Bài giảng Nghiệp vụ bảo lãnh

* Tram Thi Xuan Huong * NGHIỆP VỤ BẢO LÃNH Chương 9 Trầm Thị Xuân Hương * Tram Thi Xuan Huong * NỘI DUNG * * Tram Thi Xuan Huong I.NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ BẢO LÃNH 2. KHÁI NIỆM BANK GUARANTEE 3. CHỦ THỀ 4.VAI TRỊ BL 5. ĐIỀU KIỆN BẢO LÃNH 1.CƠ SỞ PHÁP LÝ 6. HỒ SƠ BẢO LÃNH * * Tram Thi Xuan Huong 1. Cơ sở pháp lý : - QĐ 283/2000/QĐ-NHNN 14 ngày 25/08/2000 “ về việc ban hành quy chế bảo lãnh NH” - QĐ 386/2001/QĐ-NHNN ngày 11/4/2002 “ về việc bổ sung một số điều Quy chế BL NH ban hành kèm theo QĐ số 283” * * Tram Thi Xuan Huong QĐ1348/2000/QĐ-NHNN 29/10/2001 “ về việc sửa đổi một số quy định liên quan đến thu phí BL của các TCTD” - QĐ Số 112/2003/QĐ-NHNN ban hành , ngày 11 tháng 02 năm 2003 : Về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định số 283/2000/QĐ-NHNN14 ngày 25/08/2000 . - QĐ : 26/2006/QĐ-NHNN, ngày 26 tháng 6 năm 2006 Về việc ban hành Quy chế BL ngân hàng (bãi bỏ các quy định trên) * * Tram Thi Xuan Huong 2.Khái niệm: Khái niệm chung Tại Việt Nam (Theo điều 2 quyết định 26/2006/QĐ-NHNN) Bảo lãnh là cam kết bằng văn bản của NH (bên BL) với bên cĩ quyền (bên nhận BL) về việc NH thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho KH (bên được BL) khi KH khơng thực hiện hoặc thực hiện khơng đúng nghĩa vụ đã cam kết với bên nhận BL KH phải nhận nợ và hồn trả số tiền mà NH đã được trả thay. I. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ BẢO LÃNH * * Tram Thi Xuan Huong Sơ đồ nghiệp vụ bảo lãnh NH (Bên BL) KH B (Bên nhận BL) KH A (Bên được BL) (2) Đề nghị BL (3) HĐBL (1) HĐ kinh tế (4) Thực hiện /Cam kết BL Chú ý - Người BL cam kết sẽ bồi hồn một khoản tiền cho người thụ hưởng BL, trong trường hợp người được BL vi phạm những nghĩa vụ của họ được quy định trong BL. - Trong một nghiệp vụ BL thơng thường cĩ liên quan 3 hợp đồng riêng biệt: KHÁI NIỆM KHÁI NIỆM Người thụ hưởng BL Người BL Người được BL * * Tram Thi Xuan Huong I. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ BẢO LÃNH * * Tram Thi Xuan Huong Thư BL là một cam kết đơn phương bằng văn bản của NH về việc thực hiện thay nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng khi KH khơng thực hiện hoặc thực hiện khơng đúng nghĩa vụ đã cam kết với bên nhận BL. I. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ BẢO LÃNH * * Tram Thi Xuan Huong HĐBL là HĐ thoả thuận bằng văn bản giữa NH và bên nhận BL hoặc giữa NH với KH và các bên khác cĩ liên quan về việc NH thực hiện thay nghĩa vụ tài chính thay cho KH khi KH khơng thực hiện hoặc thực hiện khơng đúng nghĩa vụ đã cam kết với bên nhận BL.. I. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ BẢO LÃNH * * Tram Thi Xuan Huong c.Hợp đồng cấp BL”: là văn bản thoả thuận giữa TCTD với KH và các bên liên quan (nếu cĩ) về quyền và nghĩa vụ của các bên trong việc thực hiện BL của TCTD cho KH. * * Tram Thi Xuan Huong 3. Chủ thể tham gia: BÊN ĐỀ NGHỊ (Bên được BL) NH (Bên BL BÊN THỤ HƯỞNG (Bên nhận BL) I. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ BẢO LÃNH * * Tram Thi Xuan Huong Quyền và nghĩa vụ của bên bảo lãnh (NH) + Quyền Chấp nhận hoặc từ chối đề nghị cấp BLcủa KH hoặc của bên BL đối ứng; Đề nghị bên xác nhận BL đối với khoản BL của mình cho KH; Yêu cầu KH cung cấp tài liệu, thơng tin cĩ liên quan đến việc thẩm định BL và TSBĐ (nếu cĩ); Yêu cầu NH cĩ các biện pháp bảo đảm cho nghĩa vụ được TCTD BL (nếu cần); * * Tram Thi Xuan Huong Được quyền Thu phí BL theo thoả thuận; Hạch tốn ghi nợ và yêu cầu KH hoặc bên BL đối ứng hồn trả số tiền mà bên BL đĩ trả thay. Xử lý TSBĐ của KH theo thoả thuận và quy định của pháp luật. Khởi kiện theo quy định của pháp luật khi KH, bên BL đối ứng vi phạm nghĩa vụ đĩ cam kết; Cĩ thể chuyển nhượng quyền, nghĩa vụ của mình cho TCTD khác nếu được các bên cĩ chấp thuận bằng văn bản. * * Tram Thi Xuan Huong Bên BL cĩ nghĩa vụ: a. Thực hiện nghĩa vụ BL theo cam kết BL b. Hồn trả đầy đủ tài sản bảo đảm (nếu cĩ) và các giấy tờ cĩ liên quan cho KH khi tiến hành thanh lý hợp đồng cấp BL. * * Tram Thi Xuan Huong Bên đề nghị BL- bên được BL (KH) cĩ quyền: a. Đề nghị TCTD cấp bảo lãnh cho mình; b.Yêu cầu TCTD thực hiện đúng cam kết BL và các thoả thuận trong HĐ cấp BL; c. Khởi kiện theo quy định của pháp luật khi TCTD vi phạm nghĩa vụ đĩ cam kết; d. Cĩ thể chuyển nhượng quyền, nghĩa vụ của mình nếu được các bên cĩ liên quan chấp thuận bằng văn bản * * Tram Thi Xuan Huong KH cĩ nghĩa vụ: a. Cung cấp đầy đủ, chính xác và trung thực các tài liệu và các thơng tin theo yêu cầu của TCTD BL; b. Thực hiện đầy đủ và đúng hạn nghĩa vụ đĩ cam kết với bên nhận BL; c. Thanh tốn đầy đủ và đúng hạn phí BL cho TCTD theo thoả thuận * * Tram Thi Xuan Huong d.Nhận nợ và hồn trả cho TCTD số tiền TCTD đĩ trả thay, bao gồm cả gốc, lãi và các chi phí trực tiếp phát sinh từ việc thực hiện nghĩa vụ BL; e. Chịu sự kiểm tra, kiểm sốt và báo cáo tình hình hoạt động cĩ liên quan đến giao dịch BL cho TCTD BL. * * Tram Thi Xuan Huong + Nghĩa vụ: - phải thực hiện cam kết BL đối với người thụ hưởng BL khi người được BL không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, không đầy đủ các nghĩa vụ đã nêu trong hợp đồng BL. * * Tram Thi Xuan Huong QUAN Hệ PHÁT SINH TRONG NGHIệP Vụ BL (1) (2) (3) (4) * * Tram Thi Xuan Huong QUAN Hệ PHÁT SINH TRONG QUÁ TRÌNH BL (1): Quan hệ phát sinh nhu cầu BL giữa bên đề nghị BL và bên thụ hưởng BL. (2): Bên đề nghị yêu cầu BL với NH. (3): NHBL và bên thụ hưởng trao đổi và thống nhất các yêu cầu BL. (4): NHBL thực hiện cam kết BL * * Tram Thi Xuan Huong I. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ BẢO LÃNH 4. Vai trị , đặc điểm của nghiệp vụ BL: Vai trị - BL: cơng cụ bảo đảm (quyền lợi và nghĩa vụ của hai bên tham gia trong HĐ gốc.) - BL : cơng cụ tài trợ. - Đôn đốc và thúc đẩy thực hiện hợp đồng giữa các chủ thể. * * Tram Thi Xuan Huong * Mục đích: + Ngăn ngừa và hạn chế rủi ro phát sinh trong các quan hệ kinh tế giữa các chủ thể trong nền kinh tế. + Bù đắp, đền bù những thiệt hại về phương diện tài chính cho người được BL khi có thiệt hại xảy ra. * * Tram Thi Xuan Huong Đặc điểm -BL thể hiện quan hệ nhiều bên phụ thuộc lẫãn nhau. BL có tính độc lập với hợp đồng. - Tính phù hợp của bảo lãnh. * * Tram Thi Xuan Huong 4 ĐIỀU KIỆN ĐỂ ĐƯỢC NH BL * * Tram Thi Xuan Huong 5 . Hồ sơ bảo lãnh: - Hồ sơ pháp lý của KH - BCTC và hoạt động KD của KH; - Hợp đồng, văn bản giao dịch phát sinh nghĩa vụ được bảo lãnh; - Hồ sơ bảo đảm (nếu cĩ); - Giấy đề nghị bảo lãnh. I. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ BL * * Tram Thi Xuan Huong 7. Quy trình nghiệp vụ bảo lãnh: I. QUY TRÌNH BẢO LÃNH Hạch tốn Ngoại bảng Xử lý phát sinh QUY TRÌNH THỰC HIỆN NVBL B.1 B.2 B.3 Ký quỹ 100% hoặc bảo đảm bằng TS BL từng lần bảo đảm bằng TS khác Cấp hạn mức TD - phát hành Thư bảo lãnh 2 bản chính Giá trị BL = Tổg giá trị cam kết BL Chỉ tạo 1 account ngoại bảng cho 1 thư BL; B.4 HS Plý BCTC HS TSĐB Giấy đề nghị phát hành thư BL; TL chứng minh mục đích BL; * * Tram Thi Xuan Huong - Bảo lãnh vay vốn; - Bảo lãnh thanh tốn; - Bảo lãnh dự thầu; - Bảo lãnh thực hiện hợp đồng; - Bảo lãnh đảm bảo chất lượng sản phẩm; - Bảo lãnh hồn thanh tốn; - Bảo lãnh đối ứng; - Xác nhận bảo lãnh; - Các loại hình bảo lãnh khác. III.CÁC LỌAI HÌNH BẢO LÃNH * * Tram Thi Xuan Huong BảO LÃNH VAY VốN BL vay vốn là cam kết của NH với bên cho vay, về việc sẽ trả nợ thay cho KH trong trường hợp KH khơng trả được hoặc trả khơng đầy đủ, đúng hạn theo hợp đồng. * * Tram Thi Xuan Huong BảO LÃNH THANH TỐN Bảo lãnh vay vốn là cam kết của ngân hàng với bên nhận BL về việc sẽ thực hiện nghĩa vụ thanh tốn thay cho KH trong trường hợp KH khơng thực hiện hoặc thực hiện khơng đầy đủ nghĩa vụ thanh tốn của mình khi đến hạn. * * Tram Thi Xuan Huong BảO LÃNH Dự THầU BL dự thầu là cam kết của ngân hàng với bên mời thầu để đảm bảo nghĩa vụ tham gia dự thầu của KH. Trong trường hợp khách hàng phải nộp phạt do quy định đấu thầu mà khơng nộp hoặc nộp khơng đầy đủ tiền phạt cho bên mời thầu thì NH sẽ thực hiện thay. * * Tram Thi Xuan Huong BảO LÃNH THựC HIệN HợP ĐồNG BLthực hiện hợp đồng là cam kết của NH với bên nhận bảo lãnh, bảo đảm việc thực hiện đúng và đầy đủ nghĩa vụ của KH theo HĐ đã ký với bên nhận BL.Trong trường hợp KH vi phạm hợp đồng và phải bồi thường cho bên nhận BL mà khơng thực hiện hoặc thực hiện bồi thường khơng đầy đủ thì NH sẽ thực hiện thay. * * Tram Thi Xuan Huong BảO LÃNH BảO ĐảM CHấT LƯợNG SP BL bảo đảm chất lượng sản phẩm là cam kết của NH với bên nhận BL, bảo đảm việc KH thực hiện đúng các thoả thuận về chất lượng sản phẩm theo hợp đồng đã ký với bên nhận BL. Trường hợp KH vi phạm chất lượcng sản phẩm và phải bồi thường cho bên nhận BL mà khơng thực hiện hoặc thực hiện khơng đầy đủ thì NH sẽ thực hiện thay. * * Tram Thi Xuan Huong BảO LÃNH HỒN THANH TỐN BL hồn thanh tốn là cam kết của NH với bên nhận BL về việc bảo đảm nghĩa vụ hồn trả tiền ứng trước của KH theo hợp đồng đã ký với bên nhận BL. Trường hợp khách hàng vi phạm hợp đồng và phải hồn trả tiền ứng trước mà khơng hồn trả hoặc hồn trả khơng đầy đủ thì NH sẽ thực hiện thay. * * Tram Thi Xuan Huong BảO LÃNH ĐốI ứNG BLđối ứng là cam kết của NH (bên BL đối ứng) với bên BL về việc sẽ thực hiện nghĩa vụ tài chính cho bên bảo lãnh, trong trường hợp bên BL thực hiện BL và phải trả thay cho KH của bên BL đối ứng với bên nhận BL. * * Tram Thi Xuan Huong XÁC NHậN BảO LÃNH Xác nhận BL là cam kết BL của NH (bên xác nhận BL) đối với bên nhận BL, về việc bảo đảm khả năng thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh của bên BL đối với KH. * * Tram Thi Xuan Huong 1. Trị giá thư BL: - Trị giá thư BL là số tiền BL được thể hiện cụ thể trong cam kết BL. - Mức BL tối đa 100% nghĩa vụ tài chính mà KH phải thực hiện đối với bên nhận BL. IV. PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH PHÍ BẢO LÃNH * * Tram Thi Xuan Huong 1. Trị giá thư bảo lãnh: Tùy theo từng loại: - BL: Nghĩa vụ trả nợ gốc, lãi vay, các chi phí khác liên quan đến khoản vay; - BL thanh tốn: Tổng số tiền mà KH phải thanh tốn cho bên nhận BL; - BLdự thầu, thực hiện hợp đồng, bảo đảm chất lượng: Tổng số tiền nộp phạt khi khách hàng vị phạm quy định đấu thầu, vi phạm hợp đồng, vi phậm chất lượng sản phẩm… IV. PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH PHÍ BẢO LÃNH * * Tram Thi Xuan Huong 2. Thời hạn bảo lãnh: - Thời hạn BL được xác định từ khi phát hành BL cho đến thời điểm chấm dứt BL được ghi trong cam kết BL. - Nếu cam kết BL khơng ghi cụ thể thời điểm chấm dứt BL thì thời điểm chấm dứt bảo lãnh được xác định tại thời điểm thực hiện nghĩa vụ được Bl chấm dứt. - Thời hạn Bl được xác định dựa trên thời hạn thực hiện nghĩa vụ được BL của KH đối với bên nhận BL IV. PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH PHÍ BẢO LÃNH * * Tram Thi Xuan Huong Lưu ý: Nghĩa vụ BL của TCTD chấm dứt trong các trường hợp sau: - KH đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đối với bên nhận bảo lãnh; - TCTD đã thực hiện nghĩa vụ BL theo cam kết BL; - Bên nhận BL đồng ý miễn thực hiện nghĩa vụ BL cho bên BL…. IV. PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH PHÍ BẢO LÃNH * * Tram Thi Xuan Huong 3. Phí bảo lãnh: Phí phát hành bảo lãnh: - Phí bảo lãnh được thu một lần trước khi phát hành cam kết bảo lãnh (hoặc thu theo định kỳ mỗi tháng 1 lần) - Khơng hồn trả phí bảo lãnh cho khách hàng vì bất cứ lý do gì. Phí PHBL = Trị giá thư BL * TL phí BL * THBL IV. PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH PHÍ BẢO LÃNH * * Tram Thi Xuan Huong 3. Phí bảo lãnh: Phí tu chỉnh thư bảo lãnh: - Tu chỉnh thư BL tăng số tiền Phí TCBL = ST tăng thêm * TL phí BL * THBL - Tu chỉnh thư BL tăng thời hạn: Phí TCBL = TG thư BL* TL phí BL * THBL tăng thêm IV. PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH PHÍ BẢO LÃNH * * Tram Thi Xuan Huong 1. Quy định thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh: Trong thời hạn BL, bên BL hoặc bên xác nhận BL thực hiện nghĩa vụ BL khi bên nhận BL xuất trình yêu cầu thực hiện nghĩa vụ BL và các tài liệu, chứng từ kèm theo (nếu cĩ), thoả mãn đầy đủ các điều kiện đã quy định trong cam kết BL. V. THỰC HIỆN NGHĨA VỤ BẢO LÃNH * * Tram Thi Xuan Huong V. THỰC HIỆN NGHĨA VỤ BẢO LÃNH (1) (5) (2) (4) (3) * * Tram Thi Xuan Huong 2. Trình tự thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh: (1): KH khơng thực hiện, thực hiện khơng đầu đủ nghĩa vụ với bên nhận BL; (2): Bên nhận BL yêu cầu NH thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh; (3): NH thực hiện nghĩa vụ BL đối với bên nhận BL; (4): NH thơng báo cho KH về số tiền mà NH đã trả thay cho KH; (5): KH hồn trả cho NH số tiền được trả thay. V. THỰC HIỆN NGHĨA VỤ BẢO LÃNH * * Tram Thi Xuan Huong Lưu ý: - Khi nhận được thơng báo thực hiện nghĩa vụ BL, KH phải cĩ nghĩa vụ hồn trả ngay số tiền mà NH đã trả thay cho KH. - Nếu KH chưa hồn trả được cho NH thì KH phải lãi phạt đối với khoản tiền mà NH đã trả thay; - Lãi phạt được tính từ ngày NH thanh tốn cho bên nhận BL cho đến ngày KH trả hết số tiền được NH trả thay/ V. THỰC HIỆN NGHĨA VỤ BẢO LÃNH