Bài giảng Đạo đức kinh doanh và văn hoá doanh nghiệp trong hội nhập quốc tế - Chương 10: Đạo đức kinh doanh trong nền kinh tế toàn cầu - Phạm Văn Tài

10-1Chương 10Đạo đức kinh doanh trong nền kinh tế toàn cầu10-2Nhận thức về đạo đức kinh doanh và kinh doanh quốc tếKhi doanh nhân đi công tác ở nước ngoài, thỉnh thoảng họ phải tiếp nhận các loại hình hoạt động khác nhau. Các báo cáo tìm ra là các công ty Mỹ cảm thấy họ khác biệt nhiều so với các công ty nước ngoài Từ “chúng ta” và “họ” ở đâu mà ra? Là họ dựa vào các tiêu chuẩn của bản thân họ về đạo đức, giá trị, kinh nghiệm và tri thức. 10-3Phá giá – thói quen khi phải tính giá cao trong sản phẩm bán ở thị trường nội địa, trong khi bán cùng sản phẩm đó cho thị trường nước ngoài với giá rẻ mạt, có khi thấp hơn cả giá thành. Nhiều quốc gia có luật chống bán phá giá. Nhận thức về đạo đức kinh doanh và kinh doanh quốc tế10-4Thành tố văn hoá trong kinh doanhVăn hoá là mọi thứ xung quanh chúng ta để làm nên con người với các giá trị và quan niệm hữu hình hay vô hình của họ.Mội quốc gia có một nền văn hoá bản sắc riêng cũng như những niềm tin về các hoạt động có thể chấp nhận được hay là vô đạo đức. Nhân biết công dân của các nền văn hoá khác nhau ta có thể dựa vào niềm tin tôn giáo, nhận thức về thời gian và ngôn ngữ cơ thểCâu hỏi là: Giá trị và tiêu chuẩn đạo đức nào được chấp nhận trên bình diện quốc tế? 10-5Thuyết văn hoá tương đốiNhững khái niệm và đạo lý thay đổi từ nền văn hoá này so với nền văn hoá khác. Tập quán kinh doanh vì vậy cũng được định nghĩa đúng hay sai trong mỗi nền văn hoá.Thuyết văn hoá tương đối – một nền văn hoá định nghĩa hành vi đạo được cho toàn cầu, không có ngoại lệ Nhà kinh doanh theo thuyết này – không có tiêu chuẩn ngoại lệ cho ai trong văn hoá giao dịch kinh doanh 10-6Các giá trị toàn cầuLà một tập hợp các tiêu chuẩn đạo đức toàn cầu, gồm: Thật thà – Trách nhiệmTrung thực – Công bằngLiêm chính – Chu đáoGiữ lời hứa – Quyền công dânTrung thành Tôn trọng người khác10-7Các tập đoàn đa quốc giaCác công ty đại chúng hoạt động trên phạm vi toàn cầu không có mối liên hệ chặt chẽ với một quốc gia nào:Người ta nhận thấy không công bằng khi công ty đa quốc gia chuyển việc đến những nơi lương thấpNgười ta cáo buộc gia tăng khoảng cách giàu nghèo giữa các quốc giaCáo buộc bóc lột tài nguyên và con người Cáo buộc cạnh tranh không công bằng10-8Các công ty đa quốc gia NikeCisco SystemsMonsantoShell10-9Các vấn đề đạo đức toàn cầuPhân biệt đối xử chủng tộc và giới tínhQuyền con ngườiÁp dụng nhiều giáHối lộ Sản phẩm độc hạiÔ nhiễm và bảo vệ môi trườngCác vấn đề liên quan đến viễn thông10-10Phân biệt đối xử về chủng tộc và giới tínhLuật pháp của các nước cấm các doanh nghiệp phân biệt đối xử về giới tính, chủng tộc, tôn giáo và khuyết tật trong tuyển dụng, sa thải và thăng tiến nhân viên. Phân biệt đối xử có thể xảy ra do khác biệt về giá trị và quan niệm văn hoáVí dụ, chúng ta hiếm gặp nữ doanh nhân ở Trung ĐôngPhân biệt đối xử là một trong những quan ngại nhất trong kinh doanh quốc tế.10-11Bằng cách nào công ty tránh được phân biệt đối xửPhát triển chính sách chống phân biệt đốixửTruyền thông về chính sách trong và ngoài doanh nghiệpChuẩn hoá các hoạt động chống phân biệt đối xử đang được xã hội quan tâmQuyết định điểm nào chưa phù hợpThiết lập các phương pháp nhận diện điểm chưa phù hợp/chưa tuân theo Phát triển và thực hiện kế hoạch10-12Các quyền con ngườiSử dụng lao động trẻ em, trả lương rẻ mạt, lạm dụng trong các nhà máy nước ngoài.Các quan hệ với nhà cung cấpCác công ty đa quốc gia lập cơ sở cho các hành vi chấp nhận được và cố gắng cải thiện chất lượng cuộc sống của công nhân 10-13Ưu tiên quyền con ngườiMở đối thoại với công nhân và ban quản trịNhận thức về quyền con người và các quan ngại liện quan ở mỗi nước mà doanh nghiệp có kinh doanh.Đưa ra các tiêu chuẩn pháp lý, nhưng vẫn tìm kiếm những những thông lệ tốt để áp dụng trong doanh nghiệp10-14Phân biệt trong áp dụng giáXảy ra khi một công ty áp dụng giá khác nhau cho các nhóm khách hàng khác nhau . Giá có khi còn thấp hơn cả giá thành. Chuyển giá (Coca Cola và nhiều doanh nghiệp FDI) 10-15Luật về chống hối lộ và tham nhũng ở nước ngoàiHối lộ và các khoản thanh toán lậu có thể được chấp nhận ở nhiều nền văn hoá.Luật về chống hối lộ và tham nhũng ở nước ngoài của Mỹ cấm các công ty Mỹ đưa và nhận hối lộ các quan chức hay chính phủ nước ngoài trong kinh doanh ở nước ngoài. Nếu phạm luật sẽ bị thẳng tay trừng trịCó thể bị tìm ra và trừng trị thông qua các nghị định ký giữa Mỹ và các nước khác10-16Hối lộ ở các quốc gia 10-17Sản phẩm độc hạiCác sản phẩm bị cấm ở nhiều quốc gia công nghiệp hoá, bị coi là độc hại, lại có thể bán ở các gia khác vì họ cho là hợp pháp.Bán với giá rẻ mạt các nguyên liệu độc hại cho những quốc gia đang phát triển.Một số sản phẩm không độc ở quốc gia này nhưng mà không đủ tiêu chuẩn về vệ sinh, hay không phù hợp về văn hoá. 10-18Ô nhiễm và môi trường tự nhiênNhiều quốc gia đang làm việc với nhau để tạo ra sự đồng thuận và các tiêu chuẩn bảo vệ môi trường nhằm hạn chế ô nhiễm Một số quốc gia đang hành động chống lại các hãng làm ô nhiễm không khí và chất lượng nước Tiêu chuẩn giảm khí phát thải Toàn cầu đã được thông qua10-19Các vấn đề về viễn thôngVệ tinh, email và internet đem đến cổng truy cập thông tin nhưng cũng đem lại nhiều vấn đề về đạo đức kinh doanh. Những vấn đề đó gồm:Giả mạoĐánh giấu mặtMua bán chứng khoán spotRửa tiền10-20Bảo vệ sở hữu trí tuệSở hữu trí tuệ bao gồm các ý tưởng và vật liệu sáng tạo mà con người phát triển để giải quyết các vấn đề, thực hiện việc áp dụng, giáo dục và giải trí người khác Bằng sáng chếChứng nhận pháp lý cho nhà phát minh có quyền dùng hoặc bán trong một khoảng thời gian. Bản quyền Bảo vệ các tác phẩm tài năng về khoa học và văn học nghệ thuật được xuất bản hay chưa xuất bản. 10-21Tổ chức thương mại thế giớiWTO là hiệp định về thương mại giải quyết các tranh chấp về thương mại và giám sát thực hiện hiệp định về thương mại nhằm tự do hoá thương mại toàn cầu. Bao gồm cả các vấn đề kinh tế, xã hội liên quan đến nông nghiệp, dệt may, ngân hàng, viễn thông, mua sắm của chính phủ, tiêu chuẩn công nghiệp, quy định về vệ sinh thực phẩm, dịch vụ và bảo vệ sở hữu trí tuệ.WTO được thành lập năm 1995 và hiện nay có trên 133 nước thành viên