Bài giảng Công chức quản lý nhà nước về kinh tế - Chương 5: Công cụ quản lý nhà nước về kinh tế - Bùi Quang Xuân

CÔNG CHỨC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ KINH TẾ TS. BÙI QUANG XUÂN ĐT: 0913 183 168 buiquangxuandn@gmail.com CHƯƠNG TRÌNH THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ K2 DNTU KHÁI NIỆM VỀ CÁN BỘ QUẢN LÝ KINH TẾ Cán bộ công chức là những người có Quốc tịch Việt Nam, trong biên chế, làm việc theo chế độ ngạch bậc, được hưởng lương từ ngân sách Nhà nước theo luật định. CÔNG CHỨC QUẢN LÝ NN VỀ KT Quản lý nhà nước về kinh tế TS. BÙI QUANG XUÂN ĐH CÔNG NGHỆ ĐỒNG NAI Chương 5 CÔNG CỤ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ KINH TẾ TS. BÙI QUANG XUÂN HV CHÍNH TRỊ - HÀNH CHÍNH CÁC TIÊU CHÍ CÁN BỘ QUẢN LÝ KINH TẾ Là công dân Việt Nam. Được tuyển dụng, bổ nhiệm hoặc bầu cử vào làm việc trong biên chế chính thức của bộ máy Nhà nước, tổ chức chính trị-xã hội. Được xếp vào một ngạch trong hệ thống ngạch bậc của công chức do Nhà nước qui định. Được hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế là một bộ phận của cán bộ, công chức. CÁN BỘ QUẢN LÝ KINH TẾ Trong nền kinh tế thị trường vai trò của bộ phận này ngày càng quan trọng, nó đòi hỏi chúng ta phải xây dựng được đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế thích hợp với nó. Theo cách hiểu ngày nay, Cán bộ quản lý kinh tế là một bộ phận đặc biệt quan trọng trong đội ngũ cán bộ, công chức nói chung. Họ là những người làm việc trong lĩnh vực quản lý kinh tế, trong các cơ quan quản lý Nhà nước về kinh tế, tham gia hoạch định chính sách kinh tế và thực hiện việc quản lý của Nhà nước đối với các hoạt động kinh tế trên phạm vi toàn quốc hoặc trong từng vùng hay lĩnh vực cụ thể. Điều gì sẽ xảy ra khi các nguồn lực hữu hình bị giới hạn, m à M ục tiêu ngày càng cao CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ QUẢN LÝ KINH TẾ CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ QUẢN LÝ KINH TẾ Chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế có ảnh hưởng không nhỏ tới sự thành công của các chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế của đất nước . Chất lượng cán bộ quản lý kinh tế được thể hiện qua hai chỉ tiêu chủ yếu sau : CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ QUẢN LÝ KINH TẾ THỂ HIỆN QUA HAI CHỈ Được thể hiện qua trình độ và năng lực chuyên môn được đánh giá chủ yếu qua các chỉ tiêu về bậc học, học vị của họ, ngạch, bậc công chức và họ được đào tạo dưới hình thức nào ... CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ QUẢN LÝ KINH TẾ THỂ HIỆN QUA HAI CHỈ Thâm niên công tác , vị trí công tác mà người đó đã từng nắm giữ, khả năng thành thạo công việc, cách giao việc và sử dụng nhân viên trong quá trình thực hiện quản lý ... CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ QUẢN LÝ KINH TẾ THỂ HIỆN QUA HAI CHỈ Người cán bộ quản lý kinh tế phải có những hiểu biết rộng lớn về kinh tế thị trường, xu hướng phát triển của nền kinh tế thế giới, biết phân tích và khái quát các vấn đề kinh tế để từ đó có thể tránh được sự hụt hẫngvề kỹ năng, nghiệp vụ trong công tác của họ; đưa ra nhưng giải pháp giải quyết các vấn đề một cách phù hợp, dễ dàng thích ứng được với hoàn cảnh . CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ QUẢN LÝ KINH TẾ THỂ HIỆN QUA HAI CHỈ Phẩm chất đạo đức chính trị là rất quan trọng đối với mỗi cán bộ quản lý kinh tế. Phẩm chất đạo đức của người cán bộ quản lý kinh tế bao gồm cả đạo đức cá nhân như dũng cảm, cẩn thận, quả quyết sửa lỗi của mình...; cả những phẩm chất cần có trong quan hệ với mọi người, với công việc, họ không chỉ làm cho mình trong sạch, tiến bộ mà họ còn biết cách làm cho mọi người xung quanh cúng trong sạch và tiến bộ. CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ QUẢN LÝ KINH TẾ THỂ HIỆN QUA HAI CHỈ Phải luôn là những người trung thành với sự nghiệp cách mạng của đất nước; biết đặt lợi ích của đất nước, của tập thể lên trên lợi ích của bản thân; luôn có ý thức tôn trọng pháp luật, làm một tấm gương sáng cho mọi người xung quanh mà đặc biệt là với quần chúng nhân dân; và họ có ý thức không ngừng học tập vươn lên để tự hoàn thiện mình. VAI TRÒ CỦA CÁN BỘ QUẢN LÝ KINH TẾ Thứ nhất, là những người tham gia vào quá trình hoạch định đường lối, chiến lược, định hướng, chính sách phát triển kinh tế; xây dựng nên cơ chế và thể chế quản lý kinh tế của đất nước. Thứ hai, các cán bộ quản lý kinh tế là những người biến chủ trương, đường lối, chiến lược, chính sách, kế hoạch và các dự án phát triển kinh tế của Đảng và Nhà nước thành hiện thực. Thứ ba, các cán bộ quản lý kinh tế là người có thể thu thập được những nguyện vọng chính đáng và hợp lý của nhân dân, là cầu nối giũa Nhà nước với nhân dân và các tổ chức kinh tế. Thứ tư, các cán bộ quản lý kinh tế giúp Nhà nước có thể sử dụng và khai thác có hiệu quả nhất các nguồn lực và cơ hội quốc gia. Ba kỹ năng dẫn dắt hoạt động giá trị cao K ỹ năng về phần cứng: lắp ráp theo đúng cách thức duy nhất; K ỹ năng giúp khách hàng hiểu nhu cầu của họ và biêt cách làm thế nào để nhu cầu đó được phục vụ tốt nhất K ỹ năng liên kết những người gỉai quyết vấn đề và những người nhận diện vấn đề Lao động tri thức Tư vấn Liên kết Tìm cơ hội Công chức quản lý NN về KT Công chức quản lý NN về KT là những người thực thi công vụ trong BM quản lý NN về KT Công chức quản lý có vai trò đặc biệt trong quản ký NN : Thực hiện tất cả các công việc quản lý NN Nhân tố quyết định chất lương cải cách Tạo lòng tin cho cộng đồng DN và nhân dân Công chức quản lý NN về KT ? Bảng 1. Đánh giá về trình độ và kiến thức của đội ngũ CB, CC cấp xã so với yêu cầu nhiệm vụ Bảng 2. Những hạn chế chính về chất lượng của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã hiện nay. Bảng 3. Những lý do ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã hiện nay. Một là, xây dựng, kiện toàn đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã phải quán triệt đầy đủ các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về xây dựng, phát triển đội ngũ cán bộ, công chức nói chung, trong đó có đội ngũ cán bộ, công chức ở cơ sở.  Hai là, kiện toàn đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã phải trên cơ sở nhận thức đúng vị trí, vai trò của chính quyền cấp xã ,  gắn liền với kiện toàn tổ chức và nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ chức trong hệ thống chính trị ở cơ sở. Ba là, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã phải bám sát đặc điểm, tính chất của đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở cũng như điều kiện đặc thù của từng vùng, miền, địa phương. Bốn là, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã phải chú trọng nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực, kỹ năng làm việc, phẩm chất đạo đức nhằm đáp ứng được yêu cầu của tình hình, nhiệm vụ; đối với công chức chuyên môn phải ổn định và từng bước chuyên nghiệp hóa. Năm là, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức chính quyền cấp xã phải chú ý đến tính đồng bộ, toàn diện, đồng thời phải có trọng tâm, trọng điểm. Sáu là, phát huy vai trò của nhân dân trong giám sát hoạt động của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. Khái niệm doanh nghiệp -Trên giác độ kỹ thuật – tổ chức sản xuất -Trên giác độ thương trường -Trên giác độ pháp lý LÝ LUẬN CHUNG VỀ DOANH NGHIỆP Chương 2 2. PHÂN LOẠI CÔNG CHỨC Công chức lãnh đạo Công chức chuyên môn Công chức thừa hành công vụ Công chức nghiệp vụ CÓ NHIỀU LOẠI CÔNG CHỨC QUẢN LÝ CÔNG CHỨC Qui hoạch Tuyển dụng Đào tạo Bổ nhiệm. bãi nhiệm, luân chuyển Đánh giá Đãi ngộ Thiếu động lực làm việc Ngạch, bậc Làm viẹc suốt đời NHỮNG HẠN CHẾ TRONG QUẢN LÝ CÔNG CHỨC HIỆN NAY : HƯỚNG HOÀN THIỆN QUẢN LÝ CÔNG CHỨC Xoá bỏ cơ chế làm việc suốt đời Tăng cường trách nhiệm vật chất - bồi thường thiệt hại Coi trọng năng lực hoàn thành nhiệm vụ của từng vị trí , tuyển dụng theo hợp đồng Đãi ngộ nhân tài Quản lý biên chế theo phương pháp mô tả và phân tích công việc Phi Tập Trung Trong Hoạt Động QLNN Phi Tập Trung Trong Hoạt Động QLNN là việc chuyển dịch quyền lực và thẩm quyền Từ các cấp trung trương xuống địa phương, Từ cấp cao xuống cấp thấp Phi tập trung hóa theo chức năng Phi tập trung hóa chính trị và hành chính Phi tập trung hóa chính trị và hành chính PHI TẬP TRUNG TRONG HOẠT ĐỘNG QLNN Phi tập trung hóa theo chức năng: là việc chia thẩm quyền và trách nhiệm quốc gia cho các cơ quan chức năng khác nhau của chính quyền Phi tập trung hóa chính trị và hành chính: Phi tập trung hóa chính trị liên quan đến thể chế chính trị của mỗi quốc gia. Các cấp chính quyền cấp dưới cần có được nhiều quyền lực hơn trong việc tổ chức bộ máy cũng như hoạt động điều hành. Phi tập trung hóa hành chính liên quan nhiều đến thảm quyền của các cấp hành chính bên dưới. Phi tập trung hóa chính trị và hành chính: Chuyển giao trách nhiệm thu chi của chính quyền trung ương xuống địa phương Các Cấp Độ Phi Tập Trung Hóa PHI TẬP TRUNG: Là việc chuyển khối lượng công việc hành chính từ các quan chức chính quyền trung ương cho các cán bộ ở địa phương ỦY QUYỀN: Là cấp độ cao hơn của phi tập trung khi thẩm quyền của trung ương được ủy thác cho cấp địa phương dưới hoặc các đơn vị hành chính sự nghiệp thực thi nhưng cơ quan trung ương vần chịu trách nhiệm cuối cùng TRAO QUYỀN Là cấp cao nhất của phi tập trung hóa khi thẩm quyền của trung ương được trao cho các đơn vị bên dưới. Điều này có thể dẫn đến các khu tự trị khi các quyền của cấp dưới đủ lớn và độc lập Ưu nhược điểm của Phi Tập Trung Trong Hoạt Động QLNN ƯU ĐIỂM CỦA PHI TẬP TRUNG Mở ra môi trường cho công chúng tham gia vào việc ban hành các quyết diinhj của chính quyền Tạo ra cợ hội để có được một chính phủ có trách nhiệm hơn (giám sát của người dân) Là điều kiện để tiến tới một chính quyền công khai, minh bạch Giảm thiểu sự quá tải về các nguồn lực của chính quyền Trung ương ƯU ĐIỂM CỦA PHI TẬP TRUNG Mất đi lợi thế về quy mô do tạo ra sự trùng lặp lãng phí Mâu thuẫn giữa các vùng thường là xung đột về lợi ích Không hiệu quả nếu cấp dưới không đủ năng lực Nếu không đánh giá có thể dẫn đến lợi ích ảo. Nhìn công chức Singapore được trả lương, công chức Việt Nam có chạnh lòng? Để thu hút được người tài Nhiều năm trở lại đây, Singapore đã nhấn mạnh đến tính cạnh tranh giữa lương trong khu vực công với khu vực tư nhân . Để thu hút được người tài, Chính phủ thường căn cứ thu nhập của khối tư nhân để đưa ra mức lương cho công chức. Singapore Quản lý một đất nước có GDP là 17 tỷ USD (năm 1985) chỉ là 2,5 triệu USD Còn công ty vận tải biển singapore dù làm ra doanh số 1 tỷ USD nhưng tiền lương của lãnh đạo cao cấp của công ty lại là 2 triệu USD? TIỀN LƯƠNG CAO CHO QUAN CHỨC GIỎI Singapore Ngân sách nước này phải chi thêm 214 triệu đô sing (SGD) và nâng tổng số quỹ tiền lương lên 4,7 tỷ SGD/năm. Ước tính được ở Việt Nam cũng đang có đến 700.000 công chức đang không làm được việc, tiêu tốn 17.000 tỷ đồng ngân sách mỗi năm. “Lương công chức hiện nay không phản ánh đúng giá trị sức lao động”,  Do vậy, các giá trị xã hội của công chức bị giảm sút, làm cho hiệu lực thực thi công vụ thấp, dễ bị tổn thương và là mảnh đất để tình trạng quan liêu, tham nhũng có cơ hội phát triển. Chế độ tiền lương “ Chế độ tiền lương cơ sở hiện nay lấy hệ số trung bình là người tốt nghiệp đại học (có hệ số 2,34) - tức là dựa trên trình độ chuyên môn. Trong khi đó, hệ số cao nhất trong bảng này lại lấy là Tổng bí thư, Chủ tịch nước, tức dựa trên chức danh . Như vậy, Theo chế độ này, với hệ số cao nhất là 13, nhân với mức lương cơ sở thì mức lương vị trí lãnh đạo cao nhất đất nước chỉ là hơn 15 triệu đồng. Trong khi đó, Theo quy định tại Nghị định 51/2013 thì mức lương cơ bản thấp nhất của kế toán trưởng một công ty hạng III (hạng thấp nhất) đã là 16 triệu đồng và vị trí Chủ tịch Hội đồng thành viên một tập đoàn kinh tế là 36 triệu . “Chính sách tiền lương giống như chiếc áo lâu ngày đang bục dần. Nó cần được thay thế nhanh hơn để thay đổi diện mạo của một con người ” Ước tính được ở Việt Nam cũng đang có đến 700.000 công chức đang không làm được việc, tiêu tốn 17.000 tỷ đồng ngân sách mỗi năm. Như vậy, theo ý kiến của nhiều chuyên gia, bộ máy hành chính Nhà nước phải được sắp xếp tinh giản lại, giảm bớt những dư thừa. Từ đó, tạo thêm được nguồn tài chính để trả lương cho cán bộ, công chức tương xứng với giá trị sức lao động.