Tổng quan về kinh doanh chứng khoán

hình th c đ u giá.ầ ủ ổ ầ ố ượ ứ ấ Tr ng h p không bán h t CP t ch c nh n b o lãnh ph i mua s CP còn l i theo giáườ ợ ế ổ ứ ậ ả ả ố ạ kh i đi m.ở ể N u t ch c BLPH đ c ch đ nh làm t ch c th c hi n đ u giá ra bên ngoài, tế ổ ứ ượ ỉ ị ổ ứ ự ệ ấ ổ ch c BLPH s cùng doanh nghi p CPH ti n hành t ch c đ u giá theo quy trình sau:ứ ẽ ệ ế ổ ứ ấ Ebook.VCU Tài chính ngân hàng 78 DN c ph n hoáổ ầ Bán c ph n ra ổ ầ ngoài Không có t ổ ch c b o lãnhứ ả Có t ch c b o ổ ứ ả lãnh HP nh m t t ch c tài ờ ộ ổ ứ chính trung gian bán đ u giáầ Nh các ờ đ i lí phân ạ phát bán Bán CP theo ki u ể đ u giáấ T ch c tài chính ổ ứ trung gian không là TTGDCK Đ u giá qua TTGDCK ấ (t ch c tài chính trung ổ ứ gian là TTDGCK) Đ u giá ấ không qua TTGDCK T t ự ổ ch c đ u ứ ấ giá Ebook.VCU – www.ebookvcu.com Giáo trình chuyên ngành (1)Thành l p h i đ ng đ u giá (HĐ ĐG)ậ ộ ồ ấ (2) Xây d ng và đ trình quy ch đ u giá lên HĐ ĐG:ự ệ ế ấ (3) Thông báo v vi c bán đ u giá c ph n c a doanh nghi p CPHề ệ ấ ổ ầ ủ ệ (4) Nh n phi u đăng ký tham gia đ u giáậ ế ấ Phi u tham d có đánh s th t , ghi rõ h tên và đ a ch cá nhân, t ch c tham d ,ế ự ố ứ ự ọ ị ỉ ổ ứ ự s l ng CP đăng ký mua, s ti n đ t c c.ố ượ ố ề ặ ọ (5) Ti n hành ki m tra đi u ki n tham d đ u giá, thông báo cho các cá nhân, phápế ể ề ệ ự ấ nhân có đ đi u ki nủ ề ệ B c 8: ướ T ch c BLPH th c hi n cam k t c a mình, phân ph ch ng khoán vàổ ứ ự ệ ế ủ ố ứ thanh toán B c 9: ướ Báo cáo k t qu c a đ t PHCK lên UBCKNN Các bên liên quan s ti nế ả ủ ợ ẽ ế hành hoàn t t m t s công vi c: Thanh lí toàn b các h p đ ng liên quan, h p đ ngấ ộ ố ệ ộ ợ ồ ợ ồ b o lãnh, h p đ ng t v n ki m toán….ả ợ ồ ư ấ ể 4.2 Khái ni m và vai trò c a b o lãnh phát hành ệ ủ ả a. Khái ni mệ B o lãnh phát hành ch ng khoán là vi c t ch c b o lãnh giúp t ch c phát hànhả ứ ệ ổ ứ ả ổ ứ th c hi n các th t c tr c khi chào báo ch ng khoán, t ch c vi c phân ph i ch ngự ệ ủ ụ ướ ứ ổ ứ ệ ố ứ khoán, nh n mua m t ph n hay toàn b ch ng khoán còn l i ch a phân ph i h t và giúpậ ộ ầ ộ ứ ạ ư ố ế n giá ch ng khoán trong giai đo n đ u sau khi phát hành.ổ ứ ạ ầ b. Vai trò ● Đ i v i t ch c phát hànhố ớ ổ ứ - Th nh t, qua ho t đ ng t v n tài chính, t ch c b o lãnh giúp t ch c phátứ ấ ạ ộ ư ấ ổ ứ ả ổ ứ hành xem xét l i công tác qu n lí tài chính, phát hi n ra các m t tích c c cũng nh các y uạ ả ệ ặ ự ư ế kém, t đó t v n cho t ch c phát hành các bi n pháp hoàn thi n công tác qu n lí tàiừ ư ấ ổ ứ ệ ệ ả chính, nâng cao hi u qu s d ng v n huy đ ng đ c t đ t phát hành. M t khác v i cácệ ả ử ụ ố ộ ượ ừ ợ ặ ớ doanh nghi p đang mu n niêm y t ch ng khoán trên SGDCK hay phát hành ch ng khoánệ ố ế ứ ứ ra công chúng th ng đ c yêu c u áp d ng mô hình qu n tr kinh doanh hi n đ i, trongườ ượ ầ ụ ả ị ệ ạ đó có qu n tr tài chính doanh nghi p, do đó k t qu c a ho t đ ng t v n tài chính khôngả ị ệ ế ả ủ ạ ộ ư ấ ch là tài li u h u ích giúp c i thi n tình hình tài chính hi n t i mà còn giúp cho vi cỉ ệ ữ ả ệ ệ ạ ệ Ebook.VCU Tài chính ngân hàng 79 Ebook.VCU – www.ebookvcu.com Giáo trình chuyên ngành ho ch đ nh chi n l c tài chính dài h n c a t ch c phát hành.ạ ị ế ượ ạ ủ ổ ứ - Th hai, nâng cao kh năng thành công c a đ t phát hành. Các nhân viên c a tứ ả ủ ợ ủ ổ ch c b o lãnh phát hành là nh ng ng i có ki n th c chuyên môn v lĩnh v c kinh t tàiứ ả ữ ườ ế ứ ề ự ế chính, c ng v i vi c h là các nhà kinh doanh ch ng khoán chuyên nghi p, đ c chuyênộ ớ ệ ọ ứ ệ ượ môn hóa trong lĩnh v c b o lãnh phát hành ch ng khoán, nên h có l i th h n trong vi cự ả ứ ọ ợ ế ơ ệ n m b t các nhu c u c a th tr ng. Nh đó h có th đ a ra l i t v n đáng giá cho tắ ắ ầ ủ ị ườ ờ ọ ể ư ờ ư ấ ổ ch c phát hành nên phát hành lo i ch ng khoán nào v a phù h p v i nhu c u huy đ ngứ ạ ứ ừ ợ ớ ầ ộ v n, v a phù h p v i nhu c u đ u t trên th tr ng. Trong quá trình phân ph i ch ngố ừ ợ ớ ầ ầ ư ị ườ ố ứ khoán, do là nhà phân ph i chuyên nghi p, t ch c b o lãnh phát hành có s n m t m ngố ệ ổ ứ ả ẵ ộ ạ l i phân ph i và các m i quan h t tr c v i các đ i lí phát hành, v i các nhà đ u t ,ướ ố ố ệ ừ ướ ớ ạ ớ ầ ư nh t là các t ch c đ u t l n, do v y vi c phân ph i ch ng khoán ch c ch n s cóấ ổ ứ ầ ư ớ ậ ệ ố ứ ắ ắ ẽ nhi u thu n l i h n so v i tr ng h p t ch c phát hành t phân ph i chào bán ch ngề ậ ợ ơ ớ ườ ợ ổ ứ ự ố ứ khoán. - Th ba, h n ch và chia s r i ro. N u t phát hành , t ch c phát hành s ph iứ ạ ế ẻ ủ ế ự ổ ứ ẽ ả gánh ch u m i r i ro c a đ t phát hành. Còn n u phát hành qua t ch c b o lãnh, s có sị ọ ủ ủ ợ ế ổ ứ ả ẽ ự chia s r i ro gi a hai bên khi có r i ro. Các đ n v b o lãnh trong t h p cũng có th chiaẻ ủ ữ ủ ơ ị ả ổ ợ ể s r i ro cho nhau.ẻ ủ Tuy nhiên phát hành ch ng khoán qua t ch c b o lãnh cũng có nh ng nh c đi mứ ổ ứ ả ữ ượ ể nh t đ nh, đó là: (1) t ch c phát hành ph i tr cho t ch c b o lãnh m t kho n phí b oấ ị ổ ứ ả ả ổ ứ ả ộ ả ả lãnh, phí này th ng khá l n và trong m t s tr ng h p, tùy thu c vào h p đ ng kí k t,ườ ớ ộ ố ườ ợ ộ ợ ồ ế phí b o lãnh không ph thu c vào s v n huy đ ng đ c t đ t phát hành; (2) Do khôngả ụ ộ ố ố ộ ượ ừ ợ tr c ti p phân ph i ch ng khoán nên t ch c phát hành khó ki m soát đ c thành ph nự ế ố ứ ổ ứ ể ượ ầ c đông m i; (3)N u trình đ chuyên môn nghi p v c a t ch c b o lãnh phát hànhổ ớ ế ộ ệ ụ ủ ổ ứ ả không t t, đ t phát hành không thành công có th gây thi t ha cho t ch c phát hành.ố ợ ể ệ ị ổ ứ ● Đ i v i t ch c b o lãnhố ớ ổ ứ ả - Tăng thu nh p cho doanh nghi p,ậ ệ - Nâng cao v th uy tín c a doanh nghi p,ị ế ủ ệ - T o đi u ki n đ phát tri n các d ch v khác.ạ ề ệ ể ể ị ụ 4.3. Các hình th c b o lãnh phát hànhứ ả Ebook.VCU Tài chính ngân hàng 80 Ebook.VCU – www.ebookvcu.com Giáo trình chuyên ngành Vi c b o lãnh phát hành th ng đ c th c hi n theo m t trong các ph ng th cệ ả ườ ượ ự ệ ộ ươ ứ sau: a. B o lãnh theo ph ng th c cam k t ch c ch nả ươ ứ ế ắ ắ (Fifm commitment): Là ph ng th c b o lãnh phát hành mà t ch c BLPH cam k t v i t ch c PH s mua h tươ ứ ả ổ ứ ế ớ ổ ứ ẽ ế l ng ch ng khoán m t m c giá tho thu n và phân ph i l i cho công chúng t i m cượ ứ ở ộ ứ ả ậ ố ạ ạ ứ giá chào bán ra công chúng (POP). Giá chào bán ra công chúng POP không đ c thay đ iượ ổ trong su t quá trình chào bán. M c giá tho thu n còn đ c g i là m c giá chi t kh uố ứ ả ậ ượ ọ ứ ế ấ (Discount) và chênh l ch gi a giá mua ch ng khoán c a t ch c b o lãnh và giá bán raệ ữ ứ ủ ổ ứ ả công chúng đ c g i là hoa h ng chi t kh u (Underwrting spread).ượ ọ ồ ế ấ Tuỳ và t ch c b o lãnh là t ch c b o lãnh chính hay là đ n v b o lãnh thànhổ ứ ả ổ ứ ả ơ ị ả viên mà kho n thu nh p h nh n đ c sau đ t phát hành s khác nhau. Ngu n thu c a tả ậ ọ ậ ượ ợ ẽ ồ ủ ổ ch c b o lãnh - th ng g i là hoa h ng b o lãnh – là ph n chênh l ch gi a giá bán ch ngứ ả ườ ọ ồ ả ầ ệ ữ ứ khoán trên th tr ng (giá POP) và giá mua chi t kh u theo tho thu n, hoa h ng b o lãnhị ườ ế ấ ả ậ ồ ả bao g m 3 ph n chính: phí qu n lý, phí nh ng bán và phí b o lãnh.ồ ầ ả ượ ả + Phí qu n lý là kho n chi phí dành cho t ch c b o lãnh chính đ t ch c nàyả ả ổ ứ ả ể ổ ứ thành l p và qu n lý t h p b o lãnh.ậ ả ổ ợ ả + Phí nh ng bán là kho n phí dành cho các t ch c b o lãnh do h ph i ch pượ ả ổ ứ ả ọ ả ấ nh n các r i ro có th x y ra, kho n phí này có th không bù đ p đ c h t nh ng thi tậ ủ ể ả ả ể ắ ượ ế ữ ệ h i song nó đ c coi nh m t kho n đ n bù r i ro cho các t ch c b o lãnh.ạ ượ ư ộ ả ề ủ ổ ứ ả R i ro mà t ch c có th g p ph i khi ký h p đ ng b o lãnh theo ph ng th củ ổ ứ ể ặ ả ợ ồ ả ươ ứ đ m b o ch c ch n x y ra khi t ch c b o lãnh không bán h t s ch ng khoán đã mua,ả ả ắ ắ ả ổ ứ ả ế ố ứ h c bu c ph i tr thành nhà đ u t đ i v i doanh nghi p, ho c kho n hoa h ng b o lãnhọ ộ ả ở ầ ư ố ớ ệ ặ ả ồ ả mà h nh n đ c không đ bù đ p các chi phí đã b ra đ th c hi n h p đ ng. Cácọ ậ ượ ủ ắ ỏ ể ự ệ ợ ồ kho n chi phí gi i thi u, qu ng cáo cho đ t phát hành (Roadshow), phí dàn x p h p đ ng,ả ớ ệ ả ợ ế ợ ồ lãi vay ph i tr (n u có), phí n đ nh th tr ng và các lo i phí khác. Đ gi m thi u r i roả ả ế ổ ị ị ườ ạ ể ả ể ủ và ch c ch n bán đ c h t s ch ng khoán đã cam k t, t ch c b o lãnh v i m t hắ ắ ượ ế ố ứ ế ổ ứ ả ớ ộ ệ h ng các đ i lý phân ph i đ c thành l p nh m san s r i ro.ố ạ ố ượ ậ ằ ẻ ủ Tr ng h p này t ch c b o lãnh đã mua h t s l ng ch ng khoán nên h sườ ợ ổ ứ ả ế ố ượ ứ ọ ẽ gánh ch u toàn b r i ro c a đ t phát hành. Do đó, t ch c b o lãnh ch ch p nh n ký k tị ộ ủ ủ ợ ổ ứ ả ỉ ấ ậ ế Ebook.VCU Tài chính ngân hàng 81 Ebook.VCU – www.ebookvcu.com Giáo trình chuyên ngành h p đ ng b o lãnh theo ph ng th c b o đ m ch n chán khi các t ch c phát hành là tợ ồ ả ươ ứ ả ả ắ ổ ứ ổ ch c có uy tín, th tr ng đang có nhu c u đ u t cao.ứ ị ườ ầ ầ ư b. B o lãnh v i c g ng cao nh t ả ớ ố ắ ấ (Best efforts): Là ph ng th c b o lãnh màươ ứ ả theo đó t ch c b o lãnh ch đóng vai trò đ i lí phát hành là t ch c có uy tín, th tr ngổ ứ ả ỉ ạ ổ ứ ị ườ đang có nhu c u đ u t cao.ầ ầ ư c. B o lãnh t t c ho c không ả ấ ả ặ (All or None offring AON): Là ph ng th c tươ ứ ổ ch c phát hành ch th cho t ch c b o lãnh phát hành ph i bán tr n đ t phát hành n uứ ỉ ị ổ ứ ả ả ọ ợ ế không bán đ c h t h s hu b đ t phát hành đó.ượ ế ọ ẽ ỷ ỏ ợ V i cam k t AON t ch c b o lãnh ph i h t s c c g ng nêu h không mu n bớ ế ổ ứ ả ả ế ứ ố ắ ọ ố ị thi t h i v kinh t (m t phí b o lãnh…) và gi m sút v uy tín (do đ t phát hành b huệ ạ ề ế ấ ả ả ề ợ ị ỷ b ). Đ i v i t ch c phát hành h có th đ nh li u đ c l ng v n huy đ ng c a mìnhỏ ố ớ ổ ứ ọ ể ị ệ ượ ượ ố ộ ủ qua đ t phát hành.ợ Nh v y, đ nh n đ c hoa h ng b o lãnh t ch c b o lãnh ph i bán đ c ítư ậ ể ậ ượ ồ ả ổ ứ ả ả ượ nh t s đã cam k t. R i ro c a ph ng th c b o lãnh đ c san s cho c hai bên, n uấ ố ế ủ ủ ươ ứ ả ượ ẻ ả ế không bán đ c trên m c t i hi u t ch c phát hành không huy đ ng đ c v n còn tượ ứ ố ể ổ ứ ộ ượ ố ổ ch c b o lãnh không thu đ c hoa h ng b o lãnh trong khi v n ph i b ra chi phí đứ ả ượ ồ ả ẫ ả ỏ ể th c hi n toàn b các khâu c a quá trình b o lãnh.ự ệ ộ ủ ả d. B o lãnh theo ph ng th c t i thi u - t i đaả ươ ứ ổ ể ố (Mini – max commitment): Là ph ng th c trung gian pha tr n gi a cam k t ch c ch n và c g ng cao nh t. Theoươ ứ ộ ữ ế ắ ắ ố ắ ấ ph ng th c này, có hai l ng ch ng khoán c n xác l p, đó là: l ng sàn (Floor amount)ươ ứ ượ ứ ầ ậ ượ và l ng tr n (ceiling amount).ượ ầ T ch c phát hành đ a ra l ng tr n là l ng ch ng khoán mà h mu n bán. Tổ ứ ư ượ ầ ượ ứ ọ ố ổ ch c phát hành yêu c u t ch c b o lãnh ph i xác l p đ c l ng sàn và l ng ch ngứ ầ ổ ứ ả ả ậ ượ ượ ượ ứ khoán h có th cam k t ch c ch n đ ng th i ph i c g ng t i đa đ bán đ n l ngọ ể ế ắ ắ ồ ờ ả ố ắ ố ể ế ượ tr n.ầ N u l ng ch ng khoán bán ra th p h n l ng sàn thì toàn b đ t phát hành s bế ượ ứ ấ ơ ượ ộ ợ ẽ ị hu b , t ch c b o lãnh không nh n đ c b t c c m t kho n hoa h ng nào. Qua l ngỷ ỏ ổ ứ ả ậ ượ ấ ứ ộ ả ồ ượ sàn mà mình xác l p t ch c b o lãnh phát hành g iúp t ch c phát hành d li u đ cậ ổ ứ ả ổ ứ ữ ệ ượ kho n v n t i thi u huy đ ng đ c.ả ố ố ể ộ ượ Ebook.VCU Tài chính ngân hàng 82 Ebook.VCU – www.ebookvcu.com Giáo trình chuyên ngành e. B o lãnh theo ph ng th c d phòngả ươ ứ ự (stand – by commitment): Đây là ph ng th c b o lãnh đ c áp d ng khi t ch c phát hành là công ty đ i chúng phát hànhươ ứ ả ượ ụ ổ ứ ạ thêm c phi u htông qua hình th c phát hành đ c quy n mua tr c (Ringhts offering) choổ ế ứ ặ ề ướ c đông hi n h u. Có th có m t s c đông hi n h u không mua thêm c ph n n a doổ ệ ữ ể ộ ố ổ ệ ữ ổ ầ ữ thi u v n, do mu n phân tán r i ro…. Do v y t ch c phát hành c n có m t t ch cế ố ố ủ ậ ổ ứ ầ ộ ổ ứ BLPH d phòng s n sàng đ ng ra mua nh ng quy n mua không đ c th c hi n vàự ẵ ứ ữ ề ượ ự ệ chuy n thành nh n c phi u đ bán ra công chúng.ể ữ ố ế ể T ch c b o lãnh ch nh n đ c hoa h ng b o lãnh khi t chúc phát hành khôngổ ứ ả ỉ ậ ượ ồ ả ổ bán đ c h t ch ng khoán , kho n thu nh p này t t nhiêu không nhi u nh tr ng h pượ ế ứ ả ậ ấ ề ư ườ ợ ph ng th c b o đ m ch c ch n song r i ro cũng th p h n do đã h n ch t trách nhi mươ ứ ả ả ắ ắ ủ ấ ơ ạ ế ệ c a t ch c b o lãnh. Khó khăn mà t ch c b o lãnh cso th g p ph i là th tr ng s eủ ổ ứ ả ổ ứ ả ể ặ ả ị ườ ẽ ng i khi c đông cũ không mua h t c phi u m i vì đó có th là d u hi u đ các nhà đàuạ ổ ế ổ ế ớ ẻ ấ ệ ể t khác cho r ng đ u t vào công ty đó kém tính h p d n. Do v y ph n phi u còn l i ít,ư ằ ầ ư ấ ẫ ậ ầ ế ạ song khó bán trên th tr ng trong khi hoa h ng b o lãnh thu đ c l i không cao.ị ườ ồ ả ượ ạ Tóm l i, cho dùng là ph ng th c b o lãnh nào thì t ch c phát hành có tráchạ ươ ứ ả ổ ứ nhi m thông báo đ y đ và chính xác các thông tin quan tr ng v t ch c phát hành cho tệ ầ ủ ọ ề ổ ứ ổ ch c b o lãnh, t ch c phát hành s ph i b i d ng cho t ch c b o lãnh khi các thôngứ ả ổ ứ ẽ ả ồ ưỡ ổ ứ ả tin h cung c p trong b n đăng ký phát hành và b n cáo b ch thi u ho c không trungọ ấ ả ả ạ ế ặ th c… Ng c l i, n u t ch c làm sai l ch ho c thi u các thông tin trong b n đăng ký vàự ượ ạ ế ổ ứ ệ ặ ế ả b n cáo b ch thì t ch c b o lãnh cũng ph i b i th ng cho t ch c phát hành. Tuyả ạ ổ ứ ả ả ồ ườ ổ ứ nhiên, Trách nhi m b i th ng ch gi i h nh nh ng sai sót.ệ ồ ườ ỉ ớ ạ ở ữ T ch c b o lãnh không ch có trách nhi m trong vi c phân ph i ch ng khoán,ổ ứ ả ỉ ệ ệ ố ứ đ m bo đ t phát hành thành công, mà ngay t khâu t v n, t ch c b o lãnh đóng vai tròả ả ợ ừ ư ấ ổ ứ ả đôc l p nh bên th ba đ xem xét v n huy đ ng đ c và s d ng có hi u qu không, cóậ ư ứ ể ố ộ ượ ử ụ ệ ả làm gia tăng l i nhu n cho doanh nghi p và làm doanh nghi p có th phát tri n v t b cườ ậ ệ ệ ể ể ượ ậ không. Mu n v y t ch c b o lãnh c n là ng i bi t g t b m i l i t hoa h ng b o lãnhố ậ ổ ứ ả ầ ờ ế ạ ỏ ố ợ ừ ồ ả đ có các đánh giá, th m đ nh đ ng đ n v d án đ u t c a doanh nghi p, khuân kháchể ẩ ị ứ ắ ề ự ầ ư ủ ệ hàng t b các d án không hi u qu , ho c c nh báo khách hàng v các r i ro, nguy c cóừ ỏ ự ệ ả ặ ả ề ủ ơ th x y ra đ khách hàng cân nh c k l ng.ể ả ể ắ ỹ ưỡ Ebook.VCU Tài chính ngân hàng 83 Ebook.VCU – www.ebookvcu.com Giáo trình chuyên ngành 4.4. Qui trình b o lãnh phát hành CKả Qui trình b o lãnh phát hành ch ng khoán bao g m các b c ch y u sau:ả ứ ồ ướ ủ ế B c 1: ướ Phân tích, đánh giá kh n năng phát hành ch ng khoánả ứ V m t pháp lý, trách nhi m c a t ch c b o lãnh ch phát sinh sau khi h p đ ngề ặ ệ ủ ổ ứ ả ỉ ợ ồ b o lãnh đ c ký k t. Nh ng trên th c t , đ ch d ng có đ c h p d ng b o lãnh, tả ượ ế ữ ự ế ẻ ủ ộ ượ ợ ộ ả ổ ch c b o lãnh ph i phân tích, đánh giá kh năng phát hành c a t ch c phát hành tr cứ ả ả ẳ ủ ổ ứ ướ khi ký k t h p đ ng. Thông th ng, t ch c b o lãnh tìm hi u các công ty có nhu c u huyế ợ ồ ườ ổ ứ ả ể ầ đ ng v n, nh t là các công ty niêm y t trên s giao d ch, d ng th i t ch c b o lãnh liênộ ố ấ ế ở ị ồ ờ ổ ứ ả h v i ban lãnh đ o công ty xem xét kh năng phát hành ch ng khoán ra th tr ng đ huyệ ớ ạ ả ứ ị ườ ể đ ng v n. Vi c phân tích đánh giá trên các khía c nh:ộ ố ệ ạ - Tình hình ho t đ ng c a công tyạ ộ ủ - Tình hình tài chính c a công tyủ - Tình hình th tr ng tài chính trong n c và qu c tị ườ ướ ố ế - Tình hình thì tr ng s n ph m c a công tyườ ả ẩ ủ - Các khía c nh pháp lý c a vi c phát hành…ạ ủ ệ Trên c s phân tích các y u t trên, t ch c b o lãnh s đ a ra l i khuyên cho t ch cơ ở ế ố ổ ứ ả ẽ ư ờ ổ ứ phát hành trong vi c huy đ ng v n. N u công ty th c s có nhu c u huy đ ng v n: Tệ ộ ố ế ự ự ầ ộ ố ổ ch c b o lãnh s ký v i t ch c phát hành m t h p đ ng t v n tài chính (còn đ c g iứ ả ẽ ớ ổ ứ ộ ợ ồ ư ấ ượ ọ là h p đ ng ti n b o lãnh hay h p đ ng th nh t). H p đ ng này đ c coi là b c kh iợ ồ ề ả ợ ồ ứ ấ ợ ồ ượ ướ ở đ u đ đi đ n ký k t h p d ng b o lãnh. Qua tìm hi u t ch c phát hành, t ch c b oầ ể ế ế ợ ồ ả ể ổ ứ ổ ứ ả lãnh s n m b t rõ tình hình tài chính cũng nh đánh giá đ c tính kh thi c a vi c phátẽ ắ ắ ư ượ ả ủ ệ hành ch ng khoán m i, đây là căn c đ ra quy t đ nh b o lãnh phát hành.ứ ớ ứ ề ế ị ả B c 2: T ch c phát hành và TCBL chu n b h s xin phép phát hànhướ ổ ứ ẩ ị ồ ơ - Chu n b h s xin phép phát hànhẩ ị ồ ơ Khi công ty quy t đ nh phát hành ch ng khoán, t ch c b o lãnh Chính và t ch cế ị ứ ổ ứ ả ổ ứ phát hành s ký h p đ ng b o lãnh. Theo h p đ ng này, t ch c b o lãnh chính s cùngẽ ợ ồ ả ợ ồ ổ ứ ả ẽ v i t ch phát hành chu n b h s xin phép phát hành. Vi c chu n b h s thôngớ ổ ứ ẩ ị ồ ơ ệ ẩ ị ồ ơ th ng ph i có các chuyên gia v tài chính, k toán và phát lu t. T ch c b o lãnh chínhườ ả ề ế ậ ổ ứ ả s ch u trách nhi m liên h v i các chuyên gia.ẽ ị ệ ệ ớ Ebook.VCU Tài chính ngân hàng 84 Ebook.VCU – www.ebookvcu.com Giáo trình chuyên ngành - L a ch n thành viên t h pự ọ ổ ợ Sau khi n p h s đăng ký phát hành lên c quan có th m quy n, t ch c b o lãnhộ ồ ơ ơ ẩ ề ổ ứ ả chính s thành l p t h p b o lãnh và các đ i lý phân ph i (n u c n thi t). Trách nhi m,ẽ ậ ổ ợ ả ạ ố ế ầ ế ệ quy n l i các thành viên tham gia t h p và các nhóm bán đ c quy đ nh c th trong 3ề ờ ổ ợ ượ ị ụ ể h p đ ng: h p đ ng gi a các t ch c b o lãnh, h p đ ng v i các d i lý phân ph i và h pợ ồ ợ ồ ữ ổ ứ ả ợ ồ ớ ạ ố ợ đ ng b o lãnh phát hành. Trong các h p đông trên cũng quy đ nh các đi u kho n th mồ ả ợ ị ề ả ằ đ m b o h s đăng ký phát hành và b n cáo b ch ch a đ ng các thông tin đ y đ vả ả ồ ơ ả ạ ư ưụ ầ ủ ề tình hình tài chính và kinh doanh c a t ch c phát hành và b o v t ch c b o lãnh trongủ ổ ứ ả ệ ổ ứ ả m t s tr ng h p c th n u h không đ p ng đ c nghĩa v b o lãnh.ộ ố ườ ợ ụ ể ế ọ ắ ứ ượ ụ ả - Đ nhg giá đ t chào bánị ợ Đ nh giá ch ng khoán phát hành là công vi c quna tr ng nhát và cũng khó khăn nhátị ứ ệ ọ khi ti n hành nghi p v b o lãnh phát hành. Ng i ta th ng nói công vi c đ nh giáế ệ ụ ả ườ ườ ệ ị ch ng khoán này v a mang tính ngh thu t v a mang tính khoa h c (it’s part, part ofứ ừ ệ ậ ừ ọ science) b i l không có m t công th c chung nh t nào giúp đ nh giá m t cách chu n xác,ở ẽ ộ ứ ấ ị ộ ẩ b i s chu n xác còn ph thu c và óc phân tích và s nhay c m v i thì tr ng.ở ự ẩ ụ ộ ự ả ớ ườ - N p h s xin phép b o lãnh phát hành.ộ ồ ợ ả Ngoài vi c l p h s xin phép phát hành, t ch c b o lãnh ph i chu n b h s xinệ ậ ồ ơ ổ ứ ả ả ẩ ị ồ ơ phép b o lãnh phát hành n p cho c quan có th m quy n (thông th ng là UBCKNN). Hả ộ ơ ẩ ề ườ ồ s thông th ng bao g m:ơ ườ ồ + B n sao gi y xin phép ho t đ ng c a t ch c b o lãnhả ấ ạ ộ ủ ổ ứ ả + H p đ ng gi a các t ch c b o lãnhợ ồ ữ ổ ứ ả + Các tài li u ch ng minh t ch c b o lãnh có đ đi u ki n làm b o lãnh cho đ tệ ứ ổ ứ ả ủ ề ệ ả ợ phát hành B c 3: Phân ph i ch ng khoánướ ố ứ Sau khi n p h s xin phép phát hành, t ch c b o lãnh chính s quy t đ nh quyộ ồ ơ ổ ứ ả ẽ ế ị mô t h p phát hành và xác đ nh các thành viên tham gia t h p. T ch c cũng nh ch ngổ ợ ị ổ ợ ổ ứ ư ứ khoán s phân ph i cho các thành viên t h p.ẽ ố ổ ợ Đ đ m b o thành công đ t bán ch ng khoán - đ c bi t là phát hành ch ng khoánể ả ả ợ ứ ặ ệ ứ l n đ u ra công chúng - t ch c b o lãnh chính và t ch c phát hành s đ n các thìầ ầ ổ ứ ả ổ ứ ẽ ế Ebook.VCU Tài chính ngân hàng 85 Ebook.VCU – www.ebookvcu.com Giáo trình chuyên ngành tr ng quan tr ng đ t ch c h i th o, g p các nhà đ u t có t ch c… gi i thi u n iườ ọ ể ổ ứ ộ ả ặ ầ ư ổ ứ ớ ệ ộ dung chi ti t c a đ t phát hành (Roadshow), tr l i, g i đáp hàng lo t câu h i, th c m cế ủ ợ ả ờ ả ạ ỏ ắ ắ v a các nhà đ u t nh m c ng c lòng tin c a các nhà đ u t v tri n v ng c a công tyủ ầ ư ằ ủ ố ủ ầ ư ề ể ọ ủ khi quy t đ nh đ u t và ch ng khoán c a công ty.ế ị ầ ư ứ ủ B c 4: Khoá s và k t thúc đ t b o hành phát hànhướ ổ ế ợ ả Tuỳ thu c và lu t pháp t ng n c, m t s ngày nh t đ nh sau khi c quan nhàộ ậ ừ ướ ộ ố ấ ị ơ n c có th m quy n công b h s đăng ký phát hành có hi u l c ( m quy đ nh 5 ngàyướ ẩ ề ố ồ ơ ệ ự Ở ỹ ị làm vi c), s ti n hành khoá s bán ch ng khoán. Vào th i đi m khoá s t ch c b oệ ẽ ế ổ ứ ờ ể ổ ổ ứ ả lãnh có trách nhi m thanh toán ti n bán ch ng khoán cho t ch c phát hành (ngay c khiệ ề ứ ổ ứ ả ch a hoàn thành vi c phân ph i).ư ệ ố Tr c khi khoá s , các t ch c b o lãnh s thông qua cho t ch c b o lãnh chínhướ ổ ổ ứ ả ẽ ổ ứ ả nh ng thông tin c n thi t đ chu n b gi y ch ng nh n s ch ng khoán đã bán (bao g mữ ầ ế ể ẩ ị ấ ứ ậ ố ứ ồ thông tin tên đăng ký và tên ng i đ c ch đ nh đ i di n). Thông tin t p h p xong, tườ ượ ỉ ị ạ ệ ậ ợ ổ ch c b o lãnh chính chuy n các thông tin đó t i công ty phát hành đ chu n b in cácứ ả ể ớ ẻ ẩ ị ch ng ch đ ng th i l u s đăng ký và s l ng ch ng khoán đ c ghi trong m i ch ngứ ỉ ồ ờ ư ố ố ượ ứ ượ ỗ ứ ch .ỉ B c 5: Bình n và đi u hoà th tr ng.ướ ổ ề ị ườ Đ trách tr ng h p giá ch ng khoán trên th tr ng gi m xu ng m c th p nh tể ườ ợ ứ ị ườ ả ố ứ ấ ấ h n giá chào bán ta cong chúng tr c khi đ t phát hành k t thúc. T ch c b o lãnh có thơ ướ ợ ế ổ ứ ả ể th c hi n các bi n pháp bình n và đi u hoà th tr ng.ự ệ ệ ổ ề ị ườ - Bình n th tr ng qua vi c mua ch ng khoán vào tài kho n c a t h p b o lãnh.ổ ị ườ ệ ứ ả ủ ổ ợ ả T ch c b o lãnh chính s mua ch ng khoán trên th tr ng v i giá d ki n nh m ngănổ ứ ả ẽ ứ ị ườ ớ ự ế ằ ch n các nhà đ u t mua v i giá th p h n. Tuy nhiên th c hi n gi i pháp này, t ch cặ ầ ư ớ ấ ơ ự ệ ả ổ ứ b o lãnh s ph i ch u mua c phi u v i giá c o h n giá th tr ng ch p nh n tr c khiả ẽ ả ị ổ ế ớ ả ơ ị ườ ấ ậ ướ đ t phát hành k t thúc và ph i n m gi s ch ng khoán đó.ợ ế ả ắ ữ ố ứ V tính minh b ch c a ho t đ ng bình n, theo quy đ nh pháp lu t, nên t ch cề ạ ủ ạ ộ ổ ị ậ ổ ứ b o lãnh có ý đ nh bình n giá ch ng khoán thì phân m c “k ho ch phân ph i ch ngả ị ổ ứ ụ ế ạ ố ứ khoán” trong b n cáo b ch, ngôn ng c n th hi n cho nhà đ u t ti m năng bi t r ng tả ạ ữ ầ ể ệ ầ ư ề ế ằ ổ ch c b o lãnh có th th c hi n các giao d ch bình n khi chào bán ch ng khoán và mô tứ ả ể ự ệ ị ổ ứ ả Ebook.VCU Tài chính ngân hàng 86 Ebook.VCU – www.ebookvcu.com Giáo trình chuyên ngành các ph ng th c bình n có th đ c s d ng.ươ ứ ổ ể ượ ử ụ B c 6: Gi i th t h pướ ả ể ổ ợ Các t ch c b o lãnh có trách nhi m thanh toán vào th i đi m kháo s theo sổ ứ ả ệ ờ ể ổ ố ch ng khoán đ c phân chia cho r ch c b o lãnh chính. S ti n các t ch c b o lãnhứ ượ ổ ứ ả ố ề ổ ứ ả ph i thanh toán là s ti n bán ch ng khoán theo cam k t tr đi chi phí hoa h ng b o lãnh.ả ố ề ứ ế ừ ồ ả T ch c b o lãnh chính s ti p t c thanh toán ti n bán ch ng khoán cho t ch c phátổ ứ ả ẽ ế ụ ề ứ ổ ứ hành. Sau khi hoà t t vi c thành toán cho t ch c phát hành và ti n hoa h ng b o lãnh choấ ệ ổ ứ ề ồ ả các thành viên t h p, ho t đ ng c a t h p b o lãnh k t thúc.ổ ợ ạ ộ ủ ổ ợ ả ế CH NG 5: T V N VÀ QU N LÝ DANH M C Đ U T ƯƠ Ư Ấ Ả Ụ Ầ Ư 5.1. T V N Đ U T CH NG KHOÁNƯ Ấ Ầ Ư Ứ 5.1.1. Khái ni m, phân lo i và vai trò c a t v n đ u t ch ng khoán.ệ ạ ủ ư ấ ầ ư ứ Trong n n kinh t ti n t , ki m ti n và tiêu ti n là hai m t c a m t v n đ mà m iề ế ề ệ ế ề ề ặ ủ ộ ấ ề ỗ cá nhân cho đ n các h gia đình, doanh nghi p, chính ph đ u ph i luôn đ i m t. Khiế ộ ệ ủ ề ả ố ặ ngu n thu nh p hi n t i ch a đ c tích lu đ l n đ tài tr cho các nhu c u chi tiêu dồ ậ ệ ạ ư ượ ỹ ủ ớ ể ợ ầ ự ki n trong t ng lai thì vay m n ho c ti t ki m và tìm cách đ u t đ làm sinh sôi n yế ươ ượ ặ ế ệ ầ ư ể ả n s ti n đó là hai ph ng cách đ c s d ng ph bi n đ gi i quy t tình tr ng m tở ố ề ươ ượ ử ụ ổ ế ể ả ế ạ ấ cân b ng gi a dòng thu nh p hi n t i và chi tiêu trong t ng lai c a các ch th trongằ ữ ậ ệ ạ ươ ủ ủ ể n n kinh t .ề ế góc đ cá nhân, t khi th tr ng ch ng khoán xu t hi n, đ u t là cách đ c aỞ ộ ừ ị ườ ứ ấ ệ ầ ư ượ ư chu ng h n vì trong th c t ngày càng có nhi u ng i sinh s ng ch y u d a vào cácộ ơ ự ế ề ườ ố ủ ế ự kho n l i t c thu đ c t ho t đ ng đ u t ch ng khoán. V n đ là ch , do khuynhả ợ ứ ượ ừ ạ ộ ầ ư ứ ấ ề ở ỗ h ng lây lan tâm lý, khi đ u t ch ng khoán tr nên là m t lĩnh v c kinh doanh h p d n,ướ ầ ư ứ ở ộ ự ấ ẫ ngày càng có nhi u ng i gia nh p th tr ng thì nhà đ u t ph i có h u bi t sâu s c về ườ ậ ị ườ ầ ư ả ể ế ắ ề đ u t . Khi đ i ngũ các nhà đ u t này liên t c b thi u v n ho c b thua thi t trong cácầ ư ộ ầ ư ụ ị ế ố ặ ị ệ phiên giao d ch, thì t v n đ u t có lý do đ đ c ch p nh n nh m t ngh chính th c.ị ư ấ ầ ư ể ượ ấ ậ ư ộ ề ứ Tr c h tướ ế , đ u t c n d ch v t v n b i ki m ti n t đ u t là m t công vi cầ ư ầ ị ụ ư ấ ở ế ề ừ ầ ư ộ ệ không d dàng. Ng i ta có th th ng trong phiên giao d ch này nh ng l i có th thuaễ ườ ể ắ ị ư ạ ể trong các phiên giao d ch sau đó. Do v y, đi u ki n c n đ tr thành nhà đ u t thànhị ậ ề ệ ầ ể ở ầ ư công là ph i có kinh nghi m ho c ít ra là h c t p kinh nghi m t ch d n c a các nhà tả ệ ặ ọ ậ ệ ừ ỉ ẫ ủ ư Ebook.VCU Tài chính ngân hàng 87 Ebook.VCU – www.ebookvcu.com Giáo trình chuyên ngành v n.ấ Đ u t c n d ch v t v n b i vì m c dù có r t nhi u ngu n thông tin tài chính cóầ ư ầ ị ụ ư ấ ở ặ ấ ề ồ s n nh ng không ph i ai cũng có th i gian và kinh nghi m đ phân tích và t mình đ a raẵ ư ả ờ ệ ể ự ư các quy t đ nh đ u t .ế ị ầ ư Đ u t cũng c n t v n b i vì có nhi u s n ph m đ u t khác nhau cho các m cầ ư ầ ư ấ ở ề ả ẩ ầ ư ụ đích là quá trình quy t đ nh phân b ti n ti t ki m vào các l p tài s n khác nhau. Do m iế ị ổ ề ế ệ ớ ả ỗ l p tài s n l i bao g m các ch ng khoán có nh ng đ c tính r i ro, thu nh p và kỳ h nớ ả ạ ồ ứ ữ ặ ủ ậ ạ khác nhau nên m t lý do khác làm nhà đ u t c n đ n nghi p v t v n đ u t là ki nộ ầ ư ầ ế ệ ụ ư ấ ầ ư ế th c vì không ai có th am hi u sâu s c v m i m t.ứ ể ể ắ ề ọ ặ Đ u t cũng r t c n t v n vì t n t i nhi u phong cách (ki u) đ u t khác nhau vàầ ư ấ ầ ư ấ ồ ạ ề ể ầ ư m i m t phong cách l i thích h p v i các l a tu i, cá tính, ngh nghi p, gi i tính khácỗ ộ ạ ợ ớ ứ ổ ề ệ ớ nhau trong nh ng th i đi m khác nhau. Có ng i thích đ u t theo ki u đ u c giá lênữ ờ ể ườ ầ ư ể ầ ơ nên k thu t đ u t c a h là mua, n m gi và ch (c u nguy n) cho giá lên đ bán.ỹ ậ ầ ư ủ ọ ắ ữ ờ ầ ệ ể Ng c l i, cũng có nhi u ng i thích áp d ng k thu t đ u c giá xu ng. Đ c tr ng c aượ ạ ề ườ ụ ỹ ậ ầ ơ ố ặ ư ủ ki u đ u t này là bán tr c ch ng khoán ch a thu c s h u c a mình sau đó mua l iể ầ ư ướ ứ ư ộ ở ữ ủ ạ ch ng khoán này v i hy v ng r ng t i th i đi m mua l i, giá ch ng khoán này s gi mứ ớ ọ ằ ạ ờ ể ạ ứ ẽ ả và do đó s ki m l i theo ki u “tay không b t gi c”.ẽ ế ờ ể ắ ặ T t c nh ng lý do nói trên khi n d ch v t v n đ u t tr nên có ch đ ng trên thấ ả ữ ế ị ụ ư ấ ầ ư ở ỗ ứ ị tr ng tài chính. Ngày nay, s n ph m c a nghi p v t v n tr i dài t t v n chung, tườ ả ẩ ủ ệ ụ ư ấ ả ừ ư ấ ư v n đ i c ng, t v n b ng l i cho đ n t v n b ng các phân tích và khuy n ngh chiấ ạ ươ ư ấ ằ ờ ế ư ấ ằ ế ị ti t, c th bình lu n v n n kinh t , các s ki n hi n hành, bi n đ ng c a th tr ng vàế ụ ể ậ ề ề ế ự ệ ệ ế ộ ủ ị ườ t ng lo i ch ng khoán.ừ ạ ứ 5.1.2. Đi u ki n c a đ u t và t v n đ u t .ề ệ ủ ầ ư ư ấ ầ ư T v n đ u t là m t khoa h c và cũng là m t ngh thu t. Đ có th t v n choư ấ ầ ư ộ ọ ộ ệ ậ ể ể ư ấ khách hàng, đi u quan tr ng là nhà t v n ph i am hi u trò ch i đ u t , ph i th y đ cề ọ ư ấ ả ể ơ ầ ư ả ấ ượ c h i ki m ti n khi ng i khác ch a th y, ph i tìm ra đ c nhi u gi i pháp tài chínhơ ộ ế ề ườ ư ấ ả ượ ề ả khác nhau đ gi i quy t các v n đ tài chính. Vì v y, n u không chu n b m t n n t ngể ả ế ấ ề ậ ế ẩ ị ộ ề ả ki n th c tài chính v ng vàng thì không có uy tín v i các nhà đ u t . Nói chung, theo kinhế ứ ữ ớ ầ ư nghi m c a nhi u nhà t v n đ u t chuyên nghi p, ki n th c tài chính đ c xây d ngệ ủ ề ư ấ ầ ư ệ ế ứ ượ ự và hình thành trên b n n t ng hay b n đi u ki n c n ch y u là k toán, đ u t , thố ề ả ố ề ệ ầ ủ ế ế ầ ư ị tr ng và pháp lu t.ườ ậ Ebook.VCU Tài chính ngân hàng 88 Ebook.VCU – www.ebookvcu.com Giáo trình chuyên ngành - Đ u tiên:ầ Nhà t v n ph i ư ấ ả am hi u k toánể ế . Đ đ c và hi u đ c các báo cáo tàiể ọ ể ượ chính, nhà t v n ph i đ c trang b các ki n th c v k toán đ có th nh n bi t đi mư ấ ả ượ ị ế ứ ề ế ể ể ậ ế ể m nh, m t y u c a b t kỳ doanh nghi p nào đ ch n l a ho c t v n cho khách hàngạ ặ ế ủ ấ ệ ể ọ ự ặ ư ấ ch n l a.ọ ự - Th hai:ứ đ u tầ ư và con đ ng đi đ n s thành công trong lĩnh v c đ u t chính làườ ế ự ự ầ ư h c h i, nghiên c u, đ ng th i tìm ki m m t hay nhi u chi n thu t, chi n l c đ u tọ ỏ ứ ồ ờ ế ộ ề ế ậ ế ượ ầ ư hi u qu . Nhà t v n ph i bi t nh ng chi n l c đ u t khôn ngoan đ có th tìm ki mệ ả ư ấ ả ế ữ ế ượ ầ ư ể ể ế ti n m t cách d dàng. N u không, d s ch y theo đám đông ho c mua bán theo c mề ộ ễ ế ễ ẽ ạ ặ ả tính ho c tin đ n.ặ ồ - Th ba:ứ hi u bi t v ể ế ề th tr ngị ườ cũng là m t đi u ki n quan tr ng. Nhà t v nộ ề ệ ọ ư ấ ph i nh y bén v i th tr ng đ giúp khách hàng kh c ph c hi n t ng mua lúc khôngả ạ ớ ị ườ ể ắ ụ ệ ượ nên mua (nh p cu c tr ) ho c hi n t ng bán lúc không nên bán (quá s m) t c là ph iậ ộ ễ ặ ệ ượ ớ ứ ả bi t khi nào c n ph i nh y vào cu c ch i và bi t khi nào c n ph i thoát ra.ế ầ ả ả ộ ơ ế ầ ả - Th t :ứ ư am hi u ể pháp lu tậ Nhà t v n chuyên ngh êp, ngoài các ki n th c chuyên môn c n ph i am hi u ư ấ ị ế ứ ầ ả ể pháp lu tậ , không ch đ n thu n là pháp lu t v ch ng khoán mà còn ph i am hi u các b lu tỉ ơ ầ ậ ề ứ ả ể ộ ậ có liên quan khác nh lu t thu , lu t doanh nghi p, lu t khuy n khích đ u t … đ tư ậ ế ậ ệ ậ ế ầ ư ể ư v n cho khách hàng.ấ 5.2. QU N LÝ DANH M C Đ U TẢ Ụ Ầ Ư 5.2.1. Khái ni m, phân lo i và vai trò c a qu n lý danh m c đ u tệ ạ ủ ả ụ ầ ư Đ ki m ti n, ph i đ u t . Mu n tr thành nhà đ u t thành công, nhà đ u t ph iể ế ề ả ầ ư ố ở ầ ư ầ ư ả chu n b m t n n t ng ki n th c tài chính v ng vàng. N u nhà đ u t ch a có đ ki nẩ ị ộ ề ả ế ứ ữ ế ầ ư ư ủ ế th c hay ch a có th i gian đ b sung ki n th c, đ tránh r i ro th ng g p trong đ uứ ư ờ ể ổ ế ứ ể ủ ườ ặ ầ t , t t nh t nhà đ u t nên u thác ti n ti t ki m c a mình cho các qu đ u t ho c côngư ố ấ ầ ư ỷ ề ế ệ ủ ỹ ầ ư ặ ty ch ng khoán (đ c c p phép th c hi n d ch v qu n lý danh m c đ u t ) qu n lý.ứ ượ ấ ự ệ ị ụ ả ụ ầ ư ả Thông th ng, đ gi m thi u r i ro, ch ng khoán không đ c n m gi m t cáchườ ể ả ể ủ ứ ượ ắ ữ ộ riêng l mà đ c n m gi cùng các ch ng khoán khác trong m t danh m c đ u t , vì nhẻ ượ ắ ữ ứ ộ ụ ầ ư ư m t quy lu t r i ro c a m t danh m c đ u t s gi m khi s ch ng khoán trong danhộ ậ ủ ủ ộ ụ ầ ư ẽ ả ố ứ m c tăng lên. M t danh m c đ u t là m t nhóm các ch ng khoán đ u t và ụ ộ ụ ầ ư ộ ứ ầ ư Qu n lýả danh m c đ u t ụ ầ ư hay qu n lý đ u t ả ầ ư là quá trình qu n lý ti n ả ề do khách hàng u thácỷ đ u t ho c ti n thu đ c t các nhà đ u t vào các qu đ u t phù h p v i m c đíchầ ư ặ ề ượ ừ ầ ư ỹ ầ ư ợ ớ ụ Ebook.VCU Tài chính ngân hàng 89 Ebook.VCU – www.ebookvcu.com Giáo trình chuyên ngành đ u t đã xác đ nh ho c đã đ c công b trong b n cáo b ch c a qu . V th c ch t,ầ ư ị ặ ượ ố ả ạ ủ ỹ ề ự ấ qu n lý danh m c đ u t là nghiên c u, l a ch n cách th c k t h p các lo i ch ng khoánả ụ ầ ư ứ ự ọ ứ ế ợ ạ ứ riêng l v i các m c r i ro khác nhau vào m t ẻ ớ ứ ủ ộ t h p đ u t ổ ợ ầ ư (danh m c đ u t ) đụ ầ ư ể gi m r i ro đ u t v i m c (l i nhu n kỳ v ng xác đ nh tr c) ho c đ tăng l i nhu nả ủ ầ ư ớ ứ ợ ậ ọ ị ướ ặ ể ợ ậ kỳ v ng cho danh m c đ u t mà không làm tăng r i ro t ng ng.ọ ụ ầ ư ủ ươ ứ 5.2.2. Nh ng yêu c u đ t ra trong qu n lý doanh m c đ u tữ ầ ặ ả ụ ầ ư 5.2.3. Quy trình qu n lý danh m c đ u tả ụ ầ ư Dù qu n lý đ u t cho các nhà đ u t cá nhân hay cho t p th (t ch c), dù là nhàả ầ ư ầ ư ậ ể ổ ứ qu n lý đ u t nghi p d hay chuyên nghi p, đ t o nên m t danh m c đ u t thích h pả ầ ư ệ ư ệ ể ạ ộ ụ ầ ư ợ v i tong đ i t ng khách hàng, đ u ph i theo m t quy trình bao g m năm b c (Hìnhớ ố ượ ề ả ộ ồ ướ 4.2). - B c 1:ướ Là b c quan tr ng trong quy trình qu n lý danh m c đ u t là tìm hi uướ ọ ả ụ ầ ư ể khách hàng đ ể thi t l p m c tiêu đ u tế ậ ụ ầ ư. Nhà qu n lý ph i ti p xúc và làm vi c v i nhàả ả ế ệ ớ đ u t đ tìm hi u khách hàng là ai, nhu c u c a h là gì, m c tiêu và gi i h n đ u t ,ầ ư ể ể ầ ủ ọ ụ ớ ạ ầ ư th i gian đ u t cũng nh m c đ r i ro mà h có th ch p nh n.ờ ầ ư ư ứ ộ ủ ọ ể ấ ậ - B c 2:ướ Thi t l p chính sách đ u tế ậ ầ ư. Trong b c này, nhà qu n lý ph i xâyướ ả ả d ng các chính sách đ u t đ phân b v n u thác đ u t vào các l p tài s n khác nhauự ầ ư ể ổ ố ỷ ầ ư ớ ả (c phi u, trái phi u, b t đ ng s n…) đ đáp ng các m c tiêu đ u t đã đ c xác đ nh.ổ ế ế ấ ộ ả ể ứ ụ ầ ư ượ ị Ch ng h n, v i nh ng khách hàng mu n duy trì m t m c đa d ng hoá và an toàn nh tẳ ạ ớ ữ ố ộ ứ ạ ấ đ nh: Chính sách đ u t thích h p là gi i h n t l v n đ u t trong nh ng l p tài s nị ầ ư ợ ớ ạ ỷ ệ ố ầ ư ữ ớ ả nh t đ nh ho c v i b t c nhà phát hành nào.ấ ị ặ ớ ấ ứ Hình 5.2. Quy trình qu n lý danh m c đ u tả ụ ầ ư - B c 3:ướ Ch n l a m t chi n l c đ u t . Có hai chi n l c xây d ng danh m cọ ự ộ ế ượ ầ ư ế ượ ự ụ đ u t là chi n l c xây d ng danh m c đ u t th đ ng và chi n l c xây d ng danhầ ư ế ượ ự ụ ầ ư ụ ộ ế ượ ự m c đ u t ch đ ng. N u nh trong ụ ầ ư ủ ộ ế ư chi n l c đ u t ch đ ngế ượ ầ ư ủ ộ , nhà qu n lý danhả m c đ u t s d ng nh ng thông tin s n có và các k thu t d báo đ c g ng tìm ki mụ ầ ư ử ụ ữ ẵ ỹ ậ ự ể ố ắ ế Ebook.VCU Tài chính ngân hàng 90 Thi t l p ế ậ m c tiêu ụ đ u tầ ư Thi t l p ế ậ chính sách đ u tầ ư Thi t l p ế ậ chi n l c ế ượ đ u tầ ư Ch n l a tài ọ ự s nả Đo l ng và ườ đánh giá k t ế quả Ebook.VCU – www.ebookvcu.com Giáo trình chuyên ngành và nh n d ng các ch ng khoán đã b đánh giá sai nh m thay đ i s k t h p c a các l pậ ạ ứ ị ằ ổ ự ế ợ ủ ớ tài s n khác nhau cho phù h p v i đi u ki n c a th tr ng, sau đó ti n hành c c u l iả ợ ớ ề ệ ủ ị ườ ế ơ ấ ạ m t danh m c đ u t t t h n thì trong chi n l c đ u t th đ ng, hi u qu đ u t chộ ụ ầ ư ố ơ ế ượ ầ ư ụ ộ ệ ả ầ ư ỉ d a hoàn toàn vào đa d ng hoá các ch ng khoán riêng l đã đ c đ nh giá tr c đây.ự ạ ứ ẻ ượ ị ướ - B c 4: L a ch n các ch ng khoán ướ ự ọ ứ đ hình thành nên m t t h p đ u t cóể ộ ổ ợ ầ ư hi u qu . B ng m t danh m c đ u t t i u, v i m t m c r i ro cho tr c, l i nhu nệ ả ằ ộ ụ ầ ư ố ư ớ ộ ứ ủ ướ ợ ậ đem l i t t h p đ u t này s l n nh t ho c, v i m t m c l i t c kỳ v ng đã xác đ nh,ạ ừ ổ ợ ầ ư ẽ ớ ấ ặ ớ ộ ứ ợ ứ ọ ị r i ro đem l i t t h p đ u t là nh nh t.ủ ạ ừ ổ ợ ầ ư ỏ ấ Kinh nghi m th c t cho th y l a ch n ch ng khoán đ phân b vào danh m c đ uệ ự ế ấ ự ọ ứ ể ổ ụ ầ t là b c quan tr ng nh t khi xây d ng danh m c đ u t , vì ng i ta c tính phân bư ướ ọ ấ ự ụ ầ ư ườ ướ ổ tài s n chi m kho ng 90% bi n đ ng v l i nhu n c a danh m c đ u t . V n đ quanả ế ả ế ộ ề ợ ậ ủ ụ ầ ư ấ ề tr ng đ t ra là các l a ch n bao nhiêu ch ng khoán đ c c u vào danh m c đ u t nh mọ ặ ự ọ ứ ể ơ ấ ụ ầ ư ằ phân tán r i ro phi h th ng. Các nghiên c u g n đây đã ch ng minh r ng m t danh m củ ệ ố ứ ầ ứ ằ ộ ụ đ u t đ c đa d ng hoá t t là m t danh m c có trên 40 ch ng khoán trong m t s ngànhầ ư ượ ạ ố ộ ụ ứ ộ ố khác nhau. - B c 5: Đo l ng và đ nh giá k t quướ ườ ị ế ả, là b c khó khăn nh t trong quá trìnhướ ấ qu n lý danh m c đ u t c a các nhà qu n lý danh m c đ u t c a các nhà qu n lý danhả ụ ầ ư ủ ả ụ ầ ư ủ ả m c đ u t chuyên nghi p. Trên c s c a k t qu đo l ng và đ nh giá hi u qu đ u tụ ầ ư ệ ơ ở ủ ế ả ườ ị ệ ả ầ ư và trên c s ki m soát liên t c đi u ki n th tr ng, nhà qu n lý danh m c đ u t l iơ ở ể ụ ề ệ ị ườ ả ụ ầ ư ạ c p nh t và b sung l i chính sách và chi n l c đ u t . V y, qu n tr đ u t là m t quáậ ậ ổ ạ ế ượ ầ ư ậ ả ị ầ ư ộ trình liên t c.ụ 5.2.4. Các ph ng pháp qu n lí danh m c đ u t ươ ả ụ ầ ư 5.2.4.1 Qu n lí danh m c đ u t trái phi uả ụ ầ ư ế Có 3 ph ng pháp qu n lí: th đ ng, bán ch đ ng và ch đ ng.ươ ả ụ ộ ủ ộ ủ ộ  Qu n lí th đ ngả ụ ộ * Khái ni mệ Qu n lí thu đ ng là chi n l c mua và n m gi trái phi u cho đ n khi đáo h n màả ộ ế ượ ắ ữ ế ế ạ không c n quan tâm đ n bi n đ ng lãi su t. Đ i v i chi n l c này, v c b n khôngầ ế ế ộ ấ ố ớ ế ượ ề ơ ả ph i b t bu c phân tích d báo tình hình bi n đ ng lãi su t, song nhà qu n lí v n c nả ắ ộ ự ế ộ ấ ả ẫ ầ phân tích đ đa d ng hóa danh m c đ u t nh m gi m thi u r i ro và xác đ nh s l ngể ạ ụ ầ ư ằ ả ể ủ ị ố ượ trái phi u c n đ a vào danh m c phù h p v i đ l n c a danh m c đ u t . Theo ph ngế ầ ư ụ ợ ớ ộ ớ ủ ụ ầ ư ươ pháp này t t nh t là đ u t vào các danh m c có thành ph n trái phi u t ng t nh cácố ấ ầ ư ụ ầ ế ươ ự ư Ebook.VCU Tài chính ngân hàng 91 Ebook.VCU – www.ebookvcu.com Giáo trình chuyên ngành ch s trên th tr ng nh m thu đ c k t qu t ng t nh c a ch s đó.ỉ ố ị ườ ằ ượ ế ả ươ ự ư ủ ỉ ố * Các b c ti n hành khi th c hi n chi n l c đ u t th đ ngướ ế ự ệ ế ượ ầ ư ụ ộ B1. L a ch n ch s trái phi uự ọ ỉ ố ế : Các y u t tác đ ng đ n quy t đ nh l a ch n:ế ố ộ ế ế ị ự ọ - Xác đ nh m c đ r i ro thanh toán mà ng i đ u t có th ch p nh n (r i roị ứ ộ ủ ườ ầ ư ể ấ ậ ủ thanh toán c a TPDN cao h n TPCP)ủ ơ - Ph i tuân th m c tiêu c a nhà đ u t : ví d : n u m c tiêu c a nhà đ u t là l aả ủ ụ ủ ầ ư ụ ế ụ ủ ầ ư ự ch n nh ng danh m c có đ bi n thiên l i su t th p thì c n đ u t d a theo các ch s cóọ ữ ụ ộ ế ợ ấ ấ ầ ầ ư ự ỉ ố th i gian đáo h n bình quân r t ng n.ờ ạ ấ ắ Ví d m t s lo i ch s trái phi u trên TTCK Mĩ:ụ ộ ố ạ ỉ ố ế Ch s TP th tr ng t ng th : Lehman Brothers Aggregate Index (6500TP), Merrillỉ ố ị ườ ổ ế Lynch Domestic Market Index (5000), Salomon Brothers Broad Invesment – grade Bond Index (5000). Ch s th tr ng chuyên ngành: Gov.Bond Index, Gov.Corporate Bond Index,ỉ ố ị ườ Corporate Bond Index, Mortgate Backed Securities Index, Yankee Bond Index, World Gov. Bond Index, Eurodollar Bond Index… B2. Ph ng pháp đ u tươ ầ ư: khi ng i qu n lí danh m c đã quy t đ nh nên đ u tườ ả ụ ế ị ầ ư theo ch s nào thì ph i xây d ng danh m c đ u t theo phiên b n c a ch s đó. Đ th cỉ ố ả ự ụ ầ ư ả ủ ỉ ố ể ự hi n công vi c này, ng i qu n lí có th th c hi n m t s ph ng pháp sau:ệ ệ ườ ả ể ự ệ ộ ố ươ - Mua t t c trái phi u có ch s chu n d ki n đã ch n v i t tr ng đ u t vàoấ ả ế ỉ ố ẩ ự ế ọ ớ ỉ ọ ầ ư m i lo i trái phi u b ng t tr ng trái phi u đó chi m trong ch s chu n (đòi h i s l ngỗ ạ ế ằ ỉ ọ ế ế ỉ ố ẩ ỏ ố ượ v n r t l n).ố ấ ớ - Ch mua ch n l c m t s l ng nh t đ nh các trái phi u trong ch s . Theoỉ ọ ọ ộ ố ượ ấ ị ế ỉ ố ph ng pháp này ch c n s v n ít v n có th th c hi n đ c nh ng m c đ đa d ngươ ỉ ầ ố ố ẫ ể ự ệ ựợ ư ứ ộ ạ hóa không cao. Ph ng pháp mua ch n l c: ươ ọ ọ chia nh là ph ng pháp th ng đ c s d ng phỏ ươ ườ ượ ử ụ ổ bi n h n c . Đây là ph ng pháp phân ch s theo các nhóm nh đ i di n cho nh ng đ cế ơ ả ươ ỉ ố ỏ ạ ệ ữ ặ tính khác nhau c a ch s . Cách chia th ng theo các đ c tính sau:ủ ỉ ố ườ ặ - Th i gian đáo h n bình quânờ ạ - Lãi su t couponấ - Th i gian đáo h nờ ạ - Lĩnh v c ngành ngh (TPCP, TPDN, ngành kd…)ự ề - M c đ tín nhi mứ ộ ệ Ebook.VCU Tài chính ngân hàng 92 Ebook.VCU – www.ebookvcu.com Giáo trình chuyên ngành - Đ c đi m trái phi u (lãi su t c đ nh, th n i, có b o đ m hay không…)ặ ể ế ấ ố ị ả ổ ả ả  Qu n lí bán ch đ ngả ủ ộ Ph ng pháp qu n lí th đ ng đ n thu n ch có tác d ng đa d ng hóa danh m c,ươ ả ụ ộ ơ ầ ỉ ụ ạ ụ giúp gi m thi u ph n r i ro không h th ng c a danh m c và đ t đ c k t qu t ng tả ể ầ ủ ệ ố ủ ụ ạ ượ ế ả ươ ự m c bình quân c a th tr ng mà không có tác d ng phòng tránh ru ro h th ng.ứ ủ ị ườ ụ ỉ ệ ố Đ danh m c đ t đ c m c tiêu đ ra và phòng tránh c các r i ro h th ng, cácể ụ ạ ượ ụ ề ả ủ ệ ố nhà qu n lí danh m c m t m t thi t l p danh m c theo ph ng pháp th đ ng, m t m tả ụ ộ ặ ế ậ ụ ươ ụ ộ ộ ặ qu n lí danh m c mang tính ch đ ng. Ph ng pháp này g i là qu n lí bán ch đ ng.ả ụ ủ ộ ươ ọ ả ủ ộ M t s ph ng pháp qu n lí bán ch đ ngộ ố ươ ả ủ ộ + Trung hòa r i ro: đây là ph ng pháp ph bi n trong chi n l c lo i b r i roủ ươ ổ ế ế ượ ạ ỏ ủ cho danh m c đ u t . Đó là bi n pháp xây d ng 1 danh m c trái phi u sao cho khi lãi su tụ ầ ư ệ ự ụ ế ấ bi n đ ng thì r i ro v giá và r i ro v tái đ u t gây nh ng tác đ ng b ng nhau vàế ộ ủ ề ủ ề ầ ư ữ ộ ằ ng c chi u nhau dó đó chúng tri t tiêu nhau và vì v y danh m c đ u t không b nhượ ề ệ ậ ụ ầ ư ị ả h ng.ưở + Lo i b r i ro:ạ ỏ ủ - Lo i b r i ro t ng danh m c đ u t : Đ lo i b r i ro cho 1 danh m c đ u tạ ỏ ủ ừ ụ ầ ư ể ạ ỏ ủ ụ ầ ư ph i xây d ng 1 danh m c đ u t cho th i gian đáo h n bình quân (TGĐHBQQ) c a cả ự ụ ầ ư ờ ạ ủ ả danh m c đ u t b ng kì đ u t d ki n. Do trong su t giai đo n đ u t , TGĐHBQ c aụ ầ ư ằ ầ ư ự ế ố ạ ầ ư ủ danh m c s bi n đ i khác v i kì đ u t nên g i qu n lí danh m c đ u t ph i th ngụ ẽ ế ổ ớ ầ ư ườ ả ụ ầ ư ả ườ xuyên c c u l i danh mc sao cho TGĐHBQ c a danh m c đó luôn kh p v i kì đ u t .ơ ấ ạ ụ ủ ụ ớ ớ ầ ư Thông th ng các nhà qu n lí chuyên nghi p có th đi u ch nh l i danh m c theo đ nh kìườ ả ệ ể ề ỉ ạ ụ ị (ch ng h n hàng tháng hay hàng quý) và ti n hành c c u l i m i khi có bi n đ ng lãiẳ ạ ế ơ ấ ạ ỗ ế ộ su t.ấ - Lo i b r i ro cho t ng tài s n qu n lí:ạ ỏ ủ ổ ả ả  Qu n lí ch đ ngả ủ ộ Chi n l c ch đ ng là ph ng pháp mà ng i qu n lí danh m c dùng tài tiênế ượ ủ ộ ươ ườ ả ụ đoán và th thu t đ u t c a mình đ xây d ng ác danh m c đ u t đ t m c sinh l i caoủ ậ ầ ư ủ ể ự ụ ầ ư ạ ứ ờ h n m c sinh l i chung c a th tr ng.ơ ứ ờ ủ ị ườ Các y u t ch y u mà nhà qu n lí danh m c theo dõi và d đoán:ế ố ủ ế ả ụ ự - Thay đ i m t b ng lãi su tổ ặ ằ ấ - Thay đ i c c u kì h n lãi su t (hay đ ng cong lãi su t)ổ ơ ấ ạ ấ ườ ấ - Thay đ i m c chênh l ch lãi su t gi a các lo i trái phi u khác nhauổ ứ ệ ấ ữ ạ ế Ebook.VCU Tài chính ngân hàng 93 Ebook.VCU – www.ebookvcu.com Giáo trình chuyên ngành M t s ph ng pháp áp d ng ch y uộ ố ươ ụ ủ ế (1) Chi n l c hoán đ iế ượ ổ (còn g i là l a ch n ch ng khoán riêng l - Individualọ ự ọ ứ ẻ securities selection strategy) - Đánh giá 2 lo i TP t ng đ ng ch t l ng và th i gian đáo h n, chuy n lo i cóạ ươ ươ ấ ượ ờ ạ ể ạ coupon th p sang lo i có coupon cao nh ng giá l i không cao h n nhi u đ hi v ng thuấ ạ ư ạ ơ ề ể ọ đ c l i su t cao h n. Ph ng pháp này g i là hoán đ i l i su t đ n thu n.ượ ợ ấ ơ ươ ọ ổ ợ ấ ơ ầ Ví d : chuy n t trái phi u có coupon 10%, đáo h n 30 năm, giá 87,47, cho l iụ ể ừ ế ạ ợ su t11,5% sang trái phi u cùng ch t l ng và th i gian đáo h n có coupon 12%, giá 100ấ ế ấ ượ ờ ạ cho l i su t 12%.ợ ấ - Khai thác các đ nh giá sai t m th i c a th tr ng v giá tr ch ng khoán. Ch ngị ạ ờ ủ ị ườ ề ị ứ ẳ h n có 2 lo i TP t ng đ ng v ch t l ng (đ r i ro), lĩnh v c ho t đ ng, coupon vàạ ạ ươ ươ ề ấ ượ ộ ủ ự ạ ộ th i gian đáo h n, nh ng lãi su t đáo h n l i khác nhau (t c giá tr khác nhau) thì ng i taờ ạ ư ấ ạ ạ ứ ị ườ s thay th trái phi u có l i su t th p (giá cao) đ đ i l y TP có l i su t cao (giá th p).ẽ ế ế ợ ấ ấ ể ổ ấ ợ ấ ấ Đây là ph ng pháp hoán đ i thay th .ươ ổ ế Ví d : hoán đ i TP đáo h n 30 năm, coupon 12%, giá ngang m nh giá cho l i su tụ ổ ạ ệ ợ ấ 12% sang 1 TP ch t l ng, th i gian đáo h n và coupon t ng t , giá 98,4 cho ra l i su tấ ượ ờ ạ ươ ự ợ ấ 12,2%. - D đoán m c đ tín nhi m c a 1 công ty có xu h ng tăng lên, t c là l i su tự ứ ộ ệ ủ ướ ứ ợ ấ đ u t vào trái phi u do công ty này phát hành s gi m (giá TP s tăng), do v y ph i muaầ ư ế ẽ ả ẽ ậ ả lo i TP này và bán lo i t ng đ ng không có tri n v ng.ạ ạ ươ ươ ể ọ Tuy nhiên các chi n l c hoán đ i trên đây có m t s r i ro mà nhà qu n lí danhế ượ ổ ộ ố ủ ả m c c n nh n bi t. Đó là vi c TP đ c hoán đ i ch a ch c đã hoàn toàn t ng đ ng vụ ầ ậ ế ệ ượ ổ ư ắ ươ ồ ề m t ch t l ng v i TP ban đ u. H n n a các lo i TP th ng có th i gian đáo h n vàặ ấ ượ ớ ầ ơ ữ ạ ườ ờ ạ coupon t ng t ch ch a h n gi ng nhau hoàn toàn. Do v y, s chênh l nh v l i su tươ ự ứ ư ẳ ố ậ ự ệ ề ợ ấ trên đây có th là s tr giá cho đ l i khác nhau ch ch a h n là do th tr ng đ nh giáể ự ả ộ ồ ứ ư ẳ ị ườ ị sai. (2) Chi n l c d đoán lãi su tế ượ ự ấ (interest rate anticipation) Đây là ph ng pháp đ n gi n nh t c a chi n l c đ u t ch đ ng. Chìa khóaươ ơ ả ấ ủ ế ượ ầ ư ủ ộ c a ph ng pháp này là ph i d báo tiên đoán đ c xu h ng bi n đ ng c a lãi su tủ ươ ả ự ượ ướ ế ộ ủ ấ trong t ng lai đ t đó xây d ng 1 danh m c nh y c m v i s bi n đ ng đó. Vì th iươ ể ừ ự ụ ạ ả ớ ự ế ộ ờ gian đáo h n bình quân là đ n v đo m c nh y c m c a danh m c t i s bi n đ ng lãiạ ơ ị ứ ạ ả ủ ụ ớ ự ế ộ su t nên khi ng i qu n lí tiên đoán lãi su t s gi m thì c n xây d ng danh m c đ u tấ ườ ả ấ ẽ ả ầ ự ụ ầ ư có TGĐHBQ dài và ng c l i.ượ ạ Ebook.VCU Tài chính ngân hàng 94 Ebook.VCU – www.ebookvcu.com Giáo trình chuyên ngành Trong quá trình đ u t cũng b ng cách đoán lãi su t này nhà qu n lí có th thay đ iầ ư ằ ấ ả ể ổ TGĐHBQ c a danh mc b ng cách hoán đ i 1 trái phi u trong danh m c có TGĐHBQủ ụ ằ ổ ế ụ th p đ l y 1 TP khác có TGĐHBQ dài h n đ đi u ch nh TGĐHBQ c a danh m c.ấ ể ấ ơ ể ề ỉ ủ ụ (3) Các chi n l c khácế ượ : chi n l c d đoán chênh l ch đ ng cong lãi su t,ế ượ ự ệ ườ ấ chi n l c d đoán m c bi n đ ng lãi su t…ế ượ ự ứ ế ộ ấ 5.2.4.2 Qu n lí danh m c đ u t có r i ro (c phi u)ả ụ ầ ư ủ ổ ế  Qu n lí th đ ngả ụ ộ Khái ni mệ Là chi n l c mua CP d a theo 1 s ch s chu n nào đó và n m gi lâu dài kho nế ượ ự ố ỉ ố ẩ ắ ữ ả đ u t . Tuy nhiên đi u này không có nghĩa ch đ n thu n mua và n m gi CP lâu dài màầ ư ề ỉ ơ ầ ắ ữ đôi khi danh m c cũng c n đ c c c u l i khi ph i tái đ u t các kho n c t c nh n vụ ầ ượ ơ ấ ạ ả ầ ư ả ổ ứ ậ ề và do có m t s CP b h p nh t ho c ph i ra kh i danh m c ch ng khoán đ u t theo chộ ố ị ợ ấ ặ ả ỏ ụ ứ ầ ư ỉ s chu n.ố ẩ M c đích c a chi n l c này không ph i đ t o ra m t danh m c v t tr i ch sụ ủ ế ượ ả ể ạ ộ ụ ượ ộ ỉ ố chu n (ch s m c tiêu), mà t o ra danh m c c phi u có s l ng và ch ng lo i CP g nẩ ỉ ố ụ ạ ụ ổ ế ố ượ ủ ạ ầ gi ng v i ch s chu n nh m thu hút đ c m c l i su t đ u t t ng đ ng v i l i su tố ớ ỉ ố ẩ ằ ượ ứ ợ ấ ầ ư ươ ươ ớ ợ ấ c a ch s đó.ủ ỉ ố Hi u qu c a danh m c này đ c đánh giá d a trên kh năng c a nhà qu n lí danhệ ả ủ ụ ượ ự ả ủ ả m c trong vi c tuân theo ch s chu n, t c là kh năng gi m thi u nh ng sai l ch so v iụ ệ ỉ ố ẩ ứ ả ả ể ữ ệ ớ ch s chu n.ỉ ố ẩ Các ph ng pháp xây d ng danh m c qu n lí đ u t CP th đ ng ươ ự ụ ả ầ ư ụ ộ - L p l i hoàn toàn m t ch s nào đó: theo ph ng pháp này t t c các lo i CPậ ạ ộ ỉ ố ươ ấ ả ạ n m trong ch s đ c mua vào theo 1 t l b ng t tr ng v n mà c phi u đó chi m giằ ỉ ố ượ ỉ ệ ằ ỉ ọ ố ổ ế ế ữ trong ch s này. Ví d : m t s lo i ch s ph bi n nh t Mĩ: S&P 500, 400 và 200;ỉ ố ụ ộ ố ạ ỉ ố ổ ế ấ ở Wilshine 5000, Russell 2000. Ph ng pháp này ch c ch n giúp nhà qu n lí thu đ c k tươ ắ ắ ả ượ ế qu đ u t g n gi ng v i k t qu c a ch s , nh ng có 1 s nh c đi m:ả ầ ư ầ ố ớ ế ả ủ ỉ ố ư ố ượ ể + Vì mua nhi u CP nên chi phí giao d ch l n (n u phí giao d ch tính theo món)→ l iề ị ớ ế ị ợ su t đ u t gi m.ấ ầ ư ả + Trong quán trình n m gi danh m c đ u t đó, nhà qu n lí s đ c nh n c t cắ ữ ụ ầ ư ả ẽ ượ ậ ổ ứ t vi c s h u c phi u. Tuy nhiên m i công ty có 1 chi n l c chi tr khác nhau nênừ ệ ở ữ ổ ế ỗ ế ượ ả lu ng c t c nh n đ c r i rác, d n đ n vi c tái đ u t b phân tán, và có th b l cácồ ổ ứ ậ ượ ả ẫ ế ệ ầ ư ị ể ỏ ỡ c h i đ u t …ơ ộ ầ ư - Ph ng pháp ch n nhóm m u: v i ph ng pháp này, nhà qu n lí ch c n ch nươ ọ ẫ ớ ươ ả ỉ ầ ọ Ebook.VCU Tài chính ngân hàng 95 Ebook.VCU – www.ebookvcu.com Giáo trình chuyên ngành m t nhóm các ch ng khoán đ i di n cho ch s chu n theo t l t ng ng v i t tr ngộ ứ ạ ệ ỉ ố ẩ ỉ ệ ươ ứ ớ ỉ ọ v n c a t ng CP có trong ch s chu n. Ph ng pháp này có u đi m gi m chi phí giaoố ủ ừ ỉ ố ẩ ươ ư ể ả d ch vì s l ng ch ng khoán mua vào ít nh ng không b o đ m ch c ch n l i su t đ uị ố ượ ứ ư ả ả ắ ắ ợ ấ ầ t đ t đ c s t ng đ ng v i l i su t thu nh p c a ch s chu n.ư ạ ượ ẽ ươ ươ ớ ợ ấ ậ ủ ỉ ố ẩ - Các ph ng pháp khác: Ph ng pháp l p trình b c 2…ươ ươ ậ ậ  Qu n lí ch đ ngả ủ ộ M c tiêu c a chi n l c này là nh m thu đ c l i su t đ u t cao h n l i su tụ ủ ế ượ ằ ượ ợ ấ ầ ư ơ ợ ấ c a danh m c th đ ng chu n, ho c thu đ c m c l i nhu n trên trung bình ng v i 1ủ ụ ụ ộ ẩ ặ ượ ứ ợ ậ ứ ớ m c r i ro nh t đ nh.ứ ủ ấ ị Quy trình qu n lí danh m c đ u t ch đ ngả ụ ầ ư ủ ộ - Xác đ nh m c tiêuị ụ - L p ra m t danh m c chu nậ ộ ụ ẩ - Xây d ng 1 chi n l c và k t c u danh m c đ u t t i u th a mãn nhu c uự ế ượ ế ấ ụ ầ ư ố ư ỏ ầ ng i đ u t theo quy trình sau:ườ ầ ư Th c hi n phân tích nh ng ngành và công ty riêng l th a mãn m c tiêu đ t raự ệ ữ ẻ ỏ ụ ặ Tính toán xác đ nh s l ng CP trong danh m c sao cho đ t m c đa d ng hóa caoị ố ượ ụ ạ ứ ạ nh t trong ph m vi gi i h n c a kho n ti n đ u t .ấ ạ ớ ạ ủ ả ề ầ ư Phân b kho n đ u t (sau khi xác đ nh s l ng và ch ng lo i CP c n mua)ổ ả ầ ư ị ố ượ ủ ạ ầ - Theo dõi đánh giá các bi n đ ng c a CP trong danh m c và tái c u trúc danh m cế ộ ủ ụ ấ ụ Lí do ph i tái c u trúc danh m c đ u t :ả ấ ụ ầ ư →Các nhà qu n lí d a vào d đoán di n bi n kinh t vĩ mô và các thay đ i tìnhả ự ự ễ ế ế ổ hình ho t đ ng doanh nghi p đ đánh giá s bi n đ ng giá t ng quan gi a các lo i CPạ ộ ệ ể ự ế ộ ươ ữ ạ thu c các lĩnh v c ngành ngh khác nhau, ho c cùng m t lĩnh v c đ rút b t v n t lo iộ ự ề ặ ộ ự ể ớ ố ừ ạ CP có nguy c s t giá chuy n sanhg CP khác có ti m năng h n.ơ ụ ể ề ơ →Các nhà qu n lí th y c n ph i chuy n đ u t CP t lĩnh v c này sang lĩnh v cả ấ ầ ả ể ầ ư ừ ự ự khác nh m đa d ng hóa và phòng ng a r i ro vì lo i CP đang n m gi có nguy c tăngằ ạ ừ ủ ạ ắ ữ ơ m c r i ro.ứ ủ →Trong quá trình đ u t nhà qu n lí phát hi n ra m t s CK khác đang t m th i bầ ư ả ệ ộ ố ạ ờ ị đ nh giá th p h n giá tr th c c a nó, do v y pah mua các CP này đ thay th cho 1 s CPị ấ ơ ị ự ủ ậ ỉ ể ế ố t ng đ ng (cùng lĩnh v c, cùng đ r i ro…) hi n cso trong danh m c, ho c ng c l iươ ươ ự ộ ủ ệ ụ ặ ượ ạ n u th y CP trong danh m c b đ nh giá cao thì có th bán đi thay th b ng lo i t ngế ấ ụ ị ị ể ế ằ ạ ươ đ ng khác không b đ nh giá cao.ươ ị ị Ph ng pháp l a ch n CPươ ự ọ Ebook.VCU Tài chính ngân hàng 96 Ebook.VCU – www.ebookvcu.com Giáo trình chuyên ngành V m t kĩ thu t, đ th c hi n vi c l a ch n CP ng i ta có th áp d ng m t sề ặ ậ ể ự ệ ệ ự ọ ườ ể ụ ộ ố bi n pháp nh l p danh sách theo ch tiêu ho c đánh giá theo đ nh l ng.ệ ư ậ ỉ ặ ị ượ - Ph ng pháp l p danh sách đ n thu n là vi c li t kê t t c các ch tiêu c n đ cươ ậ ơ ầ ệ ệ ấ ả ỉ ầ ượ th a mãn (k c ch tiêu do ng i đ u t đ t ra và ch tiêu phân tích) và đ a vào máy tínhỏ ể ả ỉ ườ ầ ư ặ ỉ ư đ l p danh sách nh ng CP th a mãn các ch tiêu đó. Các ch tiêu đ t ra có th bao g m:ể ậ ữ ỏ ỉ ỉ ặ ể ồ v n, h s P/E, ngành ngh , ROE, t l chia c t c, c t c n đ nh hay tăng tr ng…ố ệ ố ề ỉ ệ ổ ứ ổ ứ ổ ị ưở - Ph ng pháp đ nh l ng: nhà qu n lí xác đ nh đ nh y c m c a giá (hay thuươ ị ượ ả ị ộ ạ ả ủ nh p) c a CP t i các y u t kinh t nh : t giá h i đoái, l m phát, lãi su t ho c m c chiậ ủ ớ ế ố ế ư ỉ ố ạ ấ ặ ứ tiêu c a công chúng đ làm căn c đ u t . Nhà qu n lí danh m c cí th d a trên nh ngủ ể ứ ầ ư ả ụ ể ự ữ thông tin đó cùng v i nh ng phân tích và nh n đ nh v di n bi n tình hình kinh t đ đ aớ ữ ậ ị ề ễ ế ế ể ư ra các quy t đ nh phù h p.ế ị ợ Ebook.VCU Tài chính ngân hàng 97