Bài giảng Công cụ ra quyết định Module A

Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-1 Quản lý Vận hành Cơng cụ ra quyết định Module A Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-2 Những điểm chính Tiến trình làm quyết định trong vận hành Những nguyên tắc cơ bản của ra quyết định Bảng quyết định  Ra quyết định trong điều kiện khơng chắc chắn  Ra quyết định trong điều kiện rủi ro  Ra quyết định trong điều kiện chắc chắn  Giá trị kỳ vọng của thơng tin hồn hảo (EVPI) Cây quyết định Một cây quyết định phức tạp hơn Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-3 Các mục tiêu học tập Khi học xong chương này bạn sẽ cĩ thể: Nhận biết được hoặc định nghĩa:  Cây quyết định và bảng quyết định  Giá trị tiền tệ cao nhất  Giá trị kỳ vọng của thơng tin hồn hảo  Các quyết định liên tiếp nhau hay dãy quyết định Mơ tả hoặc giải thích:  Ra quyết định trong điều kiện chắc chắn  Ra quyết định trong điều kiện khơng chắc chắn  Ra quyết định trong điều kiện rủi ro Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-4 Các mơ hình, và các kỹ thuật trong quản trị theo khoa học  Cĩ thể giúp nhà quản trị:  Hiểu thấu đáo hơn bản chất của các mối quan hệ trong kinh doanh  Tìm ra những cách tốt hơn để ước định giá trị trong các mối quan hệ như thế; và  Tìm ra cách làm giảm, hoặc ít ra hiểu, sự khơng chắc chắn bao quanh các kế hoạch và hành động trong kinh doanh Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-5 Các bước tạo nên quyết định tốt  Xác định vấn đề và và các nhân tố ảnh hưởng  Thiết lập tiêu chuẩn quyết định  Lựa chọn cơng cụ (mơ hình) ra quyết định Nhận ra và đánh giá các phương án sử dụng cơng cụ (mơ hình) ra quyết định  Lựa chọn phương án tốt nhất  Thực hiện quyết định Đánh giá kết quả Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-6 Mơ hình  Ít tốn kém và gây ra sự phá vỡ hơn là thử nghiệm với hệ thống thế giới thực  Cho phép nhà quản lý vận hành đặt loại câu hỏi “Nếu … thì sao” Được xây dựng cho các vấn đề trong quản trị và khuyến khích yếu tố đầu vào quản trị  Buộc phải cĩ cách tiếp cận thích hợp và cĩ hệ thống về phân tích vấn đề Địi hỏi nhà quản trị phải cụ thể về các ràng buộc và các mục tiêu cĩ liên quan đến vấn đề Giúp làm giảm thời gian cần thiết trong việc ra quyết định Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-7 Mặt hạn chế của mơ hình chúng  cĩ thể tốn rất nhiều tiền và cần nhiều thời gian để phát triển và thử nghiệm  thường bị lạm dụng và hiểu sai (và lo ngại) vì sự phức tạp về mặt tốn học và lơgic  cĩ khuynh hướng hạ thấp vai trị và giá trị của thơng tin khơng thể định lượng được  thường cĩ giả định đơn giản hố quá mức các biến trong thế giới thực Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-8 Tiến trình làm quyết định Vấn đề Phân tích định lượng Lơgic Dữ liệu quá khứ Nghiên cứu tiếp thị Phân tích khoa học Mơ hình hố Phân tích định tính Các xúc cảm Trực giác Kinh nghiệm và động cơ cá nhân Những tin đồn Quyết định Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-9 Vấn đề cần quyết định Phương án Trạng thái tự nhiên Kết quả Cây quyết định  Bảng quyết định Cách trình bày một vấn đề cần quyết định Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-10 Những nguyên tắc cơ bản của lý thuyết ra quyết định Ba loại mơ hình ra quyết định:  Ra quyết định trong điều kiện khơng chắc chắn  Ra quyết định trong điều kiện rủi ro  Ra quyết định trong điều kiện chắc chắn Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-11 Những nguyên tắc cơ bản của lý thuyết ra quyết định – tiếp theo Các thuật ngữ:  Phương án: đường lối hành động hoặc lựa chọn  Trạng thái tự nhiên: biến cố mà người ra quyết định khơng kiểm sốt được Các ký hiệu sử dụng trong cây quyết định:  Nút quyết định mà từ đĩ một trong số các phương án cĩ thể được chọn  Nút trạng thái tự nhiên mà từ trong số đĩ một trạng thái tự nhiên sẽ xảy ra Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-12 Cây quyết định Getz Products 1 2 Thị trường khơng hứa hẹn Thị trường khơng hứa hẹn Thị trường hứa hẹn Thị trường hứa hẹn Xây nhà máy nhỏ Một nút quyết định Một nút trạng thái tự nhiên Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-13 Bảng quyết định Trạng thái tự nhiên Phương án Trạng thái 1 Trạng thái 2 Phương án 1 Kết quả 1 Kết quả 2 Phương án 2 Kết quả 3 Kết quả 4 Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-14 Ra quyết định trong điều kiện khơng chắc chắn Maximax (cực đại của cực đại) - Chọn phương án cực đại kết quả tối đa của mọi phương án (Tiêu chuẩn lạc quan) Maximin (cực đại của cực tiểu) - Chọn phương án cực đại kết quả tối thiểu của mọi phương án (Tiêu chuẩn bi quan) Equally likely (cơ hội xảy ra như nhau) – Chọn phương án cĩ kết quả trung bình cao nhất. Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-15 Ví dụ – Ra quyết định trong điều kiện khơng chắc chắn Trạng thái tự nhiên 200.000$ -180.000$ 200.000$ -180.000$ 10.000$ 100.000$ -20.000$ 100.000$ -20.000$ 40.000$ 0$ 0$ 0$ 0$ 0$ Maximax Maximin Equally likely Khơng làm gì Xây nhà máy lớn Xây nhà máy nhỏ Thị trường hứa hẹn Thị trường khơng hứa hẹn Max theo dịng Min theo dịng Trung bình theo dịngPhương án Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-16 Quyết định 1. Chọn maximax là xây dựng một nhà máy lớn. Đây là cực đại của các số cực đại theo từng dịng hay phương án. 2. The maximin là khơng làm gì hết. Đây là cực đại của các số cực tiểu theo từng dịng hay phương án. 3. Chọn equally likely là xây dựng một nhà máy nhỏ. Đây là cực đại của các kết quả trung bình theo từng phương án. Phương pháp này giả định rằng tất cả các kết quả cho bất kỳ phương án nào đều cĩ cơ hội xảy ra như nhau. Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-17  Tình huống cần quyết định theo xác suất  Các trạng thái tự nhiên cĩ xác suất xảy ra  Chọn phương án cĩ giá trị tiền tệ kỳ vọng (EMV) lớn nhất  EMV = Tiền lời bình quân của phương án nếu quyết định được lặp lại nhiều lần Ra quyết định trong đều kiện rủi ro Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-18 Phương trình giá trị tiền tệ kỳ vọng Xác suất của thu hoạchEMV A X P X X P X X P X X P X j i i i N N ( ( ) ( ) ( ) ( ) ) = =  * = * + * + + * 1 1 1 2 2 Số lượng các trạng thái tự nhiên Giá trị của thu hoạch Phương án i ... N Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-19 Ví dụ – Ra quyết định trong điều kiện khơng chắc chắn Trạng thái tự nhiên Phương án 200.000$ -180.000$ 10.000$ 100.000$ -20.000$ 40.000$ 0$ 0$ 0$ Lựa chọn tốt nhất Giá trị kỳ vọng Thị trường hứa hẹn P(0,5) Thị trường khơng hứa hẹn P(0,5) Xây dựng nhà máy lớn Xây dựng nhà máy nhỏ Khơng làm gì Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-20 Giá trị kỳ vọng của thơng tin hồn hảo (EVPI) EVPI đặt ra giá tối đa mà người mua bằng lịng trả cho thơng tin bổ sung EVPI là giá trị kỳ vọng trong điều kiện chắc chắn trừ EMV cực đại Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-21 Giá trị kỳ vọng với thơng tin hồn hảo (EV|PI)      n i 1 i Giá trị kỳ vọng trong điều kiện chắc chắn Kết quả tốt nhất ứng với trạng thái tự nhiên i ( ) trong đóP(S) Xác suất của trạng thái tự nhiên i và iP S i 1, , số lượng các trạng thái tự nhiênn Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-22 Giá trị kỳ vọng của thơng tin hồn hảo EVPI = Giá trị kỳ vọng trong điều kiện chắc chắn – EMV cực đại Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-23 Giá trị kỳ vọng của thơng tin hồn hảo Trạng thái tự nhiên Phương án Xây dựng một nhà máy lớn Xây dựng một nhà máy nhỏ Khơng làm gì 200.000$ -180.000$ 0$ Thị trường hứa hẹn ($) Thị trường khơng hứa hẹn ($) 0,50 0,50 EMV 40.000$100.000$ -20.000$ 0$ 0$ 20.000$ Xác suất Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-24 Giá trị kỳ vọng của thơng tin hồn hảo EVPI = giá trị kỳ vọng với thơng tin hồn hảo - max(EMV) = 200.000$*0,50 + 0$*0,50 – 40.000$ = 60.000$ Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-25  Trình bày bằng giản đồ tiến trình làm quyết định Được dùng để giải các bài tốn  Cĩ một tập các phương án và trạng thái tự nhiên, ta cũng cĩ thể dùng bảng quyết định  Cĩ một số tập các phương án và trạng thái tự nhiên (các quyết định liên tiếp nhau), ta khơng thể dùng bảng quyết định được  EMV là tiêu chuẩn thường được dùng nhất Cây quyết định Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-26 Phân tích bài tốn bằng cây quyết định Xác định vấn đề Tổ chức hoặc vẽ cây quyết định Gán xác suất cho các trạng thái tự nhiên Ước tính thu hoạch (payoffs) ứng với từng sự kết hợp cĩ thể giữa các phương án và các trạng thái tự nhiên Giải bài tốn bằng cách tính giá trị tiền tệ kỳ vọng cho từng nút trạng thái tự nhiên Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-27 Cây quyết định 1 2 Trạng thái 1 Trạng thái 2 Trạng thái 1 Trạng thái 2 Nút quyết định Kết quả 1 Kết quả 2 Kết quả 3 Kết quả 4 Nút trạng thái tự nhiên Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-28 Cây quyết định Getz Products hồn tất và giải Thu hoạch 200.000$ -180.000$ 100.000$ -20.000$ 0$ 1 2 Thị trường khơng hứa hẹn (0,5) Thị trường khơng hứa hẹn (0,5) Thị trường hứa hẹn (0,5) Thị trường hứa hẹn (0,5) Xây nhà máy nhỏ EMV cho nút 2 = 40.000$ EMV cho nút 1 = 10.000$ Transparency Masters to accompany Heizer/Render – Principles of Operations Management, 5e, and Operations Management, 7e © 2004 by Prentice Hall, Inc., Upper Saddle River, N.J. 07458A-29 Cây quyết định Getz Products cĩ trình bày các xác suất và EMV 1 4 7 49 .2 00 $ 10 6. 40 0$ 40 .0 00 $ 2. 40 0$ 2 3 5 6 190.000$ -190.000$ 90.000$ 30.0004 10.000$ 190.000$ -190.000$ 90.000$ 30.000$ 10.000$ 200.000$ -180.000$ 100.000$ 20.000$ 0$ Thị trường hứa hẹn (0,78) Thị trường hứa hẹn (0,78) Thị trường hứa hẹn (0,27) Thị trường hứa hẹn (0,27) Thị trường hứa hẹn (0,5) Thị trường hứa hẹn (0,5) Thị trường khơng hứa hẹn (0,22) Thị trường khơng hứa hẹn (0,22) Thị trường khơng hứa hẹn (0,73) Thị trường khơng hứa hẹn (0,73) Thị trường khơng hứa hẹn (0,5) Thị trường khơng hứa hẹn (0,5) 106.000$ 63.600$ -87.400$ 2.400$ 10.000$ 40.000$ Điểm quyết định 1 Điểm quyết định 2