Tổng quan nhiễm trùng cơ hội trong HIV/AIDS

Tổng quan nhiễm trùng cơ hội trong HIV/AIDSHAIVNChương trình AIDS của Đại học Y Harvard tại Việt NamMục tiêu học tậpKết thúc bài này, học viên sẽ có khả năng: Giải thích được mối liên quan giữa số lượng tế bào CD4 và tỷ lệ mới mắc các nhiễm trùng cơ hội (NTCH) cụ thểMô tả được các NTCH thường gặp nhất ở Việt Nam bao gồm:Biểu hiện lâm sàngChẩn đoán Khuyến cáo điều trị của Bộ Y tếNhiễm trùng cơ hội (NTCH) là gì?Một nhiễm trùng do các mầm bệnh vốn thường không gây bệnh ở một vật chủ có hệ miễn dịch khỏe mạnhMột hệ miễn dịch suy yếu tạo “cơ hội” cho mầm bệnh gây nhiễmMối liên quan giữa số lượng tế bào CD4 và NTCH là gì?Số lượng CD4 của một người càng thấp thì người đó càng dễ bị mắc các NTCH Các nhiễm trùng khác nhau có thể xảy ra tùy thuộc vào mức độ suy giảm của hệ miễn dịch đến đâuMức CD4 quyết định nguy cơ mắc các loại NTCH nàoVí dụ NTCH theo số CD4Số CD4NTCH / Tình trạng> 500/mm3Viêm âm đạo do CandidaHạch to toàn thân dai dẳng200-500/mm3Viêm phổi phế cầu, Lao phổi, Herpes zoster, bệnh do Candida miệng (tưa miệng) 200 sau khi điều trị ARVPhác đồ điều trị quốc giaNghiên cứu trường hợp: Đức (1)Đức, nam, 30 tuổi, nhiễm HIV, đến phòng khám vì bị ho 3 tuầnÍt đờm trắngSốt nhẹCó khó thở cách đây 1 tuầnKhám thấy suy hô hấp, nhịp thở 40/phút và có tím Nguyên nhân có thể là gì?Xét nghiệm quan trọng nào anh/chị yêu cầu?Nghiên cứu trường hợp: Đức (2)Kết quả xét nghiệm: AFB đờm: 3 lần âm tínhXQ phổi: thâm nhiễm hai bênCD4: 110/mm3 Bệnh do nấm Penicillium (1)Tác nhân là Penicillium marneffeiPhân lập đầu tiên năm 1956 ở Việt Nam từ dúiLưu hành ở Đông nam Á và Nam Trung QuốcTrường hợp đầu tiên ở BN AIDS được báo cáo tại Việt Nam là vào năm 1996Phần lớn các trường hợp xảy ra ở bệnh nhân có CD4 200 tế bào/mm3 ≥ 6 thángViêm màng não do Cryptococcus neoformans (1)Biểu hiện lâm sàng: Đau đầu, sốt, cứng gáy, mệt mỏi, rối loạn tâm thần. Có thể diễn biến mạn tính (nhiều tháng)Dấu hiệu màng não có thể không có ở những trường hợp AIDS tiến triểnCD4 200 tb/mm3 ≥ 6 tháng*kết hợp điều trị tăng áp lực nội sọToxoplasma nãoGặp ở những bệnh nhân có CD4 100 tế bào/mm3 trong ≥ 6 tháng Nghiên cứu trường hợp: HươngHương, nữ 31 tuổi ở Hà nội, HIV dương tính, có biểu hiện yếu nửa người trái đã 5 ngày nayCó sốt, đau đầu nhiều và nôn trong 2 tuầnChưa điều trị gìKhám thấy có biểu hiện lú lẫn, yếu nửa người trái, nhưng không có dấu hiệu màng não Những chẩn đoán phân biệt nào dành cho Hương?Phức hợp Mycobacterium avium (MAC)Không rõ tỷ lệ ở Việt nam 3% bệnh nhân AIDS trong NC ở Hà nộiBiểu hiệnCD4 < 50 SốtSút cânHạch toGan lách toThiếu máuChẩn đoánCấy máuSinh thiết tủy xương và hạch, cấyĐiều trịClarithromycin hoặc Azithromycin CỘNG EthambutolViêm võng mạc do Cytomegalovirus (CMV)Biểu hiện:CD4 < 50 Nhìn mờĐiểm mù “ruồi bay”Mù Không đau Điều trị:Ganciclovir tiêm nội nhãn* hoặc truyền tĩnh mạchĐiều trị ARV* Ganciclovir tiêm nội nhãn hiện có ở tuyến tuyến trung ương ở cả miền bắc và miền namBệnh do Cryptosporidium (1) Do nhiễm C. parvum Thường nhiễm ở niêm mạc ruột non Lây truyềnDo ăn phải kén (thường trong nước bị nhiễm bẩn phân)Có thể gây bệnh ở bệnh nhân có CD4 bất kỳCD4 < 100 nguy cơ nhiễm khuẩn nặng caoBệnh do Cryptosporidium (2) Biểu hiện lâm sàngCấp hoặc bán cấpTiêu chảy nhiều nước, không có máuBuồn nôn và/hoặc nônĐau quặn bụng dướiCó thể có sốtChẩn đoánNhuộm AFB cải tiếnĐiều trịHỗ trợ Điều trị ARV để nâng cao số lượng CD4Bệnh do Isospora và Cyclospora Lây truyền do ăn phải thức ăn và nước nhiễm bẩnBiểu hiện lâm sàngTiêu chảy nhiều nước mạn tính Đau quặn bụng, buồn nôn/nônSụt cân Điều trịTMP-SMX 2 viên ngày 2 lần hoặc 3 lần trong 2 -4 tuầnĐiều trị ARV để nâng cao số lượng CD4 Nghiên cứu trường hợpMột người tiêm chích ma túy 32 tuổi đến PK vì tiêu chảy kéo dài bắt đầu từ 5 tháng trước.Anh/chị làm CD4 và soi phânCD4 của anh ta là 70XN phân có CryptosporidiumAnh/chị xếp vào giai đoạn lâm sàng mấy?Với CD4 70, anh ta có nguy cơ mắc những NTCH nào khác?Những điểm chínhNTCH do mầm bệnh vốn thường không gây bệnh ở vật chủ khỏe mạnhBiết số lượng tế bào CD4 của người nhiễm HIV có thể giúp bác sỹ chẩn đoán tốt hơn NTCHChẩn đoán chính xác NTCH cần lưu ý: Biểu hiện lâm sàngMức độ suy giảm miễn dịchKết quả của các XN đặc hiệuCảm ơn!Câu hỏi?