Bài giảng Chủ nghĩa xã hội khoa học - Chương 1: Vị trí, đối tượng, phương pháp và chức năng của Chủ nghĩa xã hội khoa học - Dương Văn Duyên

 Chương 1  vị trí, đối tượng, phương pháp và chức năng của chủ nghĩa xã hội khoa học TS. Dương Văn Duyên Bộ môn: Chủ nghĩa xã hội khoa học 1 A. Mục đích, yêu cầu Giúp người học nắm được vị trí, đối tượng, chức năng, nhiệm vụ, phương pháp của CNXHKH. - Phân biệt được sự khác nhau giữa đối tượng, chức năng, phương pháp nghiên cứu của CNXHKH với triết học, kinh tế học chính trị Mác - Lênin và các môn KHXH chuyên ngành. 2 B. Nội dung 1. Vị trí của chủ nghĩa xã hội khoa học trong hệ thống lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin 3 1.1 Quan niệm chung về CNXH và CNXHKH1.1.1 Quan niệm chung về CNXH. CNXH có các ý nghĩa sau: * Là những nhu cầu và hoạt động thực tiễn của nhân dân lao động trong quá trình sản xuất ngày càng xã hội hoá và trong quá trình thực thi dân chủ. * Là phong trào đấu tranh của nhân dân lao động chống chế độ áp bức, bóc lột, bất công. 4 * Là ước mơ, lý tưởng của nhân dân lao động về một xã hội không có chế độ tư hữu, giai cấp, áp bức, bóc lột, nghèo nàn lạc hậu. * Là những tư tưởng,lý luận, học thuyết về giải phóng con người, giải phóng xã hội khỏi chế độ tư hữu, áp bức, bóc lột, bất công, xây dựng xã hội công bằng, bình đẳng. * Là một chế độ xã hội do nhân dân lao động xây dựng và làm chủ dưới sự lãnh đạo của giai cấp công nhân, thông qua chính đảng của giai cấp công nhân. 5 1.1.2 Quan niệm chung về CNXHKH CNXHKH được hiểu theo 2 nghĩa sau: * Nghĩa rộng: CNXHKH được hiểu như là chủ nghĩa Mác - lênin V.I Lênin: Chủ nghĩa xã hội khoa học tức là chủ nghĩa Mác. * Nghĩa hẹp: CNXHKH là một trong ba bộ phận hợp thành chủ nghĩa Mác - Lênin 6 Chủ nghĩa Mác - lênin Triết học Mác – Lênin Kinh tế chính trị Mác – Lênin CNXH Khoa học 1.2 Vị trí của chủ nghĩa xã hội khoa học trong hệ thống lý luận của chủ nghĩa Mác –Lênin 7 Tớnh thống nhất của chủ nghĩa Mỏc - Lờnin Chủ nghĩa Mác - lênin Triết học Mác – Lênin Kinh tế chính trị Mác – Lênin CNXH Khoa học - Thế giới quan phương pháp luận khoa học: CNDVBC và CNDVLS. Luận giải một cách toàn diện , khoa học về sự chuyển biến từ CNTB sang CNXH, CNCS. Là hệ tư tưởng chính trị của giai cấp công nhân. 8 tính tất yếu Sự chuyển biến từ Hình thái Kt-xh TBCn sang hình tháI Kt-xh CSCN Triết học Mác – Lênin Kinh tế chính trị Mác – Lênin CNXH Khoa học Tính độc lập của triết học M-LN, KTCT M-LN, CNXHKH Luận giải quy luật chung nhất Luận giải quy luật kinh tế Luận giải quy luật chính trị – xã hội * CNXHKH là kết luận hợp lôgíc được rút ra từ triết học M – L và kinh tế chính trị M - L * CNXHKH là môn khoa học hoàn tất chủ nghĩa Mác – Lênin 9 N/C quy luật chung nhất của tự Nhiên, xã hội và tư duy. + Triết học MLN là thế giới quan, nhân sinh quan của GCCN - đại biểu cho toàn thể nhân dân lao động trong thời đại ngày nay. + Là cơ sở lý luận và phương pháp luận chung cho CNXH khoa học. N/C quy luật về mối quan hệ giữa người với người trong quá trình sản xuất, phân phối, trao đổi, tiêu dùng của cải trong quá trình chuyển biến từ CNTB lên CNXH và CNCS. Triết Học Mác- Lênin Kinh Tế chính trị Mác- Lênin Chủ Nghĩa xã Hội Khoa học Mối quan hệ giữa Triết học MLN, Kinh tế chính trị MLN, CNXHKH Cơ sở lý luận và Phương pháp Luận 10 2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu của CNXHKH 11 2.1. Đối tượng nghiên cứu CNXHKH Nghiên cứu những quy luật và tính quy luật chính trị - xã hội của quá trình phát sinh, hình thành và phát triển của hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa. Những nguyên tắc cơ bản, những điều kiện, con đường, hình thức và phương pháp đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân thực hiện sự chuyển biến từ CNTB lên CNXH và CNCS. 12 2.2 Phân biệt đối tượng nghiên cứu của triết học, kinh tế chính trị học Mác - Lênin và CNXHKH. Triết học nghiên cứu toàn bộ sự vận động và phát triển của xã hội loài người, còn KTCT và CNXHKH chỉ nghiên cứu quá trình hình thành và phát triển của hình thái kinh tế - xã hội CSCN. Triết học nghiên cứu các quy luật chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy con người. Còn KTCT nghiên cứu các quy luật kinh tế, CNXHKH nghiên cứu các quy luật chính trị - xã hội của quá trình từ CNTB lên CNXH và CNCS. 13 Hệ thống phạm trù, quy luật của chủ nghĩa xã hội khoa học Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Đảng cộng sản và vai trò của Đảng Cộng sản Cách mạng xã hội chủ nghĩa Thời đại ngày nay Hình thái kinh tế- xã hội cộng sản chủ nghĩa Dân chủ xã hội chủ nghĩa Liên minh giai cấp giữa công nhân với nông dân và trí thức trong thời kỳ quá độ lên CNXH Vấn đề dân tộc, tôn giáo, gia đình, nguồn lực con người trong quá trình xây dựng CNXH 14 2.3 Phương pháp nghiên cứu của CNXHKH Phương pháp luận chung nhất của CNDVBC và CNDVLS. Phương pháp kết hợp lôgíc và lịch sử. Phương pháp phân tích các vấn đề chính trị - xã hội dựa trên các điều kiện kinh tế – xã hội cụ thể. Các phương pháp liên ngành như: phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh, điều tra XHH, sơ đồ hoá, mô hình hoá. Phương pháp tổng kết lý luận từ thực tiễn . 15 3. Chức năng và ý nghĩa nghiên cứu chủ nghĩa xã hội khoa học 16 Chức năng của CNXHKH Là phương pháp luận khoa học cho các ngành khoa học xã hội trong quá trình chuyển biến từ CNTB lên CNXH và CNCS. Giáo dục lập trường giai cấp công nhân trong đấu tranh chống áp bức bóc lột. Định hướng Phương pháp luận Giáo dục Định hướng hoạt động chính trị - xã hội cho của ĐCS, Nhà nước XHCN, giai cấp công nhân, nhân dân lao động trong quá trình cách mạng XHCN và xây dựng CNXH. 3.1. Chức năng của CNXHKH 17 3.2. ý nghĩa nghiên cứu CNXHKH * ý nghĩa lý luận * ý nghĩa thực tiễn 18 ý nghĩa lý luận Góp phần hoàn thiện chủ nghĩa Mác – Lênin. Định hướng nghiên cứu các môn khoa học xã hội Chỉ ra điều kiện và khả năng thực tế để giải phóng loài người khỏi ách thống trị của CNTB. Chủ nghĩa Mỏc khụng chỉ để nhận thức và giải thớch thế giới mà cũn gúp phần cải tạo thế giới 19 ý nghĩa th ực tiễn - L à cơ sở lý luận trực tiếp giúp cho các Đảng Cộng sản xác định mục tiêu đường lối, chiến lược của cách mạng. - Góp phần hình thành niềm tin, bản lĩnh chính trị vững vàng nhằm đấu tranh chống những trào lưu tư tưởng ngoài mácxit. - Góp phần chỉ đạo thực tiễn quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. 20 Cảm ơn sự theo dõi của các bạn! 21