Về sự hình thành tính chất của đất loại cát và loại sét

VỀ SỰ HÌNH THÀNH TÍNH CHẤT CỦA ĐẤT LOẠI CÁT VÀ LOẠI SÉT  Việc nghiên cứu các tính chất cơ lý của đất đá chứng tỏ các tính chất này phụ thuộc vào nhiều nhân tố, trong đó chủ yếu là các nhân tố sau: 1. Phương thức và điều kiện thành tạo đất đá (nhân tố này quyết định kiểu thạch học, kiến trúc, cấu tạo, điều kiện và hình dạng thế nằm của chúng); 2. Thành phân vật chất, kiến trúc, cấu tạo, kết cấu và độ bền của liên kết kiến trúc (những nhân tố này quyết định hoạt tính hóa lý của đất đá trong việc tác dụng qua lại với mọi trường xung quanh và sức chống lại các tác dụng bên ngoài; 3. Vị trí địa chất kiến trúc hiện đại của đất đá trong vỏ trái đất (Nhân tố này quyết định trạng thái ứng suất tự nhiên và mức độ phá hoại thế nằm của chúng): có trùng lặp với miền uốn nếp, miền nền, kiến trúc bậc nào đó hay không, chiều sâu thế nằm. 4. Điều kiện tồn tại của đất đá về mặt địa lý tự nhiên ở các tầng gần bề mặt đất (nhân tố này quyết định chế độ ẩm và chế độ nhiệt, điều kiện địa chất thủy văn, đặc trưng và cường độ các quá trình ngoại sinh); 5. Các quá trình làm cho đất đá bị biến đổi thường xuyên khi bị phong hóa, sinh đá, biến chất, khi bị phá hủy kiến tạo; 6. Các nhân tố nhân tạo, phát sinh khi đào dỡ đất đá để tạo hố sâu, công trình khai đào ngầm, khi dỡ tải và làm giảm độ chặt, có phụ tải và nén chặt thêm, tháo khô và thay đổi chế độ ẩm, khi tăng cường hoặc làm yếu tác dụng của nước dưới đất và nước mặt, thay đổi chế độ nhiệt của đất đá; 7. Trạng thái vật lý của đất đá: được đặc trưng bởi độ ẩm tự nhiên, độ chặt, độ rỗng, độ khe nứt, hang hốc, độ castơ, trạng thái nhiệt, ứng suất dư…  Việc hiểu những quy luật hình thành và bản chất các tính chất cơ lý của đất đá cho phép: 1. Đánh giá độ bền và độ ổn định của đất đá; 2. Dự báo được điều kiện xây dựng công trình hoặc cải thiện lãnh thổ; 3. Nhìn thấy trước đặc trưng và cường độ của các quá trình địa chất hiện đại; 4. Dự báo được sự thay đổi tính chất của đất đá khi thay đổi trạng thái ứng suất tự nhiên, chế độ ẩm và chế độ nhiệt của chúng (ví dụ 1); 5. Xác định được phương pháp và điều kiện kỹ thuật để cải thiện tính chất của đất đá; 6. Xác định được nội dung và phương pháp hợp lý để nghiên cứu tính chất cơ lý trong phòng và ngoài trời; 7. Kiến nghị được kế hoạch hợp lý về tổ chức thi công khi chuẩn bị khu đất để xây dựng, khi đào, bóc và khai mỏ khoáng sản, khi đào hố móng, tổ chức tháo khô… 8. Có cơ sở để chọn các chỉ tiêu tính chất của đất đá, nhằm tính toán sự phân bố ứng suất trong chúng, giá trị áp lực mỏ, sự cân bằng của đất đá ở mái dốc, sườn dốc, ở các khoảnh trượt, tính toán độ bền và độ ổn định của trụ bảo vệ và nền công trình, độ lún của chúng … 9. Cung cấp những số liệu gốc cần thiết để chế tạo các máy móc mới làm nhiệm vụ khoan phá, làm tơi, đào xúc, đập vụn đất đá, vận chuyển, cất giữ chúng.  Như vậy, vấn đề hình thành tính chất đất đá có một nội dung khoa học và ý nghĩa thực tiễn to lớn. Sự biến đổi trầm tích trong nước thành đá:  Biển là miền tích tụ chất khoáng; tại đây hình thành nên những tầng trầm tích dày trong những không gian rộng lớn, làm nên khối chính của lớp trầm tích bọc ngoài vỏ Trái Đất.  Thế hiệu ôxi hóa – khử (Eh) và chỉ số điều kiện kiềm – axít (pH) là những đặc trưng quan trọng nhất về hoàn cảnh hóa lý của trầm tích hiện đại (bùn). Phụ thuộc vào hoàn cảnh đó mà xu thế biến đổi của bùn sẽ diễn ra theo những hướng khác nhau.  Trầm tích hòn mảnh ít bị biến đổi về thành phần thạch học;  Các trầm tích loại sét bị biến đổi đáng kể nhất trong quá trình thành đá. Bảng 3.1. Sơ đồ phân đới thạch-địa chất thủy văn Bieån Luïc ñòa Lôùp phuû traàm tích Ñôùi taïo ñaù iagenesD Ñôùi bieåu sinh Phuï ñôùi oâxy hoùa ( 0-.km)0 5 Phuï ñôùi khöû ( 0-.km)2 0 Ñôùi sinh ñaù atagenesC Phuï ñôùi Phuï ñôùi Phuï ñôùi Sinh ñaù yeáu (.0 5-.km)3 0 Sinh ñaù vöøa ( 2-km)8 Sinh ñaù maïnh ( 6-km)10 Moùng Ñôùi phaù huûy Ghi chú: Trong dấu ngoặc - độ sâu phân bố của đá Bảng 3.2. Các đặc trưng của đới (phụ đới) thạch-địa chất thủy văn Ñôùi Phuï ñôùi Nguoàn goác dung dòch Quaù trình ÑCTV Quaù trình thuûy thaønh & thaønh ñaù Söï thay ñoåi dd. nöôùc Taïo ñaù Sính ñaù Bieåu sinh - + Yeáu +vöøa +Maïnh Choân vuøi Choân vuøi Choân vuøi & thaïch quyeån. Thaïch quyeån-hoùa Khí quyeån Traàm neùn Traàm neùn Thaám eùp & nhieät thuûy hoùa Thaám Thuûy hoùa, trao ñoåi kation, sulfua hoùa Ñolomit hoùa Thuûy mica hoùa, xi maêng hoùa, hoøa tan Xecpentin hoùa, xi maêng hoùa Hoøa tan,thuûy phaân oxy hoùa, thuûy hoùa Khöû sulfua Giaàu canxi Hoøa loaõng giaàu cac- -buahydro Giaàu CO 2 Hoøa loaõng Sulfat hoùa Hình 3.1. Sô ñoà hình thaønh ñaù traàm tích trong quaù trình sinh ñaù (Theo V.Ñ. omtadje)L Ñôùi Möùc ñoä sinh ñaù Vaät laéng vaø ñaù Bieán ñoåi öùng suaát theo chieàu saâu Vò trí, thôøi gian, hoaøn caûnh gia ñoaïn sinh ñaù Thaønh ñaù Vaät laéng Möùc ñoä sinh ñaù thaáp Boàn nöôùc hay maët ñaát haøng ngaøn naêm trong 1 thoáng ÑC naøo ñoù heä taàng vaät laéng coù chieàu daøy beù. Væa ñaù bò vuøi döôùi heä taàng ñaù khaùc haøng trieäu naêm ôû nhöõng choã saâu hôn cuûa nhaân traùi ñaát Möùc ñoä sinh ñaù vöøa Möùc ñoä sinh ñaù cao vaø cöïc cao Bieán chaát khu vöïc