Bài giảng Đạo đức kinh doanh và văn hoá doanh nghiệp trong hội nhập quốc tế - Chapter 5: Ra quyết định và lãnh đạo có đạo đức - Phạm Văn Tài

5-1Chapter 5Ra quyết định và lãnh đạo có đạo đức5-2Thấu hiểu qui trình ra quyết định có đạo đứcBước đầu tiên trong quyết định có đạo đức là: Nhận ra những vấn đề gì đằng sau yêu cầu về đạo đức đối với một cá nhân hay một đơn vị kinh doanh Nhận ra những nhóm lợi ích trong xã hội và tổ chức đánh giá về công ty đã quyết định đúng hay sai. 5-3 Vấn đề cơ bản để hiểuQuyết định quản trị đạo đức trong kinh doanh5-4Tăng cường quan tâm đến các vấn đề đạo đức kinh doanhVấn đề tăng cường quan tâm đến đạo đức kinh doanh là một nhận thức phù hợp hay nhận ra sự quan trọng của đạo đức kinh doanh đối với cá nhân, tổ chức. Phản ánh sự nhạy cảm của vấn đề đạo đức của mỗi cá nhân hay các nhóm làm việc và nó thể hiện các quy trình quyết định có tính đạo đức trong tổ chức. Động cơ tiêu cực hay tích cực có thể ảnh hưởng đến tầm quan trọng của nhận thức về vấn đề đạo đứcCác nhân viên cần giáo dục về các vấn đề tiềm ẩn 5-5Các yếu tố cá nhânMọi người giải quyết vấn đề đạo đức trong cuộc sống hàng ngày bằng cách thường dựa vào các giá trị và nguyên tắc họ học được thông qua xã hội hoá gia đìnhỞ nơi làm việc, các vấn đề đạo đức liên quan đến sự trung thực, xung đột lợi ích, phân biệt đối xử, gia đình trị và ăn cắp.Sự phát triển nhận thức của cá nhân có thể ảnh hưởng đến quy định về đạo đức trong tổ chức 5-6Các yếu tố cá nhânCác yếu tố cá nhân:Giới tínhGiáo dụcKinh nghiệm làm việcQuốc tịchTuổi tácNội tâm5-7Các yếu tố tổ chứcVăn hoá doanh nghiệp: Các giá trị, niềm tin, mục tiêu, chuẩn mực và phương cách giải quyết các vấn đề mà các thành viên (nhân viên) của tổ chức cùng chia sẻ, cùng làm:Một số văn hoá doanh nghiệp hỗ trợ và tưởng thưởng các hành vi vô đạo đức. Môi trường đạo đức là một chất liệu tốt làm nên văn hoá doanh nghiệp 5-8Môi trường đạo đứcĐặc tính của quy trình ra quyết định sử dụng để quyết định hành động đó đạo đức hay vô đạo đứcBao gồm nội quy đạo đức của doanh nghiệp, các hành động của ban giám đốc, chính sách đạo đức, đồng nghiệp ảnh hưởng và các cơ hội có thể dẫn đến hành vi vô đạo đức. Nhận thức về đạo đức của các nhóm làm việc sẽ ngay lập tức là nhân tố chính ảnh hưởng lên nhận thức về đạo đức của toàn doanh nghiệp. 5-9Các nhân tố quan trọng khácNhóm làm việc bao gồm các đồng chí, giám đốc và thuộc cấp Những nhóm này có thể giúp để cung cấp các lời khuyên một cách chính thức hay không chính thức để tránh những hành động vô đạo đứcNhững nhóm này có nhiều ảnh hưởng trên quyết định hàng ngày hơn bất kỳ yếu tố nào khác5-10Phục tùng cấp trênCác yếu tố khác cũng ảnh hưởng lên hành vi đạo đứcNó giúp chúng ta giải thích vì sao nhiều nhân viên giải quyết các vấn đề kinh doanh bằng cách dễ dàng nghe theo sự chỉ dẫn của cấp trên. 5-11Các cơ hộiLiên quan đến hành vi đạo đức hay vô đạo đức được cho phépKhen thưởng và trừng phạt đóng vai trò quan trọngLiên quan đến hoàn cảnh lao động của nhân viênCó thể xoá bỏ được hành vi vô đạo đức bằng cách thiết lập các luật lệ, chính sách, quy định một cách chính thức và áp dụng triệt để. 5-12Các món văn phòng phẩm mà nhân viên hay ăn cắp ở công sở5-13 Nội dung và ý nghĩa đánh gía đạo đức kinh doanhVấn đề nan giải về đạo đức kinh doanh liên quan đến quy định về quyết định thường mơ hồ hoặc gây tranh cãiTư duy quyết định đóng vai trò then chốtMục đích của một người trong quyết định cuối cùng là bước cuối cùng của quy trình ra quyết định có đạo đức Nếu mục đích và hành vi đó không sợ bị phán quyết đạo đức thì cá nhân đó cảm thấy mình vô tộiHầu hết doanh nhân đều có thể sai lầm mắc sai lầm khi ra quyết định liên quan đến đạo đức. 5-14Vai trò của lãnh đạo trong văn hoá doanh nghiệpNhà lãnh đạo khả năng và quyền lực để hướng dẫn và lãnh đạo những người khác để đạt được mục tiêu của doanh nghiệp.Nhà lãnh đạo là nhân tố quyết định ảnh hưởng lên văn hoá và đặc điểm đạo đức của doanh nghiệpPhong cách lãnh đạo ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của hành vi tổ chức bao gồm sự chấp nhập của nhân viên cũng như sự gắn kết của họ đối với các giá trị và chuẩn mực của tổ chức. 5-15Vai trò của lãnh đạo trong các chính sách liên quan đến đạo đức doanh nghiệp5-16Phong cách lãnh đạoLãnh đạo độc đoánLãnh đạo độc tàiLãnh đạo hoà hợpLãnh đạo dân chủLãnh đạo tiêu chuẩn caoLãnh đạo hướng dẫn5-17Lãnh đạoNhững nhà lãnh đạo thành công nhất không dựa vào một phòng cách lãnh đạo, họ dựa vào nhiều kỹ thuật khác nhau của mỗi phong cách lãnh đạo phù hợp với tính chất và hoàn cảnh cụ thể. 5-18Phong cách lãnh đạo khácLãnh đạo giao dịch cố gắng tạo ra sự thoả mãn của nhân viên thông qua các thương lượng hay trao đổi để đạt được các hành vi mong đợi hoặc kết quả mong đợi.Lãnh đạo chuyển đổi cố gắng tăng mức độ cam kết của nhân viên và nuôi dưỡng niềm tin và động viên.Lãnh đạo đạo đức chuyển đổi là hình thức tốt nhất phù hợp với các tổ chức bởi vì họ nâng cao sự cam kết đạo đức của nhân viên và các nhóm lợi ích tạo ra văn hoá đạo đức của doanh nghiệp 5-19Các thói quen của nhà lãnh đạo có đạo đứcCó cá tính mạnhCó cảm xúc mạnh làm những điều đúngNăng độngChú ý đến quyền lợi của các nhóm lợi íchNghĩ đến vai trò và giá trị của tổ chứcMinh bạch và quan tâm đến quyết định của tổ chứcLà những nhà quản trị có bản lĩnh, nhìn tổng thể tổ chức với văn hoá đạo đức mạnh.