Giao tiếp – luôn lắng nghe ý kiến khách hàng và
thông tin cho khách hàng bằng ngôn từ của họ
Sự tín nhiệm – đáng tin cậy, có thể tin được, trung
thực
Tính an toàn – không có nguy hiểm, rủi ro hoặc
ngờ vực
Thấu hiểu khách hàng – nỗ lực tìm hiểu nhu cầu
của khách hàng
Tính hữu hình – chứng cứ vật chất của dịch vụ
82 trang |
Chia sẻ: hao_hao | Lượt xem: 3699 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Bài giảng chương 6: Quản lý chất lượng, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-1
Quản lý
Vận hành
Quản lý chất lượng
Chương 6
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-2
Những điểm chính
MÔ TẢ SƠ LƯỢC CÔNG TY TẦM CỠ THẾ GIỚI:
MOTOROLA
CHẤT LƯỢNG VÀ CHIẾN LƯỢC
ĐỊNH NGHĨA CHẤT LƯỢNG
Những hàm ý trong chất lượng
Giải thưởng quốc gia về chất lượng Malcolm Baldrige
Chi phí cho chất lượng (COQ)
CÁC BỘ TIÊU CHUẨN CHẤT LƯỢNG QUỐC TẾ
ISO 9000
ISO14000
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-3
Những điểm chính – Tiếp theo
QUẢN TRỊ CHẤT LƯỢNG TOÀN DIỆN
Cải tiến liên tục
Trao quyền cho nhân viên
Phép đối chuẩn (Benchmarking)
Vừa đúng lúc (JIT)
Các khái niệm Taguchi (Taguchi Concepts)
Kiến thức về các công cụ TQM
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-4
Những điểm chính – Tiếp theo
TOOLS OF TQM
Bảng kiểm tra hay phiếu kiểm tra (Check sheets)
Biểu đồ phân tán (Scatter Diagrams)
Sơ đồ nhân quả (Cause-and-Effect Diagram)
Biểu đồ Pareto (Pareto Charts)
Lưu đồ (Flow Charts)
Biểu đồ tần số (Histograms)
Kiểm soát quá trình bằng thống kê (SPC)
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-5
Những điểm chính – Tiếp theo
VAI TRÒ CỦA KIỂM TRA
Khi nào và nơi nào cần kiểm tra
Kiểm tra nguồn (Source Inspection)
Kiểm tra ngành dịch vụ
Kiểm tra thuộc tính hay là biến số
TQM TRONG DỊCH VỤ
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-6
Các mục tiêu học tập
Khi học xong chương này bạn sẽ có thể:
Nhận biết được hoặc định nghĩa:
Chất lượng
Giải thưởng quốc gia về chất lượng Malcolm
Baldrige
Các bộ tiêu chuẩn chất lượng quốc tế ISO
Demings, Juran, và Crosby
Các khái niệm Taguchi
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-7
Các mục tiêu học tập - Tiếp theo
Khi học xong chương này bạn sẽ có thể:
Giải thích:
Tại sao chất lượng lại quan trọng
Quản lý chất lượng toàn diện (TQM)
Biểu đồ Pareto
Sơ đồ tiến trình (Process charts)
Sản phẩm vững chắc về chất lượng (Quality robust
products)
Kiểm tra
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-8
Để chất lượng trở thành công
việc trọng tâm
Motorola:
Xông xáo bắt đầu một chương trình giáo dục trên
toàn thế giới để tin chắc là nhân viên hiểu chất
lượng và kiểm soát quá trình bằng thống kê
Thiết lập mục tiêu
Củng cố sự tham gia quản lý rộng rãi của người
lao động (extensive employee participation) và các nhóm
đội nhân viên
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-9
Những cách mà chất lượng có
thể làm tăng năng suất
Doanh số tăng thêm
Đáp lại tốt hơn
Giá cao hơn
Danh tiếng tốt hơn
Chi phí giảm
Năng suất tăng
Chi phí làm lại và bỏ đi thấp
hơn
Chi phí bảo hành thấp hơn
Lợi nhuận
tăng
Chất lượng
cải thiện
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-10
Dòng hoạt động cần thiết để đạt
được quản lý chất lượng toàn diện
Những thông lệ của tổ chức
Các nguyên tắc chất lượng
Sự hoàn thành của nhân viên
Mức độ thoả mãn của khách hàng
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-11
Những thông lệ của tổ chức
Lãnh đạo (Leadership)
Bản tuyên bố sứ mệnh
Quy trình vận hành có hiệu lực (Effective operating
procedure)
Sự ủng hộ của đội ngũ nhân sự (Staff support)
Đào tạo
Đem lại: Cái gì là quan trọng và cái gì cần
phải hoàn thành
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-12
Các nguyên tắc chất lượng
Tập trung vào khách hàng (Customer focus)
Cải tiến liên tục
Trao quyền cho nhân viên
Phép đối chuẩn
Vừa đúng lúc (JIT)
Các công cụ của TQM
Đem lại: Cách thực hiện những gì là quan
trọng và cần phải hoàn thành
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-13
Sự hoàn thành công việc
Trao quyền
Cam kết với tổ chức (Organizational commitment)
Đem lại: Quan điểm của nhân viên rằng họ có
thể hoàn thành cái gì là quan trọng và cần
được thực hiện
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-14
Sự thoả mãn của khách hàng
Đoạt hay nhận được đơn hàng (Winning orders)
Khách hàng lặp lại (Repeat customers)
Đem lại: Một tổ chức có hiệu lực với một lợi
thế cạnh tranh
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-15
Các định nghĩa chất lượng
ASC: Đặc tính & tính năng đặc biệt của sản phẩm
ảnh hưởng đến sự thoả mãn của khách hàng
Dựa theo người sử dụng (User-Based): Những gì mà
người tiêu dùng muốn sao thì nó là như vậy
Trong sản xuất (Manufacturing-Based): Mức độ mà một
sản phẩm tuân theo đặc tính kỹ thuật thiết kế
Dựa trên sản phẩm (Product-Based): Mức độ của đặc tính
sản phẩm đo được
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-16
Vận hành (Operation)
Độ tin cậy & độ bền (Reliability & durability)
Độ phù hợp (Conformance)
Độ tiện lợi (Serviceability)
Vẻ bề ngoài hay dình dáng
(Appearance)
Chất lượng theo cảm nhận
(Perceived quality)
Chất
lượng
Các khía cạnh của chất lượng đối
với hàng hoá
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-17
Thấu hiểu
khách hàng
Tính hữu hình
Độ tin cậy
Giao tiếpSự tín nhiệm
Tính an toàn
Độ phản hồi
Năng lực
Tác phong
Tiếp cận được
© 1995 Corel Corp.
Thuộc tính chất lượng dịch vụ
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-18
Tầm quan trọng của chất lượng
Chi phí & thị
phần
Thanh danh
của công ty
Trách nhiệm về
sản phẩm
Những hàm ý
quốc tế
Lợi nhuận
tăng
Chi phí thấp hơn
Năng suất
Làm lại/bỏ đi
Bảo hành
Tăng thêm thị trường
Danh tiếng
Khối lượng
Giá cả
Chất lượng
cải thiện
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-19
Thiết lập vào năm 1988 bởi chính phủ Mỹ
Nhằm thúc đẩy thực hành TQM (TQM practices)
Một số tiêu chuẩn
Khả năng lãnh đạo của người điều hành cao cấp;
hoạch định chiến lược; quản lý chất lượng quá trình
Kết quả chất lượng; sự hài lòng của khách hàng
Các công ty đoạt giải gần đây
Corning Inc.; GTE; AT&T; Eastman Chemical.
Giải thưởng quốc gia về chất lượng
Malcom Baldrige
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-20
Chi phí chất lượng
Chi phí phòng ngừa - giảm bớt khả năng for
sai sót
Chi phí đánh giá - đánh giá sản phẩm
Chi phí sai hỏng bên trong - vì sản xuất các
chi tiết hoặc dịch vụ bị lỗi hay khuyết tật
Chi phí sai hỏng bên ngoài - phát hiện sau
khi hàng đã được giao cho khách hàng
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-21
Chi phí do chất lượng kém “là rất lớn,
nhưng chúng ta không biết chính xác
con số. Ở hầu hết các công ty, hệ
thống kế toán cung cấp chỉ có một số ít
thông tin cần thiết để xác định chi phí
do chất lượng kém này
Juran on Quality by Design, The Free Press
(1992), p. 119
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-22
Bộ tiêu chuẩn về môi trường EC
ISO 14000
Những yếu tố cốt lõi:
Quản lý môi trường
Hoạt động thanh tra (Auditing)
Đánh giá sự thực hiện (Performance evaluation)
Dán nhãn (Labeling)
Đánh giá vòng đời
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-23
Các bộ tiêu chuẩn chất lượng quốc
tế
Bộ tiêu chuẩn công nghiệp Z8101-1981 (Nhật)
Đặc điểm kỹ thuật TQM
Bộ tiêu chuẩn ISO 9000 (châu Âu/EC)
Tiêu chuẩn chất lượng chung cho sản phẩm bán ở
châu Âu (dù là được sản xuất tại Mỹ)
Bộ tiêu chuẩn ISO 14000 (châu Âu/EC)
Tiêu chuẩn tái sinh, dán nhãn, v.v…
Bộ tiêu chuẩn ASQC Q90; MILSTD (Hoa Kỳ)
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-24
Quy trình chất lượng truyền thống
(Sản xuất)
Xác định
nhu cầu
Khách hàng
Diễn giải
nhu cầu
Tiếp thị
Thiết kế
sản phẩm
Định nghĩa
chất lượng
Kỹ thuật
Chế tạo
sản phẩm
Hoạch định
chất lượng
Giám sát
chất lượng
Vận hành
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-25
TQM
Bao gồm toàn bộ tổ chức, từ nhà cung cấp đến
khách hàng
Nhấn mạnh sự cam kết bởi ban giám đốc nhằm
có được nỗ lực liên tục, toàn công ty, hướng
đến sự tuyệt hảo trong mọi khía cạnh của sản
phẩm và dịch vụ mà quan trọng đối với
khách hàng.
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-26
Những thông lệ
của tổ chức
Nguyên tắc
chất lượng
Sự hoàn thành
của nhân viên
Thái độ
(e.g., sự cam kết)
Cách thực hiện
Cái gì cần làm
Kinh doanh
có hiệu lực của khách hàng
Sự thoả mãn
Đạt được
quản lý chất lượng toàn diện
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-27
14 điểm của Deming
Tạo ra sự nhất quán về mục đích
Đưa đến thúc đẩy sự thay đổi
Đưa chất lượng thành bộ phận cần thiết của sản phẩm
Xây dựng các mối quan hệ lâu dài
Liên tục cải tiến sản phẩm, chất lượng, và sự phục vụ
Bắt đầu đào tạo
Nhấn mạnh khả năng lãnh đạo
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-28
14 điểm của Deming - tiếp theo
Xoá bỏ sự sợ hãi
Đạp đổ những chướng ngại vật giữa các phòng ban
Thôi hô hào công nhân
Khuyến khích, giúp đỡ, cải tiến
Xoá bỏ các rào cản để người thợ có quyền tự hào về
công việc
Xây dựng một chương trình giáo dục và tự cải tiến
mạnh mẽ
Bắt mọi người trong công ty phải cố gắng hết sức để
theo kịp sự biến đổi
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-29
Các khái niệm của TQM
Cải tiến liên tục
Trao quyền cho nhân viên
Phép đối chuẩn
Vừa đúng lúc (JIT)
Các khái niệm Taguchi
Am hiểu về các công cụ TQM
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-30
Cải tiến liên tục
Là cải tiến liên tục quá trình & sự thoả mãn
của khách hàng
Gồm có mọi nguyên công
& đơn vị công tác tham gia
Các tên gọi khác
Kaizen (tiếng Nhật)
Không lỗi (Zero-defects)
Sáu xíchma (Six sigma)
© 1984-1994 T/Maker Co.
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-31
Mô hình PDCA của Shewhart
4.Điều chỉnh 1.Hoạch định
3.Kiểm tra 2.Thực hiện
Nhận ra nhu
cầu cải tiến và
lập kế hoạch
Thử nghiệm
kế hoạch
Kế hoạch có
thể chấp nhận
được không?
Thực hiện
kế hoạch
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-32
Trao quyền cho nhân viên
Làm cho nhân viên tham gia vào cải tiến
sản phẩm & quá trình
85% các vần đề về chất lượng là do bởi quá
trình & nguyên vật liệu
Các kỹ thuật
Khuyến khích công nhân
Để cho công nhân ra quyết định
Xây dựng đội nhóm & nhóm chất lượng
© 1995 Corel Corp.
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-33
Nhóm chất lượng
Nhóm gồm 6-12 nhân viên ở cùng một
khu vực làm việc
Gặp nhau thường xuyên để giải quyết
những vấn đề liên quan đến công việc
4 giờ/tháng
Người tạo thuận lợi
(Facilitator) huấn luyện
& giúp nhóm tổ chức
các cuộc hội họp
© 1995 Corel Corp.
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-34
Phép đối chuẩn
Chọn những thói quen tốt nhất để dùng
làm tiêu chuẩn cho sự thực hiện
Xác định cái gì cần phải đối chuẩn
Thành lập nhóm đối chuẩn
Nhận ra các đối tác đối chuẩn
Thu thập và phân tích thông tin đối chuẩn
Hành động nhằm đạt được (sánh được) hay
vượt chuẩn so sánh (benchmark)
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-35
Giải quyết những than phiền của khách hàng
Những thói quen tốt nhất
Tạo điều kiện dễ dàng cho khách hàng than phiền
Phản hồi nhanh những than phiền
Giải quyết những than phiền ngay lần liên lạc đầu
tiên
Sử dụng máy điện toán để quản lý những than phiền
Tuyển những người tốt nhất cho những công việc
phục vụ khách hàng
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-36
Vừa đúng lúc (JIT)
Mối liên hệ với chất lượng:
JIT cắt giảm chi phí cho chất lượng
JIT cải thiện chất lượng
Chất lượng tốt hơn có nghĩa là tồn kho ít hơn và
hệ thống JIT dễ sử dụng hơn, tốt hơn
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-37
Vừa đúng lúc (JIT)
Hệ thống sản xuất/mua sắm ‘kéo’
Khách hàng làm cho sản xuất bắt đầu bằng một đơn
đặt hàng
Đòi hỏi phải có ‘các chương trình cộng tác với
nhà cung cấp’ để cải tiến chất lượng của các
món hàng mua được (purchased items)
Cắt giảm mọi cấp tồn kho
Tồn kho che giấu các vấn đề về quá trình & nguyên
vật liệu
Cải tiến chất lượng quá trình & sản phẩm
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-38
Ví dụ về vừa đúng lúc (JIT)
Phế liệu
Mức tồn kho sản phẩm dở dang
(che đậy các vấn đề)
Nhà cung cấp
không đáng tin cậy
Công suất
không cân bằng
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-39
Ví dụ về vừa đúng lúc (JIT)
Phế liệu
Việc làm giảm tồn kho bộc lộ
những vấn đề để chúng có thể được giải quyết.
Nhà cung cấp
không đáng tin cậy
Công suất
không cân bằng
WIP
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-40
Các công cụ trong TQM
Triển khai chức năng chất lượng
Ngôi nhà chất lượng
Kỹ thuật Taguchi
Hàm tổn thất chất lượng (Quality loss function)
Biểu đồ Pareto
Biểu đồ tiến trình
Sơ đồ nhân quả
Kiểm soát quá trình bằng thống kê
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-41
Triển khai chức năng chất lượng
(QFD)
Xác định những gì sẽ làm khách hàng thoả
mãn
Chuyển những mong muốn đó của khách
hàng thành mục tiêu thiết kế
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-42
Các kỹ thuật Taguchi
Các phương pháp thiết kế thực nghiệm nhằm
cải tiến thiết kế sản phẩm & quá trình
Nhận biết các biến thành phần & quá trình then
chốt ảnh hưởng đến độ biến thiên của sản phẩm
(product variation)
Các khái niệm Taguchi
Độ vững chãi về chất lượng (Quality robustness)
Chức năng tổn thất chất lượng (Quality loss function)
Đặc điểm kỹ thuật mục tiêu (Target specifications)
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-43
Khả năng chế tạo sản
phẩm đồng dạng
(uniformly) bất chấp
điều kiện sản xuất
Đặt độ vững chãi trong
các ma trận Ngôi nhà
Chất lượng ngoài
functionality ra
© 1984-1994 T/Maker Co.
© 1995 Corel Corp.
Độ vững chãi về chất lượng
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-44
Chỉ chi phí xã hội ($) của sai lệch so với giá trị
mục tiêu
Các giả định
Hầu hết những đặc tính chất lượng đo được (chẳng hạn,
độ dài, trọng lượng) đều có mộât giá trị mục tiêu
Sai lệch so với giá trị mục tiêu là không mong muốn
Phương trình: L = D2C
L = Tổn thất ($); D = Sai lệch; C = Chi phí
Hàm tổn thất chất lượng
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-45
Hàm tổn thất chất lượng
tổ
n
th
ất
Tổn thất cao
Tổn thất thấp
Không chấp nhận được
Kém
Hợp lý
Tốt
Tốt nhất
T
ần
s
ố
Giá trị mục tiêu CaoThấp
Chất lượng định hướng
mục tiêu đem lại sản
phẩm trong hạng mục
“tốt nhất” nhiều hơn
Phân bố của đặc tính kỹ thuật cho sản phẩm được sản xuất ra
Chất lượng định hướng
độ phù hợp giữ sản
phẩm trong 3 độ lệch
chuẩn
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-46
Đặc điểm kỹ thuật của
đường kính bánh răng là
25,00 ± 0,25 mm.
Nếu đường kính ra ngoài
đặc điểm kỹ thuật , đường
kính này phải được loại ra
với chi phí bằng 4,00$.
Hàm tổn thất là bao nhiêu?
© 1984-1994 T/Maker Co.
Ví dụ về hàm tổn thất chất lượng
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-47
L = D2C = (X – Giá trị mục tiêu)2C
L = Tổn thất ($); D = Sai lệch; C = Chi phí
4,00 = (25,25 - 25,00)2C
Món hàng bị loại ra nếu lớn hơn 25,25
(USL = 25,00 + 0,25) với một chi phí bằng $4,00
C = 4,00 / (25,25 - 25,00)2 = 64
L = D2 • 64 = (X - 25,00)264
Nhập nhiều giá trị X khác nhau để có được L &
vẽ đồ thị
Bài giải hàm tổn thất chất lượng
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-48
Tần số
X
Giá trị
mục tiêu
USLLSL
Một nghiên cứu tìm thấy người tiêu dùng Mỹ thích TV
Sony sản xuất ở Nhật hơn những cái sản xuất ở Mỹ. Cả
hai nhà máy sử dụng cùng một thiết kế & đặc tính kỹ
thuật. Sự khác nhau về mục tiêu chất lượng đã tạo ra
sự khác nhau về sở thích của người tiêu dùng.
Nhà máy của Nhật
(Định hướng mục tiêu)
Nhà máy của Mỹ
(định hướng
độ phù hợp)
Ví dụ về đặc điểm kỹ thuật mục tiêu
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-49
Hàm tổn thất chất lượng; phân bố
của sản phẩm được sản xuất ra
Tổn thất thấp
Tổn thất cao
Tần số
Thấp Đặc điểm kỹ thuật
mục tiêu
Cao
Tổn thất (đối với
tổ chức sản xuất,
khách hàng, và
xã hội)
Hàm tổn thất chất lượng (a)
Không thể chấp nhận
Kém
Hợp lý
Tốt
Tốt nhất
Chất lượng định hướng
mục tiêu đem lại sản
phẩm trong hạng “tốt
nhất” nhiều hơn
Chất lượng định hướng
mục tiêu đưa sản phẩm
hướng về giá trị mục
tiêu
Chất lượng định hướng
độ phù hợp giữ sản
phẩm trong ba độ lệch
chuẩn
Phân bố của đặc điểm kỹ
thuật cho sản phẩm
được sản xuất ra (b)
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-50
Chu trình PDCA
4.Điều chỉnh:
Thực hiện kế
hoạch
1.Hoạch định:
Nhận ra nhu
cầu cải tiến và
lập kế hoạch
3.Kiểm tra:
Kế hoạch có
thể chấp nhận
được không?
2.Thực hiện:
Thử nghiệm
kế hoạch
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-51
Các công cụ TQM
Các công cụ tạo ý tưởng
Phiếu kiểm tra
Biểu đồ phân tán
Sơ đồ nhân quả
Các công cụ tổ chức dữ liệu
Biểu đồ Pareto
Sơ đồ tiến trình (Lưu đồ)
Các công cụ nhận ra vấn đề
Biểu đồ tần số
Biểu đồ kiểm soát quá trình bằng thống kê
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-52
Bảy công cụ trong TQM
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-53
54
12
5 4 2
72%
88% 93%
97% 100%
0
10
20
30
40
50
60
70
Vết xước Rỗ Vết khía Làm bẩn Khác
Các dạng khuyết tật, bằng % tổng số khuyết tật
T
ần
s
ố
(S
ố
lư
ợn
g)
0%
20%
40%
60%
80%
100%
P
hầ
n
tr
ăm
t
íc
h
lũ
y
Phân tích Pareto các dạng khuyết
tật của cốc uống rượu (Tổng số
khuyết tật = 75)
72% 16% 5% 4% 3%
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-54
Cho thấy chuỗi sự kiện theo quá trình
Mô tả mối liên hệ giữa các hoạt động
Có nhiều cách sử dụng
Nhận biết các vị trí thu thập dữ liệu
Tìm ra nguồn gốc vấn đề
Nhận biết những chỗ cần được cải tiến
Nhận biết nơi mà khoảng cách di chuyển có thể
được cắt giảm
Sơ đồ tiến trình
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-55
Ví dụ về sơ đồ tiến trình
= hoạt động; = di chuyển; = kiểm tra; D = chờ đợi; = lưu trữ
CHỦ ĐỀ: Yêu cầu mua công cụ
Khoảng
cách (ft)
Thời gian
(phút)
Biểu
tượng
Mô tả
Thảo đơn hàng
Trên bàn làm việc
75 Đưa đến người mua
Kiểm tra
D
D
D
D
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-56
Được sử dụng nhằm tìm ra nguồn gốc của vấn
đề/giải pháp cho vấn đề
Các tên gọi khác
Sơ đồ xương cá, sơ đồ Ishikawa
Các bước
Nhận biết vấn đề cần sửa hay hiệu chỉnh
Đưa ra những nguyên nhân chính của vấn đề như là
‘bộ xương’
Hỏi ‘Những gì có thể gây ra vấn đề trong lĩnh vực
này?’ Lặp lại cho từng lĩnh vực phụ.
Sơ đồ nhân quả
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-57
Quá nhiều
khuyết tật
Vấn đề
Sơ đồ nhân quả
Ví dụ
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-58
Phương pháp Nhân lực
Nguyên vật liệu Máy móc thiết bị
Quá nhiều
khuyết tật
Nguyên nhân
chính
Nguyên nhân
chính
Sơ đồ nhân quả
Ví dụ
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-59
Phương pháp Nhân lực
Nguyên vật liệu Máy móc thiết bị
Khoan
Làm thêm giờ
Thép
Gỗ
Máy tiện
Quá nhiều
khuyết tật
Nguyên nhân phụ
Sơ đồ nhân quả
Ví dụ
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-60
Mệt mỏi
Cũ
Chậm
Sơ đồ nhân quả
Ví dụ
Phương pháp Nhân lực
Nguyên vật liệu Máy móc thiết bị
Khoan
Làm thêm giờ
Thép
Gỗ
Máy tiện
Quá nhiều
khuyết tật
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-61
Sơ đồ xương cá - Vấn đề với dịch vụ
khách hàng của hãng hàng không
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-62
Sử dụng thống kê & biểu đồ kiểm soát để nói
cho biết khi nào cần điều chỉnh quá trình
Do Shewhart đề xuất trong thập niên 1920
Đòi hỏi phải
Đưa ra các tiêu chuẩn (các giới hạn trên & dưới)
Đo lường đầu ra của mẫu (ví dụ: trọng lượng trung
bình)
Hành động hiệu chỉnh (nếu cần thiết)
Được thực hiện trong lúc sản phẩm đang được
sản xuất
Kiểm soát quá trình bằng thống kê
(SPC)
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-63
Sản xuất hàng hoá
Cung cấp dịch vụ
Dừng quá trình
Có
Không
Chỉ định
lý do?Lấy mẫu
Kiểm tra mẫu
Tìm nguyên nhânLập
biểu đồ kiểm soát
Bắt
đầu
Các bước kiểm soát quá trình
bằng thống kê
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-64
Biểu đồ kiểm soát quá trình
Đồ thị của dữ liệu mẫu theo thời gian
0
20
40
60
80
1 5 9 13 17 21
Thời gian
G
iá
t
rị
m
ẫu
Giá trị mẫu
UCL
Trung bình
LCL
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-65
Biểu đồ kiểm soát
0%
10%
20%
30%
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Số trò chơi
Giới hạn kiểm tra trên
Giới hạn kiểm tra dưới
Giá trị mục tiêu của huấn luyện viên
%
c
ú
né
m
tự
d
o
tr
ượ
t
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-66
Các mẫu hình chờ đợi
trong biểu đồ kiểm soát
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-67
Đòi hỏi phải xem xét các món hàng để xem liệu
một món hàng là tốt hay có khiếm khuyết
Phát hiện ra một phế phẩm (a defective product)
Không hiệu chỉnh những thiếu sót trong quá trình
hoặc sản phẩm
Các vấn đề
Khi nào cần kiểm tra
Ở chỗ nào trong quá trình cần kiểm tra
Kiểm tra
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-68
Khi nào và ở chỗ nào cần kiểm tra
Tại nhà máy của nhà cung cấp trong thời gian nhà
cung cấp đang sản xuất
Tại nơi tiếp nhận hàng từ nhà cung cấp của bạn
Trước những quá trình hao tiền tốn của hay không thể
thay đổi được
Trong những quá trình sản xuất từng bước một
Khi sản xuất hay dịch vụ được hoàn tất
Trước khi giao hàng từ công ty của bạn
Tại điểm tiếp xúc với khách hàng
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-69
Các điểm kiểm tra trong dịch vụ
Tổ chức Cái gì được kiểm tra Tiêu chuẩn
Văn phòng
luật Jones
Sự thực hiện của
nhân viên tiếp
tân
Lập hoá đơn
Luật sư
Có trả lời điện thoại vào thời
điểm chuông reo tiếng thứ
hai không
Chính xác, đúng lúc, và
đúng dạng mẫu
Nhanh chóng gọi lại
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-70
Khách sạn
Hard Rock
Quầy tiếp tân
Người gác cổng
Phòng
Tủ lạnh nhỏ
Cách sử dụng tên của khách
hàng
Đón chào khách trọ trong ít
hơn 30 giây
Toàn bộ đèn đang hoạt động,
buồng tắm sạch sẽ
Chứa đầy và charges
accurately posted to bill
Các điểm kiểm tra trong dịch vụ
Tổ chức Cái gì được kiểm tra Tiêu chuẩn
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-71
Các điểm kiểm tra trong dịch vụ
Bệnh viện
cộng đồng
Bayfield
Lập hoá đơn
Hiệu thuốc
Phòng thí nghiệm
Y tá
Tiếp nhận
Chính xác, đúng lúc, và đúng dạng
mẫu
độ chính xác của toa thuốc, độ chính
xác của tồn kho
Kiểm tra độ chính xác của xét
nghiệm ở phòng thí nghiệm
Các biểu đồ được cập nhật tức thời
Dữ liệu được nhập chính xác và đầy
đủ
Tổ chức Cái gì được kiểm tra Tiêu chuẩn
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-72
Các điểm kiểm tra trong dịch vụ
Tiệm cà phê
Hard Rock
Người hầu
bàn phụ
Người hầu
bàn phụ
Người hầu
bàn
Phục vụ nước và bánh mì trong
vòng 1 phút
Dọn sạch tất cả các món đầu
bữa và những mảnh vụn trước
món tráng miệng
Hiểu biết và gợi ý các món đặc
sản và các món tráng miệng
Tổ chức Cái gì được kiểm tra Tiêu chuẩn
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-73
Các điểm kiểm tra trong dịch vụ
Cửa hàng
bách hoá
Nordstrom
Khu vực
trưng bày
Buồng kho
Người bán
hàng
Thu hút, rất ngăn nắp, có tích
trữ, hệ thống chiếu sáng tốt
Xoay vòng hàng hoá, ngăn nắp,
sạch sẽ
Ngăn nắp, nhã nhặn, rất am hiểu
Tổ chức Cái gì được kiểm tra Tiêu chuẩn
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-74
Các điểm kiểm tra trong dịch vụ
Ngân hàng Quầy thu ngân
Tài khoản
cho vay
Tài khoản séc
Số tiền thiếu, lịch sự, mau
lẹ, chính xác
Vật thế chấp, proper credit checks,
lãi suất, điều kiện cho vay, tỷ lệ vỡ
nợ, lãi suất cho vay
chính xác, tốc độ ghi, mức
thấu chi
Tổ chức Một vài điểm
kiểm tra
Những vấn đề
cần xem xét
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-75
Các điểm kiểm tra trong dịch vụ
Cửa hàng
bán lẻ
Buồng kho
Khu vực
trưng bày
Quầy bán hàng
Sạch sẽ, gọn gàng, ngăn nắp,
mức hết hàng, cung cấp đầy đủ,
xoay vòng hàng hoá
Thu hút, rất ngăn nắp, có tích trữ,
hàng hoá có thể nhìn thấy, hệ thống
chiếu sáng tốt
Nhân viên ngăn nắp, nhã nhặn,
am hiểu; thời gian chờ; chính xác
trong việc kiểm tra tín dụng và
ghi doanh số
Tổ chức Một vài điểm
kiểm tra
Những vấn đề
cần xem xét
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-76
Các điểm kiểm tra trong dịch vụ
Nhà hàng Nhà bếp
Quầy thu tiền
Khu vực ăn uống
Sạch sẽ, cất giữ đúng cách, thức
ăn không pha trộn, tuân thủ
những quy định về y tế, rất
ngăn nắp
Mau lẹ, chính xác, bề ngoài
Sạch sẽ, đủ tiện nghi, được
nhân viên kiểm tra thường
xuyên
Tổ chức Một vài điểm
kiểm tra
Những vấn đề
cần xem xét
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-77
Chất lượng dịch vụ thì khó đo lường hơn so với
hàng hoá
Nhận thức chất lượng dịch vụ phụ thuộc vào
Mong đợi so với thực tế
Quá trình và kết quả
Loại chất lượng dịch vụ
Bình thường: Cung cấp dịch vụ thường lệ
Ngoại lệ: Vấn đề được xử lý như thế nào
TQM trong dịch vụ
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-78
Hàng hoá hay là dịch vụ
Có thể bán lại
Có thể tồn kho
Một vài khía cạnh
của chất lượng đo
được
Bán hàng khác biệt
với sản xuất
Hiếm khi bán lại
Khó tồn kho
Khó đo lường chất
lượng
Bán hàng là một
phần của dịch vụ
Hàng hoá Dịch vụ
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-79
Hàng hoá hay là dịch vụ -
Tiếp theo
Sản phẩm có thể vận
chuyển được
Vị trí của doanh nghiệp
là quan trọng đối với chi
phí
Thường dễ tự động hoá
Doanh thu được tạo ra
chủ yếu từ sản phẩm hữu
hình
Nhà cung cấp, chứ không
phải sản phẩm, là có thể
vận chuyển được
Vị trí của doanh nghiệp là
quan trọng đối với sự liên
lạc của khách hàng
Thường khó tự động hoá
Doanh thu được tạo ra chủ
yếu từ dịch vụ vô hình.
Hàng hoá Dịch vụ
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-80
Thấu hiểu
khách hàng
Tính hữu hình
Độ tin cậy
Giao tiếpSự tín nhiệm
Tính an toàn
Độ phản hồi
Năng lực
Tác phong
Tiếp cận được
© 1995 Corel Corp.
Thuộc tính chất lượng dịch vụ
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-81
Các yếu tố quyết định chất lượng
dịch vụ
Độ tin cậy – tính chắc chắn và tính có căn cứ
Độ phản hồi – sự sốt sắng/sự sẵn sàng cung cấp
dịch vụ của nhân viên; tính đúng lúc
Năng lực – có các kỹ năng và kiến thức cần thiết để
thực hiện công việc dịch vụ
Tiếp cận được – có thể tiếp cận và dễ tiếp xúc
Tác phong – sự lịch thiệp, tôn trọng, quan tâm, thân
thiện của nhân viên giao tiếp
PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render –
Principles of Operations Management, 5e, and Operations
Management, 7e
© 2004 by Prentice Hall, Inc. , Upper Saddle River, N.J. 074586-82
Các yếu tố quyết định chất
lượng dịch vụ - Tiếp theo
Giao tiếp – luôn lắng nghe ý kiến khách hàng và
thông tin cho khách hàng bằng ngôn từ của họ
Sự tín nhiệm – đáng tin cậy, có thể tin được, trung
thực
Tính an toàn – không có nguy hiểm, rủi ro hoặc
ngờ vực
Thấu hiểu khách hàng – nỗ lực tìm hiểu nhu cầu
của khách hàng
Tính hữu hình – chứng cứ vật chất của dịch vụ
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- lec_ch06v_6351.pdf