Trình tự và nội dung của quá trình lập dự án đầu tư

TRƯỜNG ĐẠI HỌC AN GIANG KHOA KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH CHƯƠNG 2 TRÌNH TỰ VÀ NỘI DUNG CỦA QUÁ TRÌNH LẬP DỰ ÁN ĐẦU TƯ 1 Khái quát các bước nghiên cứu và hình thành một dự án đầu tư Nghiên cứu CƠ HỘI-Ý TƯỞNG Nghiên cứu TIỀN KHẢ THI & KHẢ THI Giai đoạn TRIỂN KHAI ĐẦU TƯ Phác thảo dự án Kết thúc Báo cáo TIỀN KHẢ THI Báo cáo KHẢ KHI Bác bỏ Chấp nhận Kết thúc Bác bỏ Chấp nhận Nghiên cứu PHÁP LÝ NĂNG LỰC CHỦ ĐẦU TƯ Nghiên cứu THỊ TRƯỜNG SẢN PHẨM – DỊCH VỤ Nghiên cứu KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ Nghiên cứu TỔ CHỨC NHÂN SỰ Phân tích TÀI CHÍNH Phân tích KT-XH 2 Nghiên cứu phát hiện cơ hội đầu tư  Mục đích của bước này là phát hiện các cơ hội đầu tư  Xác định sơ bộ khả năng thực hiện từng cơ hội, làm cơ sở lựa chọn các cơ hội có triển vọng và phù hợp để tiến hành các bước nghiên cứu tiếp theo của dự án.  Yêu cầu đặt ra đối với bước nghiên cứu phát hiện và đánh giá cơ hội đầu tư là phải đưa ra những thông tin cơ bản phản ảnh một cách sơ bộ khả năng thực thi và triển vọng của từng cơ hội đầu tư.  Sản phẩm của bước nghiên cứu phát hiện và đánh giá cơ hội đầu tư là báo cáo kỹ thuật về các cơ hội đầu tư. 3 NHỮNG LỢI THẾ SO SÁNH CỦA ĐỊA PHƯƠNG  Tài nguyên thiên nhiên  Nguồn nguyên liệu  Cơ sở hạ tầng  Nguồn lao động TIỀM NĂNG SẴN CÓ  Vốn  Nguyên vật liệu  Lao động  Kỹ thuật, công nghệ CƠ CHẾ CHÍNH SÁCH  Chính sách pháp luật  Chính sách ưu đãi  Qui định, … ĐAM MÊ, HOÀI BÃO  Thể thao  Nghệ thuật  Tài chính  Danh vọng,… NĂNG LỰC SỞ TRƯỜNG  Giao tiếp ứng xử  Tổ chức và quản lý  Lao động nghề chuyên biệt  Nghiên cứu khoa học THÔNG TIN THỊ TRƯỜNG  Thị hiếu  Nhu cầu  Đối thủ cạnh tranh,… CƠ HỘI ĐẦU TƯ Nghiên cứu phát hiện cơ hội đầu tư 4 Một số gợi ý để phát hiện-nắm bắt-biến cơ hội thành hiện thực  Biết cách phán đoán tình thế mới có thể phát hiện được cơ hội  Cần có sự chuẩn bị tốt về mọi mặt để khi thời cơ đến, bạn có thể nắm bắt nó ngay tức thì  Liệu có thể nắm bắt được cơ hội hay không hoàn toàn quyết định bởi sự nỗ lực của bản thân  Người biết nắm bắt cơ hội luôn biết chờ cơ hội (Thời cơ)  Cần đặc biệt chú ý phát triển cơ hội nâng niu cơ hội  Trong khi chúng ta đang tìm kiếm cơ hội, có thể nó đang ở ngay bên cạnh (Luôn có những cơ hội hiện ra trước mắt bạn)  Đối với kẻ mạnh thêm một sự thay đổi/biến động là thêm một cơ hội (Trong rủi ro luôn có cơ hội)  Khi phát hiện cơ hội phải nắm thật chặt, rồi gắng sức, nỗ lực hết mình, cuối cùng đi đến thành công 5 Hình thành Ý TƯỞNG CƠ HỘI ĐẦU TƯ Nhận dạng CƠ HỘI Mầm mống Ý TƯỞNG Ý TƯỞNG ĐẦU TƯ MỤC TIÊU Phác thảo Ý TƯỞNG • Thông tin thị trường • Tiềm năng sẵn có • Cơ chế chính sách • Năng lực sở trường • Đam mê hoài bão • Những lợi thế so sánh của địa phương,.. CÁC YẾU TỐ CỦNG CỐ Ý TƯỞNG • BÊN NGOÀI ⁻ Thị trường ⁻ Pháp lý ⁻ Công nghệ ⁻ Lao động – nhân lực • BÊN TRONG ₋ Năng lực quản trị ₋ Năng lực tài chính ₋ Năng lực sản xuất-vận hành • Mục tiêu chung • Mục tiêu cụ thể có thể đo lường được 6 Cách viết một ý tưởng đầu tư Sự cần thiết và mục tiêu dự án  Tên dự án đầu tư  Sự cần thiết đầu tư  Mục tiêu, nhiệm vụ đầu tư Vốn đầu tư dự tính-nguồn vốn  Tổng vốn đầu tư  Vốn đầu tư vào tài sản cố định/tài sản lưu động  Vốn tự có/Vốn vay/Vốn khác Các cơ sở để thực hiện ý tưởng  Các vấn đề về thị trường  Các vấn đề về công nghệ kỹ thuật  Các vấn đề về tổ chức SXKD Ước tính sơ lược hiệu quả tài chính và KT-XH  Các chỉ tiêu hiệu quả tài chính  Các chỉ tiêu hiệu quả kinh tế - xã hội Kết luận về cơ hội đầu tư 7 Nghiên cứu tiền khả thi Đây là bước tiếp tục nghiên cứu các cơ hôi đầu tư đã được phát hiện và đánh giá ở trên nhằm sàng lọc lựa chọn những cơ hội đầu tư có triển vọng và phù hợp nhất để tiến hành nghiên cứu sâu hơn, chi tiết và kỹ lưỡng hơn. Mục đích nghiên cứu tiền khả thi nhằm loại bỏ các dự án bấp bênh (về thị trường, về kỹ thuật), những dự án mà kinh phí đầu tư quá lớn, mức sinh lợi nhỏ, hoặc không thuộc loại ưu tiên trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội hoặc chiến lược phát triển sản xuất kinh doanh. Đối với các cơ hội đầu tư quy mô nhỏ, không phức tạp về mặt kỹ thuật và triển vọng đem lại hiệu quả rõ ràng thì có thể bỏ qua giai đoạn nghiên cứu tiền khả thi. Đặc điểm nghiên cứu các vấn đề trên ở giai đoạn này là chưa chi tiết, xem xét ở trạng thái tĩnh, ở mức trung bình mọi đầu vào, đầu ra, mọi khía cạnh kỹ thuật, tài chính kinh tế của cơ hội đầu tư và toàn bộ quá trình thực hiện đầu tư vận hành kết quả đầu tư. 8 Cách viết báo cáo tiền khả thi Tham khảo nội dung 2.3.2, trang 11 9 Nghiên cứu khả thi Mục đích nghiên cứu khả thi là xem xét lần cuối cùng nhằm đi đến những kết luận xác đáng về mọi vấn đề cơ bản của dự án bằng các số liệu đã được tính toán cẩn thận, chi tiết, các đề án kinh tế - kỹ thuật, các lịch biểu và tiến độ thực hiện dự án trước khi quyết định đầu tư chính thức. Đây là bước sàng lọc lần cuối cùng để lựa chọn được dự án tối ưu. Ở giai đoạn này phải khẳng định cơ hội đầu tư có khả thi hay không? Có vững chắc, hiệu quả hay không? ở bước nghiên cứu này, nội dung nghiên cứu cũng tương tự như giai đoạn nghiên cứu tiền khả thi, nhưng khác nhau ở mức độ chi tiết hơn, chính xác hơn. Mọi khía cạnh nghiên cứu đều được xem xét ở trạng thái động, tức là có tính đến các yếu tố bất định có thể xảy ra theo từng nội dung nghiên cứu. Xét về mặt hình thức, tài liệu nghiên cứu khả thi là một tập hợp hồ sơ trình bày một cách chi tiết và có hệ thống tính vững chắc, hiện thực của một hoạt động sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế - xã hội theo các khía cạnh thị trường, kỹ thuật, tài chính, tổ chức quản lý và kinh tế xã hội. 10 Nội dung của nghiên cứu tiền khả thi và khả thi NỘI DUNG CHỦ YẾU Phân tích tình hình kinh tế tổng quát Nghiên cứu về tính pháp lý Nghiên cứu về thị trường, sản phẩm – dịch vụ Ngiên cứu về kỹ thuật công nghệ Phân tích hiệu quả tài chính Phân tích về hiệu quả kinh tế xã hội Nghiên cứu về nhân sự lao động 11 Tính pháp lý của dự án Căn cứ pháp lý: Là những văn bản pháp luật, nghị định, chỉ thị, hướng dẫn của cấp trên, chính quyền, có liên quan đến việc thực hiện dự án đầu tư. VD:  Với doanh nghiệp Nhà nước: Quyết định thành lập hay thành lập lại; Các quyết định đầu tư; cơ quan cấp trên trực thuộc; người đại diện chính thức, chức vụ người đại diện chính thức và địa chỉ, điện thoại.  Với các thành phần kinh tế khác: Giấy phép hoạt động; cơ quan cấp giấy phép hoạt động; người đại diện chính thức, chức vụ người đại diện chính thức; vốn pháp định; địa chỉ, điện thoại. 12 Phân tích tình hình KT-XH tổng quát Tình hình kinh tế xã hội tổng quát của dự án bao gồm các vấn đề sau:  Điều kiện tự nhiên (địa hình, địa chất, khí hậu,…) có liên quan đến việc lựa chọn địa điểm thực hiện đầu tư và hiệu quả của dự án.  Điều kiện dân số lao động liên quan đến nhu cầu và khuynh hướng tiêu thụ sản phẩm, đến nguồn lao động cung cấp cho dự án  Tình hình chính trị, chính sách, pháp luật có liên quan đến các chế độ và chính sách của toàn bộ và suốt vòng đời của dự án đầu tư.  Tình hình phát triển kinh tế xã hội của đất nước, của địa phương, tình hình phát triển sản xuất kinh doanh của ngành, của cơ sở (tốc độ tăng GDP, tỷ lệ GDP/đầu người, lãi suất cơ bản trên thị trường, tình hình sản xuất kinh doanh nói chung,…)  Tình hình ngoại hối (tỷ giá hối đoái, cán cân thanh toán ngoại hối, dự trữ ngoại tệ, nợ nần và tình hình thanh toán nợ,…) có ảnh hưởng đặc biệt đến các dự án phải nhập khẩu nguyên liệu, thiết bị công nghệ và các dự án gắn với xuất khẩu. 13 Nghiên cứu thị trường SP-DV của dự án Sơ đồ phân tích môi trường tác nghiệp DỰ ÁN Sự cạnh tranh giữa những đối thủ hiện tại Những người gia nhập tiềm năng Nhà cung cấp Khách hàng Sản phẩm thay thế Khả năng thương lượng với nhà cung cấp Sự đe dọa của người gia nhập mới Khả năng thương lượng với khách hàng Sự đe dọa của sản phẩm thay thế 14 Nghiên cứu về kỹ thuật công nghệ Phân tích và lựa chọn công nghệ  Phân tích các phương án công nghệ (tính hiện đại, tính kinh tế, tính thích hợp, thân thiện với môi trường) và lựa chọn phương án công nghệ tốt nhất.  Phương án chuyển giao công nghệ (nội dung chuyển giao, điều kiện tiếp nhận, phương thức thanh toán,…)  Các biện pháp bảo vệ môi trường (chống ô nhiễm nguồn nước, không khí, tiếng ồn,…) Phương án máy móc, thiết bị  Phân tích, lựa chọn phương án máy móc, thiết bị (kể cả máy móc thiết bị và phụ tùng thay thế)  Phương án mua sắm máy móc thiết bị (mua ở đâu, giá cả, vận chuyển, bảo hành, …)  Điều kiện lắp ráp, vận hành, đào tạo kỹ thuật. 15 Nghiên cứu về kỹ thuật công nghệ (tt) Phân tích, lựa chọn địa điểm xây dựng công trình đầu tư  Phân tích các điều kiện cơ bản của địa điểm (điều kiện tư nhiên, kinh tế, xã hội,…)  Làm rõ các chi phí địa điểm có ảnh hưởng tới giá thành xây dựng cơ bản, tới chi phí khai thác công trình, tới giá cả tiêu thụ sản phẩm dịch vụ.  Phân tích mặt kinh tế xã hội (tạo việc làm, tăng thu nhập cho cư dân, sinh thái, môi trường …)  Thiết kế bố trí công trình  Bản vẽ thiết kế công trình  Kết cấu hạ tầng công trình (điện, đường, nước,…)  Bố trí công trình chính, phụ, hạ tầng trên tổng thể mặt bằng 16 Chọn địa điểm và xây dựng dự án VỊ TRÍ - Giá đất - Diện tích - Chi phí xd - Khả năng mở rộng - Xử lý chất thải - Địa hình - Cấp thoát nước - Đường giao thông - Năng lượng - Thông tin liên lạc VÙNG CỘNG ĐỒNG CƠ SỞ HẠ TẦNG CÁC YẾU TỐ VĨ MÔ CÁC YẾU TỐ VĨ MÔ Đ Ầ U V À O Đ Ầ U R A NHÂN LỰC Trình độ, lượng cung cấp NGUYÊN LIỆU Mức cung, giá cả, chất lượng, vận chuyển TÀI CHÍNH Thị trường vốn, tổ chức tín dụng KINH TẾ Thu nhập, thuế,.. HÀNG HÓA Đáp ứng nhu cầu, hệ thống phân phối,… XÃ HỘI Đời sống VH, việc làm, môi trường Chính trị, pháp luật, kinh tế, văn hóa, xã hội Điều kiện tự nhiên, môi trường sản xuất kinh doanh 17 Nghiên cứu về nhân sự lao động Phân tích nhân sự, lao động • Nguồn cung nhân lực, trình độ kỹ năng, tuyển dụng, đào tạo,… • Tổ chức cơ cấu nhân sự • Thiết kế công việc, trả thù lao 18 Phân tích hiệu quả tài chính Phân tích hiệu quả tài chính của dự án nhằm đánh giá dự án có tính khả thi về mặt tài chính hay không. Kết quả của quá trình phân tích tài chính là căn cứ để chủ đầu tư quyết định có nên đầu tư hay không? Các đơn vị tài trợ quyết định tài trợ vốn,… Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả tài chính của dự án đầu tư  Chỉ tiêu giá trị hiện tại thuần (Net Present Value – NPV)  Tỷ suất hoàn vốn nội bộ (Internal Rate of Returns – IRR)  Tỷ số lợi ích trên chi phí (B/C)  Thời gian hoàn vốn PP (Pay back Period) 19 Phân tích hiệu quả KT-XH Lợi ích KT-XH của dự án là chênh lệch giữa lợi ích mà nền kinh tế và xã hội thu được so với các chi phí mà nền kinh tế và xã hội phải bỏ ra khi thực hiện dự án đầu tư. Lợi ích KT-XH  Công ăn việc làm  Đáp ứng nhu cầu tiêu dùng  An sinh xã hội  Đóng góp ngân sách,… Chi phí KT-XH  Cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên  Ô nhiễm môi trường  Tệ nạn xã hội,… 20 Cách viết báo cáo khả thi A.GIỚI THIỆU B.SỰ CẦN THIẾT PHẢI ĐẦU TƯ C.TÓM TẮT DỰ ÁN D.THUYẾT MINH DỰ ÁN  Phân tích thị trường sản phẩm dịch vụ  Phân tích kỹ thuật công nghệ  Phân tích tài chính  Tổ chức quản lý  Kết luận-Kiến nghị E. PHỤ LỤC 21 Thảo luận-bài tập A. Dự án “Cafe ngủ trưa/Cafe nằm” Câu hỏi 1: Bạn có suy nghĩ gì về ý tưởng kinh doanh “café ngủ trưa” Câu hỏi 2: Ý tưởng này có thể áp dụng để kinh doanh tại tp Long Xuyên được hay không? Giải thích lý do tại sao? B. Phác thảo một ý tưởng kinh doanh cho bản thân C. Thảo luận ý tưởng kinh doanh cho nhóm. 22 23 Đặt tên file: Tên SV-MSSV-Nhóm-chuong2 Đặt tên chủ đề email: tương tự như tên file Bài trả lời:  Họ tên SV:  MSSV:  Lớp: Đặt tên file và gửi Email