Tư vấn và Xét nghiệm HIV

Tư vấn và Xét nghiệm HIVHAIVNChương trình AIDS trường Y khoa Harvard tại Việt NamSau bài giảng này, học viên có thể:Giải thích những điểm cơ bản về tư vấn xét nghiệm tự nguyện đối với người nhiễm HIV Liệt kê ít nhất 3 xét nghiệm chẩn đoán nhiễm HIVTrình bày chiến lược xét nghiệm HIV theo hướng dẫn của Bộ Y tế Việt NamMục tiêu học tậpVoluntary:Khách hàng tự quyết định làm xét nghiệm HIV hay khôngTự nguyệnCounseling:Xét nghiệm HIV luôn đi cùng tư vấn phòng ngừa HIVTư vấnTesting:Trả kết quả xét nghiệm phải tuân theo hướng dẫn hiện hành của Bộ Y tếXét nghiệmNhững nguyên tắc chính về VCTTại sao VCT quan trọng?VCT như một điểm khởi đầu:VCT với các quần thể nguy cơ caoCác rào cản đối với VCT?Hướng dẫn Bộ Y tế về VCTTrước xét nghiệmSau xét nghiệmXét nghiệmHIVĐánh giá kiến thức khách hàngĐánh giá nguy cơ khách hàng Xây dựng kế hoạch giảm thiểu nguy cơ với khách hàngChuẩn bị xét nghiệm HIVGiới thiệu đến các dịch vụCung cấp: Kết quả xét nghiệm Hỗ trợ thông báo cho bạn tìnhHỗ trợ tâm lýChuyển gửiThảo luận kế hoạch giảm nguy cơXét nghiệm HIV tại các phòng xét nghiệm được Bộ Y tế phê chuẩn Khách hàng thử kế hoạch giảm nguy cơ Xét nghiệm HIVXét nghiệm HIV và “giai đoạn cửa sổ”CD4Tải lượng virusGiai đoạn cửa sốTuầnNăm1234567-12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Mức phát hiện kháng thểKháng thể HIVGiai đoạn không triệu chứngXét nghiệm huyết thanh chẩn đoán nhiễm HIVXét nghiệm kháng thể HIV (1)ELISA_+_+Dương tínhÂm tínhĐọc kết quả ngay“Test nhanh”Western Blot+_ELISA nhanh/EIA nhanh (“Test nhanh”)Cho kết quả trong 10 phút đến 2 giờ với mẫu máu, nước tiểu hay nước bọtCực kỳ hữu ích để có ngay kết quảHiện có nhiều loại test khác nhau với độ nhạy và độ đặc hiệu tuyệt vời.Xét nghiệm âm tính có thể thông báo là Âm tínhKết quả dương tính phải khẳng định bằng xét nghiệm bổ sungXét nghiệm kháng thể HIV (2)Xét nghiệm Western Blot (WB)Dùng làm xét nghiệm khẳng địnhRất đặc hiệu cho HIVNhững mẫu cho kết quả âm tính sẽ được thông báo là âm tínhXét nghiệm kháng thể HIV (3)Phản ứng chuỗi polymerase (PCR)Phát hiện vật liệu di truyền của HIV trong máuDương tính trong vòng 1-2 tuần sau nhiễmCó thể xét nghiệm tìm ADN của HIV ở trẻ có mẹ HIV dương tínhCó thể dùng để chẩn đoán nhiễm HIV cấp tính ở người lớn trong giai đoạn cửa sổXét nghiệm HIV trực tiếp (1)Chứng minh có kháng nguyên virus (kháng nguyên p24)Đôi khi được dùng để sàng lọc hiến máuCũng có thể dùng để xét nghiệm HIV cho mọi người, đặc biệt là trẻ emCó thể phát hiện được trong vòng 2-3 tuần sau nhiễmChuyển âm tính sau khi chuyển đảo huyết thanh và xuất hiện kháng thể anti-p24Xét nghiệm HIV trực tiếp (2)DBS được sử dụng để tạo thuận lợi cho xét nghiệm ADN của HIV để chẩn đoán HIV sớm cho trẻ nhũ nhiDBS là mẫu máu toàn phần thu thập trên tờ giấy lọc và làm khôDBS có thể được bảo quản và chuyển đến cơ sở xét nghiệm Dùng DBS, trẻ nhũ nhi có thể được xét nghiệm bằng PCR ngay từ lúc 4-6 tuần tuổiCách lấy mẫu máu khô (DBS) (1)Cách lấy mẫu máu khô (DBS) (2)Các chiến lược xét nghiệmChiến lược I: Tại các ngân hàng máuDương tính với 1 trong các lọai test sau: ELISA, SERODIA, TEST NHANHMột xét nghiệm sàng lọc dương tính đơn giản: không được truyền máuChiến lược xét nghiệm của Bộ Y tế (1)Chiến lược II: Sàng lọc thường quy ở những vùng tỉ lệ nhiễm caoHai xét nghiệm có “định dạng” ELISA khác nhauKhẳng định kết quả dương tính nếu cả 2 xét nghiệm ELISA đều dương tínhChiến lược xét nghiệm của Bộ Y tế (2)Chiến lược III: Chẩn đoán nhiễm HIV3 xét nghiệm với “định dạng” ELISA khác nhauKhẳng định kết quả dương tính nếu cả 3 xét nghiệm đều dương tínhChiến lược xét nghiệm của Bộ Y tế (3)Kết quả xét nghiệmChẩn đoánXét nghiệm kháng thể đầu tiên cho kết quả là không có phản ứngÂm tínhMột mẫu cho kết quả có phản ứng qua 3 xét nghiệm sàng lọcDương tínhMột mẫu cho kết quả trái ngược nhau qua 3 xét nghiệm sàng lọcKhông xác địnhĐọc kết quả xét nghiệm HIV:Người lớn và trẻ em > 18 thángKhẳng định nhiễm HIV yêu cầu:Trẻ dưới 9 tháng tuổiHai xét nghiệm PCR dương tínhThực hiện từ 4-6 tuần tuổi hoặc càng sớm càng tốtNgừng bú mẹ hoàn toàn từ 6 tuần trở lênTrẻ từ 9 đến 18 thángXét nghiệm kháng thể trướcKhẳng định bằng xét nghiệm PCRĐọc kết quả xét nghiệm HIV:Trẻ em < 18 thángXét nghiệm kháng thể kháng HIV dương tínhMột bệnh thuộc lâm sàng giai đoạn 4 Ít nhất 2 trong 3 biểu hiện sau:Nấm miệng (ở trẻ ngoài một tháng tuổi)Viêm phổi vi khuẩn nặngNhiễm trùng nặngCác yếu tố hỗ trợ: Mẹ chết vì bệnh liên quan HIVMẹ có bệnh HIV/AIDS tiến triểnPhần trăm CD4 < 20%Chẩn đoán bệnh HIV/AIDS nặng ở trẻ < 18 thángXét nghiệm HIV dù được thực hiện ở bất kỳ cơ sở y tế nào cũng phải:Tự nguyện và bảo mậtBao gồm cả tư vấn trước và sau xét nghiệmChẩn đoán nhiễm HIV được phát hiện gián tiếp qua sự hiện diện của kháng thể đặc hiệu virus: ELISA, test nhanh, Western blotĐể chẩn đoán nhiễm HIV, phải có 3 xét nghiệm HIV dương tính (Chiến lược xét nghiệm 3 BYT)Những điểm chínhCảm ơnCâu hỏi?