Vai trò corticosteroids trong suy hô hấp cấp

VAI TROØ CORTICOSTEROIDS TRONG SUY HOÂ HAÁP CAÁP Bs Chaâu Traàn Chaán Huy NOÄI DUNG Nhaéc laïi vaøi vaán ñeà veà Corticosteroids Corticosteroids trong suy hoâ haáp caáp Keát luaän NHAÉC LAÏI MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ VEÀ CORTICOSTEROIDS ÑÒNH NGHÓA Corticosteroids (corticoids): Teân moät nhoùm thuoác coù taùc duïng Glucocorticoid cuõng nhö Cortisol cuûa thöôïng thaän, Chuû yeáu ñeå choáng vieâm vaø öùc cheá mieãn dòch. Cô cheá ñieàu hoøa baøi tieát cortisol CORTISOL Toàn taïi 2 daïng : 95% gaén vôùi transcortin , 5% ôû daïng töï do vaø laø daïng hoaït ñoäng. Daïng gaén vôùi transcortin thay ñoåi trong ngaøy : cao nhaát luùc 8g saùng : 100 - 200 ng/ml thaáp nhaát veà ñeâm, luùc 24 giôø laø 50 ng/ml TAÙC DUÏNG SINH LYÙ Treân chuyeån hoùa: Chuyeån hoùa glucid : laøm taêng ñöôøng huyeát Chuyeån hoùa protid : teo cô, moâ lieân keát keùm beàn vöõng, teo moâ lympho Chuyeån hoùa lipid : ñoïng môõ Chuyeån hoùa nöôùc vaø ñieän giaûi: taêng haáp thu Na vaø nöôùc. taêng thaûi K , Ca TAÙC DUÏNG SINH LYÙ Treân caùc moâ, cô quan: Kích thích thaàn kinh trung öông Taêng ñoâng maùu, taêng hoàng caàu , baïch caàu, tieåu caàu, giaûm teá baøo lympho. Treân oáng tieâu hoùa : vieâm loeùt daï daøy. Laøm chaäm leân haït moâ seïo veát thöông CAÙC TAÙC DUÏNG ÑÖÔÏC DUØNG TRONG ÑIEÀU TRÒ Taùc duïng choáng vieâm : ÖÙùc cheá maïnh söï di chuyeån cuûa baïch caàu veà oå vieâm.  saûn xuaát &  hoaït tính chaát trung gian hoùa hoïc ( histamin, serotonin, bradykinin, daãn xuaát acid arachidonic ). ÖÙc cheá giaûi phoùng men tieâu theå, caùc ion superoxyd (goác töï do), giaûm hoaït tính caùc yeáu toá hoaù öùng ñoäng, caùc chaát hoaït hoùa plasmingen,collagenase.. Giaûm hoaït ñoäng thöïc baøo cuûa ñaïi thöïc baøo, baïch caàu ña nhaân, giaûm saûn xuaát caùc cytokine. CAÙC TAÙC DUÏNG ÑÖÔÏC DUØNG TRONG ÑIEÀU TRÒ Taùc duïng choáng dò öùng: Glucocorticoid öùc cheá Phospholipase C, ngaên chaën söï giaûi phoùng trung gian hoùa hoïc cuûa phaûn öùng dò öùng. IgE gaén leân teá baøo nhöng khoâng hoaït hoùa nhöõng teá baøo ñoù,ngaên phoùng thích caùc hoùa chaát trung gian gaây dò öùng PHAÂN LOAÏI Nhoùm mineralocorticoid : Taùc duïng treân chuyeån hoùa nöôùc vaø chaát ñieän giaûi goàm aldosteron vaø desoxycorticosteron ( DOC ) Nhoùm glucocorticoid : Taùc duïng chuyeån hoùa ñöôøng Glucocorticoid thieân nhieân : goàm Hydrocortison (cortisol ) vaø cortison. Glucocorticoid toång hôïp : nhaèm gia taêng taùc duïng khaùng vieâm vaø giaûm thieåu ñoâc tính. BAÛNG SO SAÙNH HIEÄU LÖÏC VAØ LIEÀU TÖÔNG ÑÖÔNG CUÛA MOÄT SOÁ CORTICOID TIEÂU BIEÅU CHÆ ÑÒNH  Ñieàu trò thay theá: Suy thöôïng thaän caáp vaø maõn. Chæ ñònh thoâng thöôøng: Vieâm khôùp, vieâm khôùp daïng thaáp . Thaáp tim Caùc beänh thaän. Caùc beänh heä thoáng collagen. Beänh dò öùng. Hen Caùc beänh ngoaøi da. Caùc chæ ñònh khaùc: Vieâm loeùt ruoät, beänh Crohn.. CHOÁNG CHÆ ÑÒNH Moïi nhieãm khuaån hoaëc nhieãm naám chöa coù ñieàu trò ñaëc hieäu. Loeùt daï daøy-haønh taù traøng Loaõng xöông Vieâm gan virus A vaø B , khoâng A khoâng B Chæ ñònh thaän troïng trong Ñaùi thaùo ñöôøng , Taêng huyeát aùp. NGUYEÂN TAÉC SÖÛ DUÏNG CORTICOID Cho moät lieàu duy nhaát uoáng vaøo 8g saùng. Khi duøng laâu daøi phaûi thaêm doø lieàu döïa vaøo hieäu quaû laâm saøng , tìm lieàu toái thieåu coù taùc duïng. Ñieàu trò laâu daøi vôùi lieàu cao, phaûi giaûm lieàu töø töø, khoâng ngöng thuoác ñoät ngoät. Caàn coù cheá ñoä aên thích hôïp: ít ñöôøng, môõ, muoái, nhieàu K vaø protid. CAÙC CHEÁ PHAÅM Daïng uoáng: khi caàn ñieàu trò laâu daøi. Daïng tieâm chích: ester phosphat, ester succinat : ñaït noàng ñoä ñænh trong 1g , söû duïng khi khaån caáp . ester acetat vaø butylacetat : thôøi gian taùc duïng daøi , söû duïng trong ñieàu trò khôùp. Daïng thuoác môõ: chöùa caùc steroid khoâng tan (clobetasol propionat, triamcinolon acetonid, triamcinodon diacetat) Khí dung: betamethasone diprobionat, betamethasone valerat. CORTICOID TRONG SUY HOÂ HAÁP VAI TROØ CORTICOID TRONG ARDS Söï taêng sinh moâ xô xaûy ra trong voøng 7 ngaøy töø luùc vaøo ARDS, taêng nhanh ôø tuaàn thöù 2 vaø 3 . Quaù trình naøy xaûy ra khoâng theå kieåm soaùt ñöôïc trong nhu moâ phoåi. Söï phaù vôõ maøng pheá nang mao maïch giaûi phoùng caùc cytokine vaøo heä maïch, coù theà daãn ñeán Hoäi chöùng ñaùp öùng vieâm toaøn thaân vaø Suy ña cô quan. VAI TROØ CORTICOID TRONG ARDS Caùc nghieân cöùu cho thaáy raèng : khoâng coù caûi thieän laâm saøng vaø tình traïng nhieãm truøng ñoái vôùi bn coù nguy cô cao vaøo ARDS, caàn TKCH khoâng laøm giaûm tæ leä vaøo ARDS ôû nhöõng bn coù nguy cô nhieãm truøng. duøng corticoid ôû giai ñoaïn sôùm ARDS khoâng laøm nheï ñi tình traïng nhieãm truøng. coù caûi thieän töû suaát khi söû duïng corticoid ôû bn ARDS töø tuaàn thöù 2 trôû ñi VAI TROØ CORTICOID TRONG ARDS Caùc nghieân cöùu chöa ñöa ra moät keát luaän cuï theå veà thôøi ñieåm, thôøi gian, loaïi thuoác, lieàu duøng cuïï theå naøo trong vieäc ñieàu trò vôùi corticoid ôû beänh nhaân bò ARDS VAI TROØ CUÛA CORTICOID ÑOÁI VÔÙI HEN PHEÁ QUAÛN Corticoid caûi thieän FEV1 khi keát hôïp thuoác daõn pheá quaûn Lieàu TB cortioid (40mg methylprednisolone /6g) ñaõ coù hieäu quaû ñaùng keå Ñöôøng uoáng vaø tieâm maïch coù hieäu quaû töông töï nhö nhau. Daïng khí dung coù hieäu quaû cao, ít taùc duïng phuï VAI TROØ CUÛA CORTICOID ÑOÁI VÔÙI HEN PHEÁ QUAÛN Corticoid neân ñöôïc söû duïng ôû taát caû bn hen vaøo ICU Öu tieân choïn methylprednisolone hôn laø hydrocortison. Lieàu toái thieåu 40 mg methylprednisolone / 6g ( 60 mg/ 6g) Vieäc giaûm lieàu döïa vaøo ñaùp öùng laâm saøng cuûa beänh nhaân VAI TROØ CORTICOID TRONG COPD Caûi thieän khaùng löïc ñöôøng thôû, chöùc naêng hoâ haáp caûi thieän ñaùng keå Giaûm thieåu thôøi gian naèm vieän VAI TROØ CORTICOID TRONG COPD Thuoác daõn PQ khoâng hieäu quaû --> Corticoid Baét ñaàu 30 mg Prednisone/laàn/ngaøy. Khaúng ñònh taùc duïng cuûa Corticoid baèng ño CNHH Giaûm daàn lieàu toái thieåu coù taùc duïng. VAI TROØ CORTICOID TRONG COPD Neân söû duïng corticoid cho nhöõng beänh nhaân coù beänh lyù naëng vaø caàn phaûi vaøo khoa ICU, ñaëc bieät khi caàn thoâng khí cô hoïc. Lieàu 40-60 mg methylprednisolon/6-12g, trong voøng 72g ( 0,5 mg/kg IV/ 6g) Prednison 40-60 mg/ngaøy , giaûm lieàu daàn KEÁT LUAÄN Corticoid ñöôïc söû duïng trong ñieàu trò SHH ôû moät soá beänh hoâ haáp thöôøng gaëp trong khoa ICU. Caân nhaéc giöõa lôïi ích & taùc duïng phuï corticoid Chöa coù moät lieàu löôïng cuï theå ñöôïc khaúng ñònh trong ñieàu trò Xin chaân thaønh caûm ôn söï quan taâm theo doõi cuûa caùc anh chò vaø caùc baïn.