Bài giảng kế toán tài chính - Chương 6: Báo cáo kiểm toán

1CHƯƠNG 6 – BÁO CÁO KIỂM TOÁN Mục đích :  Nắm bắt các vấn đề cần chuẩn bị trước khi ra báo cáo  Hiểu và phân biệt các trường hợp dẫn đến các lọai ý kiến kiểm tóan khác nhau Nội dung :  Chuẩn bị hoàn thành kiểm tóan  Báo cáo kiểm tóan 2Cuối năm 2004… Đầu năm 2005 (trước khi hoàn thành kiểm toán) Chúng ta đang bị công ty A và công ty B kiện…. Tòa xử chúng tôi phải bồi thường cho A 50 tỷ, còn vụ kiện của công ty B toà vẫn chưa xử Vậy công ty các ông có thể tiếp tục hoạt động không? 3 Xem xét các khoản nợ ngoài dự kiến  Xem xét các sự kiện xảy ra sau ngày kết thúc niên độ  Xem xét về giả định hoạt động liên tục  Đánh giá kết quả 1. CHUẨN BỊ HOÀN THÀNH KIỂM TOÁN 4CÔNG NỢ NGOÀI DỰ KIẾN Là những nghĩa vụ phải trả phát sinh từ một sự kiện trong quá khứ nhưng kết quả lại tùy thuộc vào một sự kiện trong tương lai. Thí dụ : Vào tháng 10.2002, Công ty mỹ phẩm ALAMA bị khách hàng kiện vì sản phâm gây thiệt hại cho người tiêu dùng, số tiền đòi bồi thường lên đến 10 triệu USD. Toà sẽ xử vào tháng 8.2003. Sự kiện này sẽ phản ảnh thế nào trên báo cáo tài chính ngày 31.12.2002? Xử lý về mặt kế toán: thuyết minh trên thuyết minh BCTC Trách nhiệm của KTV? 5SỰ KIỆN SAU NGÀY KẾT THÚC NIÊN ĐỘ Loại sự kiện Các sự kiện cung cấp bằng chứng về tình trạng đã tồn tại vào ngày khóa sổ, ảnh hưởng đến các ước tính trên BCTC Các sự kiện cung cấp bằng chứng về tình trạng phát sinh sau ngày khóa sổ Yêu cầu Điều chỉnh báo cáo tài chính Không cần điều chỉnh BCTC nhưng phải thuyết minh trên BCTC Thí dụ Bán tài sản hay thu hồi công nợ sau ngày kết thúc độ khác với số liệu sổ sách Phát hành cổ phiếu sau ngày khóa sổ Trách nhiệm của kiểm toán viên? 6GIẢ THIẾT DOANH NGHIỆP ĐANG HOẠT ĐỘNG (Going concern ) • Báo cáo tài chính được lập trên cơ sở giả định rằng doanh nghiệp đang hoạt động và còn tiếp tục hoạt động, nghĩa là không bị hoặc không cần phải giải thể hay thu hẹp hoạt động trong một thời gian có thể thấy được. • Khi giả thiết này bị vi phạm, báo cáo tài chính có thể phải lập trên một cơ sở khác, khi đó phải khai báo về cơ sở này trên báo cáo tài chính. Trách nhiệm của kiểm toán viên? 7Đánh giá kết quả • - Áp dụng các thủ tục phân tích • - Đánh giá sự đầy đủ của bằng chứng • - Đánh giá tổng hợp các sai sót chưa điều chỉnh • - Rà soát lại hồ sơ kiểm toán • - Thư giải trình của Giám đốc • - Kiểm tra các công bố trên thuyết minh BCTC • - Xem xét các thông tin khác trong báo cáo thường niên. 8Đánh giá tổng hợp sai sót • Xác định tổng sai sót chưa điều chỉnh • So sánh với mức trọng yếu của toàn bộ báo cáo tài chính • Lựa chọn cách giải quyết thích hợp cho mỗi tình huống 9• “Là loại báo cáo bằng văn bản do KTV và công ty kiểm toán lập và công bố để nêu rõ ý kiến chính thức về báo cáo tài chính của 1 đơn vị đã được kiểm toán” • (VSA 700) BÁO CÁO KIỂM TOÁN Định nghĩa 10 Đối với KTV Trình bày ý kiến của KTV về những thông tin được kiểm toán Đối với người sử dụng Căn cứ đánh giá thông tin, đưa ra quyết định. Đối với đơn vị được kiểm toán Căn cứ đánh giá hoạt động, kiểm soát nội bộ, công tác kế toán tài chính BÁO CÁO KIỂM TOÁN Vai trò 11 •CÔNG TY KIỂM TOÁN XYZ •Địa chỉ, điện thoại, fax ... •Số : ....... •BÁO CÁO KIỂM TOÁN VỀ BÁO CÁO TÀI CHÍNH NĂM ... CỦA CÔNG TY ABC •Kính gửi: Hội đồng quản trị và Giám đốc Công ty ABC •Chúng tôi đã kiểm toán báo cáo tài chính gồm: Bảng cân đối kế toán tại ngày 31/12/X, Báo cáo kết quả kinh doanh, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ và Thuyết minh báo cáo tài chính năm tài chính kết thúc ngày 31/12/X được lập ngày... của Công ty ABC từ trang... đến trang... kèm theo. •Việc lập và trình bày báo cáo tài chính này thuộc trách nhiệm của Giám đốc công ty. Trách nhiệm của chúng tôi là đưa ra ý kiến về các báo cáo này căn cứ trên kết quả kiểm toán của chúng tôi. •Cơ sở ý kiến : •Chúng tôi đã thực hiện công việc kiểm toán theo các chuẩn mực kiểm toán Việt Nam. Các chuẩn mực này yêu cầu công việc kiểm toán lập kế hoạch và thực hiện để có sự đảm bảo hợp lý rằng các báo cáo tài chính không còn chứa đựng các sai sót trọng yếu. Chúng tôi đã thực hiện việc kiểm tra theo phương pháp chọn mẫu và áp dụng các thử nghiệm cần thiết, các bằng chứng xác minh những thông tin trong báo cáo tài chính; đánh giá việc tuân thủ các chuẩn mực và chế độ kế toán hiện hành (hoặc được chấp nhận), các nguyên tắc và phương pháp kế toán được áp dụng, các ước tính và xét đoán quan trọng của Giám đốc cũng như cách trình bày tổng quát các báo cáo tài chính. Chúng tôi cho rằng công việc kiểm toán của chúng tôi đã đưa ra những cơ sở hợp lý để làm căn cứ cho ý kiến của chúng tôi. •Ý kiến của kiểm toán viên : •"Theo ý kiến của chúng tôi, báo cáo tài chính đã phản ánh trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu tình hình tài chính của công ty ABC tại ngày 31/12/X, cũng như kết quả kinh doanh và các luồng lưu chuyển tiền tệ trong năm tài chính kết thúc tại ngày 31/12/X, phù hợp với chuẩn mực và chế độ kế toán Việt Nam hiện hành và các quy định pháp lý có liên quan./. • Hà Nội, ngày... tháng... năm... • CÔNG TY KIỂM TOÁN XYZ • Giám đốc Kiểm toán viên (Họ và tên, chữ ký, đóng dấu) (Họ và tên, chữ ký) • Số đăng ký hành nghề... Số đăng ký hành nghề... 12 Các yếu tố cơ bản của 1 báo cáo kiểm toán  Tên và địa chỉ công ty kiểm toán  Số hiệu báo cáo kiểm toán  Tiêu đề  Người nhận  Đoạn mở đầu  Phạm vi kiểm toán  Ý kiến của kiểm toán viên  Địa điểm và thời gian lập báo cáo kiểm toán  Chữ ký và đóng dấu 13 Đoạn mở đầu  Đối tượng kiểm toán  Phạm vi niên độ tài chính  Phân định trách nhiệm – Đơn vị được kiểm toán: lập BCTC – Công ty kiểm toán: đưa ra ý kiến về BCTC 14 Phạm vi và căn cứ thực hiện cuộc kiểm toán  Phạm vi kiểm toán Chuẩn mực kiểm toán  Bảo đảm hợp lý  Công việc kiểm toán viên đã thực hiện – Phương pháp kiểm toán (chọn mẫu, …) – Đánh giá (các nguyên tắc và pp kế toán áp dụng, các ước tính kế toán, việc trình bày BCTC,…) 15 Ý kiến của kiểm toán viên và công ty kiểm toán về BCTC  Ý kiến chấp nhận toàn phần Không có đoạn nhấn mạnh Có đoạn nhấn mạnh  Ý kiến chấp nhận từng phần Dạng ngoại trừ Dạng tùy thuộc vào  Ý kiến không chấp nhận (ý kiến trái ngược)  Ý kiến từ chối (không thể đưa ra ý kiến) 16 (1) Ý kiến chấp nhận toàn phần (không có đoạn nhấn mạnh) vaø cheá ñoä keá toaùn Vieät nam hieän haønh “…Theo yù kieán cuûa chuùng toâi, BCTC ñaõ phaûn aùnh trung thöïc vaø hôïp lyù treân khía caïnh troïng yeáu tình hình taøi chính cuûa coâng ty ABC taïi ngaøy 31/12/20xx cuõng nhö keát quaû kinh doanh vaø caùc luoàng löu chuyeån tieàn teä trong naêm taøi chính keát thuùc taïi ngaøy 31/12/20xx phuø hôïp vôùi chuaån möïc vaø caùc quy ñònh phaùp lyù coù lieân quan” 17 (1) CHẤP NHẬN TOÀN PHẦN KHÔNG CÓ ĐOẠN NHẤN MẠNH • Báo cáo Tài chính không có sai lệch trọng yếu • Báo cáo tài chính có sai lệch trọng yếu nhưng đã đã điều chỉnh • Các thay đổi chính sách kế toán đã được khai báo đầy đủ. 18 (2) Ý kiến chấp nhận toàn phần (có đoạn nhấn mạnh) “…Ở đây chúng tôi không phủ nhận ý kiến chấp nhận toàn phần như trên, mà chỉ muốn lưu ý người đọc BCTC đến điểm X trong phần thuyết minh BCTC: khoản lỗ thuần của đơn vị là ZZZ trong năm tài chính kết thúc ngày 31 tháng 12 năm 20X0 và tại ngày này, khoản nợ ngắn hạn của đơn vị vượt quá tổng tài sản là ZZZ. Những điều kiện này, cùng với những vấn đề khác được nêu trong điểm X trong phần thuyết minh, chỉ ra sự tồn tại của yếu tố không chắc chắn trọng yếu có thể gây ra sự nghi ngờ đáng kể về khả năng hoạt động liên tục của đơn vị". 19 (2) CHẤP NHẬN TOÀN PHẦN CÓ ĐOẠN NHẤN MẠNH • Khi muốn lưu ý người đọc BCTC về một vấn đề không ảnh hưởng đến ý kiến của KTV: • Thông tin đính kèm với BCTC không nhất quán với BCTC • Giả thiết tính hoạt động liên tục có thể bị vi phạm ... 20 (3) CHẤP NHẬN TỪNG PHẦN, DẠNG TÙY THUỘC VÀO • Khi tồn tại một tình huống chưa rõ ràng, phụ thuộc vào một sự kiện trong tương lai nằm ngoài khả năng kiểm soát của KTV và đơn vị. “…Theo yù kieán chuùng toâi, BCTC ñaõ phaûn aùnh trung thöïc vaø hôïp lyù treân caùc khía caïnh troïng yeáu…phuø hôïp vôùi chuaån möïc vaø cheá ñoä keá toaùn VN hieän haønh vaø caùc quy ñònh phaùp lyù coù lieân quan tuyø thuoäc vaøo: - Khoaûn doanh thu xx VNÑ ñöôïc chaáp nhaän. - Khoaûn chi xx VNÑ ñöôïc Hoäi ñoàng quaûn trò thoâng qua” 21 Phạm vi công việc kiểm toán bị giới hạn Kiểm toán viên không thể thực hiện các thủ tục kiểm toán cần thiết để có thể thu thập được bằng chứng kiểm toán đầy đủ và thích hợp, đồng thời các thủ tục thay thế, bổ sung cũng không mang lại sự thoả mãn cho KTV về bằng chứng thu thập được • Ví dụ: – Không chứng kiến kiểm kê hàng tồn kho. – Không được gửi thư xác nhận các khoản phải thu. 22 Sự bất đồng ý kiến • Không nhất trí với đơn vị được kiểm toán về việc lựa chọn và áp dụng chuẩn mực và chế độ kế toán hoặc sự không phù hợp của các thông tin ghi trong BCTC hoặc phần thuyết minh BCTC. • Ví dụ: – Áp dụng phương pháp khấu hao TSCĐ không tuân thủ chuẩn mực. – Không giải thích lý do và sự ảnh hưởng của sự thay đổi phương pháp kế toán. 23 (4) CHẤP NHẬN TỪNG PHẦN, DẠNG NGOẠI TRỪ • Khi sự không nhất trí với Giám đốc dẫn đến các sai lệch trọng yếu trên BCTC. Tuy nhiên, sai lệch chưa ảnh hưởng đến tổng thể BCTC • Khi KTV bị giới hạn phạm vi kiểm toán về một vấn đề trọng yếu nhưng chưa đến mức làm ảnh hưởng đến tổng thể BCTC. “…Theo yù kieán chuùng toâi, ngoaïi tröø aûnh höôûng (neáu coù) cuûa söï kieän treân, BCTC ñaõ phaûn aùnh trung thöïc vaø hôïp lyù treân caùc khía caïnh troïng yeáu.” 24 • (5) TỪ CHỐI ĐƯA RA Ý KIẾN • Giới hạn về phạm vi kiểm toán đã ảnh hưởng đến tổng thể, khiến cho KTV không đủ bằng chứng đưa ra ý kiến về BCTC như là một tổng thể. mình veà BCTC cuûa ñôn vò. “…Do nhöõng haïn cheá töø phía ñôn vò maø chuùng toâi ñaõ khoâng theå kieåm tra ñöôïc toaøn boä doanh thu, cuõng khoâng nhaän ñöôïc ñuû caùc baûn xaùc nhaän nôï phaûi thu töø khaùch haøng, vaø vì tính troïng yeáu cuûa caùc söï kieän naøy,chuùng toâi töø choái ñöa ra yù kieán cuûa 25 • (6) KHÔNG CHẤP NHẬN • Khi không nhất trí với Giám đốc mà vấn đề này đã ảnh hưởng đến tổng thể BCTC, khiến cho BCTC không còn trung thực và hợp lý nữa. ñaõ phaûn aùnh khoâng trung thöïc vaø khoâng hôïp lyù treân caùc khía caïnh troïng yeáu…” “…Trong BCTC, giaù trò taøi saûn coá ñònh laø xxx VNÑ; khoaûn vay coâng ty B laø xy VNÑ ñaõ khoâng phaûn aùnh trong soå keá toaùn vaø khoâng coù chöùng töø keá toaùn xaùc minh… Theo yù kieán cuûa chuùng toâi, vì aûnh höôûng troïng yeáu cuûa nhöõng vaán ñeà noùi treân, BCTC 26 TÓM TẮT Tình huoáng Khoâng troïng yeáu Troïng yeáu nhöng chöa aûnh höôûng ñeán toång theå BCTC Troïng yeáu ñeán möùc aûnh höôûng toång theå BCTC Giôùi haïn veà phaïm vi Chaáp nhaän toaøn phaàn (khoâng coù ñoaïn nhaán maïnh Chaáp nhaän töøng phaàn, daïng ngoaïi tröø Töø choái ñöa ra yù kieán Khoâng nhaát trí vôùi GÑ Chaáp nhaän toaøn phaàn (khoâng coù ñoaïn nhaán maïnh Chaáp nhaän töøng phaàn, daïng ngoaïi tröø Khoâng chaáp nhaän