm cĩ thị trường và các chủ thể tài chính thực hiện chức năng gắn kết cung – cầu về vốn lại với nhau. Cơ cấu: Thị trường tài chính Các chủ thể tài chính Cơ sở hạ tầng tài chính của hệ thống tài chính. Khái niệm hệ thống tài chính Vốn Vốn Thị trường tài chính Các định chế tài chính Các chủ thể thiếu vốn: 1. Cá nhân và hộ gia đình 2. Doanh nghiệp 3. Chính phủ Các chủ thể thừa vốn: Cá nhân và hộ gia đình Doanh nghiệp Chính phủ Vốn Vốn Vốn Đặc điểm các bộ phận của hệ thống tài chính Thị trường tài chính Các chủ thể tài chính Cơ sở hạ tầng tài chính Thị trường tài chính Là nơi diễn ra các hình thức vay mượn , mua bán về vốn, tiền tệ và các chứng từ cĩ giá nhằm chuyển dịch từ nơi cung cấp đến nơi cĩ nhu cầu vốn. Thị trường tài chính bao gồm thị trường tiền tệ và thị trường vốn. Thị trường tài chính Thị trường tiền tệ: là nơi mua, bán với số lượng lớn các cơng cụ nợ ngắn hạn như giấy tờ cĩ giá ngắn hạn: thương phiếu, tín phiếu kho bạc, các chứng chỉ tiền gửi cĩ thể chuyển nhượng… Thị trường vốn: là nơi trao đổi, mua bán, chuyển nhượng các cơng cụ vốn, cơng cụ nợ trung và dài hạn, trong đĩ chủ yếu là trái phiếu dài hạn và cổ phiếu. Các chủ thể tài chính Cơ sở hạ tầng tài chính Hệ thống luật pháp và quản lí nhà nước Hệ thống thơng tin Hệ thống giám sát Hệ thống thanh tốn Hệ thống dịch vụ chứng khốn Nguồn nhân lực.