Bài giảng Quản trị nguồn nhân lực - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn

Chương V: KIỂM TRA, TRẮC NGHIỆM VÀ PHỎNG VẤN 5–2QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Kết thúc chương này, chúng ta có thể 1. Biết cách phân loại và ứng dụng các hình thức kiểm tra, trắc nghiệm trong tuyển dụng 2. Thiết kế quy trình xây dựng bài kiểm tra, trắc nghiệm 3. Phân loại và ứng dụng các hình thức phỏng vấn trong tuyển dụng 4. Thiết kế quy trình phỏng vấn 5. Xác định các yếu tố tác động đến kết quả phỏng vấn và các nguyên tắc phỏng vấn 6. Biết cách làm thế nào để được đánh giá tốt nhất khi đi phỏng vấn tìm việc M Ụ C T IÊ U C H Ư Ơ N G V 5–3QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Kiểm tra, trắc nghiệm Các hình thức kiểm tra, trắc nghiệm 1. Trắc nghiệm tìm hiểu về tri thức hiểu biết – Trắc nghiệm trí thông minh – Trắc nghiệm các khả năng hiểu biết đặc biệt: suy luận, quy nạp, phân tích, hùng biện, trí nhớ, khả năng tính toán… 5–4QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Các hình thức kiểm tra, trắc nghiệm 2. Kiểm tra, trắc nghiệm tìm hiểu về sự khéo léo và thể lực – Sự khéo léo của bàn tay, sự thuần thục và mềm mại của chuyển động, sự phối hợp thực hiện các bộ phận trên cơ thể… – Khả năng chịu đựng, mức độ dẻo dai, trọng lượng tối đa có thể dịch chuyển… 5–5QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Các hình thức kiểm tra, trắc nghiệm 3. Trắc nghiệm về tâm lý và sở thích – Trắc nghiệm tâm lý • Giúp hiểu được động thái, thái độ và ứng xử của ứng viên • Được dùng để tuyển dụng cho các vị trí: giám đốc, quản đốc, nhân viên bán hàng, kỹ sư... • Tính giá trị thấp do mối tương quan giữa tính cách và kết quả công việc mơ hồ hoặc không tồn tại. 5–6QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Các hình thức kiểm tra, trắc nghiệm 3. Trắc nghiệm về tâm lý và sở thích – Trắc nghiệm sở thích Tìm hiểu các ngành nghề, nơi làm việc phù hợp nhất đối với từng ứng viên. 5–7QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Các hình thức kiểm tra, trắc nghiệm 4. Kiểm tra, trắc nghiệm thành tích – Đánh giá mức độ hiểu biết và kỹ năng thực nghề nghiệp mà ứng viên nắm được. 5–8QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Các hình thức kiểm tra, trắc nghiệm 5. Kiểm tra thực hiện mẫu công việc Đánh giá kinh nghiệm, khả năng thực hành 5–9QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Quá trình xây dựng bài trắc nghiệm 1. Phân tích công việc Để xây dựng bản mô tả công việc và bản tiêu chuẩn công việc  Dự đoán những đặc điểm cá nhân và những kỹ năng nghề nghiệp 5–10QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Quá trình xây dựng bài trắc nghiệm 2. Lựa chọn bài trắc nghiệm Có các nội dung yêu cầu đánh giá nhân viên theo dự đoán là phù hợp và quan trọng nhất đối với việc thực hiện công việc. -Dựa trên cơ sở kinh nghiệm thực tiễn -Các nghiên cứu -Và những dự đoán tốt nhất  Bài trắc nghiệm tổng hợp 5–11QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Quá trình xây dựng bài trắc nghiệm 3. Tổ chức thực hiện bài trắc nghiệm  Cách 1: Áp dụng đối với các nhân viên đang thực hiện công việc và đối chiếu kết quả thực hiện công việc hàng ngày của nhân viên với kết quả trắc nghiệm.  Cách 2: Áp dụng đối với các ứng viên trước khi tuyển chọn chính thức  Làm thử  Đối chiếu kết quả trắc nghiệm với kết quả thực hiện công việc. 5–12QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Quá trình xây dựng bài trắc nghiệm 4. Rút kinh nghiệm, hoàn chỉnh Trước khi đưa các bài trắc nghiệm vào áp dụng để tuyển ứng viên  Áp dụng bước 3  Rút kinh nghiệm để điều chỉnh, sửa đổi bài trắc nghiệm cho hợp lý, đáng tin cậy 5–13QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Phỏng vấn Doanh nghiệp Ứng viên - Lương bổng - Đề bạt - Các cơ hội để phát triển - Thách thức tiềm tàng - An toàn - Điều kiện làm việc - Hiểu biết về công việc - Nhiệt tình, tận tâm trong công việc - Kỹ năng, năng khiếu - Động cơ, quá trình công tác - Tính tình, khả năng hoà đồng với người khác - Các hạn chế 5–14QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Các hình thức phỏng vấn 1. Phỏng vấn không chỉ dẫn – Kiểu nói chuyện, không có bản câu hỏi kèm theo – Tốn nhiều thời gian, mức độ tin cậy và chính xác không cao do chịu ảnh hưởng tính chủ quan của người phỏng vấn – Thường dùng để phỏng vấn các ứng viên chức vụ vào các chức vụ cao trong tổ chức, DN 5–15QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Các hình thức phỏng vấn 2. Phỏng vấn tình huống –Dùng bản câu hỏi mẫu trong qt phỏng vấn –Bao trùm tất cả những vấn đề quan trọng nhất cần tìm hiểu về ứng viên: Động cơ, thái độ, năng lực, khả năng giao tiếp –Các câu trả lời thường đa dạng, phong phú – Tốn ít thời gian, mức độ tin cậy và chính xác cao hơn 5–16QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Các hình thức phỏng vấn 3. Phỏng vấn theo mẫu – Đưa ra những tình huống giống trong thực tế mà người thực hiện công việc thường gặp và yêu cầu ứng viên trình bày cách giải quyết. – Được xây dựng căn cứ vào quyền hạn, trách nhiệm, điều kiện làm việc, các mối quan hệ trong công việc thực tế…. 5–17QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Các hình thức phỏng vấn 4. Phỏng vấn liên tục – Ứng viên bị nhiều người phỏng vấn hỏi liên tục, riêng biệt và không chính thức – Ứng viên thường không biết mình bị phỏng vấn  dễ bộc lộ tính cách chân thực nhất. 5–18QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Các hình thức phỏng vấn 5. Phỏng vấn hội đồng – Nhiều người phỏng vấn một người một cách chính thức – Thường gây sự căng thẳng cho ứng viên 5–19QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Các hình thức phỏng vấn 6. Phỏng vấn căng thẳng – Câu hỏi có tính chất nặng nề, thô bạo hoặc xoáy mạnh vào những điểm yếu của ứng viên – Đánh giá mức độ nhạy cảm tâm lý, lòng độ lượng khoan dung, cách thức phản ứng, giải quyết vấn đề của ứng viên khi bị căng thẳng –Dễ bị xúc phạm, gây ra sự giận dữ, xung đột  chỉ áp dụng khi cần thiết 5–20QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Quá trình phỏng vấn 1. Chuẩn bị phỏng vấn – Xem xét lại công việc, nghiên cứu bản mô tả công việc và bản tiêu chuẩn công việc – Nghiên cứu hồ sơ ứng viên, ghi lại những điểm mạnh, điểm yếu và những điểm cần làm sáng tỏ khi phỏng vấn – Xác định địa điểm và thời gian phỏng vấn, báo cho ứng viên biết trước ít nhất 1 tuần. 5–21QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Quá trình phỏng vấn 2. Chuẩn bị câu hỏi phỏng vấn – Câu hỏi chung – Câu hỏi đặc trưng cho từng loại công việc – Câu hỏi riêng biệt cho từng ứng viên 5–22QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Quá trình phỏng vấn 3. Xây dựng hệ thống thang điểm đánh giá các câu trả lời – Tùy thuộc vào quan điểm triết lý của các lãnh đạo cao nhất đối với nhân viên và các giá trị, văn hoá, tinh thần được duy trì trong tổ chức, DN 5–23QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Quá trình phỏng vấn 4. Thực hiện phỏng vấn – Nên có sự thống nhất về bản câu hỏi và cách đánh giá của các thành viên trong hội đồng – Tạo không khí thoải mái – Thông báo về thời gian, địa điểm, cách thức gặp gỡ lần sau (nếu có) –Thận trọng xem xét lại nhận xét và điểm đánh giá đối với từng ứng viên. 5–24QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Các yếu tố tác động đến phỏng vấn 1. Ứng viên Tuổi, giới tính… Hình thức diện mạo Học vấn và kiến thức cơ bản Hứng thú công việc và nghề nghiệp Đặc điểm tâm lý Hiểu biết về phỏng vấn, doanh nghiệp, công việc Ngôn ngữ, hành vi 5–25QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Các yếu tố tác động đến phỏng vấn 2. Tình huống Chính trị, pháp luật Sức ép kinh tế Vai trò của phỏng vấn viên Tỉ lệ tuyển Điều kiện tổ chức, kỹ thuật phỏng vấn Số người trong hội đồng phỏng vấn 5–26QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Các yếu tố tác động đến phỏng vấn 3. Phỏng vấn viên Tuổi, giới tính… Hình thức diện mạo Học vấn và kiến thức cơ bản Hứng thú công việc và nghề nghiệp Đặc điểm tâm lý Hiểu biết về kỹ thuật phỏng vấn Ngôn ngữ, hành vi 5–27QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Muời nguyên tắc phỏng vấn 1. Xem xét lại công việc, nghiên cứu bản mô tả công việc và bản tiêu chuẩn công việc; hồ sơ ứng viên, các điểm trắc nghiệm, các thông tin về ứng viên, mục đích của cuộc phỏng vấn, xác định các câu hỏi cần thực hiện. 5–28QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Muời nguyên tắc phỏng vấn 2. Tạo và duy trì quan hệ tốt với ứng viên; tôn trọng nhân cách, quyền lợi của người bị phỏng vấn, tránh thái độ ban ơn, ông chủ. Cần có tính hài hước, khả năng suy đoán, tính khách quan và không nên có quan điểm thái quá 5–29QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Muời nguyên tắc phỏng vấn 3. Lắng nghe chăm chú, cố gắng hiểu người bị phỏng vấn nói gì, tránh tranh cãi, không bị lôi cuốn vào các câu chuyện gẫu và khuyến khích người bị phỏng vấn nói nhiều 5–30QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Muời nguyên tắc phỏng vấn 4. Quan tâm đến sự thay đổi động thái, cử chỉ, hành động, phản ứng, biểu hiện nét mặt… của ứng viên trong qúa trình phỏng vấn 5–31QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Muời nguyên tắc phỏng vấn 5. Trả lời thẳng thắn các câu hỏi của ứng viên, chân thành cung cấp các thông tin cần thiết cho ứng viên Không tiết lộ quan điểm riêng khi chưa đúng lúc Không nên biểu lộ sự hài lòng hay khó chịu khi ứng viên trả lời đúng hay sai 5–32QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Muời nguyên tắc phỏng vấn 6. Sử dụng các câu hỏi có hiệu quả. Tỏ ra bình tĩnh, nhẹ nhàng, nói dễ hiểu, rõ ràng, dễ nghe… 7. Ghi chép cẩn thận: Dữ liệu, thông tin thực tế Các đánh giá suy luận của phỏng vấn viên 5–33QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn Muời nguyên tắc phỏng vấn 8. Tránh các thiên kiến, định kiến về tuổi đời, giới tính, dung mạo của ứng viên 9. Luôn kiểm soát được nội dung và quá trình phỏng vấn 10. Tập trung đánh giá những nét chính của ứng viên như khả năng hoà hợp với mọi người, động cơ làm việc, kinh nghiệm thực tế, mức độ hiểu biết công việc… 5–34QTNNL Chương 5 - Kiểm tra, trắc nghiệm và phỏng vấn HẾT CHƯƠNG V