Bài giảng Kinh doanh quốc tế - Tổ chức hoạt động kinh doanh quốc tế

7/22/2014 1 CHƯƠNG V TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG KINH DOANH QUỐC TẾ Phần 1. Tổ chức doanh nghiệp kinh doanh quốc tế 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 2 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 3 Những yếu tố cơ bản của hệ thống tổ chức kinh doanh quốc tế Cơ cấu tổ chức Con người Văn hóa doanh nghiệp Các quy trình Kiểm soát & khuyến khích 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 4 Mối quan hệ giữa các yếu tố trong hệ thống tổ chức  Các yếu tố trong nội bộ hệ thống tổ chức phải không mâu thuẫn nhau.  Hệ thống tổ chức phải nhất quán với chiến lược.  Chiến lược và hệ thống tổ chức phải phù hợp với môi trường cạnh tranh. 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 5 Cơ cấu tổ chức doanh nghiệp quốc tế Liên kết dọc Tập trung Tạo điều kiện phối hợp hoạt động Bảo đảm các quyết định phù hợp với mục tiêu Dễ thực hiện những thay đổi lớn Tránh trùng lắp trong hoạt động Phân quyền Lãnh đạo không quá tải Tinh thần trách nhiệm và động cơ làm việc cao hơn Chủ động, linh hoạt trong ứng phó với thay đổi Có khả năng đưa ra các quyết định phù hợp hơn Kiểm soát chặt hơn 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 6 Chiến lược công ty và mức độ phân quyền Chieán löôïc coâng ty Möùc ñoä phaân quyeàn Chieán löôïc toaøn caàu Taäp trung Chieán löôïc ña noäi ñòa Phaân quyeàn Chieán löôïc quoác teá Taäp trung quaûn lyù caùc naêng löïc chuû choát, phaân quyeàn caùc hoaït ñoäng khaùc Chieán löôïc xuyeân Taäp trung quaûn lyù caùc trung taâm saûn xuaát toaøn caàu, phaân quyeàn caùc 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 7 Liên kết ngang: Thiết kế cơ cấu tổ chức Khu vực địa lý Chức năng Loại hình kinh doanh Căn cứ để doanh nghiệp phân chia thành các bộ phận trực thuộc 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 8 Liên kết ngang: Thiết kế cơ cấu tổ chức Bộ phận vật tư Bộ phận sản xuất Bộ phận marketing Bộ phận tài chính Lãnh đạo cấp cao Các tổ mua vật tư Các nhà máy Các chi nhánh bán hàng Các đơn vị kế toán Cơ cấu tổ chức theo chức năng 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 9 Liên kết ngang: Thiết kế cơ cấu tổ chức Cơ cấu tổ chức theo sản phẩm Công ty mẹ Đơn vị kinh doanh dòng sản phẩm A Đơn vị kinh doanh dòng sản phẩm B Đơn vị kinh doanh dòng sản phẩm C Bộ phận vật tư Bộ phận sản xuất Bộ phận marketing Bộ phận tài chính Các tổ mua vật tư Các nhà máy Các chi nhánh bán hàng Các đơn vị kế toán 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 10 Thiết kế cơ cấu tổ chức kinh doanh quốc tế Thiết kế bổ xung chức năng • Cơ cấu tổ chức như kinh doanh nội địa • Các bộ phận chức năng đảm trách thêm các hợp đồng kinh doanh quốc tế Bộ phận xuất khẩu Giám sát và xử lý đơn hàng quốc tế Marketing quốc tế Quan hệ với các nhà phân phối nước ngoài Huy động vốn cho hoạt động xuất khẩu 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 11 Thiết kế cơ cấu tổ chức kinh doanh quốc tế Bộ phận kinh doanh quốc tế Các bộ phận chức năng Các bộ phận chức năng Công ty mẹ Kinh doanh nội địa Giám đốc dòng sản phẩm A Kinh doanh nội địa Giám đốc dòng sản phẩm B Kinh doanh nội địa Giám đốc dòng sản phẩm C Kinh doanh quốc tế Giám đốc khu vực thị trường quốc tế Quốc gia 2 Giám đốc (sản phẩm A, B và/hoặc C) Quốc gia 1 Giám đốc (sản phẩm A, B và/hoặc C) 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 12  Sử dụng phổ biến khi mới mở rộng kinh doanh quốc tế  Nhược điểm: Nguy cơ mâu thuẫn và khó phối hợp giữa các hoạt động kinh doanh nội địa và quốc tế trong việc: Đưa ra sản phẩm mới trên phạm vi toàn cầu Chuyển giao năng lực giữa các hoạt động kinh doanh nội địa và quốc tế Tận dụng lợi thế địa điểm và quy mô Mâu thuẫn với chiến lược mở rộng kinh doanh quốc tế Thiết kế cơ cấu tổ chức kinh doanh quốc tế Bộ phận kinh doanh quốc tế 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 13 Thiết kế cơ cấu tổ chức kinh doanh quốc tế Cơ cấu tổ chức theo khu vực toàn cầu Công ty mẹ Khu vực Bắc Mỹ Khu vực Mỹ La-tinh Khu vực Trung Đông và châu Phi Khu vực châu Âu Khu vực Viễn Đông 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 14  Thường được sử dụng bởi các doanh nghiệp có: Lĩnh vực kinh doanh không đa dạng Cơ cấu tổ chức kinh doanh nội địa theo chức năng  Phù hợp với chiến lược đa nội địa Thiết kế cơ cấu tổ chức kinh doanh quốc tế Cơ cấu tổ chức theo khu vực toàn cầu 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 15 Thiết kế cơ cấu tổ chức kinh doanh quốc tế Cơ cấu tổ chức theo sản phẩm toàn cầu Các bộ phận chức năng Các bộ phận chức năng Công ty mẹ Nhóm sản phẩm hay Đơn vị A Nhóm sản phẩm hay Đơn vị A Nhóm sản phẩm hay Đơn vị A Khu vực 1 (Nội địa) Khu vực 2 (Quốc tế) 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 16  Thường được sử dụng bởi các doanh nghiệp có: Kinh doanh nhiều loại sản phẩm. Cơ cấu tổ chức kinh doanh nội địa theo sản phẩm.  Phù hợp với chiến lược toàn cầu hoặc quốc tế. Thiết kế cơ cấu tổ chức kinh doanh quốc tế Cơ cấu tổ chức theo sản phẩm toàn cầu 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 17 Thiết kế cơ cấu tổ chức kinh doanh quốc tế Cơ cấu tổ chức ma trận toàn cầu Quản trị viên này trực thuộc Đơn vị kinh doanh sản phẩm B và Khu vực thị trường 2 Công ty mẹ Khu vực 1 Khu vực 2 Khu vực 3 Đơn vị kinh doanh sản phẩm A Đơn vị kinh doanh sản phẩm B Đơn vị kinh doanh sản phẩm C 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 18  Mô hình cơ cấu tổ chức cho chiến lược xuyên quốc gia.  Tỷ lệ thất bại cao vì: Quan liêu, kém linh hoạt. Quản trị viên bậc trung khó xử khi có xung đột và tranh giành quyền lực giữa hai đơn vị khu vực thị trường và kinh doanh sản phẩm. Khó kiểm soát.  Giải pháp: cơ cấu tổ chức ma trận “linh hoạt”. Thiết kế cơ cấu tổ chức kinh doanh quốc tế Cơ cấu tổ chức ma trận toàn cầu 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 19 Thiết kế cơ cấu tổ chức kinh doanh quốc tế Tính phức tạp tăng dần của cơ chế phối hợp Direct contact Liaison roles Teams Matrix structures Cơ chế phối hợp hoạt động chính thức 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 20 Thiết kế cơ cấu tổ chức kinh doanh quốc tế Cơ chế phối hợp hoạt động không chính thức Mạng lưới lãnh đạo (Management Network) Hệ thống các mối quan hệ cá nhân không chính thức giữa lãnh đạo các đơn vị trực thuộc Lãnh đạo mỗi đơn vị trực thuộc đều có quan hệ trực tiếp hay gián tiếp với lãnh đạo các đơn vị trực thuộc khác 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 21 Cơ chế phối hợp hoạt động không chính thức Mạng lưới lãnh đạo B C A G F E D 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 22 Cơ chế phối hợp hoạt động không chính thức Thông qua Hệ thống thông tin Chính sách phát triển lãnh đạo Tạo điều kiện tự xây dựng quan hệ thông qua: Chương trình huấn luyện Luân chuyển lãnh đạo Xây dựng mạng lưới lãnh đạo 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 23 Hệ thống kiểm soát Kiểm soát cá nhân Tiếp xúc trực tếp giữa lãnh đạo với đơn vị trực thuộc Kiểm soát theo hiệu quả công việc Đề ra mục tiêu Đánh giá theo mức độ đạt mục tiêu đề ra Kiểm soát theo quy định hành chính Kiểm soát thông qua: Quy tắc Thủ tục Kiểm soát thông qua văn hóa doanh nghiệp Xây dựng hệ thống các giá trị 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 24 Hệ thống các biện pháp khuyến khích Tuøy thuoäc vaøo tính chaát nhieäm vuï cuûa nhaân vieân. Có thể sử dụng để tăng cường phối hợp giữa lãnh đạo các đơn vị trực thuộc. Cần tính đến những khác biệt về thể chế và văn hóa giữa các quốc gia. Cần suy xét kỹ về những hậu quả ngoài ý muốn. 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 25 Các quy trình Cách thức các quy định được đưa ra và cách thức công việc được thực hiện. Vượt quá giới hạn một đơn vị trực thuộc cũng như biên giới quốc gia. Có thể được phát triển ở bất cứ đâu trong hệ thống sản xuất kinh doanh toàn cầu của doanh nghiệp. 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 26 Văn hóa doanh nghiệp  Các giá trị và chuẩn mực được mọi nhân viên trong doanh nghiệp cùng chia sẻ  Nguồn hình thành: – Các nhà sáng lập và các vị lãnh đạo nổi bật. – Văn hóa dân tộc của công ty mẹ. – Lịch sử phát triển của doanh nghiệp. – Các quyết định đưa lại kết quả khả quan.  Cơ chế duy trì: – Chế độ tuyển dụng và đề bạt – Chính sách khen thưởng – Phổ biến văn hóa doanh nghiệp – Chính sách thông tin nội bộ 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 27 Văn hóa doanh nghiệp Văn hóa doanh nghiệp mạnh Có tác động rõ rệt đến phong cách làm việc Mạnh không đồng nghĩa với tốt &ø không phải lúc nào cũng phù hợp Văn hóa của doanh nghiệp hoạt động hiệu quả: Mạnh và có khả năng thích nghi với hoàn cảnh 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 28 Thay đổi tổ chức  Sự phân bố quyền lực và ảnh hưởng hiện tại trong doanh nghiệp.  Văn hóa doanh nghiệp hiện tại.  Định kiến của lãnh đạo cấp cao về mô hình kinh doanh thích hợp.  Quy định của nước chủ nhà. Các lực cản trở thay đổi 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 29  Phá vỡ kiến trúc tổ chức cũ: cần biện pháp mạnh hay liệu pháp sốc.  Thực hiện các thay đổi.  Củng cố tổ chức mới: Xây dựng văn hóa doanh nghiệp mới. Thay đổi tổ chức Nguyên tắc thay đổi tổ chức Phần 2. Tổ chức hoạt động kinh doanh quốc tế  Tổ chức kinh doanh xuất nhập khẩu  Tổ chức thực hiện đầu tư nước ngoài  Tổ chức kinh doanh dịch vụ quốc tế 7/22/2014 PTM – Hệ thống tổ chức 30