Bài giảng chương 5: Kế toán các khoản phải thu

Chöông 5 KEÁ TOAÙN CAÙC KHOAÛN PHAÛI THU Mục tiêu: phải nắm được: + Caùc khoaûn phaûi thu KH. + Phaûi thu noäi boä. + Phải thu khaùc. + Phöông phaùp haïch toaùn vaø laäp caùc khoaûn döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi. 5.1. KHAÙI NIEÄM VAØ NGUYEÂN TAÉC: 5.1.1Khaùi nieäm –Phaûi thu KH laø caùc khoaûn nôï phaûi thu töø: + Baùn SP, haøng hoùa, BĐS đầu tư, TSCĐ; + Cung cấp dịch vụ cho KH. –Phaûi thu noäi bộ laø caùc khoaûn phaûi thu: + Ñôn vò caáp treân; + Giöõa caùc ñôn vò phuï thuoäc; + Caùc ñôn vò phuï thuoäc trong moät DN ñoäc laäp. – Phaûi thu khaùc laø caùc khoaûn ngoaøi 2 khoaûn treân. – Döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi laø DP phaàn giaù trò coù theå bò toån thaát do khoâng thu hoài ñöôïc nôï. 5.1.2 Caùc nguyeân taéc haïch toaùn veà caùc khoaûn phaûi thu 5.1.2.1. Ñoái vôùi TK 131 - Phaûi thu khaùch haøng: –Phaûi haïch toaùn chi tieát cho töøng ñoái töôïng. –Khoâng haïch toaùn vaøo TK naøy caùc nghieäp vuï baùn thu tieàn ngay. –Khi haïch toaùn chi tieát keá toaùn phaûi phaân loaïi nôï ñeå coù caên cöù laäp döï phoøng. 5.1.2. Caùc nguyeân taéc haïch toaùn veà caùc khoaûn phaûi thu: 5.1.2.2. Ñoái vôùi TK 136 - Phaûi thu noäi boä –Phạm vi phản ánh: + Phải thu giữa đôn vò caáp treân vaø ñôn vò caáp döôùi; + Caùc ñôn vò caáp döôùi vôùi nhau. + Soá voán ñaàu tö coâng ty meï ñaàu tö vaøo coâng ty con. + Caùc khoaûn thanh toaùn giöõa coâng ty meï vaø coâng ty con. – Phaûi haïch toaùn chi tieát töøng khoaûn phaûi thu noäi boä. 5.1.2. Caùc nguyeân taéc haïch toaùn veà caùc khoaûn phaûi thu 5.1.2.3. Ñoái vôùi TK 138 - Phaûi thu khaùc Phaïm vi phaûn aùnh: + Giaù trò taøi saûn thieáu ñaõ ñöôïc phaùt hieän nhöng chöa xaùc ñònh ñöôïc nguyeân nhaân; + Caùc khoaûn phaûi thu veà boài thöôøng; + Tieàn laõi, coå töùc, lôïi nhuaän phaûi thu töø caùc hoaït ñoäng ñaàu tö taøi chính; + Caùc khoaûn phaûi thu phaùt sinh khi coå phaàn hoùa coâng ty nhaø nöôùc; 5.2. KEÁ TOAÙN CAÙC KHOAÛN PHAÛI THU KHAÙCH HAØNG – Chöùng töø keá toaùn: + Hoùa ñôn GTGT; + Phieáu thu; + Phieáu chi; + Giaáy baùo coù ngaân haøng; + Bieân baûn buø tröø coâng nô.ï 5.2 KEÁ TOAÙN CAÙC KHOAÛN PHAÛI THU KHAÙCH HAØNG – Taøi khoaûn söû duïng: TK 131 - Phaûi thu khaùch haøng  Löu yù: + TK naøy coù theå coù soá dö beân Coù. Soá dö beân Coù phaûn aùnh soá tieàn nhaän tröôùc, hoaëc soá ñaõ thu nhieàu hôn soá phaûi thu cuûa khaùch haøng. + Phaûi chi tieát theo töøng ñoái töôïng phaûi thu. + Khi laäp baûng CÑKT, khoâng ñöôïc buø tröø giöõa beân Nôï vaø beân Coù cuûa TK naøy. Phöông phaùp haïch toaùn moät soá nghieäp vuï phaùt sinh chuû yeáu Sô ñoà 5.1: Caùc nghieäp vuï phaùt sinh lieân quan ñeán caùc taøi khoaûn “Nôï phaûi thu khaùch haøng” 131 3331 511 3387 (1a),(1b) (neáu coù) (1c) 337 (3a) 3331 ,(3b),(3c),(3d)511 (neáu coù) 156, 151 (4a) 3331 (4b)511 (neáu coù) 111, 112 (4c) 4 3 (5 531, 532, 521 (6a),(7),(8) 3331 152, 153,.. 1 3 (12) 139 642 (14) 4 (15) 6 5 (9) 1 1,1 2,… (10) 111,112 515 (11) 1 , 1 ,..(13a), (13b) 5.3. CAÙC KHOAÛN PHAÛI THU NOÄI BỘ Chöùng töø keá toaùn: + Hoùa ñôn thueá GTGT; + Phieáu thu; + Phieáu chi; + Hoùa ñôn vaän chuyeån kieâm xuaát kho noäiboä; + Hoùa ñôn kieâm phieáu xuaát kho noäi boä; + Bieân baûn buø tröø coâng nôï noäi boä. 5.3. CAÙC KHOAÛN PHAÛI THU NOÄI BOÄ Taøi khoaûn söû duïng: Taøi khoaûn 136-Phaûi thu noäi bộ Sô ñoà 5.2: Caùc nghieäp vuï phaùt sinh lieân quan ñeán caùc khoaûn nôï phaûi thu noäi boä 136 214 411 211 (1b) (1c) 111, 112,… (1a), (1d)111, 112,… 451, 414,.. 411 512 3331 421 , (2f), (2g) (2a) (2c) (2d) 511 (2e) (2b) 512 3331 421 (5) (4) 161 411 336 (7), (9), (10),(13) (11) 111, 112,.. (8) (12),(14) 5.4. KEÁ TOAÙN CAÙC KHOAÛN PHAÛI THU KHAÙC –Chöùng töø keá toaùn: +Phieáu thu; +Phieáu chi; +Giaáy baùo nôï; +Giaáy baùo coù; +Bieân baûn kieåm nghieäm vaät tö haøng hoùa; +Bieân baûn kieåm keâ quyõ; +Bieân baûn xöû lyù taøi saûn thieáu. 5.4. KEÁ TOAÙN CAÙC KHOAÛN PHAÛI THU KHAÙC –Taøi khoaûn söû duïng: Taøi khoaûn 138 - Phaûi thu khaùc Taøi khoaûn naøy coù 3 taøi khoaûn caáp 2: + Taøi khoaûn 1381 - Taøi saûn thieáu chôø xöû lyù ù + Taøi khoaûn 1385 - Phaûi thu veà coå phaàn hoùa 5.4. KEÁ TOAÙN CAÙC KHOAÛN PHAÛI THU KHAÙC Phöông phaùp haïch toaùn Sô ñoà 5.3: Caùc nghieäp vuï phaùt sinh lieân quan ñeán caùc khoaûn nôï phaûi thu khaùc 111,112,152,... (1b) (1c) 431 621,627,152,.. 211 (1a) 214 334,632 (2) 334,1388,632,… 334,139 111,112,… 3385 (5) (7), (8) (6) (9) 138 5.5. KEÁ TOAÙN DÖÏ PHOØNG PHAÛI THU KHOÙ ÑOØI: –Döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi ñöôïc trích tröôùc vaøo CP HÑKD naêm BC nhaèm: + Buø ñaép toån thaát coù theå xaûy ra trong naêm KH; + Baûo toaøn voán KD; + Ñaûm baûo phaûn aùnh ñuùng giaù trò cuûa caùc khoaûn nôï phaûi thu taïi thôøi ñieåm laäp BCTC. 5.5. KEÁ TOAÙN DÖÏ PHOØNG PHAÛI THU KHOÙ ÑOØI 5.5.1. Nguyeân taéc, phöông phaùp vaø xöû lyù khoaûn döï phoøng 5.5.1.1. Nguyeân taéc laäp döï phoøng –Coù 3 nguyeân taéc caàn tuaân thuû: + Thôøi ñieåm laäp; + Ñoái töôïng lập; + Đieàu kieän laäp. 5.5.1.1. Nguyeân taéc laäp döï phoøng –Thôøi ñieåm laäp + Thôøi ñieåm laäp vaø hoaøn nhaäp caùc khoaûn DP laø thôøi ñieåm cuoái kyø keá toaùn của naêm taøi chính. –Ñoái töôïng laäp vaø ñieàu kieän laäp + Keá toaùn caên cöù vaøo chöùng töø goác, ñoái chieáu xaùc nhaän cuûa khaùch nôï veà soá tieàn coøn nôï. + Caùc khoaûn khoâng ñuû caên cöù xaùc ñònh laø nôï phaûi thu khoù ñoøi phaûi xöû lyù nhö moät khoaûn toån thaát. + Caùc khoaûn ñuû caên cöù xaùc ñònh laø nôï phaûi thu khoù ñoøi thì phaûi laäp DP. Xöû lyù caùc khoaûn laäp DP nôï phaûi thu khoù ñoøi –Neáu soá DP phaûi trích laäp = soá dö khoaûn DP => khoâng phaûi trích laäp. –DP phaûi trích laäp > soá dö khoaûn DP => phaûi trích theâm vaøo CP QLDN phaàn cheânh leäch. –DP phaûi trích laäp ñieàu chænh giaûm vaøo CP QLDN phaàn cheânh leäch. –Caùc khoaûn nôï sau khi ñaõ coù quyeát ñònh xöû lyù, DN phaûi theo doõi trong thôøi haïn toái thieåu laø 5 naêm. 5.5.1.2. Phöông phaùp laäp döï phoøng - Ñoái vôùi nôï phaûi thu quaù haïn thanh toaùn, möùc trích laäp DP nhö sau: + 30% giaù trò nôï quaù haïn töø 3 thaùng ñeán 1 naêm. + 50% giaù trò nôï quaù haïn töø 1 naêm ñeán 2 naêm. + 70% giaù trò nôï quaù haïn töø 2 naêm ñeán 3 naêm. - Ñoái vôùi nôï chöa ñeán haïn thanh toaùn nhöng có khả năng không thu hồi được thì DN döï kieán möùc toån thaát ñeå trích laäp DP. Ví duï 1: Tình hình nôï phaûi thu khoù ñoøi ôû 1 doanh nghieäp saûn xuaát nhö sau: (Ñôn vò tính: 1.000ñ) Naêm 1: Khoaûn nôï phaûi thu khoù ñoøi ñoái vôùi khaùch haøng A laø: 10.000ñ Naêm 2: Khaùch haøng A vaãn chöa traû ñöôïc soá nôï 10.000ñ Naêm 3: Khaùch haøng A tieáp tuïc nôï doanh nghieäp soá tieàn 10.000ñ 5.5.2. Chöùng töø keá toaùn: – Quyeát ñònh cuûa Toøa aùn; – Thoâng baùo cuûa ñôn vò hoaëc xaùc nhaän cuûa cô quan quyeát ñònh thaønh laäp ñôn vò, toå chöùc (trong tröôøng hôïp giaûi theå, phaù saûn); – Giaáy chöùng töû. Phöông phaùp haïch toaùn moät soá nghieäp vuï phaùt sinh chuû yeáu Sô ñoà 5.4: Caùc nghieäp vuï phaùt sinh lieân quan ñeán khoaûn döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi 131,138,.. (3) TK 139 (2) (1) TK 642