Bài giảng kinh tế chính trị

NHẬP MÔN KINH TẾ CHÍNH TRỊ Chương 1: ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP, CHỨC NĂNG CỦA KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN I. LƯỢC SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN MÔN KINH TẾ CHÍNH TRỊ Với tư cách là môn khoa học độc lập, kinh tế chính trị ra đời vào thời kỳ hình thành phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa. Thuật ngữ KTCT lần đầu tiên được nhà kinh tế người Pháp Môngcơrêchiên sử dụng để đặt tên cho môn khoa học này trong tác phẩm "Chuyên luận về kinh tế chính trị " xuất bản năm 1615 tại pháp Lịch sử hình thành và phát triển của KTCT cho thấy những nhận thức khác nhau về đối tượng về KTCT. 1. Chủ nghĩa trọng thương Là hình thái đầu tiên của hệ tư tưởng tư sản trong lĩnh vực KTCT xuất hiện từ giữa thế kỷ XV đến giữa thế kỷ XVII. Đối tượng nghiên cứu của chủ nghĩa trọng thương là lĩnh vữc lưu thông; lấy tiền là nội dung căn bản của của cải, là tài sản thật sự của một quốc gia. Chủ nghĩa trọng thương coi trọng chủ yếu là thương nghiệp vì vậy họ chưa đi sâu nghiên những lĩnh vực khác, vì vậy khi sự phát triển cao hơn của chủ nghĩa tư bản đã dần dần làm cho luận điểm của chủ nghĩa trọng thương trở lên lỗi thời nhường cho học thuyết kinh tế mới. 2. Chủ nghĩa trọng nông. Do những hạn chế của tư tưởng trọng thương vào giữa thế kỷ XVIII một trường phái tư tưởng mới xuất hiện (chủ yếu ở Pháp) đó là chủ nghĩa trọng nông Chủ nghĩa trọng nông đã chuyển đổi đối tượng nghiên cứu từ lĩnh vực lưu thông sang lĩnh vực sản xuất tìm nguồn gốc của của cải và giàu có của xã hội từ lĩnh vực sản xuất (lĩnh vực sản xuất nông nghiệp). Coi sản phẩm thặng dư là phần chênh lệch giữa tổng sản phẩm và chi phí sản xuất, còn lưu thông và trao đổi không tạo ra giá trị. Tuy nhiên, chủ nghĩa trọng nông còn nhiều hạn chế, chỉ coi nông nghiệp là ngành sản xuất duy nhất, chưa thấy được vai trò quan trọng của công nghiệp, chưa thấy được mối quan hệ thống nhất giữa sản xuất và lưu thông. 3. Kinh tế chính trị tư sản cổ điển - KTCT cổ điển ở Anh mà đại biểu là: Uyliam Pétti, Ađam Xmít, Đavít Ricácđô. Các nhà KTCT tư sản cổ điển đã chuyển đối tượng nghiên cứu từ lĩnh vực lưu thông sang lĩnh vực sản xuất, (nhưng khác với tư tưởng trọng nông chủ yếu nghiên cứu ở lĩnh vực nông nghiệp). Họ cho rằng: "lao động làm thuê của những người nghèo là nguồn gốc làm giàu vô tận cho những người giàu". Đặc biệt Ricácđô đã nhận rõ: Lợi nhuận bắt nguồn từ lao động không được trả công. Đây là lần đầu tiên các nhà KTCT tư sản cổ điển đã áp dụng phương pháp trứu tượng hóa khoa học để nghiên cứu KTCT Tuy nhiên họ có những hạn chế nhất định coi quy luật kinh tế của chủ nghĩa tư bản là quy luật tự nhiên tuyệt đối vĩnh viễn KT học hiện đại ở các nước tư bản: lại tách chính trị khỏi kinh tế, biến KT học chính trị thành kinh tế học đơn thuần, che đậy quan hệ sản xuất và muân thuẫn giai cấp. 4. Kinh tế chính trị Mác - Lênin: (xem ở mục 2 phần II) KTCT Mác - Lênin do Mác và Ăghen sáng lập là sự thống nhất giữa tính khoa học và tính cách mạng, dựa vào phép biện chứng duy vật và đứng trên lập trường của giai cấp công nhân để xem xét các hiện tượng và quá trình kinh tế của xã hội tư bản

doc101 trang | Chia sẻ: aloso | Lượt xem: 2254 | Lượt tải: 1download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Bài giảng kinh tế chính trị, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ng c¬ së khoa häc cho viÖc ho¹ch ®Þnh vµ triÓn khai ®­êng lèi, chñ tr­¬ng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®¹t hiÖu qu¶ cao víi tèc ®é nhanh. + §Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c tµi nguyªn quèc gia, n¾m b¾t c¸c c«ng nghÖ cao cïng nh÷ng thµnh tùu míi vÒ khoa häc cña thÕ giíi; h­íng m¹nh vµo viÖc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, ®æi míi s¶n phÈm, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng hãa trªn thÞ tr­êng. + X©y dùng tiÒm lùc nh»m ph¸t triÓn mét nÒn khoa häc tiªn tiÕn, bao gåm: §Èy m¹nh c¸c h×nh thøc ®µo t¹o vµ sö dông c¸n bé khoa häc, chuyªn gia; t¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho c¸c ngµnh khoa häc vµ c«ng nghÖ; x©y dùng vµ thùc hiÖn tèt c¬ chÕ, chÝnh s¸ch t¹o ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ; ®Èy m¹nh hîp t¸c quèc tÕ trong nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ. + TiÕn hµnh ®iÒu tra c¬ b¶n, th¨m dß ®Þa chÊt, quy ho¹ch vµ dù b¸o ph¸t triÓn lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc cña c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc... 4. Më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i. - Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc - c«ng nghÖ cïng víi xu h­íng quèc tÕ hãa ®êi sèng kinh tÕ ®ang t¹o ra mèi liªn hÖ vµ sù phô thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ cña c¸c n­íc. Do ®ã, viÖc më réng quan hÖ kinh tÕ gi÷a n­íc ta víi c¸c n­íc trë thµnh mét tÊt yÕu ... Quan hÖ kinh tÕ cµng më réng vµ cã hiÖu qu¶, thÞ sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa cµng thuËn lîi vµ nhanh chãng. 5. T¨ng c­êng sù l·nh sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc §©y lµ tiÒn ®Ò quyÕt ®Þnh th¾ng lîi cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ë n­íc ta. C«ng cuéc c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc lµ nhiÖm vô trung t©m trong suèt thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. Sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa, lµ sù nghiÖp cña toµn d©n, nh­ng ph¶i ®­¬c ®Æt d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n vµ sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa, th× sù nghiÖp ®ã míi cã thÓ hoµn thµnh tèt ®Ñp ®­îc Ch­¬ng IX Kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë viÖt nam I. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam. 1. Sù tån t¹i kh¸ch quan vµ ý nghÜa cña viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸, kinh tÕ thÞ tr­êng. a. Kh¸i niÖm: - Kinh tÕ thÞ tr­êng lµ m« h×nh kinh tÕ mµ ë ®ã c¸c quan hÖ kinh tÕ ®Òu ®­îc thùc hiÖn trªn thÞ tr­êng, th«ng qua qu¸ tr×nh trao ®æi mua b¸n. b. Sù tån t¹i kh¸ch quan cña kinh tÕ hµng hãa - kinh tÕ thÞ tr­êng: + Quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ ph¸t triÓn ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh sÏ ®¹t ®Õn kinh tÕ thÞ tr­êng - Kinh tÕ thÞ tr­êng lµ giai ®o¹n cña ph¸t triÓn kinh tÕ hµng hãa dùa trªn sù ph¸t triÓn rÊt cao cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi kh¸c nhau, sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng hãa tÊt nhiªn chÞu sù t¸c ®éng cña nh÷ng quan hÖ x· héi nhÊt ®Þnh, h×nh thµnh nªn c¸c chÕ ®é kinh tÕ x· héi kh¸c nhau. V× vËy, ta cã thÓ nãi r»ng kinh tÕ hµng hãa lµ mét s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña LLSX x· héi loµi ng­êi, nã xuÊt hiÖn vµ tån t¹i trong nhiÒu PTSX x· héi vµ ®¹t ®Õn tr×nh ®é cao h¬n ®ã lµ kinh tÕ thÞ tr­êng. ë ViÖt Nam, trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH nh÷ng ®iÒu kiÖn chung ®Ó kinh tÕ hµng hãa xuÊt hiÖn vÉn tån t¹i do ®ã sù tån t¹i kinh tÕ hµng hãa ë n­íc ta lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Bëi v× nh÷ng ®iÒu kiÖn chung ®Ó kinh tÕ hµng hãa xuÊt hiÖn vµ tån t¹i lµ: - Nh÷ng ®iÒu kiªn chung ®Ó kinh tÕ hµng ho¸ xuÊt hiÖn lµ: + Ph©n c«ng lao ®éng x· héi: * Lµ c¬ së tÊt yÕu cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ vÉn tån t¹i vµ ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu réng vµ chiÒu s©u ë n­íc ta hiÖn nay. * Lµ c¬ së vµ lµ ®éng lùc ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng x· héi nghÜa lµ lµm cho nÒn kinh tÕ cã ngµy cµng cã nhiÒu s¶n phÈm th¹ng d­ dïng ®Ó trao ®æi mua b¸n. Do ®ã lµm cho trao ®æi mua b¸n hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng cµng ph¸t triÓn h¬n. + Sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña nhiÒu h×nh thøc së h÷u, nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau t¹o nªn sù t¸ch biÖt gi÷a c¸c chñ thÓ kinh tÕ ®éc lËp còng lµ ®iÒu kiÖn tÊt yÕu cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸, kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta. §¹i héi §¶ng lÇn thø IX - §CS ViÖt Nam ®· kh¼ng ®Þnh m« h×nh nÒn kinh tÕ n­íc ta trong thêi kú qu¸ ®é lµ nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn, vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa( gäi t¾t lµ kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN) c. Lîi Ých cña viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng: - Thùc hiÖn x· héi ho¸ s¶n xuÊt: + N­íc ta trong TKQ§ muèn ph¸t triÓn m¹nh mÏ LLSX th× ph¶i x· héi ho¸, chuyªn m«n ho¸ lao ®éng qu¸ tr×nh Êy chØ cã thÓ diÔn ra mét c¸ch thuËn lîi trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. + S¶n xuÊt cµng x· héi ho¸, chuyªn m«n ho¸ cµng ®ßi hái ph¸t triÓn sù hiÖp t¸c vµ trao ®æi, ho¹t ®éng kinh tÕ, x· héi cµng ph¶i th«ng qua sù trao ®æi hµng ho¸ gi÷a c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt ®Ó ®¶m b¶o cho nh÷ng nhu cÇu cÇn thiÕt cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kh¸c nhau. -ChØ cã ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng míi lµm cho nÒn kinh tÕ n­íc ta ph¸t triÓn n¨ng ®éng. + Kinh tÕ tù nhiªn do b¶n chÊt cña nã, chØ duy tr× t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n. Trong c¬ chÕ kinh tÕ cò v× coi th­êng quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt c¹nh tranh, cung cÇu nªn c¸c c¬ së kinh tÕ còng thiÕu søc sèng vµ ®éng lùc ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt. + Sö dông kinh tÕ thÞ tr­êng lµ sö dông quy luËt c¹nh tranh, cung cÇu buéc mçi ng­êi s¶n xuÊt chÞu tr¸ch nhiÖm hµng ho¸ do m×nh lµm ra. Cho nªn mçi ng­êi ®Òu chÞu søc Ðp buéc ph¶i quan t©m tíi sù tiªu thô trªn thÞ tr­êng, sao cho s¶n phÈm cña m×nh lµm ra ®­îc x· héi thõa nhËn vµ còng tõ ®ã hä cã thu nhËp. - Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ phï hîp víi yªu cÇu cña LLSX, còng cã nghÜa lµ s¶n phÈm x· héi lµm ra ngµy cµng phong phó vµ ®¸p øng ®a d¹ng nhu cÇu cña mäi ng­êi. - Ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®ßi hái ph¶i ®µo t¹o ngµy cµng nhiÒu c¸n bé qu¶n lý vµ lao ®éng cã tr×nh ®é cao: + Muèn thu ®­îc lîi nhuËn hä cÇn ph¶i vËn dông nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó qu¶n lý kinh tÕ thóc ®Èy tiÕn bé khoa häc kü thuËt, h¹ gia thµnh s¶n phÈm lµm cho s¶n xuÊt phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr­êng, n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ kinh tÕ. + Qua cuéc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, nh÷ng nh©n tµi qu¶n lý kinh tÕvµ lao ®éng thµnh th¹o xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒuvµ ®ã lµ mét dÊu hiÖu quan träng cña tiÕn bé kinh tÕ. Nh­ vËy ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ mét tÊt yÕu kinh tÕ, mét nhiÖm vô kinh tÕ cÊp b¸ch ®Ó chuyÓn nÒn kinh tÕ l¹c hËu thµnh nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, héi nhËp vµo sù ph©n c«ng kinh tÕ. §ã lµ con ®­êng ®óng ®¨n ®Ó ph¸t triÓn LLSX, khai th¸c cã hiÖu qu¶ mäi tiÒm n¨ng cña ®Êt n­íc ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô CNH, H§H. Kinh tÕ hµng hãa, kinh tÕ thÞ tr­êng kh«ng ®èi lËp víi nhiÖm vô kinh tÕ x· héi cña thêi kú qu¸ dé lªn chñ nghÜa x· héi mµ tr¸i l¹i nã thóc ®Èy c¸c nhiÖm vô ph¸t triÓn m¹nh mÏ. B»ng thùc tiÔn nh÷ng n¨m qua thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi ®· chøng minh r»ng viÖc chuyÓn sang m« h×nh kinh tÕ thÞ tr­êng cña §¶ng ta lµ hoµn toµn ®óng ®¾n.... 2. §Æc ®iÓm kinh tÕ thÞ tr­êng trong thêi kú qu¸ ®é ë ViÖt Nam.(tù häc tr258) a. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®ang h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. - Thø nhÊt: Trong thêi gian qua, kÕt cÊu h¹ tÇng vËt chÊt vµ x· héi ë n­íc ta cßn ë tr×nh ®é thÊp, tr×nh ®é c«ng nghÖ l¹c hËu, m¸y mãc cò kü, quy m« s¶n xuÊt nhá bÐ, n¨ng suÊt chÊt l­îng hiÖu qu¶ cßn thÊp... - Thø hai: C¬ cÊu kinh tÕ ®ang tiÕp tôc chuyÓn dÞch theo h­íng CNH - H§H, tuy nhiªn c¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn dÞch chËm, cßn mÊt c©n ®èi vµ kÐm hiÖu qu¶. C¬ cÊu kinh tÕ n­íc ta cßn mang nÆng ®Æc tr­ng cña kinh tÕ n«ng nghiÖp, ngµnh nghÒ ch­a ph¸t triÓn, sù ph©n c«ng hiÖp t¸c, chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ch­a s©u réng, giao l­u hµng ho¸ cßn nhiÒu h¹n chÕ. - Thø ba: Ch­a cã thÞ tr­êng theo ®óng nghÜa cña nã. + ThÞ tr­êng cña n­íc ta ®ang ë trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nªn cßn ë tr×nh ®é thÊp. + C¬ cÊu thÞ tr­êng ch­a ®Çy ®ñ, dung l­îng thÞ tr­êng nhá hÑp. + C¸c yÕu tè kinh tÕ thÞ tr­êng h×nh thµnh ch­a ®Çy ®ñ.... -Thø t­: c«ng cuéc ®æi míi ë n­íc ta trong 20 n¨m qua ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín vµ cã ý nghÜa lich sö… mét trong nh÷ng thµnh tùu quan träng nhÊt lµ kinh tÕ t¨ng tr­ëng kh¸ nhanh. Xong thùc tÕ cho thÊy, thu nhËp quèc d©n vµ thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi cßn thÊp, do ®ã søc mua hµng ho¸ cßn thÊp, tû suÊt hµng ho¸ ch­a cao. - Thø n¨m: Cßn chÞu ¶nh h­ëng cña m« h×nh kinh tÕ chØ huy víi c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp... Nh­ v t rong nhiÒu thËp kû qua nÒn kinh tÕ n­íc ta ®­îc vËn hµnh theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung. C¬ chÕ nµy ®· mang l¹i nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh gióp cho nÒn kinh tÕ ®­îc æn ®Þnh ®Ó thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô cña c«ng cuéc kh¸ng chiÕn gi¶ phãng d©n téc vµ khéi phôc nÒn kinh tÕ sau chiÕn tranh. Nh­ng nÒn kinh tÕ ®· ®­îc kh«i phôc vµ ®i vµo t¨ng tr­ëng kinh tÕ th× c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung bao cÊp quan liªu trë nªn kh«ng phï hîp vµ kh«ng hiÖu qu¶ cÇn cã sù thay ®æi. b. NÒn kinh tÕ víi nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, trong ®ã kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o - Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tiÒn hµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ tuy cã b¶n chÊt kinh tÕ kh¸c nhau nh­ng chóng ®Òu lµ bé phËn cña mét c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n thèng nhÊt víi c¸c quan hÖ cung cÇu, tiÒn tÖ gi¸ c¶ chung … V× vËy chóng võa hîp t¸c, võa c¹nh tranh víi nhau Tuy nhiªn mçi thµnh phÇn kinh tÕ l¹i chÞu sù t¸c ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ riªng, do ®ã bªn c¹nh sù thèng nhÊt, chóng cßn cã sù kh¸c nhau vµ m©u thuÉn, khiÕn cho nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn theo nh÷ng ph­¬ng h­íng kh¸c nhau. V× vËy, cïng víi sù khuyÕn khÝch lµm giµu chÝnh ®¸ng cña c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ: kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n, kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc...., nhµ n­íc ta ph¶i sö dông nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó ng¨n chÆn vµ h¹n chÕ nh÷ng khuynh h­íng tù ph¸t, nh÷ng hiÖn t­îng tiªu cùc, h­íng sù ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ theo ®Þng h­íng x· héi chñ nghÜa. VÊn ®Ò cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh lµ nhµ n­íc ph¶i quan t©m t¹o ®iÒu kiÖn cñng cè, ph¸t huy hiÖu qu¶ ra søc x©y dùng khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc. Kh«ng ®¶m nhiÖm ®­îc vai trß nµy th× nÒn kinh tÕ ¾t kh«ng tr¸nh khái nguy c¬ chÖch h­íng x· héi chñ nghÜa. c. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn theo c¬ cÊu kinh tÕ "më". C¬ cÊu kinh tÕ "më" b¾t nguån tõ ph©n bè kh«ng ®Òu vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ sù ph¸t triÓn kh«ng ®Òu vÒ kinh tÕ, kü thuËt gi÷a c¸c n­íc ®¸p ÷ng yªu cÇu quy luËt ph©n c«ng vµ hîp t¸c lao ®éng quèc tÕ. V× vËy trong thêi ®¹i ngµy nay, mçi quèc gia muèn ph¸t triÓn toµn diÖn cÇn ph¶i tÝch cùc më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. C¬ c©u kinh tÕ "më" thÝch øng víi thÞ tr­êng h­íng ngo¹i, lµm cho thÞ tr­êng trong n­íc th«ng tho¸ng vµ g¾n liÒn víi thÞ tr­êng thÕ giíi. Th«ng qua ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ "më" gióp n­íc ta tiÕp thu ®­îc c«ng nghÖ, vèn vµ kinh nghiÖm s¶n xuÊt kinh doanh… d. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa víi sù qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n­íc. - §©y lµ ®Æc ®iÓm c¬ b¶n nhÊt cña kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta lµm cho nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta kh¸c víi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n tr­íc ®©y còng nh­ kh¸c víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa. §Æc ®iÓm nµy còng chÝnh lµ m« h×nh kinh tÕ kh¸i qu¸t trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta. M« h×nh kinh tÕ ®ã cã nh÷ng ®Æc tr­ng riªng, lµm cho nã kh¸c víi c¸c m« h×nh kinh tÕ thÞ tr­êng ë c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa. 3. §Æc tr­ng chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam. - Môc ®Ých cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ: + Ph¸t triÓn LLSX hiÖn ®¹i g¾n liÒn víi x©y dùng QHSX míi phï hîp trªn tÊt c¶ ba mÆt: së h÷u, qu¶n lý, ph©n phèi nh»m thùc hiÖn môc tiªu d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh - VÒ së h÷u: SÏ ph¸t triÓn theo h­íng cßn tån t¹i c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau, nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau, trong ®ã kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o. Tiªu chuÈn c¨n b¶n ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ thóc ®Èy LLSX, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi vµ ph¸t triÓn chÕ ®é së h÷u c«ng céng vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu mét c¸ch v÷ng ch¾c, tr¸nh nãng véi x©y dùng å ¹t mµ kh«ng tÝnh ®Õn hiÖu qu¶ nh­ tr­íc ®©y. - VÒ qu¶n lý: Trong kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ph¶i cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa: Nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa sÏ qu¶n lý kinh tÕ nhµ n­íc b»ng ph¸p luËt, chiÕn l­îc, kÕ ho¹ch, chÝnh s¸ch. §ång thêi sö dông c¬ chÕ thÞ tr­êng, c¸c h×nh thøc kinh tÕ vµ ph­¬ng ph¸p qu¶n lý kinh tÕ thÞ tr­êng. - VÒ ph©n phèi: Kinh tÕ thÞ tr­êng ®inh h­íng x· héi chñ nghÜa thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc ph©n phèi. Th­c hiÖn chÕ ®é ph©n phèi chñ yÕu theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ chñ yÕu; ®ång thêi ph©n phèi theo møc ®ãng gãp vèn vµ c¸c nguån lùc kh¸c vµo s¶n xuÊt kinh doanh vµ th«ng qua phóc lîi x· héi, nã cã t¸c dông: t¹o ®éng lùc kÝch thÝch c¸c chñ thÓ, n©ng cao ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, h¹n chÕ bÊt c«ng trong x· héi. Thùc hiÖn t¨ng tr­ëng kinh tÕ g¾n liÒn víi tiÕn bé c«ng b»ng x· héi. - TÝnh ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta cßn thÓ hiÖn ë chç: T¨ng tr­ëng kinh tÕ ®i ®«i víi ph¸t triÓn v¨n hãa gi¸o dôc, x©y dùng nÒn v¨n ho¸ tiªn tiÕn ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc. Lµm cho chñ nghÜa M¸c - Lªnin , T­ t­ëng hå ChÝ Minh ®ãng vai trß chñ ®¹o trong ®êi sèng tinh thÇn cña nh©n d©n. N©ng cao d©n trÝ, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o con ng­êi, x©y dùng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cña ®Êt n­íc. 4. Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam. a. Thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. - Thõa nhËn trªn thùc tÕ sù tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ së ®Ó thóc ®Èy kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn, nhê ®ã mµ sö dông cã hiÖu qu¶ søc m¹nh tæng hîp cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ. - Cïng víi viÖc ®æi míi, cñng cè kinh tÕ nhµ n­íc, kinh tÕ hîp t¸c x·, viÖc khuyÕn khÝch thõa nhËn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ, t­ nh©n ph¸t triÓn lµ nhËn thøc quan träng vÒ x©y dùng chñ nghÜa x· héi trong thêi kú qu¸ ®é. Nh­ vËy, tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trªn ®Òu b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt, tuy vÞ trÝ quy m«, tû träng tr×nh ®é kh¸c nhau nh­ng tÊt c¶ ®Òu lµ néi lùc cña nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. b. Më réng ph©n c«ng lao ®éng, ph¸t triÓn kinh tÕ vïng, l·nh thæ t¹o lËp ®ång bé c¸c yÕu tè thÞ tr­êng. - Ph©n c«ng lao ®éng lµ c¬ së cña viÖc trao ®æi s¶n phÈm. §Ó ®Èy m¹nh kinh tÕ hµng ho¸ cÇn: + Më réng ph©n c«ng lao ®éng, ph©n bè l¹i lao ®éng vµ d©n c­ trong ph¹m vi c¶ n­íc nh»m: khai th¸c mäi nguån lùc, ph¸t triÓn nhiÒu ngµnh nghÒ, sö dông cã hiÖu qu¶ c¬ së vËt chÊt - kü thuËt hiÖn cã, t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. + TiÕp tôc më réng quan hÖ kinh tÕ víi n­íc ngoµi nh»m : G¾n ph©n c«ng lao ®éng trong n­íc víi ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. G¾n thÞ tr­êng trong n­íc víi thÞ tr­êng thÕ giíi. + CÇn ph¸t triÓn ®ång bé vµ qu¶n lý cã hiÖu qu¶ sù vËn hµnh c¸c lo¹i thÞ tr­êng c¬ b¶n: thÞ tr­êng hµng hãa vµ dÞch vô, h×nh thµnh thÞ tr­êng lao ®éng cã tæ chøc, cã qu¶n lý chÆt chÏ, vÒ ®Êt ®ai vµ thÞ tr­êng nhµ ®Êt, thÞ tr­êng vèn vµ tõng b­íc h×nh thµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n. c. §Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu, øng dông khoa häc vµ c«ng nghÖ, ®Èy m¹nh CNH, H§H. - Trong kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c doanh nghiÖp chØ cã thÓ ®øng v÷ng trong c¹nh tranh nÕu th­êng xuyªn ®æi míi khoa häc vµ c«ng nghÖ, ®Ó h¹ chi phÝ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. Muèn vËy: + Ph¶i ®Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu, øng dông khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng hãa. Bëi vËy, ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ hµng hãa chóng ta ph¶i ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa. + V× thÕ cÇn gÊp rót x©y dùng vµ cñng cè c¸c yÕu tè cña hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng c¬ së vµ dÞch vô hiÖn ®¹i. Tr­íc m¾t nhµ n­íc cÇn tËp trung ­u tiªn x©y dùng n©ng cÊp mét sè yÕu tè thiÊt yÕu nh­ ®­êng s¸, cÇu cèng, bÕn c¶ng, ®iÖn n­íc, th«ng tin liªn l¹c, ng©n hµng, dÞch vô qu¶n lý... b¶o hiÓm d. Gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ, hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, ®æi míi c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh, tiÒn tÖ gi¸ c¶. - Sù æn ®Þnh chÝnh trÞ bao giê còng lµ nh©n tè quan träng ®Ó ph¸t triÓn. Nã lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh trong n­íc vµ n­íc ngoµi yªn t©m ®Çu t­. + Gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ ë n­íc ta hiÖn nay lµ gi÷ v÷ng vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, t¨ng c­êng hiÖu lùc vµ qu¶n lý cña nhµ n­íc, ph¸t huy ®Çy ®ñ vai trß lµm chñ cña nh©n d©n. - HÖ thèng ph¸p luËt ®ång bé lµ c«ng cô quan träng ®Ó qu¶n lý nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn. - §æi míi chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ, gi¸ c¶ nh»m môc tiªu thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. e. X©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ®iÒu tiÕt kinh tÕ vÜ m«, ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ vµ c¸c nhµ kinh doanh giái. - HÖ thèng kinh tÕ vÜ m« ph¶i ®­îc kiÖn toµn phï hîp víi nhu cÇu cña kinh tÕ thÞ tr­êng: §iÒu tiÕt b»ng chiÕn l­îc vµ kÕ ho¹ch kinh tÕ ph¸p luËt. ChÝnh s¸ch vµ c¸c ®ßn bÈy kinh tÕ. §iÒu tiÕt th«ng qua bé m¸y Nhµ n­íc - Cã ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý kinh doanh t­¬ng øng phï hîp víi môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa: §éi ngò ®ã ph¶i cã n¨ng lùc chuyªn m«n giái, thÝch øng mau lÑ víi c¬ chÕ thÞ tr­êng, d¸m chÞu tr¸ch nhiÖm, chÞu rñi ro vµ trung thµnh víi con ®­êng XHCN mµ nh©n d©n ta ®· lùa chän. Bªn c¹nh ®ã chóng ta cÇn cã ph­¬ng h­íng sö dông, båi d­ìng ®·i ngé ®óng ®¾n ®éi ngò ®ã, nh»m kÝch thÝch h¬n n÷a viÖc kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é, b¶n lÜnh qu¶n lý tµi n¨ng qu¶n lý kinh doanh cña hä. C¬ cÊu ®éi ngò c¸n bé ph¶i ®­îc chó ý ®¶m b¶o c¶ ph¹m vi vÜ m« vµ vi m«, c¶ c¸n bé qu¶n lý lÉn c¸n bé kinh doanh. h. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cã lîi cho ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i ph¶i: + §a d¹ng hãa h×nh thøc, ®a ph­¬ng hãa ®èi t¸c. + Qu¸n triÖt nguyªn t¾c ®«i bªn cïng cã lîi, kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña nhau, kh«ng ph©n biÖt chÕ ®é chÝnh trÞ x· héi. + C¶i c¸ch c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu, thu hót réng r·i vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, thu hót kü thuËt, nh©n tµi vµ kinh nghiÖm qu¶n lý. II. Vai trß cña nhµ n­íc vµ c¸c c«ng cô qu¶n lý vÜ m« ®èi víi kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. 1. Vai trß cña nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam. a. Nhµ n­íc XHCN cã vai trß kinh tÕ ®Æc biÖt: BÊt cø Nhµ n­íc nµo còng cã vai trß kinh tÕ nhÊt ®Þnh ®èi x· héi mµ nã qu¶n lý. Tuú thuéc vµo b¶n chÊt cña Nhµ n­íc vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña tõng chÕ ®é x· héi mµ vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc cã nh÷ng biÓu hiÖn thÝch hîp. C¸c nhµ n­íc tr­íc chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn nhµ n­íc, vai trß kinh tÕ chñ yÕu thÓ hiÖn ë viÖc ®iÒu tiÕt b»ng thuÕ vµ luËt ph¸p. §Õn CNTB ®éc quyÒn nhµ n­íc, víi sù xuÊt hiÖn khu vøc së h÷u nhµ n­íc, lµm cho nhµ n­íc t­ s¶n b¾t ®Çu cã vai trß kinh tÕ míi. Ngoµi viÖc ®iÒu tiÕt nÕn s¶n xuÊt x· héi th«ng qua thuÕ vµ luËt ph¸p, nã cßn cã vai trß tæ chøc qu¶n lý c¸c xÝ nghiÖp thuéc khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc. §Õn nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa cã vai trß kinh tÕ ®Æc biÖt ®ã lµ: Tæ chøc, qu¶n lý toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n ë c¶ tÇm vÜ m« vµ vi m«, trong ®ã vÜ m« lµ chñ yÕu, bëi v×: * Nhµ n­íc XHCN lµ ng­êu ®¹i diÖn cho nh©n d©n toµn x· héi, nhiÖm vô tæ chøc, qu¶n lý ®Êt n­íc vÒ mäi mÆt hµnh chÝnh, kinh tÕ, x· héi *Nhµ n­íc XHCN lµ ng­êi ®¹i diÖn cho sö h÷u toµn d©n vÒ TLSX cã nhiÖm qu¶n lý c¸c nghiÖp thuéc kh­ vùc kinh tÕ nhµ n­íc * NÒn kinh tÕ hµng hãa vËn hµnh theo c¬ chª thÞ tr­êng, cã nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ h¹n chÕ…v× vËy cÇn cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc ®Ó h¹n chÕ mÆt tiªu cù, ph¸t huy mÆt tÝch cùc… b. Chøc n¨ng qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ n­íc: - Mét lµ: Nhµ n­íc t¹o m«i tr­êng ph¸p lý thuËn lîi vµ ®¶m b¶o æn ®Þnh chÝnh trÞ, x· héi cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ. - Hai lµ: Nhµ n­íc t¹o m«i truêng kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh cho ph¸t triÓn kinh tÕ - Ba lµ: Nhµ n­íc ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ vµ lµnh m¹nh - Bèn lµ: Thùc hiÖn t¨ng tr­ëng kinh tÕ g¾n liÒn víi tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi, ®¶m b¶o ®Þnh h­íng XHCN. 2. C¸c c«ng cô qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN: a. HÖ thèng ph¸p luËt: Nhµ n­íc ph¶i sö dông hÖ thèng ph¸p luËt lµm c«ng cô ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc kinh tÕ thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ…ViÖc x©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt hoµn chØnh ®èi víi qu¸ tr×nh l©u dµi…Nh­ng cã thÓ kh¸i qu¸t trªn c¸c lÜnh vùc: - X¸c ®Þnh c¸c chñ thÓ ph¸p lý, t¹o cho hä c¸c quyÒn (n¨ng lùc ph¸p lý) vµ hµnh ®éng (kh¶ n¨ng kinh doanh) mang tÝnh thèng nhÊt - Quy ®Þnh c¸c quyÒn vÒ kinh tÕ (quyÒn së h÷u, quyÒn sö dông, chuyÓn nh­îng, thõa kÕ…) - VÒ hîp ®ång kinh tÕ, c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña luËt hîp ®ång. LuËt hîp ®ång quy ®Þnh quyÒn ho¹t ®éng cña c¸c chñ thÓ ph¸p lý, tøc lµ c¸c hµnh vi ph¸p lý - VÒ sù ®¶m b¶o cña nhµ n­íc ®èi víi c¸c ®iÒu kiÖn chung cña nÒn kinh tÕ cã c¸c luËt: luËt b¶o hé lao ®éng, m«i tr­êng, doanh nghiÖp, b¶o hiÓm x· héi… - VÒ luËt kinh tÕ ®èi ngo¹i phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ b. KÕ ho¹ch vµ thÞ tr­êng: NÒn kinh tÕ vËn hµnh theo cã chÕ thÞ tr­ßng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN ®ßi hái ph¶i sö dông hai c«ng cô qu¶n lý c¬ b¶n lµ kÕ ho¹ch vµ thÞ tr­êng. ViÖc sö dông hai c«ng cô nµy kh«ng thÓ t¸ch rêi nhau mµ lµ sù vËn dông quy luËt ph¸t triÓn cã kÕ ho¹ch ®Ó ®iÒu tiÕt t¸c ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ vµ vËn dông qu luËt gi¸ trÞ nh»m qu¶n lý kinh tÕ ph¸t triÓn theo kÕ ho¹ch. - Tõ chç ®èi lËp kÕ ho¹ch víi thÞ tr­êng ngµy nay chóng ta ®· nhËn thøc râ c¶ kÕ ho¹ch lÉn thÞ tr­êng ®Òu lµ c«ng cô ®Ó qu¶n lý nÒn kinh tÕ, trong ®ã thÞ tr­êng lµ c¨n cø lµ ®èi t­îng vµ lµ c«ng cô kÕ ho¹ch ho¸ - Nhµ n­íc ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng th«ng qua kÕ ho¹ch ho¸ vÜ m« - kÕ ho¹ch ho¸ gian tiÕp b»ng hÖ thèng hcØ tiªu c©n ®èi…cßn thÞ tr­êng dÉn d¾t ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ c¨n cø vµo nhu cÇu thÞ tr­êng - KÕ ho¹ch nhµ n­íc bao gåm kÕ ho¹ch dµi h¹n vµ ng¾n h¹n… c. X©y d­ng kinh tÕ nhµ n­íc vµ kinh tÕ tËp thÓ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ Kinh tÕ nµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o, cïng víi kinh tÕ tËp thÓ trë thµnh nÒn t¶ng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n XHCN. V× vËy sù ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cña hai thµnh phÇn kinh tÕ nµy cã vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c theo ®Þnh h­íng XHCN. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ nµy më ®­êng vµ hç trî cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn, thóc ®Èy sù t¨ng tr­ëng nhanh vµ bÒn v÷ng c¶u nÒn kinh tÕ. Nhê cã hai thµnh phÇn kinh tÕ nµy mµ nhµ n­íc cã søc m¹nh vËt chÊt ®Ó ®iÒu tiÕt vµ h­íng dÉn nÒn kinh tÕ thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu kinh tÕ- x· héi do kÕ ho¹ch ®Æt ra. d. Tµi chÝnh (tù häc Tr 274) - B¶n chÊt cña tµi chÝnh - HÖ thèng tµi chÝnh trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë ViÖt Nam - Chøc n¨ng cña tµi chÝnh: + chøc n¨ng ph©n phèi + chøc n¨ng gi¸m ®èc - Vai trß cña tµi chÝnh trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë ViÖt Nam + ®iÒu tiÕt kinh tÕ + x¸c lËp vµ t¨ng c­êng c¸c quan hÖ kinh tÕ- x· héi + tËp trung vµ tÝch luü, cung øng vèn cho nhu cÇu dùng vµ b¶o vÖ ®Êt n­íc. + t¨ng c­êng tÝnh hiÖu qu¶ cho s¶n xuÊt vµ kinh doanh + h×nh thµnh quan hÖ tÝch luü vµ tiªu dïng hîp lý + cñng cè nhµ n­íc, liªn minh c«ng n«ng, t¨ng c­êng an ninh quèc phßng - ChÝnh s¸ch tµi chÝnh e. TÝn dông (tù häc tr279). - B¶n chÊt cña quan hÖ tÝn dông trong thêi kú qu¸ ®é Quan hÖ tÝn dông tån t¹i d­íi c¸c h×nh thøc sau: * TÝn dông nhµ n­íc * TÝn dông th­¬ng m¹i * TÝn dung ng©n hµng - Chøc n¨ng cña tÝn dông: + Chøc nang ph©n phèi + Chøc n¨ng gi¸m ®èc - Vai trß cña tÝn dông g. Ng©n hµng: Ng©n hµng n­íc ta ®­îc tæ chøc thµnh hai cÊp( hai ph©n hÖ): Ng©n hµng nhµ n­íc vµ ng©n hµng th­¬ng m¹i - Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña ng©n hµng nhµ n­íc. - Chøc n¨ng vµ nghiÖp vô cña ng©n hµng th­¬ng m¹i h. C¸c c«ng cô ®iÒu tiÕt kinh tÕ ®èi ngo¹i §Ó thùc hiÖn tèt chiÕn l­îc kinh tÕ më, xóc tiÕn c¸c quan hÖ kkinh tª ®èi ngo¹i. Nhµ n­íc ph¶i sö dông nhiÒu c«ng cô, trong ®ã chñ yÕu lµ: thuÕ xuÊt nhËp khÈu h¹n ng¹ch (Qu¬ta), tû gi¸ hèi ®o¸i, b¶o ®¶m tÝn dông xuÊt khÈu, trî cÊp xuÊt khÈu… Th«ng qua nh÷ng c«ng cô nµy nhµ n­íc cã thÓ khuyÕn khÝch xuÊt, nhËp khÈu; ®ång thêi b¶o hé mét c¸c hîp lý nÒn s¶n xuÊt néi ®Þa, n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng hãa, thu hót vèn ®Çu t­ cña n­íc ngoµi ngµy cµng nhiÒu; gi÷ v÷ng ®éc lËp chñ quyÒn lîi Ých quèc gia… - Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, tiÒn tÖ ®ãng vai trß v« cïng quan träng. ViÖc th¾t chÆt hay níi láng cung øng tiÒn tÖ, kiÒm chÕ l¹m ph¸t th«ng qua ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng sÏ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn t×nh h×nh kinh tÕ. - B»ng c«ng cô nµy, nhµ n­íc cã thÓ h­íng dÉn nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng XHCN, ng¨n chÆn tÝnh tù ph¸t t­ b¶n chñ nghÜa. g. C¸c c«ng cô ®iÒu tiÕt kinh tÕ ®èi ngo¹i. - §Ó thùc hiÖn tèt chiÕn l­îc kinh tÕ më, xóc tiÕn c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, nhµ nø¬c ph¶i sö dông nhiÒu c«ng cô, trong ®ã chñ yÕu lµ: thuÕ xuÊt nhËp khÈu h¹n ng¹ch, tû gi¸ hèi ®o¸i, ®¶m b¶o tÝnh dông xuËt khÈu, trî cÊp xuÊt khÈu.... - Th«ng qua c¸c nh÷ng c«ng cô nµy, nhµ n­íc cã thÓ khuyÕn khÝch vÒ xuÊt, nhËp khÈu, ®ång thêi l¹i b¶o hé mét c¸ch hîp lý nÒn s¶n xuÊt néi ®Þa, n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam, thu hót vèn ®Çu t­ cña n­íc ngoµi ngµy cµng nhiÒu, gi÷ v÷ng nÒn ®éc lËp, chñ quyÒn quèc gia, lîi Ých d©n téc theo ®Þnh h­íng theo XHCN. Ch­¬ng XI kinh tÕ ®èi ngo¹i trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë viÖt nam I. tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan vµ lîi Ých cña viÖc më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i 1. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña viÖc më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i. - Kinh tÕ ®èi ngo¹i lµ tæng thÓ c¸c quan hÖ kinh tÕ, khoa häc kü thuËt, c«ng nghÖ cña mét quèc gia nhÊt ®Þnh víi c¸c quèc gia kh¸c hoÆc c¸c tæ chøc kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ, ®­îc thùc hiÖn d­íi nhiÒu h×nh thøc, h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trªn c¬ së ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ ph©n c«ng hîp t¸c quèc tÕ ngµy cµng s©u réng - Më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ®· vµ ®ang lµ xu thÕ tÊt yÕu víi hÇu hÕt c¸c n­íc - TÝnh kh¸ch quan vµ phæ biÕn cña nã b¾t nguån tõ nhu cÇu: + Sù ph©n bè tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu vÒ tr×nh ®é vÒ khoa häc kü thuËt gi÷a n­íc nµy víi n­íc kh¸c. DÉn ®Õn yªu cÇu viÖc sö dông sao cho cã hiÖu qu¶ nguån lùc mçi quèc gia. + D­íi t¸c ®éng cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc - c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, xu h­íng më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cµng trë nªn s«i ®éng. C¸ch m¹ng khoa häc - c«ng nghÖ hiÖn ®¹i lµm cho qu¸ tr×nh khu vùc ho¸ vµ quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ trë thµnh xu h­íng tÊt yÕu cña thêi ®¹i: + Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Èy nhanh sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt: LLSX v­ît khái khu«n khæ quèc gia ®Ó trë thµnh LLSX mang tÝnh quèc tÕ §Èy nhanh qu¸ tr×nh khu vùc ho¸, quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ, h×nh thµnh nÒn kinh tÕ nh­ mét chØnh thÓ cã nhiÒu quèc gia tham gia, võa hîp t¸c võa ®Êu tranh víi nhau tõ ®ã t¹o thµnh thÞ tr­êng quèc tÕ víi gi¸ c¶ quèc tÕ chi phèi. + Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i dÉn tíi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng vËn t¶i, th«ng tin liªn l¹c, cã ý nghÜa rÊt to lín: Rót ng¾n kho¶ng c¸ch vµ thêi gian ®i l¹i, thu nhËn vµ sö lý th«ng tin nhanh chãng vµ thuËn tiÖn. Lµm cho qu¸ tr×nh giao l­u, liªn kÕt, ph©n c«ng vµ hiÖp t¸c quèc tÕ ph¸t triÓn nhanh chãng c¶ vÒ chiÒu réng vµ chiÒu s©u. + Qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ ®êi sèng ®­îc thÓ hiÖn: Sù ph©n c«ng vµ hiÖp t¸c quèc tÕ gi÷a c¸c n­íc, c¸c khu vùc ngµy cµng ph¸t triÓn: Mét s¶n phÈm cuèi cïng lµ kÕt qu¶ cña hµng chôc, hµng tr¨m c« nhiÒu n­íc kh¸c nhaucïng tham gia s¶n xuÊt. VÝ dô: s¶n xuÊt m¸y bay.... Sù phô thuéc lÉn nhau vÒ mÆt kinh tÕ gi÷a c¸c n­íc ngµy cµng t¨ng: \ Sù phô thuéc lÉn nhau vÒ mÆt kinh tÕ gi÷a c¸c n­íc ngµy cµng lµm cho c¸c n­íc phô thuéc vµo nhau ngµy cµng chÆt chÏ vÒ nhiÒu mÆt. \ Mçi n­íc cã lîi thÕ riªng vµ khai th¸c tèi ®a lîi thÕ tuyÖt ®èi vµ lîi thÕ so s¸nh cña m×nh. V× vËy thÞ tr­êng cña nÒn kinh tÕ võa lµ ®Çu vµo võa lµ ®Çu ra ®èi víi ho¹t ®éng kinh tÕ cña mçi n­íc. Sù h×nh thµnh kÕt cÊu h¹ tÇng s¶n xuÊt quèc tÕ vµ chi phèi s¶n xuÊt quèc tÕ: \ HÖ thèng giao th«ng quèc tÕ. Quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ cßn biÓu hiÖn ë sù h×nh thµnh chi phÝ s¶n xuÊt quèc tÕ, gi¸ c¶ quèc tÕ. Tãm l¹i, khu vùc ho¸, quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan nã ®ßi hái c¸c quèc gia ph¶i t¨ng c­êng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i nh»m khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc. §èi víi n­íc ta më réng ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i kh«ng n»m ngoµi tÝnh quy luËt vµ môc ®Ých nãi trªn. 2.Lîi Ých cña viÖc më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i.(tù häc 316) - Më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i mang l¹i lîi Ých to lín ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña n­íc ta: + Gãp phÇn nèi liÒn s¶n xuÊt vµ trao ®æi trong n­íc vµ trao ®æi quèc tÕ, thÞ tr­êng trong n­íc víi thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi, më réng thÞ tr­êng ra bªn ngoµi, ®ång thêi gãp phÇn ph¸t triÓn thÞ tr­êng trong n­íc + Më réng kinh tÕ ®èi ngo¹i khai th¸c ®­îc nguån lùc bªn ngoµi ®Ó ®Èy m¹nh CNH, H§H ®Êt n­íc ®ã lµ nguån vèn, c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn + T¹o ®iÒu kiÖn khai th¸c vµ ph¸t huy cã hiÖu qu¶n lîi thÕ so s¸nh c¸c nguån lùc trong n­íc, kÕt hîp nguån lùc trong n­cí víi nguån lùc bªn ngoµi, më réng kh«ng gian vµ m«i tr­êng ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. + Gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ, t¹o nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm, gi¶m thÊt nghiÖp, t¨ng thu nhËp, æn ®Þnh vµ n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n + Gãp phÇn ®­a n­cí ta sím ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, thùc hiÖn d©n giµu n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh … II. Môc tiªu, ph­¬ng h­íng, nguyªn t¾c c¬ b¶n nh»m më réng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i. 1. VÒ môc tiªu: - Më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i nh»m më réng thÞ tr­êng, tranh thñ nguån lùc bªn ngoµi vÌ vèn, c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý ®Ó ®Èy m¹nh CNH, H§H ®Êt n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN thùc hiÖn d©n giµu n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh … Môc tiªu ®ã ph¶i ®­îc qu¸n triÖt víi mäi ngµnh, mäi cÊp, trong mäi lÜnh vùc cña kinh tÕ ®èi ngo¹i 2. Ph­¬ng h­íng c¬ b¶n nh»m më réng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i. - §a ph­¬ng ho¸ quan hÖ ®èi ngo¹i vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc kinh tÕ ®èi ngo¹i. §©y lµ ph­¬ng h­íng chñ yÕu cña quan hÖ quèc tÕ trong giai ®o¹n hiÖn nay - Chñ ®éng héi nhËp quèc tÕ vµ khu vùc theo tinh thÇn ph¸t huy néi lùc, dùa vµo nguån lùc bªn trong lµ chÝnh ®i ®«i víi tranh thñ tèi ®a nguån lùc bªn ngoµi nh»m kÕt hîp søc m¹nh d©n téc víi søc m¹nh thêi ®¹i, mét c¸ch cã hiÖu qu¶… - Trong ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng quèc tÕ ®· vµ ®ang tõng b­íc trë thµnh nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i vµ thèng nhÊt, nh÷ng còng lu«n lu«n biÕn ®éng. V× vËy chóng ta ph¶i t«n träng vµ tu©n thñ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng võa ph¶i chó ý ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN 3. Nguyªn t¾c c¬ b¶n nh»m qu¸n triÖt trong më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i. a. Nguyªn t¾c b×nh ®¼ng: - §©y lµ nguyªn t¾c cã ý nghÜa rÊt quan träng lµ nÒn t¶ng cho viÖc thiÕt lËp vµ lùa chän ®èi t¸c trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i. - Nguyªn t¾c nµy xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ lµ mäi quèc gia ®Òu cã chñ quyÒn cã quyÒn b×nh ®¼ng trong quan hÖ quèc tÕ; b¾t nguån tõ yªu cÇu cña sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng quèc tÕ mµ mçi quèc gia lµ thµnh viªn … b. Nguyªn t¾c cïng cã lîi. Nguyªn t¾c nµy gi÷ vai trß lµ nÒn t¶ng kinh tÕ ®Ó thiÕt lËp vµ më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ C¬ së kh¸ch quan cña nguyªn t¾c nµy lµ cïng cã lîi b¾t nguån tõ yªu cÇu ph¶i thùc hiÖn c¸c quy luËt cña kinh tÕ thÞ tr­êng trªn ph¹m vi quèc tÕ Nguyªn t¾c cïng cã lîi cßn lµ ®éng lùc kinh tÕ ®Ó thiÕt lËp vµ duy tr× l©u dµi mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia. Cïng cã lîi lµ mét trong nguyªn t¾c lµm c¬ së cho chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i c. Nguyªn t¾c t«n träng chñ quyÒn vµ kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña mçi quèc gia. - Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái c¸c bªn ph¶i t«n träng chñ quyÒn vµ kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña nhau. - T«n träng c¸c ®iÒu kiÖn ®· kÝ kÕt, kh«ng ®­a ra nh÷ng ®iÒu kiÖn ph­¬ng h¹i ®Õn lîi Ých cña nhau, khong dïng cac biÖn ph¸p cã tÝnh chÊt can thiÖp vµo néi bé cña nhau. d. Nguyªn t¾c gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ vµ ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. - §©y lµ nguyªn t¾c c¬ b¶n nhÊt trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam - Mäi ho¹t ®éng trong lÜnh vùc kinh tÕ ®èi ngo¹i ®Òu ph¶i h­íng vµo môc tiªu ®ã… III. Nh÷ng h×nh thøc kinh tÕ ®èi ngo¹i chñ yÕu hiÖn nay 1. Ngo¹i th­¬ng - Ngo¹i th­¬ng hay cßn gäi lµ th­¬ng m¹i quèc tÕ… ®©y lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc chñ yÕu vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt trong c¸c h×nh thøc cña kinh tÕ ®èi ngo¹i - §èi víi c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam ngo¹i th­¬ng cã t¸c dông rÊt lín: + Gãp phÇn lµm t¨ng cña c¶i vµ søc m¹nh tæng hîp cña mçi n­íc + Lµ mét ®éng lùc cña sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ quèc d©n + Lµ sù ®iÒu tiÕt "thõa", "thiÕu"cña mçi n­íc + N©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ c¬ cÊu ngµnh nghÒ trong n­íc + T¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng cã c«ng ¨n viÖc lµm vµ n©ng cao ®êi sèng §èi víi n­íc ta xuÊt khÈu lµ h­íng ­u tiªn vµ lµ träng ®iÓm cña ho¹t dodäng ngo¹i th­¬ng - Qu¸ tr×nh th­¬ng m¹i ho¸ quèc tÕ ®ßi hái tù do ho¸ th­¬ng m¹i vµ b¶o hÖ mËu dÞch mét c¸ch hîp lý. V× vËy ®Ó ®Èy m¹nh ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng cÇn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò: + T¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu ®Ó ®¸p øng nhu cÇu nhËp khÈu + VÒ nhËp khÈu - chÝnh s¸chm Æt hµng nhËp: ph¶i tËp trung vµo viÖc h×nh thµnh vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng CNH, H§H … + Gi¶i quyÕt ®óng ®¾n mèi quan hÖ gi÷a chÝnh s¸hc th­¬ng m¹i tù do vµ chÝnh s¸hc b¶o hé th­¬ng m¹i + H×nh thµnh tû gi¸ hèi ®o¸i mét c¸ch chñ dodäng hîp lý… 2. §Çu t­ quèc tÕ - §Çu t­ quèc tÕ lµ mét h×nh thøc c¬ b¶n cña quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i. Nã cã t¸c ®éng hai mÆt: + Lµm t¨ng thªm nguån vèn, lµm t¨ng thªm c«ng nghÖ míi, tr×nh ®é qu¶n lý … + §èi víi c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn ®µu t­ kinh tÕ cã kh¶ n¨ng t¨ng sù ph©n ho¸ gi÷a c¸c giai cÊ, t©ng líp x· héi; gi÷a c¸c vïng l·nh thæ, lµm c¹n kiÖt tµi nguyªn, t¨ng tÝnh lÖ thuéc vµo bªn ngoµi - Cã hai lo¹i h×nh ®µu t­ quèc tÕ : + §Çu t­ trùc tiÕp (FDI): §Çu t­ quèc tÕ trùc tiÕp ®­îc thùc hiÖn d­íi c¸c h×nh thøc (hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång; x Ýn ghiÖp liªn doanh , xÝ nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi + §Çu t­ gi¸n tiÕp lµ lo¹i h×nh ®Çu t­ mµ quyÒn së h÷u t¸ch rêi quyÒn sö dông trong c¸c ngån vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp. Trong c¸c nguån vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp, mét bé phËn quan träng lµ viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) cho chÝnh phñ mét sè n­íc cã nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn. Bé phËn nµy cã tû träng lín th­êng ®i kÌm víi ®iÒu kiÖn ­u ®·i.. 3. Hîp t¸c khoa häc kü thuËt Hîp t¸c khoa häc kü thuËt ®­îc thùc hiÖn d­íi nhiÒu h×nh thøc: Trao ®æi tµi liÖu kü thuËt, thiÕt kÕ , mua b¸n giÊy phÐp, chuyÓn giao c«ng nghÖ …§èi víi nh÷ng n­íc l¹c hËu vÒ kü thuËt ®ã lµ ®iÒu kiÖn thiÕt yÕu ®Ó rót ng¾n kho¶ng c¸ch víi c¸c n­íc tiªn tiÕn 4. TÝn dông quèc tÕ - TÝn dông quèc tÕ ®­îc thÓ hiÖn d­íi nhiÒu h×nh thøc: vay nî b»ng tiÒn, vµng, c«ng nghÖ, hµng ho¸, hoÆc cã thÓ qua h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp (bªn nhËn ®Çu t­ kh«ng cã vèn ph¶i vay cña bªn ®Çu t­ ) 5. C¸c h×nh thøc dÞch vô thu ngo¹i tÖ C¸c h×nh thøc dÞch vô thu ngo¹i tÖ chñ yÕu lµ: - Du lÞch quèc tÕ - VËn t¶i quèc tÕ - XuÊt khÈu lao ®éng ra n­íc ngoµi vµ t¹i chç - C¸c ho¹t ®éng dÞch vô thu ngo¹i tÖ kh¸c: b¶o hiÓm, th«ng tin b­u ®iÖn … IV. C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m më réng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i. 1. §¶m b¶o sù æn ®Þnh vÒ m«i tr­êng chÝnh trÞ, kinh tÕ- x· héi . §©y lµ nh©n tè c¬ b¶n, cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®èi víi ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®Æc biÖt lµ ®èi víi viÖc thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. 2. Cã chÝnh s¸ch thÝch hîp ®èi víi tõng h×nh thøc kinh tÕ ®èi ngo¹i. - §©y lµ gi¶i ph¸p quan träng nh»m ph¸t triÓn ®a d¹ng vµ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i: + Mét mÆt ph¶i më réng c¸c h×nh thøc kinh tÕ ®èi ngo¹i. + MÆt kh¸c ph¶i sö dông linh ho¹t phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ. 3. X©y dùng vµ ph¸t triÓn hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi . §©y lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi . V× vËy, cÇn ph¶i cã chiÕn l­îc ®Çu t­ ®óng, nhÊt lµ ®Çu t­ träng t©m cã trong ®iÓm, døt ®iÓm hiÖu qu¶ cao. 4. T¨ng c­êng vai trß qu¶n lý cña nhµ n­íc ®èi víi kinh tÕ ®èi ngo¹i. - Kinh nghiÖm ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi n­íc cho thÊy nÕu thiÕu sù qu¶n lý cña nhµ n­íc, kinh tÕ ®èi ngo¹i sÏ kh«ng thÓ më réng vµ mang l¹i hiÖu qu¶ cao, thËm chÝ cßn dÉn ®Õn nh÷ng hËu qu¶ khã l­êng. V× vËy cÇn cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc ®Ó ®¶m b¶o môc tiªu, ph­¬ng h­íng vµ gi÷ v÷ng ®­îc nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n trong kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ cã nh­ vËy ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i míi mang l¹i hiÖu qu¶ cao. - Th«ng qua sù t¨ng c­êng vai trß cña nhµ n­íc sÏ kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng c¹nh tranhthiÕu lµnh m¹nh, phat huy hiÖu qu¶ cña sù hîp t¸c trong n­íc ®Ó cã søc m¹nh c¹nh tranh quèc tÕ,tr¸nh ®­îc sù thua thiÖt vÒ lîi Ých. 5. X©y dùng ®èi t¸c vµ t×m kiÕm ®èi t¸c trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i. - ViÖc x©y dùng ®èi t¸c trong n­íc: §iÒu quan trong lµ ph¶i x©y dùng t÷ng b­íc c¸c ®èi t¸c m¹nh( vÒ vèn, c«ng nghÖ, ...) - X©y dùng mét sè doanh nghiÖp nhµ n­íc thµnh tËp ®oµn xuyªn quèc gia. Nh­ vËy n¨m gi¶i ph¸p trªn cã vÞ trÝ kh¸c nhau, song sù ph©n ®Þng chØ cã ý nghÜa t­¬ng ®èi. §Ó më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i cÇn ph¶i thùc hiÖn ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p trªn, t¹o nªn søc m¹nh tæng hîp. §¸p ¸n thi hÕt häc phÇn m«n Kinh tÕ chÝnh trÞ §èi t­îng: Cao ®¼ng Võa lµm, võa häc C©u 1. ( 5 ®iÓm) : Ph©n tÝch tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan vµ vai trß cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë ViÖt Nam? a/ TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan: Sù tån t¹i nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn lµ®Æc tr­ng trong thêi kú qu¸ ®ä lªn CNXH vµ lµ tÊt yÕu kh¸ch quan. Bíi v×: + Mét sè thµnh phÇn kinh tÕ cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt cò nh­: kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ, kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n... ®Ó l¹i chóng ®ang cßn cã t¸c dông ®èi víi sù ph¸t triÓn LLSX. + Mét sè thµnh phÇn kinh tÕ míi h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh c¶i t¹o vµ x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi nh­: kinh tÕ nhµ n­íc, kinh tÕ tËp thÓ, kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc. Sù tån t¹i nÒn nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ lµ mét hiÖn t­îng kh¸ch quan cho nªn chóng ®Òu cã t¸c dông tÝch cùc ®ãi víi sù ph¸t triÓn cña LLSX. Nh÷ng thµnh phÇn kinh tÕ ®Æc tr­ng cho PTSX cò chØ mÊt ®i khi kh«ng cßn t¸c dông ®èi víi sù ph¸t triÓn LLSX. Nguyªn nh©n c¬ b¶n cña sù tån t¹i nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trong thêi kú qu¸ lªn CNXH, suy cho dÕn cïng lµ do quy luËt QHSX ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX quy ®Þnh. Thêi kú qu¸ ®é ë n­íc ta do tr×nh ®é LLSX cßn thÊp, l¹i ph©n bè kh«ng ®Òu gi÷a c¸c ngµnh, vïng, nªn tÊt yÕu cßn tån t¹i nhiÒu lo¹i h×nh, h×nh thøc së h÷u, nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. b/ Vai trß cña sù tån t¹i nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn: Sù tån t¹i nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn kh«ng chØ lµ tÊt yÕu kh¸ch quan, mµ cßn lµ ®éng lùc thóc ®Èy, kÝch thÝch sù ph¸t triÓn LLSX x· héi. Bëi v×: - Mét lµ: Sù tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, tøc lµ tån t¹i nhiÒu h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ, nhiÒu ph­¬ng thøc qu¶n lý phï hîp víi tr×nh ®é kh¸c nhau cña LLSX. V× v× vËy nã cã t¸c dông thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng tr­ëng kinh tÕ, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. - Hai lµ: NÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn lµm phong phó vµ ®a d¹ng c¸c chñ thÓ kinh tÕ, tõ ®ã thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸, to¹ tiÒn ®Ò ®Ó ®Èy m¹nh c¹nh tranh, kh¾c phôc t×nh trn¹g ®éc quyÒn. §iÒu ®ã gãp phÇn vµo viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ n­íc ta trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng, c¶i thiÖn vµ n©ng cao ®êi sèng cña nh©n d©n… - Ba lµ: T¹o ®iÒu kiÖn thùc hiÖn vµ më réng c¸c h×nh thøc kinh tÕ qu¸ ®é, trong ®ã cã h×nh thøc kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc. §ã lµ nh÷ng " cÇu nèi", " tr¹m trung gian" cÇn thiÕt ®Ó ®­a n­íc ta tõ s¶n xuÊt nhá lªn CNXH bá qua chÕ dé TBCN. - Bèn lµ: Ph¸t triªn m¹nh c¸ thµnh phÇn kinh tÕ µ cïng víi nã lµ c¸c h×nh thøc s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét néi dung co b¶n cña viÖc hoµn thiÖn thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN n­íc ta. - N¨m lµ: Sù tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ ®¸p øng ®­îc nhiÒu lîi Ých kinh tÕ c¶u c¸c giai cÊp tÇng líp x· héi, cã t¸c dông khai th¸c, sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc, c¸c tiÒm n¨ng cña ®Êt n­íc: nh­ søc lao ®éng, vèn, tµi nguyªn thiªn nhiªn, kinh nghiÖm qu¶n lý… §ång thêi cho phÐp khai th¸c kinh nghiÖm tæ chøc qu¶n lý vµ khoa häc, c«ng nghÖ míi trªn thÕ giíi C©u 2 (5 ®iÓm): Tr×nh bµy môc tiªu, ph­¬ng h­íng, nguyªn t¾c c¬ b¶n nh»m më réng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i? a. Mục tiêu : Nhằm từng bước thực hiện mục tiêu dân giàu nước mạnh xã hội công bằng văn minh theo định hướng XHCN. Trong thời giam trước mắt việc mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại nằm thực hiện thành công sự nghiệp CNH- HĐH đất nước - Nhiệm vụ trọng tâm của thời kỳ quá độ. Vì vậy mục tiêu này phải được quán triệt đối với mọi ngành, mọi cấp, mọi lĩnh vực cảu hoạt động kinh tế đối ngoại b. Phương hướng cơ bản nhằm mở rông nâng cao hiệu quả kinh tế đối ngoại, phát triển kinh tế đối ngoại Xuất phát từ quan điểm của Đảng: "Việt Nam sắn sàng là bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế, phấn đấu vì hòa bình, độc lập và phát triển. Vì vậy, phương hướng trong thời kỳ quá độ này: - Đa phương hóa quan hệ kinh tế đối ngoại và đa dạng hóa các hình thức kinh tế đối ngoại. Đây là phương hướng chủ yếu của quan hệ quốc tế trong giai đoạn hiện nay - Chủ động hội nhập quốc tế và khu vực theo tinh thần phát huy tối đa nội lực dựa vào nguồn lực trong nước là chính, đi đôi tranh thủ tối đa nguồn lực bên ngoài, nhằm kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, một cách có hiệu quả - Trong điều kiện nền kinh tế quốc tế đang trở thành nền kinh tế thị trường hiện đại và thống nhất, nhưng cũng luôn luôn biến động. Vì vậy chúng ta phải tôn trọng và tuân thủ cơ chế thị trường vừa phải chú ý phát triển kinh tế thị trường XHCN, để mối bước tiến của quan hệ kinh tế đối ngoại là mối bước tiến của kinh tế thị trường XHCN Việt Nam c. Nguyên tắc cơ bản cần quán triệt trong việc mở tộng và nâng cao hiệu quả kinh tế đối ngoại Nguyên tắc bình đẳng: - Đây là nguyên tắc cơ bản trong quan hệ quốc tế nói chung và quan hệ kinh tế quốc tế nói riêng. Ngày nay, khi hòa bình trở thành xu hướng cơ bản của thời đại thì mọi quốc gia dù lớn nhỏ đều là quốc gia độc lập có chủ quyền, có quyền bình đẳng trong quan hệ quốc tế. - Nguyên tắc này đòi hỏi trước hết phải được thể hiện ở việc đảm bảo lợi ích kinh tế, chính trị của các bên. Nguyên tắc cùng có lợi: - Nội dung của nguyên tắc này là trong hoạt động kinh tế đối ngoại phải xuất phát từ lợi ích của cả hai bên. Vì vậy phải nâng cao trình độ hiểu biết về các lĩnh vực ký kết thông qua việc xây dựng các điều khoản quy định quyền lơị, trách nhiệm của các bên trong hợp đồng. Nguyên tắc tôn trọng chủ quyền quốc gia và không can thiệp vào công việc nội bộ của mỗi quốc gia. - Trong cộng đồng quốc tế, mỗi quốc gia với tư cách là quốc gia độc lập đều có chủ quyền về chính trị, kinh tế, xã hội và địa lý.Vì vậy trong quan hệ kinh tế, các bên quan hệ phải tôn trọng, đồng thời trên cơ sở tôn trọng chủ quyền không được phép can thiệp vào công việc nội bộ của nhau. Nguyên tắc giữ vững độc lập tự chủ và định hướng xã hội chủ nghĩa: - Đây là nguyên tắc cơ bản trong việc phát triển kinh tế đối ngoại của Việt Nam. - Việc mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại nhằm khai thác có hiệu quả nguồn lực quốc tế chủ yếu về vốn, công nghệ, kinh nghiệm quản lý nhằm phát huy lợi thế, tăng sức cạnh tranh, nâng cao hiệu quả nhằm thực hiện mục tiêu cao nhất là độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Mọi hoạt động trong lĩnh vực kinh tế đối ngoại đều phải hướng vào mục tiêu đó, tránh tình trạng vì lợi ích kinh tế trước mắt, xa rời mục tiêu dẫn đến chệch hướng xã hội chủ nghĩa. §¸p ¸n thi l¹i m«n kinh tÕ chÝnh trÞ Thêi gian: 90 phót C©u 1: Tr×nh bµy nh÷ng nhiÖm vô kinh tÕ c¬ b¶n trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë ViÖt Nam? Thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH lµ thêi kú c¶i biÕn c¸ch m¹ng s©u s¾c, triÖt ®Ó, toµn diªn x· héi cò thµnh x· héi míi. VÒ kinh tÕ, nh÷ng nhiÖm vô c¬ b¶n lµ: a. Ph¸t triÓn LLSX, coi c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc lµ nhiÖm vô trung t©m cña c¶ thêi kú qu¸ ®é nh»m x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña CNXH - C¬ së vËt chÊt kü thuËt cña CNXH theo Lªnin, lµ nÒn s¶n xuÊt ®aÞ c¬ khÝ ë tr×nh ®é hiÖn ®¹i ®­îc ¸p dông trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n , kÓ c¶ trong n«ng nghiÖp. - Ngµy nay, c¬ sá vËt chÊt cña CNXH ph¶i thÓ hiÖn ®­îc nh÷ng thµnh tùu tiªn tiÕn nhÊt cña khoa häc vµ c«ng nghÖ, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin vµ c«ng nghÖ sinh häc, bëi v× chØ khi lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn ®Õn tr×nh ®é coa míi t¹o ®­îc n¨ng suÊt lao ®éng cao trong toµn bé nÒ kinh tÕ quèc d©n... - Trong ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam, qóa ®é lªn CNXH bá qua chÕ ®é TBCN khi ®Êt n­íc ta ch­a cã tiÒn ®Ò vÒ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña CNXH do CNTB t¹o ra. Do ®ã ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt nãi chung, c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa (CNH- H§H) nãi riªng trë thµnh nhiÖm vô trung t©m cña suèt thêi kú qu¸ ®é. Nã cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®èi víi th¾ng lîi cña CNXH ë ViÖt Nam. - §ång thêi mét nhiÖm vô kh«ng kÐm phÇn quan träng kh¸c cña ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt thùc hiÖn CNH- H§H lµ ph¸t triÓn nguån lùc con ng­êi - lùc l­îng s¶n xuÊt c¬ b¶n cña ®Êt n­íc, yÕu tè c¬ b¶n cña t¨ng tr­ëng kinh tÕ… V× vËy ph¶i ph¸t huy nguån lùc trÝ tuÖ vµ søc m¹nh tinh thÇn cña con ng­êi ViÖt Nam. ChÝnh v× vËy, quan ®iÓm cña §¶ng ta ®· thÓ hiÖn râ: coi ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo tao, khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ nÒn t¶ng vµ ®éng lùc cña CNH- H§H, lµ "quèc s¸ch hµng ®Çu" trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®Êt n­íc. b. X©y dùng tõng b­íc quan hÖ s¶n xuÊt míi theo ®Þnh h­íng XHCN - X©y dùng quan s¶n xuÊt míi XHCN lµ mét viÖc lµm l©u dµi, thËn träng kh«ng thÓ n«n nãng, véi vµng, duy ý chÝ ®­îc. V× vËy x©y dùng quan hÖ sn¶ xuÊt míi ®inh h­íng XHCN ë n­íc ta ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau: + Mét lµ: Quan hÖ s¶n xuÊt míi ®­îc x©y dùng ph¶i dùa trªn kÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt. "BÊt kú mét sù c¶i biÕn nµo vÒ mÆt quan hÖ së h÷u còng ®Òu lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña viÖc t¹o nªn nh÷ng lùc l­îng s¶n xuÊt míi". + Hai lµ: Quan hÖ s¶n xuÊt biÓu hiÖn trªn ba mÆt: së h÷u t­ liÖu s¶n xuÊt, tæ chøc qu¶n lý vµ ph©n phèi s¶n phÈm, do ®ã quan hÖ s¶n xuÊt míi ph¶i ®­îc x©y dùng mét c¸ch ®ång bé trªn c¶ ba mÆt ®ã. + Ba lµ: Tiªu chuÈn c¨n b¶n ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh ®óng ®¾n cña quan hÖ s¶n xuÊt míi theo ®inh h­íng XHCN lµ ë hiÖu qu¶ cña nã: thóc ®Èy ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi. §ång thêi trong thêi kú qu¸ ®é n­íc ta cßn tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u, nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. Do ®ã, x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi theo ®Þnh h­íng XHCN ®ång thêi ph¶i t«n träng vµ sö dông l©u dµi vµ hîp lý c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. c. Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. - Trong ®iÒu kiÖn toµn cÇu hãa kinh tÕ vµ sù t¸c ®éng m¹nh mÏ cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, xu h­íng më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ trë thµnh tÊt yÕu ®èi víi c¸c quèc gia. NÒn kinh tÕ n­íc ta kh«ng thÓ khÐp kÝn mµ tÝch cùc më réng vµ ngµy cµng n©ng cao hiÖu qña quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. + Toµn cÇu hãa kinh tÕ vµ c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i t¹o ra nh÷ng th¸ch thøc vµ nguy c¬ cÇn ®Ò phßng kh¾c phôc; mÆt kh¸c, t¹o ra cho n­íc ta nh÷ng c¬ héi thuËn lîi cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa cña ®Êt n­íc theo con ®­êng "rót ng¾n". §ã lµ thu hót ®­îc c¸c nguån vèn tõ bªn ngoµi, tiÕp thu ®­îc nh÷ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, kinh nghiÖp qu¶n lý tiªn tiÕn... C©u 2: Tr×nh bµy quan niÖm cña §¶ng ta vÒ c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa? Ph©n tÝch tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa? - Quan niÖm cña §¶ng ta: C«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n, toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ - x· héi, tõ sö dông søc lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh sang sö dông mét c¸ch phæ biÕn søc lao ®éng víi c«ng nghÖ, ph­¬ng tiÖn, ph­¬ng ph¸p tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i, dùa trªn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ, t¹o ra n¨ng xuÊt lao ®éng x· héi cao. b. TÝnh tÊt yÕu cña c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa: - Mçi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt x· héi chØ cã thÓ ®­îc x¸c lËp mét c¸ch v÷ng ch¾c trªn mét c¬ së vËt chÊt kü thuËt thÝch øng. + §Æc tr­ng cña c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña c¸c ph­¬ng thøc s¶n xuÊt tr­íc CNTB lµ c«ng cô thñ c«ng nhá bÐ, l¹c hËu. + §Æc tr­ng cña c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña Chñ nghÜa t­ b¶n lµ nÒn ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ hãa. VËy CNXH còng ph¶i cã mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao h¬n dùa trªn lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i vµ chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu. Nh­ng ph¶i cao h¬n CNTB vÒ hai ph­¬ng diÖn: tr×nh ®é kü thuËt vµ c¬ cÊu s¶n xuÊt, g¾n víi thµnh tùu cña c¸ch m¹ng khoa häc - kü thuËt hiÖn ®¹i. Hay cã thÓ hiÓu: c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cña CNXH lµ nÒn ®¹i c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, cã c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, cã tr×nh ®é x· héi hãa cao dùa trªn tr×nh ®é khoa häc - c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®­îc h×nh thµnh mét c¸ch cã kÕ ho¹ch vµ thèng trÞ trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. - V× vËy, tõ CNTB hay tõ nh÷ng ph­¬ng thøc s¶n xuÊt tr­íc t­ b¶n qu¸ ®é lªn CNXH th× viÖc x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho CNXH lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan - mét quy luËt kinh tÕ mang tÝnh phæ biÕn vµ ®­îc thùc hiÖn th«ng qua c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa. - Do ®ã: ®èi víi c¸c n­íc qu¸ ®é tõ CNTB lªn CNXH dï ®· cã c«ng nghiÖp, cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt nh­ng ®ã chØ lµ tiÒn ®Ò vËt chÊt chø ch­a ph¶i lµ c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cña CNXH. Mµ muèn cã c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cña CNXH c¸c n­íc nµy ph¶i: + TiÕn hµnh c¸ch m¹ng XHCN vÒ quan hÖ s¶n xuÊt + TiÕp thu, vËn dông ph¸t triÓn cao h¬n nh÷ng thµnh tùu khoa häc- c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt + H×nh thµnh c¬ cÊu kinh tÕ míi XHCN cã tr×nh ®é cao vµ cã tæ chøc( cã kÕ ho¹ch, tæ chøc s¾p xÕp l¹i nÒn ®¹i c«ng nghiÖp t­ b¶n mét c¸ch hîp lý cã hiÖu qu¶) ChÝnh v× lÏ ®ã: ®èi víi c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn qu¸ ®é lªn CNXH nh­ n­íc ta th× viÖc x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho CNXH ph¶i thùc hiÖn tõ ®Çu, tõ kh«ng ®Õn cã, tõ gèc ®Õn ngän, th«ng qua c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. Cho nªn CNH- H§H lµ tÊt yÕu kh¸ch quan, lµ mét viÖc lµm ®­¬ng nhiªn ®èi víi n­íc ta. V× c¬ së vËt chÊt kü thuËt lµ ®iÒu kiÖn träng yÕu nhÊt, quyÕt ®Þnh nhÊt cã liªn quan tíi sù ph¸t triÓn vÒ chÊt ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt vµ n¨ng suÊt lao ®éng x· héi…..

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docBài giảng kinh tế chính trị.doc