Thuốc an thần

THUOÁC AN THAÀN Khoa Döôïc – ÑHYD 11/ 2006 THUOÁC AN THAÀN Ñaïi cöông Ñònh nghóa- Phaân bieät vôùi thuoác meâ & nguû Phaân loaïi Thuoác an thaàn maïnh : Daãn chaát phenothiazin Daãn chaát butyrophenol Daãn chaát benzamid Nhóm thuốc cổ điển Nhóm thuốc mới Daãn chaát benzisoxazol Daãn chaát dibenzodiazepin THUOÁC AN THAÀN Phaân loaïi Thuoác an thaàn nheï : Daãn chaát carbamat Daãn chaát BZD Caùc daãn chaát phenothiazin DAÃN CHAÁT NHOÙM PHENOTHIAZIN Chaát tieâu bieåu : Chlorpromazin Chlorpromazin TAÙC ÑOÄNG DÖÔÏC LYÙ Treân thaàn kinh trung öông - laøm giaûm NLVÑ töï nhieân, traïng thaùi kích thích TK öùc cheá caûm xuùc vaø phaûn xaï coù ñieàu kieän haï thaân nhieät giaûm hoaït naêng TK tim maïch, hoâ haáp, noân möõa hieäp löïc vôùi caùc thuoác öùc cheá TKTW ñoái khaùng vôùi caùc thuoác kích thích TKTW khaùng histamin vaø serotonin gaây buoàn nguû Khoâng aûnh höôûng ñeán söï co giaät gaây bôûi strychnin, pentetrazol, choc ñieän Chlorpromazin TAÙC ÑOÄNG DÖÔÏC LYÙ Treân heä giao caûm Taùc ñoäng lieät giao caûm >> lieät ñoái giao caûm Tim maïch : kích thích giao caûm Ñaõo nghòch tñ HA /adrenalin Giaõn con ngöôi Tieát nöôùc boït, dòch vò.. ï  HA -Giaõn maïch vaønh tim Choáng rung tim Chlorpromazin TAÙC ÑOÄNG DÖÔÏC LYÙ Heä giao caûm : co maïch, taêng nhòp tim, HA ( lieàu trung bình vaø cao) : giaõn maïch , haï HA ( lieàu thaáp) Adrenalin Noradrenalin Chlorpromazin - Chlorpromazin TAÙC ÑOÄNG DÖÔÏC LYÙ Treân tuyeán noäi tieát RF TSD VTT TGT Hypothalamus Tuyeán yeân LH, FSH ACTH TSH Clhorpromazin - Chlorpromazin TAÙC ÑOÄNG DÖÔÏC LYÙ Treân tuyeán noäi tieát Chaát öùc cheá tieát prolactin Chlorpromazin - Prolactin = 0 Prolactin + + + + Chaát öùc cheá tieát prolactin Hypothalamus Chaûy söõa Chlorpromazin CÔ CHEÁ TAÙC ÑOÄNG Chlorpromazin - R Dopaminergic cuûa dopamin Noradrenergic noradrenalin Cholinergic acetycholin Tryptaminergic serotonin Chlorpromazin ÑOÄC TÍNH Buoàn nguû, choùng maët , traàm caûm Haï HA khi ñöùng Khoâ nieâm maïc ( maét, mieäng..) Taùo boùn Vaøng da taéc maät Roái loaïn kinh nguyeät , libido.. Beänh lieät run Parkinson ( laâu ngaøy) Bieán chöùng: vieâm gan, thieáu maùu, maát BC haït Chlorpromazin - Hoäi chöùng Parkinson Bình thöôøng Parkinson Thuoác lieät TK Nôroân dopaminergic dopamin acetylcholin Nôroân cholinergic Nô roân nhaân caàu nhaït Kieåm soùat coù möùc ñoä ÖÙc cheá hoøan toøan Tröông löïc cô- Phoái hôïp vaän ñoäng khoâng tuøy yù Clorpromazin (hydroclorid) CHÆ ÑÒNH TRÒ LIEÄU Caùc chöùng loaïn TK khoâng thuoäc daïng traàm caûm. Caùc theå taâm thaàn phaân lieät . Trong tieàn meâ . Trò saûn giaät – Chöùùng naác khoù chöõa trò Choáng noân , soác vaø moät soá ca dò öùng (ít SD) Daïng duøng : vieân neùn, vieân nang PTKD, dd uoáng, siroâ, oáng tieâm , thuoác ñaïn DAÃN CHAÁT NHOÙM BUTYROPHENOL DAÃN CHAÁT NHOÙM BUTYROPHENOL An thaàn maïnh, ngaén haïn (duøng khaån caáp) Choáng noân maïnh. Trong neuroleptanalgesia Ít öùc cheá giao caûm hôn clorpromazin Chæ ñònh # clorpromazin Khoâng duøng cho loaïn TK theå traàm uaát Ñoäc tính :Coù theå gaây haï HA, tim chaäm Trieäu chöùng ngoaïi thaùp( Parkinson) DAÃN CHAÁT NHOÙM BENZAMID An thaàn maïnh, coù taùc duïng löôõng cöïc: Lieàu thaáp ( 200-600mg/ng): choáng traàm uaát Lieàu cao ( 800-1600mg/ng) : choáng loaïn TK caáp tính TD öùc cheá choïn loïc treân receptor cuûa dopamin D2 vaø serotonin, khoâng gaâây buoàn nguû, maát caûm xuùc Khoâng duøng cho BN coù xu höôùng töï vaãn Ñoäc tính : taêng tieát söõa, haï HA, tim chaäm Trieäu chöùng ngoaïi thaùp, buoàn nguû Sulpirid (DOGMATIL) DAÃN CHAÁT BENZISOXAZOL Risperidol (RISPERDAL) Clozapin (LEPONEX) Olanzapin (ZYPREXA) Thöôøng ñöôïc chỉ ñịnh trong taâm thaàn phaân lieät, loaïn TK höng traàm caûm. TD öùc cheá Receptor serotonin > Receptor dopaminergic do ñoù Ít gaây roái loaïn ngoaïi thaùp; söï quaù lieàu seõ cho ñoäc tính # nhoùm kinh ñieån. clozapin coù theå gaây maát BC haït ( coù hoài phuïc) ( 5-hydroxytryptamin) NHOÙM CARBAMAT : MEPROBAMAT ( EQUANIL) TD an thaàn, choáng lo aâu caêng thaúng Lieàu cao hôn gaây nguû . Laøm giaõn nheï cô do gaây  phaûn xaï tuûy soáng. Choáng co giaät do strychnin, pentetrazol, soác ñieän TDP : xaùo troän TK ( buoàn nguû, choùng maët, ñau ñaàu..), da quen thuoác ( max 12 tuaàn ) hoäi chöùng thieáu thuoác gaây caûm öùng men gan khaû naêng töông taùc T Duøng trong caêng thaúng TK, tieàn meâ, giaõn cô do thaét .. THUOÁC AN THAÀN NHEÏ NHOÙM BENZODIAZEPIN Choáng caêng thaúng TK vôùi lieàu < meprobamat Choáng co giaât do strychnin, pentetrazol Giaõn cô vaân ( trong ñau do co thaét cô: tetrazepam ) Gaây nguû nheï Coøn duøng trong tieàn meâ vaø neuroleptanalgesia THUOÁC AN THAÀN NHEÏ NHOÙM BENZODIAZEPIN THUOÁC AN THAÀN NHEÏ NHOÙM BENZODIAZEPIN TDP : dò öùng, maån ngöùa buoàn nguû ñau ñaàu, xaùo troän trí nhôù xaùo troän kinh nguyeät , libido xaùo troän gan quen thuoác Giaûi ñoäc : vôùi flumazenil ( ANEXAT®; ROMAZICON) chaát ñoái khaùng duøng tieâm chích THUOÁC AN THAÀN NHEÏ THUOÁC CHOÁNG LO AÂU ÑÔN THUAÀN:BUSPIRON ( BUSPAR ) Taùc duïng giaûi lo aâu ( khoâng taùc duïng töùc thì , hieäu löïc coù theå theå hieän sau 2 tuaàn duøng thuoác) Khoâng coù hieäu löïc an thaàn, choáng co giaät, giaõn cô Cô cheá : öùc cheá heä serotonin ôû TKTW (*). Khoâng aûnh höôûng treân GABA receptor. TDP : Ñau ñaàu , choùng maët, noùng naûy, ñau daï daøy.. Chöa thaáy söï leä thuoäc thuoác.