Bài giảng Chương V: Ra quyết định

1KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH CHƯƠNG V RA QUYẾT ĐỊNH 2MỤC TIÊU CHƯƠNG V „ Giải thích vai trò của việc ra quyết định đối với nhà quản trị và nhân viên. „ Mô tả việc ra quyết định trong các điều kiện khác nhau: chắc chắn, rủi ro và không chắc chắn. „ Trình bày tiến trình ra quyết định „ Mô tả các đặc điểm của việc ra các quyết định đổi mới và thường xuyên „ Giải thích các đặc điểm của ba mô hình quyết định: quyết định hợp lý, hợp lý giới hạn và quyết định mang tính chính trị. 3TIẾN TRÌNH RA QUYẾT ĐỊNH Xác định vấn đề Xác định các tiêu chuẩn quyết định Phân bổ trọng số cho các tiêu chuẩn Phát triển các giải pháp Phân tích các giải pháp Lựa chọn một giải pháp Thực thi giải pháp Đánh giá tính hữu hiệu của quyết định 4TIẾN TRÌNH RA QUYẾT ĐỊNH Trạng thái mong muốn Trạng thái mong đợi Nhận biết trước Giải thích rõ Sự liên kết „ Xác định vấn đề 5„ Xác định các tiêu chuẩn quyết định ‰ Từ mục tiêu vấn đề ‰ Cụ thể hóa thành tiêu chuẩn để đo lường ‰ Tiêu chuẩn „ Có thể định tính hoặc định lượng „ Xác định trọng số cho các tiêu chuẩn ‰ Thang đánh giá trọng số „ Phát triển các giải phát ‰ Tiêu chuẩn và trọng số cho mỗi phương án ‰ Tính tổng điểm cho các lựa chọn TIẾN TRÌNH RA QUYẾT ĐỊNH 6„ Phân tích các giải pháp ‰ Điểm mạnh và hạn chế của mỗi giải pháp sẽ được so sánh với các tiêu chuẩn và trọng số đã được thiết lập. „ Lựa chọn phương án ‰ So sánh các phương án để lựa chọn (điểm tổng hợp đánh giá từng phương án) „ Thực thi quyết định „ Đánh giá kết quả TIẾN TRÌNH RA QUYẾT ĐỊNH 7RA QUYẾT ĐỊNH TRONG CÁC ĐIỀU KIỆN KHÁC NHAU Chắc chắn Không chắc chắnRủi ro Khả năng khách quan Khả năng chủ quan 8„ Các vấn đề ‰ Vấn đề cấu trúc tốt (cấu trúc chặt) ‰ Vấn đề cấu trúc tồi (cấu trúc lỏng) „ Ra quyết định theo chương trình ‰ Thủ tục / quy tắc / chính sách CÁC LOẠI VẤN ĐỀ VÀ QUYẾT ĐỊNH Cấu trúc chặt Các quyết định phi chương trình Các quyết định chương trình Cấp cao Cấp thấp hơn Cấp bậc trong tổ chức Cấp trúc lỏng Loại vấn đề 9CÁC MÔ HÌNH RA QUYẾT ĐỊNH Mô hình ra quyết định mang tính chính trị Mô hình ra quyết định hợp lí giới hạn Mô hình ra quyết định hợp lí 10 MÔ HÌNH RA QUYẾT ĐỊNH HỢP LÍ Ra quyết định hợp lý Vấn đề là rõ ràng và không mơ hồ Mục tiêu đơn và rành mạch phải đạt được Tất cả các giải pháp và kết quả được biết Sự ưu tiên là rõ ràng Sự ưu tiên là bất biến và ổn định Không có ràng buộc về thời gian và chi phí Lựa chọn cuối cùng sẽ tối đa hoá lợi ích kinh tế Æ Vấn đề đặt ra Sự chắc chắn mà mô hình hợp lí yêu cầu có tồn tại? 11 MÔ HÌNH RA QUYẾT ĐỊNH HỢP LÍ GiỚI HẠN ÆMột số vấn đề đặt ra „ Thế nào là hợp lí giới hạn? „ Người ra quyết định có thể cư xử thận trọng trong giới hạn của sự đơn giản hoá hay còn gọi là mô hình hợp lý giới hạn. „ Cùng một tình huống Æ có những quyết định khác „ Công nhận giới hạn về thông tin của người quyết định Æ con người không thể biết được mọi thứ 12 MÔ HÌNH RA QUYẾT ĐỊNH HỢP LÍ GIỚI HẠN „ Những giới hạn ‰ Giới hạn về tư duy ‰ Trực giác ‰ Giới hạn về tìm kiếm ‰ Giới hạn thông tin Những trở ngại của tiến trình xử lý thông tin Nút vào Nhận thức vấn đề Quyết địnhDẫn đến Tìm kiếm giới hạn Hạn chế thông tin 13 - Định dạng vấn đề - Xác định mục tiêu - Phác thảo phương án - Quyết định phương án - Thực thi quyết định „ Quyết định bị giới hạn về các lợi ích: của bản thân của giới hữu quan. „ Quyền lực ảnh hưởng đến: MÔ HÌNH QUYẾT ĐỊNH MANG TÍNH CHÍNH TRỊ Sự khác nhau trong việc nhận dạng vấn đề Nút vào Nhiều giới hữu quan có quyền lực Sự khác nhau về mục tiêu Sự khác nhau về giải pháp Ra quyết định chính trị Dẫn đến 14 SÁNG TẠO VÀ VẤN ĐỀ RA QUYẾT ĐỊNH Sự tinh thông Kỹ năng sáng tạo Động viên công việc Sáng tạo 15 PHƯƠNG PHÁP RA QUYẾT ĐỊNH (Ra quyết định cá nhân) Khái niệmPhân tích Chỉ huy Hành vi Cao Thấp M ứ c đ ộ k h ô n g c h ắ c c h ắ n Lý trí Trực giác Lối suy nghĩ 16 „ Kiểu chỉ huy đại diện ‰ Mức độ thấp về tính không chắc chắn và cách thức suy nghĩ không chắc chắn ‰ Ra quyết định nhanh chóng, tập trung vào ngắn hạn „ Kiểu ra quyết định phân tích ‰ Mức độ không chắc chắn cao, cách suy nghĩ lí trí „ Kiểu ra quyết định đại diện ‰ Khuynh hướng nhìn nhận nhiều vấn đề và nhiều phương án ‰ Hướng vào dài hạn „ Kiểu quyết định hành vi ‰ Cách suy nghĩ trực giác, quan tâm đến các cá nhân làm việc cùng họ PHƯƠNG PHÁP RA QUYẾT ĐỊNH (Ra quyết định cá nhân) 17 PHƯƠNG PHÁP RA QUYẾT ĐỊNH (Ra quyết định nhóm) Ưu điểm Nhược điểm „Có thể sử dụng kinh nghiệm và sự thông thạo của nhiều người. „Có nhiều thông tin, dữ liệu và sự kiện „Vấn đề được xem xét từ nhiều khía cạnh „Các thành viên được thỏa mãn hơn „Sự chấp nhận và cam kết đối với quyết định cao hơn „Đòi hỏi nhiều thời gian hơn „Bị một ít người chi phối „Quan tâm đến mục tiêu cá nhân hơn là mục tiêu của nhóm „Các sức ép xã hội phải tuân thủ „Tư duy nhóm „ Ưu – nhược điểm của quyết định nhóm 18 PHƯƠNG PHÁP RA QUYẾT ĐỊNH (Ra quyết định nhóm) Đặc điểm tư duy nhóm Nhược điểm của quyết định „Ảo tưởng về chiến thắng „Quan hệ tập thể „Tin vào khả năng ra quyết định nhóm „Tự kiểm tra „Ảo tưởng về sự nhất trí của các thành viên „Bị áp lực từ các thành viên „Các phương án lựa chọn phức tạp „Mục tiêu phức tạp „Sai lầm trong nghiên cứu rủi ro của quyết định „Nghiên cứu thông tin nghèo nàn „Sai lầm trong đánh giá lại các phương án lựa chọn „Sai lầm trong phát triển phương án dự phòng „ Đặc điểm của tư duy nhóm và những nhược điểm của quyết định 19 „ Những kĩ thuật để kích thích sự sáng tạo của các thành viên ‰ Kỹ thuật tập kích não (brainstorming) „ Các thành viên không được chỉ trích ý kiến của nhau ‰ Kỹ thuật nhóm danh nghĩa (nominal group technique – NGT) „ Thảo luận ý kiến và bỏ phiếu để xác định kết quả ‰ Kỹ thuật Delphi „ Các thành viên không gặp mặt nhau Æ tránh quan hệ tương tác trong nhóm PHƯƠNG PHÁP RA QUYẾT ĐỊNH (Ra quyết định nhóm)