Bài giảng chương 1: Tổng quan tài chính doanh nghiệp

Mareven Food Central Hà Nội 2011 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP TS Đào Thanh Bình – BM QLTC ĐH BK Hà Nội Mareven Food Central CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TCDN - Tình huống thực tế TS Đào Thanh Bình – BM QLTC ĐH BK Hà Nội2 Điểm đáng chú ý của báo cáo kiểm toán năm 2008 là hầu hết các báo cáo tài chính của các doanh nghiệp, tổ chức tài chính, ngân hàng... bị sai lệch, không phản ánh đúng thực tế tài sản, chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh của các đơn vị này. Đáng chú ý, sai phạm này thường tập trung vào những “ông lớn” như: Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV), Tổng công ty Hàng hải (Vinalines), Tổng công ty Lắp máy Việt Nam (Lilama), Tổng công ty Bia - Rượu − Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco)… Ngoài ra, qua kiểm toán cũng cho thấy, nhiều doanh nghiệp có tỷ trọng vốn chủ sở hữu/tổng nguồn vốn rất thấp, hoạt động sản xuất, kinh doanh chủ yếu bằng vốn vay, vốn chiếm dụng, nên dẫn đến cơ cấu tài chính bấp bênh, chi phí lãi vay cao, kinh doanh thua lỗ, nhất là các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng, trong đó có những tổng công ty nhà nước có vốn chủ sở hữu chỉ có từ 2 - 8%... Trong năm 2008, Chính phủ đã có chỉ thị hạn chế đầu tư ra ngoài ngành đối với các tập đoàn, tổng công ty nhà nước. Tuy nhiên, qua kiểm toán cho thấy, phần lớn các đơn vị được kiểm toán đều có hoạt động đầu tư ra ngoài nhiệm vụ chính của mình, với các mức độ khác nhau, và có nhiều đơn vị đã không thành công. Tiêu biểu cho tình trạng này vẫn lại là các “đầu tàu” kinh tế như: EVN với 3.590 tỷ đồng (chiếm 4,82% vốn chủ sở hữu), Vinalines 873,78 tỷ đồng (chiếm 11,8% vốn chủ sở hữu),TKV 1.786 tỷ đồng (chiếm 16,15% vốn chủ sở hữu)… Nguồn: Câu hỏi: Những sai phạm trong báo cáo tài chính của các doanh nghiệp “đầu tàu” của nền kinh tế trong những năm vừa qua cho phép chúng ta kết luận điều gì về các doanh nghiệp nhà nước? Liệu những “đầu tầu” đó có đại diện cho tất cả các Cty, Tập đoàn nhà nước? Mareven Food Central CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ QLTCDN 1.1. Vị trí của quản lý tài chính trong một doanh nghiệp 1.2. Nội dung của quản lý tài chính doanh nghiệp 1.3. Khái niệm “Vấn đề kinh tế” 1.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức TCDN TS Đào Thanh Bình – BM QLTC ĐH BK Hà Nội3 Mareven Food Central 1.1.Vị trí của quản lý tài chính trong một doanh nghiệp Khái niệm tài chính doanh nghiệp TS Đào Thanh Bình – BM QLTC ĐH BK Hà Nội4 Tài chính doanh nghiệp là tổng hòa các mối quan hệ kinh tế, tiền tệ gắn liền với việc tạo lập, phân phối và sử dụng các nguồn lực tài chính trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Mareven Food Central 1.1.Vị trí của quản lý tài chính trong một doanh nghiệp TS Đào Thanh Bình – BM QLTC ĐH BK Hà Nội Ng©n s¸ch Nhµ n­íc Tµi chÝnh DN TÝn dông Tµi chÝnh tæ chøc x· héi Tµi chÝnh hé gia đình B¶o hiÓm ThÞ tr­êng tµi chÝnh Vị trí của tài chính doanh nghiệp trong hệ thống tài chính 5 Mareven Food Central 1.1.Vị trí của quản lý tài chính trong một doanh nghiệp TS Đào Thanh Bình – BM QLTC ĐH BK Hà Nội HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ TỔNG GIÁM ĐỐC Phó Tổng Giám đốc Tài chính Phó Tổng Giám đốc Kinh doanh Phó Tổng Giám đốc Sản xuất Giám đốc ngân sách Kế toán trưởng Quản trị viên Tín dụng Quản trị viên Hàng tồn kho Quản trị viên Ngân sách Quản trị viên Kế toán Quản trị Quản trị viên Kế toán Tài chính Quản trị viên Kế toán thuế 6 Vị trí của Giám đốc tài chính trong cơ cấu quản lý của DN hiện đại Mareven Food Central 1.2. Nội dung của quản lý tài chính doanh nghiệp TS Đào Thanh Bình – BM QLTC ĐH BK Hà Nội MỤC TIÊU CỦA DOANH NGHIỆP Tối đa hóa giá trị của doanh nghiệp CÁC QUYẾT ĐỊNH TÀI CHÍNH CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP 1. Phân bổ nguồn lực khan hiếm cho các cơ hội đầu tư 2. Tổ chức huy động vốn để tài trợ cho các cơ hội đầu tư đó 3. Tổ chức thực hiên đầu tư, hạch toán chi phí và xác định lợi nhuận 4. Tổ chức phân phối lợi nhuận, tái đầu tư, và hoạch định tài chính. CÁC CÔNG CỤ TÀI CHÍNH CỦA DOANH NGHIỆP Các báo cáo tài chính và các tỷ số tài chính Nguyên tắc giá trị hiện tại Các mô hình dự báo rủi ro và tỷ suất sinh lợi 7 Mareven Food Central 1.3. Khái niệm “Vấn đề kinh tế” TS Đào Thanh Bình – BM QLTC ĐH BK Hà Nội Tài năng quản lý KINH TẾ HỌC SUY NGHĨ VỀ THẾ GIỚI 2 KẾT LUẬN TỔNG QUÁT NGUỒN LỰC LÀ HỮU HẠN HAM MUỐN LÀ VÔ HẠN Tư bản Đất đai Nhân lực Công nghệ SỰ KHAN HIẾM LỰA CHỌN BÂY GIỜ TÔI Đà HIỂU! 8 Mareven Food Central 1.3. Khái niệm “Vấn đề kinh tế” TS Đào Thanh Bình – BM QLTC ĐH BK Hà Nội9 • Huy động và đảm bảo đầy đủ, kịp thời vốn • Tổ chức sử dụng vốn tiết kiệm và có hiệu quả. • Giám sát và kiểm tra thường xuyên, chặt chẽ các mặt hoạt động của DN. VAI TRÒ QUẢN LÝ TCDN Mareven Food Central Lưu chuyển tiền qua một doanh nghiệp TS Đào Thanh Bình – BM QLTC ĐH BK Hà Nội Qu¶n lý vèn l­u ®éng Qu¶n lý tµi chÝnh dµi h¹n hµng tån kho kho¶n ph¶i thu Ho¹t ®éng mua s¾m tiÒn thÞ tr­êng tiÒn tÖ vµ ng©n hµng thÞ tr­êng vèn vµ c¸c trung gian tµi chÝnh c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ t­ b¶n Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt B¸n chÞu Nguyªn vËt liÖu L­¬ng, c«ng lao ®éng Chi kh¸c B¸n tµi s¶n hoÆc m¶ng kinh doanh Mua s¾m nhµ x­ëng & thiÕt bÞ míi Th«n tÝn (mua l¹i) c«ng ty kh¸c Thu tiÒn b¸n chÞu chÝnh phñ trung ­¬ng & ®Þa ph­¬ng ThuÕ B¸n thu ngay Mua chøng kho¸n Chi tr¶ l·i vay Thanh to¸n nî ®Õn h¹n Thanh to¸n chøng kho¸n L·i tõ chøng kho¸n Vay ng¾n h¹n Chi cæ tøc Chi tr¶ l·i vay Thanh to¸n hîp ®ång thuª Thanh to¸n nî Mua l¹i cæ phiÕu Huy ®éng vèn vay vµ vèn cæ phÇn míi Cho thuª tµi s¶n §óng vËy! MÆc dï ®©y chØ lµ s¬ ®å l­u chuyÓn tiÒn qua mét doanh nghiÖp nh­ng qua ®ã ta cã thÓ thÊy ®­îc nh÷ng néi dung chÝnh cña c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp. 10 1.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức TCDN Mareven Food Central 1.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức TCDN TS Đào Thanh Bình – BM QLTC ĐH BK Hà Nội11 Những nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức TCDN • Hình thức pháp lý tổ chức doanh nghiệp • Đặc điểm kinh tế kỹ thuật của ngành kinh doanh • Môi trường kinh doanh Mareven Food Central 1.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức TCDN TS Đào Thanh Bình – BM QLTC ĐH BK Hà Nội12 Hình thức pháp lý tổ chức DN ảnh hưởng đến tổ chức TCDN trên các khía cạnh: Phương thức hình thành và huy động vốn Việc chuyển nhượng vốn Phân phối lợi nhuận Tránh nhiệm của CSH đối với các khoản nợ của DN Mareven Food Central 1.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức TCDN TS Đào Thanh Bình – BM QLTC ĐH BK Hà Nội13  Hình thức pháp lý tổ chức doanh nghiệp Theo luật doanh nghiệp 2005, Việt Nam có các loại hình doanh nghiệp chủ yếu sau: Doanh nghiệp tư nhân Công ty hợp danh Công ty cổ phần Công ty trách nhiệm hữu hạn Mareven Food Central 14 Doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi mặt hoạt động của doanh nghiệp. + Phương thức hình thành và huy động vốn: Tự có và đi vay + Chủ DNTN có toàn quyền quyết định đối với HĐKD và tài chính của DN + LNST là tài sản hoàn toàn thuộc về CSH của DN + Chủ DNTN chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động. 1.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức TCDN Mareven Food Central 15 Công ty hợp danh là doanh nghiệp trong đó phải có ít nhất hai thành viên hợp danh và có thể có thành viên góp vốn. + Thành viên hợp danh phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về các nghĩa vụ của công ty. + Thành viên góp vốn chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn về các khoản nợ của công ty trong phạm vi số vốn đã góp vào công ty và được chia lợi nhuận theo tỷ lệ vốn góp + Công ty hợp danh không được phép phát hành bất cứ loại chứng khoán nào. 1.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức TCDN Mareven Food Central 16 Theo luật DN 2005: Công ty TNHH gồm có CTTNHH 1 TV và CTTNHH 2 TV Công ty TNHH 2 TV: + Huy động vốn: Góp vốn, đi vay (Không được phép phát hành cổ phiếu) + Trách nhiệm về nợ và nghĩa vụ tài sản của DN: Trong phạm vi vốn góp + LNST thuộc về các TV, việc phân phối do TV quyết định 1.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức TCDN Mareven Food Central 17  Theo luật DN 2005: Công ty TNHH gồm có CTTNHH 1 TV và CTTNHH 2 TV Công ty TNHH 1 TV: là DN do một tổ chức hoặc một cá nhân làm CSH. + CSH Công ty chịu trách nhiệm về khoản nợ và TS khác của Công ty trong phạm vi số vốn điều lệ của Công ty + Phải tách biệt tài sản của CSH Cty và TS của Công ty + Cty TNHH 1 TV không được phép phát hành cổ phiếu 1.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức TCDN Mareven Food Central 18  Công ty cổ phần là doanh nghiệp trong đó: + Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn về nợ và nghĩa vụ TS khác trong phạm vi số vốn đã góp vào công ty + Cổ đông có quyền tự do chuyển nhượng cổ phần của mình cho người khác, trừ TH có quy định của pháp luật + CTCP được phép phát hành chứng khoán để huy động vốn + LNST thuộc quyền quyết định của đại hội đòng cổ đông 1.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức TCDN Mareven Food Central 19 Đặc điểm kinh tế kỹ thuật của ngành kinh doanh Những ảnh hưởng đó là: Ảnh hưởng của tính chất ngành kinh doanh: Thể hiện + Thành phần và cơ cấu vốn kinh doanh + Quy mô của vốn sản xuất kinh doanh Ảnh hưởng của tính thời vụ và chu kỳ kinh doanh + Ảnh hưởng trước hết tới nhu cầu vốn cần sử dụng và doanh thu tiêu thụ sản phẩm. 1.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức TCDN Mareven Food Central 20 Môi trường kinh doanh Môi trường kinh doanh bao gồm: Cơ sở hạ tầng của nền kinh tế Tình trạnh của nền kinh tế Lãi suất thị trường Lạm phát Chính sách KT và tài chính của nhà nước đối với DN Mức độ cạnh tranh Thị trường tài chính và hệ thống trung gian tài chính Sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật 1.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức TCDN Mareven Food Central HẾT CHƯƠNG 1 TS Đào Thanh Bình – BM QLTC ĐH BK Hà Nội21